Veldmanoenvres der 3e Divisie
Infanterie.
in.
Zeeland—Noord-Brabant.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs,
Kerknieuws.
Marine en leger.
Landbouw.
1884, en tengevolge van het vertrek naar elders
van den heer Overman.
De berichten omtrent den gezondheidstoestand
van mr. A. E. .T. Modderman, minister van staat,
blijven dezelfde.
Zal 's Gravenhage ooit door electriciteit worden
verlicht? Deze vraag zal eerlang in den Haag-
schen gemeenteraad behandeld moeten worden
naar aanleiding van een adres, door de Neder-
landsche maatschappij voor electriciteit en metal
lurgie, aldaar gevestigd, aan den raad ingediend.
Genoemde maatschappij vraagt „tot wederopzeg-
gings toe of voor een nader vast te stellen termijn
vergunning om in de gemeente 's Gravenhage te
mogen aanleggen, zoo onder als boven den grond,
de noodige kabels, welke moeten dienen voor de
verlichting, door middel van electriciteit van
straten en pleinen, zoowel als van particuliere
woningen, en voor het vestigen tot dat doel van
een centraal station in de kom dier gemeente,
waar de noodige werktuigen kunnen worden op
gesteld".
De adresseerende maatschappij heeft de tegen
werping voorzien, dat de concurrentie, welke op
die wjjze aan de gemeente wordt aangedaan, van
nadeeligen invloed zal zijn op den financieelen
toestand der gemeente, bepaaldelijk op de finan-
cieele uitkomsten der exploitatie van de gemeente-
gasfabriek. Zij heeft daarom naar een middel ge
tracht om aan de behoefte aan electrische ver
lichting te voorzien en tevens de financieele
belangen der gemeente te bevoordeelen. Om die
reden doet zij haar verzoek vergezeld gaan van
het aanbod om onder nader met den raad vast te
stellen voorwaarden en voor een tijdvak van min
stens 25 en hoogstens 40 jaren, de exploitatie van
de gemeente-gasfabriek met al wat er bijhoort
van de gemeente over te nemen.
Behalve exploitatie der gemeente-gastabriek
lacht der maatschappij nog een ander middel toe:
zij is namelijk bereid om, mocht de raad de ex
ploitatie niet willen verleenen, de gasfabriek in
haar geheel té koopen, aan welken koop dan eene
aan haar, adressante, te verleenen concessie van
minstens 35 jaren zoude worden verbonden voor
het verlichten der gemeente zoowel door middel
van gas als door middel van electriciteit".
Ten bewijze van den ernst harer aanbieding is
de maatschappij bereid om bij den aanvang van
de onderhandelingen over den aankoop der fabriek
een waarborgsom van 2 ton te storten.
Het hoofdbestuur van het Genootschap van nij
verheid te Groningen heeft besloten tegen 100
belooning en eene zilveren medaille des genootschaps
uit te schrijven de prijsvraag eene in de Neder-
landsche taal geschrevene, duidelijke, beknopte en
populaire voorstelling van den tegenwoordigen
stand der meteorologische wetenschap, benevens
een uitgewerkt plan, waarnaar de telegraphische
weerberichten der hoofdstations op de goedkoopste
en spoedigste wijze in de provincie kunnen dienst
baar gemaakt worden voor landbouw en nijverheid.
Door de jury voor de tentoonstelling van de
Geldersche maatschappij van landbouw te Deventer
is aan de wed0 J. C. Massee en zn te Goes de 2°
prijs, verguld zilveren medaille, toegekend voor
grasmaai werktuigen
Zoo als gisteren onder laatste berichten werd
medegedeeld, seinde Reuter gisteren middag 12
uur uit Batavia
In den afgeloopen nacht hadden vreesetjjke
uitbarstingen plaats op het vulkanische eiland
Krakatau in straat Sunda. De slagen werden tot
in Soerakarta gehoord, terwijl de aschregen tot in
Cheribon is neergevallen. De vulkanische gloed
was te Batavia zichtbaar. Serang was in volslagen
duister gehuld, terwijl daar steenen neervielen.
Ook te Batavia heerschte bijna volkomen duisternis
en gisteren avond werden alle gaslichten uitgedoofd.'
Het is onmogelijk met Anjer te communiceeren-
Men vreest voor ernstige rampen op verscheidene
punten tusschen Serang en Anjer.
Bij Anjer is een geheel dorp door overstrooming
der rivier weggespoeld, veroorzaakt door het plot
seling binnenstroomen der zee op de kust.
Hermann verbeeldde zich dat het zijn oude meid
was en vroeg zich af wat die in dit nachtelijk
uur bij hem kwam doendoch de witte gedaante
stapte snel de kamer door en stond in een oog
wenk bij het voeteinde van zijn bed. Nu her
kende Hermann de gravin
»Ik kom tegen mijn wil tot u," sprak zjj
op vasten toon. »Ik ben gedwongen om uw ge
bed te verhooren. Drie zeven aas daar
mede zult gij achter elkaar winnenmaar gij
moogt slechts met éen kaart in de vier en twintig
uren spelen en daarna uw geheele leven niet meer
Ik vergeef u mjjn dood, mitB gij mijn gezelschaps
juffrouw, Lisabetta Iwanowna, huwt."
Bij deze woorden keerde zij zich naar de deur
en vertrok al sloffende.
Hermann hoorde haar de voorkamerdeur open-
stooten en zag een oogenblik later een witte ge
daante voorbij het venster gaan en weer even stil
staan om naar binnen te zien. Hij zat eenigen
tjjd als versuftstond toen op en begaf zich naai
de voorkamer. Zijn beschonken oppasser sliep
op den grond en hij had moeite om hem wakker
te krjjgen. Die kon hem dus niet de minste in
lichting geven. De deur der voorkamer was op
slot. Herman keerde naar zijn kamer terug en
schreef terstond al de bijzonderheden van dit
vizioen op.
t Van 10—15 September zal te Leiden het zesde
internationale congres der Oriëntalisten wordefi
gehouden. Dr A. Keunen zal, wegens het over
lijden van den hoogleeraar Dozy het voorzitter
schap bekleeden. Dr Kern is onder-voorzitter,
dr De Goeje en dr Tiele secretarissen en dr W.
Pleyte fungeert voor penningmeester. Het congres
wordt verdeeld in 5 sectiën. De algeineene zit
tingen, (twee) hebben plaats in de gehoorzaal,
die der sectiën in het universiteitsgebouw. Reeds
is de opgaaf van ruim veertig belangrijke onder
werpen ingekomen, waaronder de Egyptologische
studie van eene Engelsche dame, miss Amalia B.
Edwards te Londen, en zeventien van Nederland-
sche geleerden.
Tot de eigenaardige feestelijkheden, welke tot
verpoozing van de wetenschappelijke werkzaam
heden zullen dienen, behoort een bezoek aan de
internationale tentoonstelling, met de ontvangst
der leden door het gemeentebestuur van Amster
dam. Voorts zal er in het gemeenelandshuis van
Rijnland een tentoonstelling van handschriften,
boeken en kleine voorwerpen worden gehouden,
belangrijk voor hen, die zich wijden aan de
Oostersche studiën.
Het is opmerkelijk, hoe spoedig een soldaat zich.
onder verschillende omstandigheden te huis gevoelt
Boxtel is tijdelijk herschapen in eene militaire
kolonie officieren van alle rangen en wapens kri
oelen door elkander als een zwerm bijen.
Menig hartelijke handdruk getuigt van het geluk
dat vrienden ondervinden, nu zij elkander weder
zien, en talrijke herinneringen aan te zamen ge
deelde vreugde en smart, worden uit het vergeet
boek opgerakeld.
De stemming onder den troep is uitstekend, de
gezondheidstoestand laat niets te wenschen over,
terwijl over de verpleging bij de ingezetenen met
veel lof wordt gesproken.
Zaterdagavond te 7 uren was door de genie
troepen reeds eene telegrafische verbinding gemaakt
tusschen het station Boxtel en het gemeentehuis,
alwaar het bureau van den staf der divisie is ge
vestigd. Van daar uit gaat eene leiding naar het
kwartier van den generaal-majoor divisie-comman
dant.
Om 8 uren gaf het muziekkorps van het 3do
regiment-infanterie eene uitvoering op de markt
te Boxtel, waarbij het van de zijde der burgers
en militairen niet aan belangstelling ontbrak.
De Boxtelsche harmonie liet zich evenmin on
betuigd en gaf Zondagavond eene uitvoering ten
beste, die naar algemeen genoegen afliep.
Door den leider der manoeuvres werd dien avond
te uur de order uitgevaardigd, dat den 27en
Augustus des morgens, bij de concentratie der
brigades, de oorlogstoestand zou intreden.
Het algemeen strategisch denkbeeld voor de
manoeuvres van 26 Augustus tot 6 September a. is
Eene Nederlandsche brigade is in en om Boxtel
gekantonneerd, met het doel om het westelijk deel
van Noord-Brabant te beschermen tegen een inval
eener vijandelijke troepenmacht van uit het oosten.
Eene vijandelijke afdeeling (6de reg.-inf.) is bij
Roermond de Maas overgetrokken en reeds tot
Eindhoven genaderd. Haar doel is zich meester
te maken van de spoorwegbrug over het Hollandsch
diep bij Moerdijk."
Als een vervolg daarvan werd aan de le brigade
voor den 27oa opgedragen om te 8j uur naar Eind
hoven te marcheeren, ten einde de vijandelijke af
deeling, die zich aldaar heeft vertoond, te verdrij
ven.
Op dat tijdstip vereenigden zich alle troepen op
een aangewezen punt en werd de marsch naar
Eindhoven aangevangen.
Aan eene afdeeling cavalerie was de taak opge
dragen om het terrein voorwaarts van Best in de
richting Eindhoven (Sonsche en Bestsche heide)
te verkennen.
Spoedig na aankomst op deze heide stootte deze
afdeeling op den vijand, en ontwikkelde zich een
gevecht, dat grootendeels op de Bestsche heide
werd geleverd.
Hoewel het aan de le brigade niet gelukte aan
YL
Twee vaste denkbeelden kunnen evenmin in
éen hoofd bestaan, als twee voorwerpen gelijktijdig
dezelfde plaats kunnen innemen. Drie zeven
aas wischten weldra in de verbeelding van
Hermann de herinnering aan de laatste oogen-
blikken der gravin uit. Drie zeven aas
waren hem nooit uit de gedachten en kwamen
hem telkens op de lippen. Als hij op straat een
jong meisje tegen kwam, zei hij bij zichzelf
Wat een lief figuurtje; zij lijkt op harten drie!"
Vroeg men hem hoe laat het was, antwoordde
hij»Kwartier voor ruiten zeven." Iedere
dikke man dien hij ontmoette, deed hem aan een
aas denken. Drie zeven aas vervolgden
hem in den droom en verschenen hem onder al?
lerlei vormen. Hij zag de drieën opengaan als
magnolia's grandijlora's. De zevens vormden go-
thische bogen en poortende azen vertoonden
zich in de gedaanten van monsterachtige spinne-
koppen, die van de zoldering afhingen. Al zijne
gedachten bepaalden zich op éen puntHoe zou
hij van dit duurgekochte geheim gebruik maken
Hij dacht erover om verlof te vragen en op reis
te gaan. In Parijs zou hij wel een speelhuis
vinden, waar hij in drie keeren fortuin kon ma
ken. Het toeval redde hem weldra uit de verle
genheid.
Te Moskou bestond een club van rijke speler
de opdracht te voldoen om den vijand te verdrijven,
bleek toch het doordringen van dezen eene onmo
gelijkheid te zijn, en werden de stellingen door
beide partijen behouden.
Nadat door den leider het gevecht voor ge
ëindigd was verklaard, keerden de verschillende
korpsen naar hunne kwartieren terug.
Het 2e bataljon, dat te Middelburg garnizoen
houdt, keerde te 4j uur in de kantonnementen
terug.
Het 4e bataljon uit Ylissingen betrekt heden
avond de voorposten, ten einde met den vijand
voeling te houden, op de bovengenoemde heide.
De leider vestigt heden zijn hoofdkwartier te
Oirschot.
Losse opmerkingen van een bewoner van een der
Zeeuwsche eilanden.
(S'ot).
De lezer merkt wellicht opdoor de concur
rentie, die al deze would be industrieelen elkander
aandoen, moeten de verdiensten toch maar weinig-
beduidend zijn. Ik antwoord daarop: die concur
rentie is niet zoo bijster groot, daar het aantal
eigenlijk gezegde arbeiders heel wat geringer is
dan in Zeeland. Bijna ieder landbouwer is
eigenaar. De groote verbrokkeling van den eigen
dom en de lage prijs van den grond stellen bijna
eiken Noord-Brabanter in staat zich een stuk
grond aan te schaffen. De betrekkelijk geringe
koeten van inspan maken het den boerenzoons
gemakkelijk baas te worden. De invloed, dien
deze toestand heeft op de werkkracht en den
werklust der bevolking, behoef ik niet nader aan
te toonen. Maar dewijl nu ieder huisgezin zijn
arbeiders grootendeels onder zijn eigen leden vindt,
wordt het getal werkelijke daglooners tot een zeer
miniem cijfer gereduceerd. En wie onder hen dan
nog overcompleet mochten zijn, schroomen niet
in den drukken tijd hunne haardsteden te verlaten
tot elders het werk is afgeloopen. De verklaring
van de betrekkelijke welvaart laat zich dus vrijwel
in deze woorden samenvatten men is er op uit.
Evenals de lage Maasstreek scheiding maakt
tusschen klei en zand, vormt zij ook de grens
tusschen protestantisme en katholicisme. Benoorden
die grens is de bevolking protestantsch van sterk
geprononceerde calvinistische kleurdaar bezuiden
heerscht de katholieke kerk. Het is opmerkelijk
hoe sterk de invloeden dier beide kerkgenoot
schappen in t oog springen, daar waar men een
ineensmelting zou mogen verwachten. Het verschil
spreekt uit alleskleeding, houding, aard, leef
wijze, zelfs uit den spreektoon. Schoon allen even
trouw »hun godsdienst waarnemen" (misschien
wel daarom) steekt een zekere soort van losse
gulhartigheid bij de katholieken sterk af tegen de
stugge teruggetrokkenheid der protestanten. Welk
een verschil in het gezellig verkeer Er is in het
katholieke Noord-Brabant geen dorpje zoo klein,
ot het heeft zijn vereeniging zanggezelschap, har
monie, boogschutterij, gilde enz. Van deze dingen
is in de meeste protestantsehe gemeenten geen
spoor te vinden. Ik geloofde oorzaak daarvan
zit hierin, dat de protestant, zij het dan ook onder
den invloed zijner leer, »niet de kunst machtig
is, zich op een fatsoenlijke wijze te vermaken."
Over 't algemeen is de katholiek opgeruimd, de
protestant stijf, ernstig. De eerste zingt
voor en uit genoegen en oefent zich op de lie
dertafel", de laatste zingt een psalm bij een
glas water of straatdeuntjeseen zang- of
rederijkersgezelschap is hem een gruwel. Terwijl
de eerste uitspanning zoekt op kolf- of beugel
baan, gaat de laatste op ter oefening. Terwjjlde
eerste een destinatie geeft aan zijn pijl, vermeit
de laatste zich in de leer van de predestinatie
der kinderen Gods en des satans. Het gevolg is,
waar de gelegenheid zich voordoet, de eerste zich
werkelijk, de laatste zich slechts schijnbaar ver
maakt; dat de eerste zich ontspant, waar de laatste
overslaat tot losbandigheid. Wie leert hen „wijs
heid zoeken, met een lach" Men mocht dat
menigen protestantschen Zeeuw ook wel leeren.
Een enkel woord nog ter vergeljjking van het
lager onderwijs in Noord-Brabant en Zeeland.
Het peil, waartoe de openbare school in beide
provinciën haar leerlingen brengt, staat over 't ge-
onder voorzitterschap van den beruchten Tcheka-
linski, die zijn geheele leven met spelen door
bracht en millioenen verzameld had, daar hij al
tijd bankbiljetten won en slechts zilvergeld ver
loor. Zijn huis was prachtig ingericht, zijn keuken
was voortreffelijk, en zijn gastvrijheid had hem
tal van vrienden en het algemeen aanzien bezorgd.
Dit gewichtig personaadje verscheen op zekeren
dag te St Petersburg. Alle jongelieden spoedden
zich naar zijne salons, 'vergaten hunne bals en
andere vermaken, ter wille zijner speelavonden
en verkozen de emoties aan de groene tafel verre
boven de bekoorlijkheden der schoonen.
Hermann werd door Naroumof bij Tchekalinski
gebracht. Zij kwamen door een reeks van ver
trekken, met beleefde en dienstvaardige bedienden.
Overal was het vol. Generaals en hooge ambte
naren speelden whist. Jongelieden lagen op divans
uitgestrekt, ijs te eten en lange pijpen te rooken.
In de groote zaal zat de heer des huizes aan een
lange tafel, waaromheen zich een twintigtal spelers
verdrongen, en hield een pharobank. Hjj was
iemand van omstreeks zestig jaren, met sneeuwwit
haar en een zacht, edel gelaat, waarop men wel
willendheid en opgeruimdheid las. Zijn oogen
schitterden en op zijn gelaat zetelde een voort
durende glimlach. Naroumof stelde hem Her
mann voor. Tchekalinski gaf hem terstond de
hand, heette hem welkom, zei dat hij niet ge
woon was bij zich aan huis complimenten te
maken en ging voort met geven.
heel genomen gelijk; zoo er verschil mocht bestaan,
dan is dit voorzeker ten gunste vanN.-B. Vooral
in de laatste 20 jaren is daar te dien opzichte een
merkelijke vooruitgang waar te nemen.
De verschillende oorzaken daarvan kunnen hier
onbesproken blijvenmaar voor een deel ligt de
reden er van ook in het minder enorme school
verzuim. Daar kent men ze niet, die 11 tot
17jarige knapen, die van de 12 maanden er 3 of
minder de dagschool bezoeken. De groote meer
derheid komt en gaat geregeld. Men blijft leer
ling der dagschool tot zijn 12e of 13e jaar en
wordt daarna opgenomen in het korps der avond-
schoolgangers. Het ras der leergierige dubbel
gangers voor eenige weken treft men daar
niet aan, tot groot voordeel van een ordelijken
gang van zaken. Men versta mij wel. Ook in
Noord-Brabant is het schoolbezoek niet wat het
wezen moest, maar in vergelijking met Zeeland
wint het verre den prijs. De materieele verzor
ging van het onderwijs wil ik voorbijgaan, ware
het alleen maar om den schijn te vermijden van
parti pris.
Ten slotte verzoek ik den geduldigen lezer het
vorenstaande voor niets anders aan te nemen, als
waarvoor het gegeven is, nl. eenige eenvoudige
opmerkingen, op een tochtje in Noord-Brabant
gemaakt.
pensioenen. Pensioen verleend aan o. G. E. Gerlach,
gewezen griffier bij het kantongerecht te Delft, ten bedrage
van f919 'sjaars en aan mr A. Vau Deinse, gewezen
rechter in de arr.-reehtbank le Leeuwarden, ten bedrage
van f694 'sjaars.
gbneesk. dienst. Benoemd bij het personeel van den
geneesk. dienst der landmacht, tot off. van gezondh. le
kl., de off. van gezondh. 2e kl. J. II. Heintjes, W. H.
L. Borgerhoff Mulder en A. A. J. Quanjer, van gemeld
personeel.
Tijdelijk benoemd tot off. van gezondh. 2e kl. bij het
leger in N. I., dr D. E. Siilzer.
KOLONiëN. Gesteld ter beschikking van den Gouv.-gen.
van N. I., om te worden benoemd tot rechterlijk ambte
naar daar te lande, de heereu rnrs I. A. Nederburgh, C.
H. A. Born, P. II. Fromberg, L. .1. Toxopens, A. W.
A. van der Mey, J. van Davelaar, O. J. vanderMeulen
A. Ellerman, S. ,1. Hirseh, A. 1). VV. de Vries, E. (zich
noemende en schrijvende E. D.) von Franqneinont, C. L.
Dankmeijer, C. P. du Cloux, G. II. I.angimeijer, jhr.
A. J. van den Bergh en J. G. Pot (zich schrijvende
Pott).
De school der vereeniging Ambachtschool te
Zierikzee, op 1 Januari opgericht met 2 leerlingen,
telt er thans 8. De begrooting over het jaar
1883/84 bedraagt in ontvang en uitgaaf 683,80.
De vereeniging telt 60 contribueerende leden en
geniet van de provincie een subsidie van ƒ300
en van de gemeente een dito van 200.
In de Standaard wordt de eerste lijst open
baar gemaakt van de 5e jaar collecte voor de
»scholen met den bijbel". Daarop komen o. m.
voor Bath met 12.35 Wilhelmina-dorp met
ƒ10.50 en Zierikzee met 190.39. Het totaal van
25 locale comités is 6284.90.
Na het bedanken van den heer A. Tap is door
de hervormde gemeente te 's Heerenhoek besloten
voorloopig geen predikant te beroepen. Men wil
hiermede wachten tot het eerstvolgende examen,
in de hoop, dat zich dan een enkele herder dit
onbeheerde kuddeke aantrekken zal. De onder
vinding echter dat het meerendeel dezer hoeders,
onder biddend opzien naar Boven, de wolligste
schapen bij voorkeur opzoeken, maakt de hope
voor de arme gemeente uiterst gering.
Bij de Chr. Ger. gemeente te Nieuwedorp is
een tweetal van predikanten gemaakt uit de keeren
S. Goslinga te Bolsward en C. Kuyper te Nieuw
Vennip.
De l"te luitenant der mariniers M. A. G. De
Petit wordt, geplaatst aan boord van Zr M' sckroef-
stoomschip Leeuwarden en belast met het bevel
over het daar aan boord ingescheepte detachement
mariniers.
Men scbrjjft ons uit Renesse
Met uitzondering van enkele late stukjes is de
oogst in deze streken binnen en voldoet vrjj wel.
De landbouwer ziet met vreugde de rijk geladen
aren, met meer vreugde dan de arbeider het door
elkaar gewaaide graan voor het snijden aanzag.
'tWas voor hem veel meer werk voor hetzelfde
geld.
De landbouwers die er zoo machtig vroeg bij
waren, dat zij het graan sneden lang voor het
rijp was, hebben dit jaar verloren tegen hen die
meer den tijd afwachtten.
Ook hier is er veel kwaad onder de aardappelen,
veel meer in de zand- dan in de kleisoorten.
Onder de melkbeesten komen gevallen voor van
een ziekte in de uiers. Voor 't gevoel schijnt het
of zich schijven of harde brokken in de uiers
vormen.
Het spel duurde lang. Er werd op meer dan
dertig kaarten gezet. Bjj eiken toer wachtte
Tchekalinski om de winnenden tijd te geven om
te verdubbelen, betaalde, luisterde beleefd naar
de aanmerkingen en liet nog beleefder de hoekjes
der kaarten glad strijken, die een verstrooide hand
zich veroorloofd had om te krullen. Eindelijk was
het spel uitTchekalinski mêleerde en maakte
zich gereed om opnieuw te geven.
(Wordt vervolgd.)
