191.
126* Jaargang.
1883.
Woensdag
15 Augustus.
Mil cm te weten iclii om te toen.
Rijks-Belastingen.
Middelburg 14 Augustus.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentien20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
O
MIDDELBURGSE
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Holland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M„ Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
De burgemeester van Middelburg maakt bekend:
dat bij hem ontvangen en aan den ontvanger
der directe belastingen ter invordering is verzon
den het door den provincialen inspecteur der directe
belastingen enz. te Middelburg den 10en Augustus
1883 invorderbaar verklaarde kohier van het
patentrecht n° 3 voor het dienstjaar 1883/84,
met uitnoodiging aan ieder, wien zulks aan
gaat, om, na bekomen kennisgeving van zijnen
aanslag, ten spoedigste het door hem verschuldigde
te kwijten, met herinnering tevens, dat de be
zwaren, welke dienaangaande mochten bestaan,
binnen drie maanden na heden behooren te
worden ingediend.
Hiervan is heden afkondiging geschied waar het
behoort.
Middelburg, den llen Augustus 1883.
De burgemeester voornoemd,
D. A. DRONKERS, L. B.
II.
Voor ons verder betoog is het noodig dat
wij nog even herinneren aan het aantal chole-
ra-gevallen dat zich achtereenvolgens voordeed,
en wel in 1832—33 107, 1848—49 317,
1853: 36, 1854: 123, 1855: 13, 1856:1,
1859 59, 18601, 1866 387, 1867 67 en
1873: 13.
Vergelijken wij nu de beide periodes, waarin
de epidemie het hevigst woedde1848
49 en 1866. In eerstgenoemd tijdperk bedroeg
het aantal bewoners onzer provincie 160.297,
terwijl dit uit. Dec. 1866 177 832 personen
beliep. Als wij nu tegenover die vermeerde
ring der bevolking met 17.000 inwoners bet
verschil in aantal gevallen aan cholera asiatica
tusschen beide periodes stellen, nl. 70: wan
neer wij dan niet uit het oog verliezen dat in
laatstgenoemd jaar nog gewerkt werd aan het
kanaal door Zuid-Beveland en te Wemeldinge
zich de ziekte ernstig voordeed, waartoe het
groot aantal werklieden ook bepaald het zijne
bijbracht, dan is waarlijk de toestand in onze
provincie, op grond van de ervaring, niet on
gunstig te noemen, en is er geen reden om in
ons gewest met overdreven angst de toekomst
tegemoet gaan, zonder echter daarom tot zorge
loosheid te vervallen. Wat in 1849 de heeren
J. C. van den Broecke en J. C. de Man, med.
doctores, in hun verdienstelijk werk. Be cho
lera asiatica in Zeeland schreven blijft nog
steeds van kracht, ook op grond van de onder
vinding, in latere jaren opgedaan. „Men late zich
door de weinige kracht, waarmede de cholera
in Zeeland, bij beide verschijningen (183233
en 184849) gelieerscht heeft, niet in slaap
wiegen en wachte zich van de toekomst zorge
loos te gemoet te gaan. Mag men toch, vragen
wij,met redelijken grond aannemen, dat Zeelands
bodem eene mindere vatbaarheid voor cholera
geeft dan andere landen waar die ziekte nu
tot tienmalèn toe fel gewoed heeft, b. v. in
Zuid-Holland of Vlaanderen, gewesten aan het
onze grenzende De openbare meening zegt
ja, doch bij het ondervragen der weten
schap, antwoordt deze ontkennend, voor zoover
men ten minste hare antwoorden bij de raad
selachtige cholera mag vertrouwen. Ook de
ondervinding bevestigt het. Wij behoeven het
niet met citaten aan te toonen, dat die ge
vreesde ziekte bij voorkeur lage, vochtige, aan
zee gelegene landen, de delta's der rivieren,
de bakermatten der tusschenpoozende koort
sen opzoekt en teistert. En ofschoon men
Zeelands ongezondheid ook te hoog aanslaat,
zoo moet men toch ons gewest ónder de rubriek
van bovengenoemde landen een plaats geven.
Zoo het intusschen waar is, gelijk wij dit
in onze provincie hebben aangewezen (en,
voegen wij erbij, de latere ondervinding heeft
het bevestigd), dat elke cholera-epidemie uit ge-
isoleerde gevallen ontstaat, dan moet men ook
aannemen, dat geen land gemakkelijker dan
Zeeland zulke ingebrachte ziekten kan uit-
dooven, vooral wanneer de cholera, hierin met
vele besmettelijke ziekten overeenkomende,
slechts nu en dan door uitbreiding haar be
smettelijk vermogen gelden doet.
„Mocht dan ooiten hiermee besloten de
schrijvers hun werk de ziekte, aan wier
kennis deze onze arbeid is gewijd geweest, op
nieuw dit gewest naderen, dan zullen, gelijk
wij vertrouwen, de geneeskundigen te samen
met de autoriteiten, die het aangaat, hunne
vereenigde pogingen aanwenden om den vijand,
reeds vóór dat hij daar is, het terrein te be
twisten en zorg te dragen dat alles samenspanne
om zijn verwoestenden invloed af te wenden."
Toch zijn de omstandigheden gewijzigd. Er
mogen zich bij deze ziekte vaak raadselachtige
feiten voordoen, zoo o. a. dat indertijd bij een
epidemie een of meer schuiten metArnemuid-
sche visschers wekelijks naar het hevig geteis
terde Antwerpen zijn gevaren, zonder dat
iemand door haar werd aangetasthet zal
toch niet ontkend worden dat het algemeen
verkeer de besmetting in de hand werkt. En
dit is in ons gewest sedert de laatste jaren
zeer vermeerderd door zijn spoor en vooral door
de stoomvaart op Engeland.
Als er gevaar dreigt dan kan van die zijde
juist de ziekte ons gewest binnenkomen.
Het is dan vooral op die beweging dat de
inspecteur van het geneeskundig staatstoezicht
in onze provincie zijne aandacht heeft gevestigd
en reeds voorstellen deed aan de regeering om
aan de Zeeuwsche havens barakken en ont
smettingsovens op te richten.
Wanneer nu slechts de regeering niet te lang
wacht met daaraan gevolg te geven, dan zal
het voor den heer Dozy des te gemakkelijker
vallen daarmee in verband de noodige voor
schriften te doen.
De directie van de stoomvaartmaatschappij
Zeeland en die van het Nederlandsche zoowel
als het Belgische loodswezen, dat ook vooral
door zijn aanraking met verschillende schepen
aanleiding tot voortplanting der ziekte geeft,
wanneer die zich eens in Europa mocht ver-
toonen, kunnen tevens door de noodige voor
zorgsmaatregelen de goede bedoeling van den
inspecteur in de hand werken en wij twijfelen
geenszins of van hunne zijde zal het niet aan
medewerking ontbreken.
Het gevaar, dat uit de binnenlandsche scheep
vaart voorkomt, kan door de gemeentebesturen
worden bestreden door te waken dat alles
worde uit den weg geruimd, wat de locale
voorbeschiktheid kan in de hand werken. Als wij
eens nagaan dat Middelburg, ruim en luchtig
gebouwd, zindelijk als het, op zeer enkele uit
zonderingen na, eruit ziet, steeds zeer weinig
lijders telde, zelfs al waren de ziekte
gevallen te Vlissingen ook talrijk, dan blijkt
daaruit, dunkt ons, dat die frischheid, die
ruimte machtige factoren ter bestrijding der
ziekte zijn.
Ook Goes, al laat daar de ruimte te wenschen
over, en al is daar nog veel te verbeteren
wat het rioolstelsel en het drinkwater betreft,
werd weinig bezocht, maar men zie niet
over het hoofd dat men daar niet zoo nauw
verbonden is met een gemeente, waar zoo ligt
zulk een ziektegeval kan plaats hebben, als
Middelburg met Vlissingen. Op dat punt is
de ligging van Zeelands hoofdplaats niet te
vergelijken met die van Goes.
Toch stuitten alle overwegingen af op de
veranderde omstandigheden, die andere gevolgen
kunnen hebben. Er is ook in beide gemeenten
veel nog te doen voor reinheid op sommige
punten, voor den afvoer van vuil en de faeca-
liën en vooral voor het drinkwater.
Het plan voor een duinwaterleiding in onze
gemeente, waarvoor, zoo wij ons niet bedriegen,
concessie is aangevraagd, de zaak wordt ove
rigens nog al geheimzinnig behandeld schijnt
nog steeds in staat van wijzen te zijn.
Wanneer een krachtige steun van de zijde der
gemeente aan hen die concessie vragen, ware
het slechts door zich te verbinden voor het
gebruik van het water in alle gemeentege
bonden het tot standkomen van het plan
bevorderlijk wezen kon, wij zouden tegen die
kosten geen bezwaar maken.
Wat er verder in zoo menige gemeente te
doen is weet het bestuur ervan beter dan wij.
Telkenmale wordt in de vergadering van den
geneeskundigen raad op tekortkomingen in het
behartigen der gezondheidsbelangen gewezen,
o, a, te Tholen waar totnutoe het gemeente
bestuur is afgestuit op bezwaren van techni-
schen of finantieelen aard om eene gewenschte
verbetering te brengen in den afvoer van vuil,
niettegenstaande die gemeente, wat het aantal
typhuslijders betreft, steeds bovenaan de lijst
staat en volgens het oordeel van dr. Dozy
een sloot, die vooral stank schijnt te verspreiden,
wel eens licht een groote epidemie zou kunnen
veroorzaken.
Over het geheel laat de toestand van slooten
veel te wenschen overwij noemen slechts die
in Hansweert, Yerseke, Noordwelle en Nieuw-
dorp. In laatstgenoemd, deel der gemeente
's-Heer Arendskerke, werden zelfs de gemeente-
vuilnisbakken gebruikt voor vergaderbakken
van faecaliën. In Ellewoutsdijk liet het terrein
achter de school veel te wenschen over.
Wij weten niet of in een en ander thans is
voorzien, maar zoo niet dan merken wij op,
dat nu juist de beste gelegenheid is om zich
te verantwoorden wanneer men groote uitga
ven doet in het belang der hygiëne.
Met het gevaar voor oogen zal menigen ge
meenteraad nu spoediger bereid bevonden
worden om niet te veel te letten op de on
kosten die gemaakt worden.
Wat ieder onzer verder doen kan is een
kalme, geregelde levenswijze volgen, zich niet
door buitengewoon veel arbeid overspannen, en
in deze dagen vooral letten op het eten van
onrijp ooft. De ervaring heeft verder geleerd
dat het overmatig gebruik van sterkedrank veel
kwaad veroorzaakt en vatbaarheid voor de
ziekte bevordert.
De inrichting onzer woningen is ook in dezen
van veel belang. Wie uit vrees voor de fris-
sche lucht zijne ramen en deuren sluit toont
de eischen der gezondheidsleer niet te kennen.
En het is niet alleen bij hen die armoede lijden
dat gezondigd wordt tegen de regelen dier
leerook vooroordeel, onverstand en toeval
zijn nog oorzaken dat zoovelen, die beter kon
den weten, op de meest onpraktische en voor
de gezondheid nadeelige wijze partij trekken
van de hun geschonken woning.
De luchtigste, vroolijkste, gezondste kamer
wordt vaak als zg. mooie kamer gebezigd waar
men slechts hoogst zelden zit. Het vertrek voor
dagelijksch gebruik staat daarbij verre ten
achter. Bij de keuze van slaapkamer gaat
het vaak al even ongelukkig men bedenkt
niet dat daarvoor juist een flink, luchtig ver
trek het best is.
In dezen zou de invloed van geneeskundi
gen misschien veel vermogen, en zouden nut
tige wenken hunnerzijds nog doel kunnen
treffen.
Zoo valt er voor ieder wat te doen om den
vijand te bestrijden. Het gevaar kan niet
spoedig als geweken beschouwd wordenmen
heeft het vroeger gezien dat zelfs in Novem
ber een epidemie uitbrak.
Maar wanneer zooveel mogelijk alles is ge
daan om het kwaad te bestrijden dan geve
men zich en dit is onze laatste wenk
niet aan overdreven angst over.
Mocht zich dan eens een geval van werke
lijke cholera-asiatica voordoen dan kan, waar
men direct flink en doortastend weet te han
delen en het gevaar goed onder de oogen te
zien, veel voorkomen worden en verdere uit
breiding worden tegengegaan. Menigeen heeft
zich door overdreven angst ziek gemaakt. Dat
vermijde men in de eerste plaats.
pogingen aangewend om eene concessieaanvraag
voor een stoomtram Middelburg-Domburg mogelijk
te maken. Wij hopen dat voor deze zoo drin
gend noodige zaakeene levensquaestie voor
Domburg, het den ondernemers niet aan de noo
dige medewerking moge ontbreken.
Met ingang van 15 dezer is door den minister
van financiën benoemd tot tijdelijk boekhouder
ten kantore van den ontvanger der directe
belastingen, invoerrechten en accijnsen alhier, de
heer H. Beekman, thans geagreëerd klerk aan dat
kantoor.
De man die tusschen Zondag en Maandag nacht
te Vlissingen door cholera is aangetast, is heden
voormiddag overleden.
De inspecteur van het geneeskundig staats
toezicht meende dat het hier een geval van
inheemsche cholera is geweest. In Vlissingen zijn
over het geheel vele gevallen van diarrhee.
Later meldt men ons het volgende: Nog zijn
twee kinderen aan cholera nostras overleden. De
kleederen der gestorvenen worden vernietigd.
Het overlijden van den eersten lijder is aan
gegeven als ten gevolge van cholera asiatica.
Te Goes heeft zich eene commissie gevormd om
het pogen van den heer Buys Ballot te steunen.
Zij bestaat uit de heeren mr. J. G. De Witt Hamer,
burgemeester, C. L. M. Lambrechtsen, Z. D. Van,
der Bilt La Motthe, J. M. Kakebeeke, L, G. Ka-
kebeeke, J. J. Ramondt en jhr. M. J. De Marees
Van Swinderen. (Q. Crt.)
De heer mr. W. N. Lantsheer, onlangs te Oost-
kapelle overleden, heeft aan de maatschappij
Be Toekomst (Toonkunstenaarsfonds) een legaat
gemaakt van f 2000, vrij van scccessierechten.
Door de heeren Ceulen en c°, ingenieurs te
Amsterdam en Soerabajja, worden bij polder- en
gemeentebesturen en bjj eenige grondeigenaren
Men schrijft uit Hoofdplaat aan de Tijd:
De wethouder, die op 14 Juli j.l., op bevel van
den burgemeester, door den veldwachter geweld
dadig uit de raadzaal verwijderd werd, heeft tegen
deze handeling des burgemeesters een aanklacht
ingediend bij den officier van justitie te Middelburg.
Het voorstel, eerst door den wethouder aan
Z. E. A. gedaan, om binnen drie dagen in de
Middelb. Cour. verschooning te vragen voor zijn
willekeurige handelwijze, heeft de burgemeester
niet aangenomen.
l 'rcclit. 13 Aug. Na gehouden conferentie met
de deskundige commissie is door het met. instituut
besloten het schip tot opsporing van de Varna
uit te zenden zonder dat een zeeofficier de reis
medemaakt, om reden die officier te laat op Ham-
merfest zou komen om nog met succes werkzaam
te zijn, nl. eerst 30 Aug.
Bjj het vertrouwen op den ijver van onzen consul
en de plichtsbetrachting van den kapitein, den
ijsloois en de equipage, heeft men echter een be
looning van 35,000 uitgeloofd aan het schip
dat onze reizigers opspoort, om den ijver in deze
zaak meer te prikkelen. Dit bericht zal tevens
geseind worden naar Noorweegsche havens en
naar Archangel. De natie beijvere zich intusschen
voor de som in te schrijven, waarvoor professor
Bups Ballot borg bleef. Toezeggingen kunnen
ook gezonden worden aan den heer Volck te
Utrecht.
(Zie laatste berichten van gisteren.)
Tot het medemaken van den tocht om de
Varna op te sporen hadden zich nog aangeboden
jh' Speelman, oud-zeeofficier, thans burgemeester
van Harlingen, en de luit. t/z 1» kl. Hecking
Colenbrander.
Van deze aanbiedingen zal nu geen gebruik
gemaakt kunnen worden.
De commissie voor de grondwetsherziening is,
naar wij vernemen, reeds zoover gevorderd, dat
zij tegen October met hare taak geheel gereed
denkt te zijn. Vad.)
De regeering heeft het afdeelingsverslag van
de tweede kamer over het wetsontwerp, van het
vorig kabinet, tot regeling van het staatstoezicht
op krankzinnigen beantwoord.
Naar aanleiding van de nadere overweging van
de daartoe betrekkelijke stukken is wijziging
van het wetsontwerp op verschillende punten
noodzakelijk voorgekomen.
De regeering is het beginsel toegedaan, dat
één, of bij groote behoefte aan plaatsruimte, meer
gestichten van rijkswege moeten worden opgericht
ten einde in de eerste plaats te voorzien in de
verpleging van die krankzinnigen, die ten laste
van het rjjk komen en voorts in dringendt