De IiternatiüMle Koloniale Tentoonstellini.
Nieuwe Uitgven.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Gemeenteraadsverkiezingen.
De machines.
Rotterdam zal voor het eerst een anti-revolu
tionair in den raad krijgen.
Bij de gehouden herstemming voor dat college-
is herkozen de heer W. C. Schalkwijk (liberaal)
met 1000 en gekozen de heer J. B. Altona (anti-
re vol.) met 1039 stemmen.
Op den heer mr J. A. van G-ilse (liberaal) wat
ren 966 en op den heer P. Gilissen (kath.) 951
stemmen uitgebracht.
De 67® jaarlijksche algemeene vergadering van
het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van den
gewapenden dienst in de Nederlanden is op 25
Juli te Amsterdam gehouden. Het daarin uitge
bracht verslag bevat onder anderen de navolgende
mededeelingen
De inkomsten over 1882 hebben bedragen eene
som van 95,238.95).
Behalve de renten van het kapitaal op het
grootboek, die 50,807.89 beliepen, en de opbrengst
der jaarlijksche collecte ad ƒ29,156.73, zijn onder
het aangegeven cijfer der inkomsten begrepen
de renten van het nationaal huldeblijk, ter ge
legenheid van Zijner Majesteits 25jarige regeering,
ad 9,070.33 en de subsidie van het rijk ten
behoeve van het invalidenhuis te Leiden, groot
5000.
Voorst een gift van IJ. groot f 200.
In het bedrag der collecte zijn begrepen eenige
bijzondere giften van de districts-commissiën te
Groningen, 's Hertogenbosch, Rotterdam, Utrecht
en Zutfen, respectievelijk ten bedrage van 30,
12.90, 5.73, 200 en 16.15.
De uitgaven hebben het bedrag der inkomsten
met 11,353.87 overschreden.
Aan 1994 deelgerechtigden keerden het fonds
87,643.60) aan gratificatiën en toelagen uit de
renten van *s konings geschenk uit. Onder die
deelgerechtigden bevonden zich 4 verminkten en
3 nageblevenen van gesneuvelden bij Waterloo,
264 verminkten uit Oost-Indië, 1 verminkte uit
oorlogen vóór November 1813, 72 verminkten en
6 nageblevenen van gesneuvelden in den strijd
met België, 1539 infirmen, blinden en veteranen,
89 oud-strijders van Waterloo en 16 militairen
van de Amsterdamsche landmilitie.
Het invalidenhuis te Leiden verkeert in goeden
staat. Tegen afstand van hun pensioen en hunne
gratificatie genoten 64 deelgerechtigden van het
fonds daarin doelmatige huisvesting en goede
verzorging. De uitgaven ten behoeve van dit
gesticht beliepen 21,509.95).
Gedurende het afgeloopen jaar werden 95 nieuwe
deelgerechtigden in het fonds opgenomen, als 12
verminkten uit Oost-Indië, 1 verminkte van België
en 82 infirmen.
Het aantal sollicitanten bedraagt 1127.
Van het hoofdkapitaal moest 20,000 4 pets.
inschrijvingen worden verkocht.
Met het stoomschip Zeeland zal 4 Augustus
a., 's voormiddags te 10) uur, eene brievenmaal
uit Rotterdam naar Batavia en Padang worden
verzonden.
Nog valt de uitslag van de gehouden herstem
ming voor raadslid te melden van
Aardenburg. Er werden 72 geldige stem
men uitgebracht.
Gekozen is de heer J. B. Dierikx met 42 stemmen.
De heer P. B. Galon, (aft. lid) die na de eerste
stemming verzocht had niet meer in aanmerking
te komen, bekwam 30 stemmen.
C a d z a n d. Van de 64 kiezers stemden er 47.
Gekozen is de heer Adr. de Bruijne met 28
stemmen.
Hontenisse. Aantal kiezers 205. Uitge
brachte geldige stemmen 90.
Herkozen is de heer P. A. Joossen met 55
stemmen.
Kap el le. Van de 97 kiezers stemden er 81.
Twee briefjes waren van onwaarde. Gekozen is
de heer S. Wisse met 51 stemmen. De heer D. J.
van der Have bekwam er 28.
N i s s e. Aantal uitgebrachte stemmen 28.
Gekozen is de heer J. Koeman met 18 stemmen.
De heer C. Smits verkreeg er 6 en de heer C.
de Blaey 4 stemmen.
De verkiezing gold eene vacature, ontstaan
door het overlijden van den heer P. van Driel.
O v e z a n d. Van de 51 kiezers stemden er 33.
Herkozen werden de heeren P. A. de Jonge met
18, H. V. Gerstin en P. A. Rijk elk met 15 stemmen.
Sluis. Herkozen werd de heer J. de Bruijne
Brevet, aftredend lid, met 51 van de 91 geldige
en gekozen de heer J. C. Stern met 44 van de
87 geldige stemmen.
Vee re. Van de 64 kiezers stemden er 52.
Een briefje was blanco. Het aftredend lid, de
heer A. Volkers Jzn werd herkozen met 26 stem
men.
Op den heer J. A. Jelgersma waren 25 stemmen
uitgebracht.
Oud-Vosmeer. Aantal kiezers 109. Geldig
ingeleverde biljetten 88.
Gekozen is de heer J. Rijstenbil Aba. met 54
stemmen.
(De uitslag der herstemmingen te Cadzand, Sluis
en Veere werd reeds gemeld onder de Laatste
berichten in een deel der oplaag van ons vorig
nommer.)
De Globe van Augustus bevatDe samenleving
in AmerikaEenige typen van gierigaards Robert
van Beieren en de hertog van MilaanDe dood
van Schultze-Delitsch en Het vaderland van den
aardappel.
De Indische gids van Augustus bevatDe feite
lijke toestand in het gouvernementsgebied Celebes
en onderhoorigheden door P. J. Kooreman. (Ver
volg). Landbezit. - De Madoereesche hulptroepen
van het Indische leger. Varia. (De toekomst der
koffiecultuur, de koffieteelt in Liberia, Bil
lijk en staatkundig? Ook een eedsquaestie in
Indië.) Correspondentie. (Brief van prof. mr J.
de Louter aan dr C. Snouck Hurgronje.) Koloniale
literatuur. (Critische overzichten van d' O. Moh-
nike's Blicke auf das Pflanzen-und Thierleben in
den. Nied Malaienlandern, door H. von Rosenberg
van G. Birnie's denkbeelden over onsterfelijkheid
bij de Hindu's, door dr A. Bruining, berichten en
mededeelingen Kaart van Nederlandsch-Indië,
mededeelingen over de Bataks en het Tobameer,
Atjehsche taalstudiën, eene bijdrage tot de
geschiedenis der zending in Ned.-Indië.) Wetenschap
en industrie. (Aanteekeningen omtrent de suiker-
fabricatie en rietbemesting door S. Gazan.) Over
het Boedhisme in China, door J. van der Spek,
en Een lief blondinetje, (Vervolg), doorM. C. Frank.
(Particuliere correspondentie
Amsterdam, 30 Juli 1883.
XIV.
Voordat wij onze aandacht vestigen op de ver
schillende werktuigen in de machinengalerij zelve,
willen wij eerst een kijkje nemen daarbuiten, en
eens nagaan wat ons daar (altijd met betrekking
tot de machines) te zien wordt gegeven.
Om nu met zekere regelmaat te werk te gaan,
hebben wij het geschikt geacht de machines in
drie gedeelten te behandelen nl.
1° die, welke wij in het hoofdgebouw aantreffen
2° die, welke daarbuiten op het terrein der ten
toonstelling te zien zijn en
3° de werktuigen in de machinengalerij.
Wat de machines in het hoofdgebouw betreft,,
hierover kunnen wij kort zijnwij zullen slechts
stilstaan in de Duitsche afdeeling Spoorwegen. De
inzending, welke in de Duitsche afdeeling onze
bijzondere aandacht trekt, is die van den ver
maarden Fried. Krupp te Essen. Wat reeds aan
stonds in het oog valt, is een kolossale achtersteven,
vervaardigd voor Z. M. schroefstoomschip Korte-
naer (waarvan de kiel reeds op de marinewerf te
Amsterdam gelegd was, doch die tegelijk met de
Doggersbank door het vuur vernield werd). In
dezen achtersteven zien wij een gedeelte schroefas
koker, waarin een enorme schroefas wentelen moet.
Aan het eene uiteinde van deze schroefas, nl.
buiten boord, moet natuurlijk de stuurschroef be
vestigd worden en binnenboord wordt zij door
dreigend in de ooren, als het rammelen van on
zichtbare ketenen Maar op Kit zelf hadden zij
niet die uitwerkingzij schenen zelfs evenzeer
zjjn gevoel voor het belachelijke op te wekken,
als zjj in gewone omstandigheden zouden gedaan
hebben. Maar zijn gelaat werd reeds weer ern
stig voor die woorden wegstierven en met zijn wel
luidende, zachte stem, die echter door de geheele
zaal verstaanbaar was, verklaarde hjj de schuld
te ontkennen.
Hij had op Mark slechts éen blik geworpen en
die werd niet herhaaldmaar dat was ook niet
noodig. Geen blik van eenigen sterveling kon
meer vertrouwen en liefde uitdrukken, ja er lag
zelfs de verzekering in dat hij zijn zieleleed be
greep en hem bemoedigen wilde. Thans was de
blik van den gevangene op den rechter van
instructie gericht, naar wiens redevoering hij met
gespannen aandacht scheen te luisteren, slechts
nu en dan door een vluchtig glimlachje afgebroken.
Mark hoorde die redevoering natuurlijk ook,
maar zijn onrust belette hem om haar geregeld
te volgen, laat staan er den zin van te verstaan.
Zijne oogen waren op Kit gevestigd zijne gedach
ten dwaalden af naar het Kasteel van Frenarvon
en de rivier; voorts terug naar zijn schooltijd,
toen hij en Kit knapen waren Kit zijn intieme
vriend, tusschen wien en den man, dien de rechter
daar stond af te schilderen, evenveel overeenkomst
bestond, als de zaken in een nachtmerrie hebben,
meer niet.
Weldra werden de getuigen opgeroepen. Eerst
verschenen de betrekkelijk onbeduidenden en daar
op mijnheer Flesker, de juwelier, een ernstig, le
vendig heer, die in alle geval iets van groote
waarde verloren had, wie dat dan ook gestolen had.
Mark zag als het ware de weerkaatsing van dien
man op het gelaat van Kit en voelde dat hij de
waarheid sprak. De feiten welke hij noemde waren
duidelijk genoeghij vergiste zich echter in de
gevolgtrekking. Het denkbeeld dat Kit, die Kit,
dien Mark van kind af gekend had, die zijn leven
en zijn eer gered had, de zonneschijn van de Terp,
de Eensklaps werd hij in zijn gepeins ge
stoord door het luid roepen van zijn naam. Het
was hem alsof elkeen in de zaal hem riep en
vlak naast zich hoorde hij de vriendelijke stem
van den dokter
«Mjjn jongen, zjj roepen u op. Gij moet
naar de bank der getuigen gaan."
«Goede Hemel! Wat moet ik zeggen?"
Mark had geen plan en zou er ook nooit toe
te krijgen zijn geweest om iets te zeggen wat niet
waar was, maar hij was geheel van streek. Hij
ging naar de getuigenbank, niet minder beschaamd
en verlegen dan wanneer het de schandpaal ge
weest ware, behalve dat hij niets om de toeschou
wers gaf. Er was slechts éen man in die heele
vergadering, met wien zijne gedachten zich bezig
hielden en dien zag hij bitter meewarig aan.
»Wees zoo goed mij uw aandacht te schen
ken, mijnheer Medway," zei de rechter op zachten
toon. Mark was een getuige a charge, die ont
zien en aangemoedigd moest worden. Wanneer
middel van verschillende tusschengelegen assen
gekoppeld aan de krukas, die zijne ronddraaiende
beweging van den zuiger ontvangt. Deze krukas,
insgelijks tentoongesteld, is met de krukken eraan
uit éen stuk gesmeed ijzer vervaardigd, wat, zooals
iedereen begrijpen kan, een alles behalve gemak
kelijk werk is.
Wij willen nu evenwel van de expositie van
den heer Krupp afscheid nemen en even verder
in de Duitsche afdeeling rondzien en daar wij
ons voorgenomen hebben alleen het belangrijkste
na te gaan zullen we over de overige inzendingen
kort zijn.
De Gutenhoffsnungshütte te Oberhausen aan de
Ruhr heeft eene zeer net afgewerkte compound-
machine geexposeerd van 259 indicateur P. K.
voor een stoomschip met dubbele schroef, en de
heeren Schulz, Knaudt en c° te Essen hebben een
scheepsketel ingezonden, met wijd gegolfd kanaal,
welk systeem van kanalen in den laatsten tijd
zeer veel in gebruik komt, om de groote voor-
deelen die het oplevert. (Wij hopen later in de
machine-galerij op dit systeem terug te komen).
En hierbij verlaten we de Duitsche afdeeling om
ons te begeven naar de afdeeling spoorwegen, waar
wij een oogenblik wenschen stil te staan bij de
inzendingen van de heeren Krauss en c° te Mün-
chen (Beieren), en te Linz (Oostenrijk) die ver
scheidene locomotieven (zoowel tramway als trein-
locomotieven) geexposeerd hebben, van welke de
compound rangeer-locomotief onze bijzondere aan
dacht trekt, vooreerst, omdat het compound-systeem
bij locomotieven in ons land nog zeer weinig
toegepast wordt en ten tweede door de nette
wijze, waarop zij afgewerkt is.
De Schweizerische Locomotiv ünd Machinenfa-
brik in Wintherthur heeft een zeer eigenaardig
tramrijtuig geexposeerd, waarbij ketels, machines
en rijtuig op een en hetzelfde onderstel staan en
wel zoodanig, dat ketels en machines het rijtuig
in twee compartimenten verdeelen, die evenwel
met elkaar in gemeenschap staan doordat er aan
weerszijden van het rijtuig, dat is links en rechts,
éen ketel en eene machine geplaatst zijn, die, van
elkander gescheiden, de beide compartimenten met
elkaar verbindt.
Het eigenaardige van dit systeem is, dat er vóór
de ketels geen plaats is voor den stoker, zoodat
het eene onmogelijkheid is, onder het rijden te
stoken, wat dan ook in dit geval niet behoeft
daar men er in geslaagd is dit bezwaar op te
heffen en wel op de volgende wijze
De vuurhaard heeft eene cirkelvormige opening,
waarin een cylindrische bus met vuur kan ge
schoven worden. De inrichting hiervan maakt
het mogelijk, gedurende 4 uren stoom te houden,
zoodat slechts bij stations, die ongeveer vier uren
van elkaar verwijderd zijn, deze bus vernieuwd
moet worden.
Beknoptheid van inrichting en groote brand
stofbesparing kunnen zeker als voordeelen van dit
systeem aangemerkt worden.
De Saechsische Machinenfabrik te Chemnitz
heeft een keurig, net afgewerkte berglocomotief
van 140 P. K. geexposeerd voor den dienst der
staatsspoorwegen op Java, terwijl eene kleinere
doch niet minder net afgewerkte berglocomotief
van 40 P. K. ingezonden is door de Socielé Ano-
nyme des anciens etablissements Cail te Parjjs.
Thans komen wij aan de machines op het terrein.
Om geregeld te werk te gaan, zullen we voor
eerst een kijkje gaan nemen ter rechterzij van
het hoofdgebouw om daarna achterom links van het
gebouw te komen en daar de voornaamste werk
tuigen te bezichtigen. Zoodra wjj de passage onder
het museum door zijn, slaan wjj rechts af, het
hek door en zien dan voor ons de kolossale stoom-
kraan, ingezonden door de maatschappij de Atlas."
Iets verder op treffen wij de inzending aan van
den heer D. W. Van Rennes te Utrecht. Deze
heeft, behalve een gasmotor, twee heeteluchtma-
chines geëxposeerd. De gasmotor, die niet alleen
weinig gas verbruikt, maar tevens zeer beknopt
van vorm en stevig van constructie is, en boven
dien zeer zacht werkt, brengt door middel van
drijfriemen een roteerend pompje in beweging dat
op zijne beurt eene fontein doet springen, terwijl
de kleinste der heeteluchtmachines de drijfkracht
levert voor eene naaimachine.
deze rechtsgeleerde niet norsch keek en snauwde,
was hij uiterst beleefd en vleiend.
«Gjj kent den gevangene, meen ik?"
»Ja zeker."
«Sedert lang?"
«Sedert jaren, bijna zijn geheele leven."
Gij zijt dus oude vrienden, in éen woord."
«O Ja. Wij zijn nooit anders geweest."
«Juistde gevangene heeft veel verplichting
maatschappelijke verplichting aan u niet
waar
«Niet dat ik weet; ik hoop dat hij tegen
over mij zich niet verplicht zal gevoelen.
«Nu ja dat zij zoo (glimlachend) In alle
geval is de verplichting toch niet aan den anderen
kant
„Gij vergist uik heb zeer veel verplichting
aan hem en dat hoop ik nooit te vergeten."
«Zoo waarlijkHebt gij er iets tegen om
te zeggen in welk opzicht
«Hij heeft mij onder anderen het leven gered."
Mark zag naar de bank der beschuldigden en
ontmoette den blik van Kit. Hunne rollen schenen
geheel verwisseld te zijn het was de gevangene
die den getuige bemoedigdezijn glimlach scheen
den ander vergiffenis te vragen voor de verlegen
heid waarin hij hem gebracht had.
„Het zal spoedig voorbij zijn, be9te Mark,"
scheen die te zeggen, „maar intusschen heb ik
erg met u te doen."
„Behalve dat hjj u het leven gered heeft,
Zoowel gasmotoren als heeteluchtmachines zijn,
dunkt ons, uiterst geschikt voor de kleine indus
trie. Links van de inzending van den heer Yan
Rennes, treffen wij een ingemetselden stoomketel
aan, systeem De-Naeijer: Deze ketel, die eene
verbetering is van het systeem Belleville, is de
zoogenaamde «onontplofbare veelbuizige stoom
ketel." In de machinengalerij willen wij nog eens
uitvoeriger op dit systeem terugkomen en nu de
inzending van de geb3. Korting beschrijven die in
een afzonderlijk gebouw geëxposeerd en wel de
moeite waard is om iets nauwkeuriger in oogen-
schouw genomen te worden.
Zoodra wij het gebouw binnentreden, zien wij
twee in werking zijnde gasmotoren van 1 en 4
P. K. Deze motoren, die beide van een geribde
ijzeren toestel voorzien zijn, werken zeer zacht en
gebruiken weinig gas. Ik sprak daareven van
geribde ijzeren toestellen. Wij zien hiervan ver
scheidene soorten in hetzelfde gebouw van de
geb3. Korting opgesteld. Ze dienen in het alge
meen voor verwarming of voor afkoeling en be
rusten op het zeer eenvoudige beginsel, dat met
een grooter verwarmend of verkoelend oppervlak
men eene spoediger verwarming of verkoeling kan
teweegbrengen.
Deze verwarmingstoestellen nu bestaan uit een
aantal gegoten ijzeren buizen, waarop men dicht
bij elkaar ribben aangegoten heeft. Het gevolg
hiervan is, dat het totale oppervlak der buis zeèf
veel vergroot wordt.
Laat men nu stoom, heete lucht of warm water
door deze buizen gaan, dan zullen deze dezelfde
temperatuur verkrijgen als de stoom, de heete lucht
of het warme water en dus (daar het oppervlak
zooveel vergroot is) ook grooter uitstralingsver
mogen bezitten dan de gladde buizen, en de om
ringende lucht dus spoediger verwarmen. Deze
verwarmingstoestellen zijn zeer geschikt voor de
verwarming van broeikassen, groote lokalen enz.
Ik zeide, dat beide gasmotoren voorzien waren
van zulk een geribd toesteldeze dient hier
niet voor verwarming, doch voor afkoeling van
het afkoelingswater voor den cylinder.
Hiermede vervalt het bezwaar, dat altijd aan
een gasmotor verbonden is namelijk het aanvoe
ren van het noodige afkoelingswater. Dat de
toestel goed werkt, kan men het best aan den
motor zelf voelen. Verder zien we eenige pulso-
meters of stoompompen. Men weet dat de werking
van den pulsometer, die uit twee kamers bestaat,
hoofdzakelijk berust op het condenseeren van den
aangevoerden stoom, beurtelings in de beide kamers.
Wij kunnen evenwel de geheele verklaring hier
niet bijvoegen, daar wij slechts een kort overzicht
willen geven, doch men kan deze vinden in elk
werk over de stoomwerktuigkunde. Alleen willen
wjj nog dit er bjjvoegen, dat de pulsometer, niet
alleen omdat hjj voor alle vloeistoffen gebruikt
kan worden, maar ook door zjjne eenvoudige in
richting en zjjne groote capaciteit, met de beste
pompen kan concurreeren.
(Slot volgt.)
pensioenen. Pensioen verleend aan J. N. Voorstad,
commies ter provinciale griffie van Zuid-Holland, ad
f 1584 's jaars.
geneesk. dienst. Benoemd bij het pers. van den
geneesk. dienst der landmacht, tot off. van gezondheid 2e
kl. de student voor genoemden dienst (arts) T. W. H.
Paulusseu.
Bjj beschikking van den minister van binnen-
welke verplichting hebt gij dan nog meer aan
den gevangene
Mark werd vuurrood. «Nog zeer veel", ant
woordde hjj.
„Juist. Het is onnoodig verder in bijzon
derheden daaromtrent te treden. Niets daarvan
stond zeker in verband met de zaak in quastie?"
Mark schudde het hoofd.
„Gjj waart dus groote vrienden en hadt geen
geheimen voor elkaar?"
«Ik heb geen geheimen voor Christoffel
Garston", antwoordde Mark ernstig met een blik
op zijn vriend, die scheen te zeggen: «Och! of
gjj in mjjn hart kondt lezen."
«Ik moet u nog eens verzoeken er op
aandringen mjjnheer Medway, dat gjj injj uw
aandacht onverdeeld schenkt", merkte de rechter
aan. Tot hiertoe was het hem zeer welkom ge
weest dat de gehechtheid van Mark voor den
gevangene aan de jury bleek, maar thans was het
van groot gewicht dat er geenerlei verstandhou
ding, zelfs niet door blikken, tusschen den getuige
en den beschuldigde bestond.
«Als gjj zoo vertrouwelijk met elkaar om-
gint, heeft de gevangene u zeker ook wel verteld
van .zjjn verhouding tot de mjjnontginnings-maat-
schappjj
«Hjj sprak er in het algemeen over niet
in bjjzonderheden."
„Zoo, zoo. En wat zei hjj er dan van
«Over het geheel sprak hjj vol hoop over
de voor-uitzichten van de mjjn."
«En over zjjn eigen vooruitzichten
„Die hingen natuurljjk af van het welslagen
van de mjjn."
„Ongetwjjfeldmaar wat zei bjj van zjjn
betrekking als bezoldigd agent Beroemde hjj er
zich niet op dat hij het vertrouwen der directeu
ren genoot Was het niet zoo
(Wordt vervolgd.)
