M° 173.
aargang.
1883.
W oensdag
25 Juli.
K I T.
De Internationale Koloniale Tentoonstelling.
Nationale ÏVIilitie.
Middelburg 24 Juli.
ÏS FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Oproeping van verlofgangers der
lichting 1881.
Oostenrijk.
MIDDELBURGS» COURANT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
De burgemeester van Middelburg, gezien de
circulaire van den commissaris des konings in deze
provincie van den 17 Mei 1883, A n° 829/ 3°
afdeeling (provinciaal blad n° 43), roept bij deze
op de in deze gemeente wonende milicien-verlof
gangers der lichting 1881, behoorende tot de
10e compagnie van bet le regiment vesting
artillerie om op den tijd en de plaats als
in de aan ben uit te reiken order is vermeld, tegen
woordig te zijn, voorzien van al de voorwer
pen van kleeding en uitrusting, door hen bij
bun vertrek met groot verlot medegenomen,
benevens van bun verlofpas, ten einde recht
streeks naar bun korps te vertrekken.
Zij moeten zicb vooraf en wel op Donderdag
den 2 Augustus a., des voormiddags tusschen 10 en
11 uren, bij den burgemeester bunner woonplaats
aanmelden, voorzien van bun verlofpas, ten einde
de noodige biljetten, alsmede daggeld, indien zij
dit verlangen en daarop recbt hebben, te ontvangen.
De verlofgangers, die op bet bepaalde uur niet
ter aflevering verschijnen, worden bij bun korps
gestraft.
Zij, die niet aan de oproeping voldoen, worden
als deserteurs behandeld, terwijl degenen, die door
ziekte verhinderd worden op den bepaalden dag
onder de wapenen te komen, van die omstandig
heid, onder overlegging van eene verklaring van
den geneesheer, tijdig kennis bebooren te geven
aan den burgemeester. Na bun herstel vervoegen
zij zicb bij hun korps.
Middelburg, den 24 Juli 1883.
De burgemeester voornoemd,
D. A. DRONKERS, L B.
Een enkel woord naar aanleiding van bet ge
beurde te Gouda meenen ook wjj nog in bet
midden te moeten brengen, vooral nu vau zekere
zijde de houding van ben, die oproer maakten,
zijdelings wordt verdedigd. Naar onze meening mag
bet hoofd van de gemeente Gouda een woord van lof
niet onthouden worden voor de flinke wjjze,
waarop bij tot bet laatste toe zijne houding beeft
volgehouden tegenover ben die de vrijheid van
anderen aan banden willen leggen.
Voor een handhaver van bet openbaar gezag is
de wet bet eenige richtsnoer dat bij volgen moet.
Eenige jaren geleden beeft een, misschien wel
betzelfde gezelschap te Goes voorstellingen van
de Passiespelen gegeven. Wij hebben die bijgewoond
en vonden daarin hoegenaamd niets zedekwetsends
of beleedigendsalleen wanneer dit bet geval
ware zou de burgemeester recbt hebben die te
verbieden, thans niet.
In Goes werden destijds die voorstellingen zeer
slecht bezocht; er scheen een wenk gegeven te
zijn, wij meenen daar van katholieke zijde, om die
vertooningen niet bjj te wonen. Welnu, ieder
GfilE HKBISHIKKIMG.
door
James Payn.
TWEEDG DEEL.
HOOFDSTUK XIX.
De dagYaarding.
Mynheer Penrijn, ofschoon een geestelijke, bleef
toch een mensch en de onverstandige manier,
waarop Mark partij trok voor zijn vriend, stemde
den dominé niet gunstiger voor Kit. Hij zei zijn
meening onverholen aan mevr. Medway en, nadat
bij de brokken van de courant bijeen gezocht bad,
legde bij die naast elkaar op tafel en verzocht
mevrouw baar eigen verstand te laten spreken.
Hij scheen te willen dat de bewijzen voorafgegaan
werden door die opsomming van den rechter, bet
geen wel geen zeer edele manier was om de zaak
voor te stellen, maar als wij boos zijn, zijn wij
geen van allen edel.
Mevrouw Medway begon met te verzekeren dat
bet ongeloofelijk, onmogelijk was, kwam vervolgens
fot bet lager standpunt van„ik bad bet nooit
beeft recbt om ze niet te bezoeken en anderen aan
te raden dat voorbeeld te volgen.
Niemand kan besturen van kerkeraden of gees
telijken kwalijk nemen dat zij de leden van bun
kerkgenootschap waarschuwen tegen bet bijwonen
ervan. Men kan overtuigd zijn dat men de ge
schiedenis van den stichter der Christelijke kerk
niet moest bezigen als onderwerp voor voorstel
lingen, waaruit men geld wil slaan.
Maar een burgemeester beeft daarmee zicb niet
in te laten, te minder omdat omtrent die ver
tooningen de gevoelens onder de geesteljjken
zeiven verschillen. Op andere, katholieke plaat
sen worden zij zelfs druk bezocht en stellen zich
de geestelijken aan bet hoofd der bezoekers. De
burgemeester van Gouda plaatste zicb dus op bet
juiste standpunt toen hij die voorstellingen liet
doorgaan op grond dat zjj niet bebooren tot met de
openbare orde of zedelijkheid strijdige vertooningen,
waartegen volgens bet voorschrift der wet
moet worden gewaakt.
En nu spelen zij, die zijdelings de houding der
oproermakers durven verdedigen, een hoogst ge
vaarlijk spel. Zij moesten bedenken dat niemand
gedwongen wordt die vertooningen bij te wonen;
dat zij door hunne verdediging een wapen in de
band geven aan ben, die hunne kerken en bet
geen daarin wordt gesproken en vertoond voor
onzin verklaren dat anderen, die zicb daarmee
noch met hunne zendingsfeesten kunnen veree
nigen op zekeren dag ook met geweld hunne
bijeenkomsten wel eens zouden kunnen versto
ren, omdat zij daarin eene beleediging zien van
bun gezond verstand.
Het is voor die verdedigers dus zaak zicb een wei
nig minder op de voorgrond te stellen, door steeds
uitsluitend eerbiediging te vragen voor betgeen zij
gelieven heilig te noemen.
Een kalme, waardige houding pleit meer voor
heiligen ernst dan bet drijven dat zulk een treu
rige gevolgen beeft als o.a. te Gouda. De burgemees
ter dier gemeente bewees aan de vrijheid in ons
vaderland een grooten dienst door zicb niet door
geweld te laten weerhouden van bet doen bet
geen zijn plicht is tegenover elk burger, aan wien
hij de waarborgen leveren moet vrijelijk te
kunnen doen of laten wat men wil, zoolang men
de orde niet verstoort of de zedelijkheid niet
kwetst.
De StCt. bevat bet besluit, bepalende de plaat
sing in bet Staatsblad van de tusschen Nederland
en Rusland op 14 April 1883 te St. Petersburg
gesloten overeenkomst, tot regeling der voorwaar
den, waarop de consulaire ambtenaren van Rusland
in de voornaamste havens der Nederlandscbe.over-
zeesche bezittingen zullen worden toegelaten.
Aan den rijksopziener op de spoorwegdiensten
J. A. A. Jonkergouw, ter standplaats Venloo, is
tijdelijk opgedragen bet dagelijksch toezicht op
den dienst van den spoorweg van Nijmegen naar
Venloo en van den Nederlandschen Zuid-Ooster
spoorweg van Tilburg naar Njjmegen.
gedacht" en eindelijk tot de slotsom, »dat de
menschen toch nooit voor niets, zonder borgstelling,
naar Newgate gebracht worden."
Haar moederhart was reeds gekrenkt door de
jarenlange intimiteit van dien jongeling, met een
bezoedelden naam (want dat was bij reeds, wat
er ook gebeuren mocht), met bare lievelingen en
vooral door zijn poging om de liefde barer doch
ter te winnen, die baar nu al te stout voorkwam.
Doch niettemin voelde zij groot medelijden met»
den armen jongen.
»Het kan nog een vergissing zijn, mijnheer
Penrijn1', zei ze vergoelijkend; »Kit was zoo
beminnelijk en aardig dat wij hem allen lief
hadden en dat was bet niet alleen, maar wij
hebben zooveel verplichting aan hem."
„Zeker, zeker. Ik herinner mij heel goed
dat bij Maud voor verdrinken bewaard heeft. Dat
strekte hem zeer tot eer. Niemand zegt ook dat
bij geen moed bezat. In deze heele zaak zien
wij den raad van Danton bet was immers
Danton in praktijk gebracht, Vaudace et Vau-
dace et toujours Vaudace.''''
Het is vreemd hoe, wanneer bet iemand tegen
loopt, zelfs zijne deugden tot zijn nadeel worden
aangehaaldmaar die opmerking kwam mevrouw
Medway niet in de gedachte.
Er was nog iets, zei zij, dat zeer voor Kit
pleitte en waarmede bij baar een grooten dienst
bewezen bad, (zij dacht aan de liefdesgeschiedenis
van Mark).
„Wel zeker", zei de dominé, die in zjjn
Volgens de E'toüe Beige is het zeker dat de
koning der Belgen de Amsterdamscbe tentoonstel
ling zal bezoeken em is bet ook volstrekt niet
onwaarschijnlijk dat koning Leopold te Brussel
een contra-visite zal ontvangen van koning Willem
III, die daar geboren is.
In de afdeeling beeldbouwkunst der tentoon
stelling te Amsterdam zijn o. a. bekroond de heer
F. Stracké met zilveren en mevrouw Stracké met
bronzen medaille, benevens de beer Schammer
met eervolle vermelding.
Volgens de Amst. bestaat bet plan te Amster
dam een museum op te richten en daardoor te
voorkomen, dat na afloop der tentoonstelling de
meest belangrijke voorwerpen op koloniaal gebied
ons land verlaten.
De gepensioneerde kapitein C. Ph. J. Kauff-
mann beeft zicb andermaal bij adres tot de tweede
kamer gewend om te wijzen op de door hem
geledene geldelijke verliezen, die door de inge
stelde strafvervolging, zooals ze beeft plaats gehad,
voor hem zijn ontstaan.
Zijn gezondheid is tengevolge van bet langdurig
verblijf te Atjeb in zijn zoo moeilijke en ver
moeiende betrekking, en door al bet ondergane leed
zwaar geschokt.
Adressant vraagt om schadevergoeding en dat
de kamer in overweging neme zijn verrichtingen,
zijn diensten te Atjeh bewezen, en bet voordeel
dat zijn besparingen ter som van 122,320.24
's lands schatkist hebben teweeggebracht, waarvoor
bij ook door den gewezen militairen bevelhebber,
tevens gouverneur van Atjeb en onderhoorigheden,
den luitenant-generaal K. van der Heijden, voor
een gratificatie van 3000 weri voorgedragen,
welke gelden hem echter nimmer zijn geworden.
(Particuliere correspondentie
Amsterdam, 23 Juli 1883.
XIII.
Oostenrijk is op de tentoonstelling mede niet
zoo goed vertegenwoordigd als men van dit groote
land met zijn vele bronnen voor den bloei en de
welvaart der bewoners zou mogen verwachten.
Dit komt, omdat vele exposanten achterwege ble
ven, daar de tentoonstelling huns inziens niet
genoegzaam een officieel karakter droeg en ande
ren de beste voortbrengselen bunner fabrieken ter
expositie te Triest zenden, evenals de Zwitsers
dit deden naar Zurich.
De glas- en porselein-industriën, die in dat
land het toppunt van bloei bereikten, zijn echter
op voldoende wijze vertegenwoordigd. In bet
hoofdgebouw beschikt Oostenrijk over de breedte
van een zijgalerij, en bet is hier, dat de firma's
Haas en Czjzek, Springer en Oppenbeim, beide
nabij Karlsbad, Alfred Stellmacber, doch voorna
melijk die van Ernst Wablis te Weenen, de schoon
ste voorwerpen uit hunne porselein-fabrieken hebben
tentoongesteld. In de 16e eeuw kwam bet porse-
partijdigheid zoover ging dat bij, als hem de zaak
uiteen gezet ware, waarschijnlijk zou volgehouden
hebben, dat Kit zelf met juffrouw Vink had wil
len trouwen.
Ongetwijfeld bad Christoffel ook zijne goede
eigenschappen. Anders zou bij niet zooveel in
vloed op uw zoon gehad hebben (een invloed dien
ik altijd betreurd heb)."
Deze zet, die als een afdoenden slag moest tref
fen, bad niet geheel de gewenscbte uitwerking.
Zeker", zei mevrouw, »dat is op zicb zelf
al een getuigschrift voor zijne goede beginselen.
Daarom i3 bet onmogelijk boe zeer de feiten
ook tegen hem schijnen
Schijnen? En bij zit te Newgate in de
gevangenis."
Goede GodJa, dat was ik vergeten,
die arme Frennaen bier barstte mevrouw
Medway, tot verbazing van den dominé, in tranen
uit.
Zij kreeg een aanval van zelfverwijt, dat zij
door baar schrik over Kit en ter wille van baar
zoon geheel vergeten bad dat Frenna naar baar
broeder was toegegaan. »Zij is gisteren vertrok
ken in bet denkbeeld dat bij hier of daar kamers
voor baar gebuurd bad. Verbeeld u dat arme
meisje alleen in Londen."
Alleen, en haar broeder in de gevangenis
riep de dominé uit. »Dat is waarlijk erg 1 Weet
ge haar adres
Mevrouw Medway knikte, wijl zij sprakeloos van
ontroering was. Zjj was echter volstrekt niet
lein naar Europa, en men weet met welk een goed
succes men zicb te Sèvres in Frankrijk en te
Weenen op het vervaardigen ervan toelegde, toen
de regeeringen dezer beide rijken deze industrie
zicb aantrokken, toen geen kosten of moeite ge
spaard en na langdurig zoeken en toepassen de
vindingen van denkende geesten ruim beloond
werden. De eer van bet echte porselein voor de
tweede maal uitgevonden te hebben komt, naar
men beweert, toe aan den alchimist Böttger
1*16821719) uit Scbleiz in Saxen, waar destijds de
keurvorst August II in bet slot te Meissen een
porselein-fabriek oprichtte, die nog in werking is.
Hier werd het Chineescb porselein met de meeste
naauwkeurigheid nagebootst niet alleen door
samenstelling der grondstoffen, maar ook in vorm
en decoratief en verkreeg later dit fabrieaat een
roem waarop bet Oud-Saxisch nog boogt.
Met de grootste omzichtigheid trachtte de keur
vorst de wijze van fabricatie voor zicb of liever voor
zijn fabriek te behouden, doch al zeer spoedig werd
in Weenen een fabriek opgericht, die in 1744 door
de regeering werd gedreven en in 1865 werd geslo
ten. Dit fabrikaat munt vooral uit door ongeëven
aard scboone versieringen en relief met mat
of glanzig verguld. Het fabrieksmerk is een klein
blauw schild met dwarsbalken. Bij de opheffing
der fabriek is veel wit porselein aan lieden ver
kocht, die het merk op ander fabrikaat overbrachten;
zoodat veel Weener porselein voor echt wordt
verkocht, dat nooit in die beroemde fabriek werd
gemaakt. Of echter bet fabrikaat van elders niet
even fraai en schoon is en het schilderwerk niet
in hooge mate de bewondering trekt, daarvan
geeft de beer Josef Zasche'een paar kleine doch
hoogst interressante proeven, die zorgvuldig in
een kleine vitrine zijn uitgestald, terwijl Alfred
Stellmacber te Teplitz zicb meester toont in bet
vormen en kleuren van opgelegde bloemen.
Wij kunnen onmogelijk al bet scboone opnoemen,
doch wijzen, terwijl wij zoo de groote etalage van
Wablis passeeren even op een wit marmeren wasch-
tafel met twee bladen, die met 23 stuks wasckbenoo-
digdheden bedekt zijn op de groote verscheiden
heid van vazen, schenkkannen en theeserviezen,
die zoowel den ontwerper der teekeningen als
den uitvoerder alle eer aandoen.
Ook de cristallerie wordt in Oostenrijk aller
gelukkigst beoefend. Een niet al te groote doch
degelijke inzending o. a. van Carl Meltzer C°
te Langenau in Bohemen, wier vertegenwoordiger
is de firma Focke Meltzer in de Kalverstraat
alhier, strekt daarvan ten bewijze, ofschoon die
van Du Val St. Lambert in België o. i. merk
waardiger is. Bij onze omwandeling in de Bel
gische afdeeling hebben wij deze industrie besproken
en de verschillende soorten van cristal o. a. ook
bet Strass-glas, genoemd naar Joseph Strasser, den
uitvinder van den valscben diamant. Hoe dit
cristal kan geslepen en bewerkt worden laat
Franz Reiter uit Weenen ons zien.
In een kleine kast treffen wij de schitterendste
voorwerpen, doekspelden, oorsieraden, hoofd- en
borsttooisels aan van bet Strass-glas, dat bij den
eersten aanblik van den waren diamant bijna
niet te onderscheiden is.
Bij de tkeaterprinsessen is deze valscbe diamant
dan ook in trek.
De Weener meerschuim is dun vertegenwoor
digd nl. slechts door een kleine vitrine in bet
hoofdgebouw, waarin echter de fraaiste meer
schuimen- en barnsteenenpijpen zijn geëxposeerd
door den heer John Brix te Weenen.
Alvorens een blik te werpen in de zijgalerij
verbijsterd, en zocht in baar lessenaar naar een
formulier voor een telegram.
»Wat wilt gij doen?"
»Ik wil baar natuurlijk laten weten dat
hare vrienden terstond morgen komen."
»Heel goed gij zijt een edele vrouw.
Wees zoo goed te zeggen, dat, indien mijn tegen
woordigheid haar van eenig nut kan zijn, zij
placht wel niet veel om ons dominés te geven,
maar wij verzuimen onze plichten niet zooveel
als zij denkt ik terstond bereid ben bij haar
te komen."
»Dat dacht ik wel, mijnheer Penrijnmaar
Mark zal Maud en mij natuurlijk vergezellen.
Niets zou hem hier kunnen houden, terwijl Kit
ergens anders in nood zit."
Juistmaar waarom wacht gij de tweede
post niet af? Daarmede verliest gij niets en
Frenna zal toch zeker schrijven."
Deze verstandige raad werd opgevolgd en onder
wijl gingen mevrouw Medway en baar dochter
toebereidselen voor baar vertrek maken. Mark
bad zijn zuster reeds, onder de noodige verwen-
scbingen tegen de getuigen, de magistratuur en
de wet zelf, meegedeeld wat er gebeurd was en
ten slotte gezegd»Ik ga natuurlijk met den
eersten sneltrein naar Londen."
- »Wij gaan natuurlijk ook mee," hernam
Maud. Gij zijt zoo geheel vervuld met Kit en
dat mag ook wel, arme jongenmaar we mogen
ook niet vergeten dat onze goede Frenna niemand
in Londen kept,"
