JAARMARKT.
PUBLICATIE.
MIDDELBURGSCHE COURANT
VERKIEZING
GEMEENTE-POLITIE.
FEUILLETON.
KÏT
Gcirtiiiie raaS uor Maai.
Middelburg 16 Juni.
BIJVOEGSEL
Maandag 18 Juni 1883. X'. 141.
van éen lid van de Tweede Kamer
der Staten generaal.
Schouwing van Rij- en Voertuigen.
VAN DE
VAN
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat bij de op gisteren plaats gehad hebbende
opening van stembriefjes tot benoeming van éen
lid van de Tweede Kamer der Staten generaal in
het hoofdkiesdistrict Middelburg is gebleken, dat
daarvoor is gekozen de heer Mr P. C 't HOOFT.
dat de processen-verbaal van steminlevering en
stemopneming van den 12ett en 14e» Juni 1883
aangeplakt en ter secretarie voor een ieder ter
inzage zijn nedergelegd.
Middelburg, den 15en Juni 1883.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ.
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR,
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
Gezien art. 105 der verordening van algemeene
plaatselijke politie,
maken bekend:
dat de schouwing der rij- en voertuigen ol sle
den en daartoe behoorende paardentuigen, ten
overstaan van den commissaris van politie, zal
plaats hebben in de eerste dagen der maand Juli
a., terwijl, voor zooveel noodige, de herkeuring
veertien dagen later zal geschied n.
Middelburg, den 15en Juni 1883.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ.
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend:
dat de jaarmarkt in die gemeente, zoo geen
buitengewone omstandigheden zulks verhinderen,
dit jaar zal aanvangen den 23en Juli en eindigen
den 4" Augustus daaraanvolgende, terwijl de lo
ting voor standplaatsen zal geschieden Maandag
den 16en Juli te voren, des voormiddag te 10 uren,
waartoe de belanghebbenden zich vóór dien tijd
bij den marktmeester zullen moeten aanmelden.
Aan straatmuzikanten zal eerst Maan
dag 30 Juli vergunning gegeven worden tot uit
oefening van hun bedrijf.
Middelburg, den 11 Juni 1833.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICK
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR,
De burgemeester en wethouders van Middelburg
maken bekend
1° dat ouders, voogden of verzorgers, die voor
hunne kinderen plaatsing verlangen op eene der
scholen voor lager onderwijs, daartoe vóór 9 Juli
e .k, aanvraag behooren te doen bij het hoofd
der school.
2° dat op de scholen A en C (hoofden der scho
len de heeren De Jager en De Man) geene kin
deren worden toegelaten, dan die den ouderdom
van 7 en op de scholen D, E en F (hoofden der
scholen mej. Klacr, de heer Van Sluijs en mej.
Chivat) geene kinderen dan die den ouderdom
KEKE HKR1KKRRIIV O.
DOOB
James Payn.
T W K JE BB E UKËL.
HOOFDSTUK I.
He gelieimzinaige toriefwlssellngv
Juffrouw Carthew zei dit zooals hij zegt," op
een zekeren toon die Christoffel niet ontging.
--«Zoo waarlijk! Een meester? Ik ben big
dat hjj zulke goede plannen heeft."
Ja, ik weet niet hoe veel meesters hij noo-
dig heeft; maar er ia er nog maar een die hem
geantwoord heeft; want al de brieven zjjn door
dezelfde hand geschreven."
«O zoo," zei Kit lachend, »maar gjj moogt
niet uit de school klappen, juffrouw Carthew."
»Dat doe ik ook niet mijnheer; als ik dat
deed zou ik niet voor mijn post deugen. Maar
gjj zijt zoo bevriend met mijnheer Mark."
»Ja het kan ook geen kwaad. Maar apro
pos, ik geloof dat ik een vergissing begaan heb,
die veel kwaad kan. Ik vrees dat ik daar even
een brief in de bus geworpen heb, waar ik nog
van 6 jaren hebben bereikt of in den loop des
jaars zullen bereiken.
3° dat er voor de kinderen, die in den loop
van 1884 den ouderdom van 6 jaren zullen be
reiken, met 1 Januari 1884 gelegenheid zal be
staan om op een der scholen A, 13 (te openen
met 1 Januari 1884) of C geplaatst te worden.
Middelburg, den 15 Juni 1883.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ.
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR,
Vergadering van Vrijdag 15 Juni.
In deze vergadering, waarvan wij in een volgend
nommer het gewone verslag geven, werd door eene
in de najaars-vergadering benoemde commissie
rapport uitgebracht omtrent de verdeeling van
geneeskundige hulp in Zeeland.
Het rapport der commissie, bestaande uit de
heeren d" J. P. Dozy, J. K. de Bruyne, J. M.
Boom, N. J. F. Verschoor, Q. J. M. Janssen, J.
E. Callenfels en J. P. Berdenis van Berlekom,
rapporteur luidt als volgt
In uwe laatste vergadering hebt ge ons opge
dragen een onderzoek in te stellen naar de actueele
verdeeling van de geneeskundige hulp in ons ge
west en ons daarbij de vraag voorgelegd, of het op
den weg van den geneeskundigen raad zou kunnen
liggen, om in deze aangelegenheid in eenig op
zicht handelend op te treden. De quaestie over
de behoefte aan geneeskundige hulp, vooral ten
platten lande, is in den laatsten tijd onderwerp
genoeg geweest van bespreking. Vindt men haar
toch herhaaldelijk behandeld in het tijdschrift
voor geneeskunde en heeft de Geneesk. Ct reeds
meermalen betoogd, dat de toestand onhoudbaar
geworden is, ook politieke bladen, o. a. de Midd.
Ct, hebben op het gemis aan geneeskundige hulp
ten platten lande gewezen en dringend op verbe
tering aangedrongen.
Deze beoordeelingen gaan van verschillende
prsemissen uit; terwijl de Geneesk. Ct ijvert voor
zijn lievelingsdenkbeeld oprichting van een twee
den stand, vinden die van locale bladen in Zee
land meer hun oorsprong in vergelijkingen met
vroegere toestanden, toen inderdaad Zeeland met
geneeskundigen overvoerd was, toen bijkans iedere
gemeente van Zuid-Beveland en Walcheren zijn
geneeskundige had, toen gemeenten in laatstge
noemd eiland van nauwelijks 500 zielen, als Aagte-
kerke, Grijpskerke, Meliskerke, welke thans binnen
de gemeente van geneeskundige hulp verstoken zjjn,
een geneesheer onder hunne inwoners telden. Wjj
schromen niet in navolging van het rapport, dooi
de geneeskundige inspecteurs in 1879 uitgebracht,
deze vermindering, wel verre van een verlies een
verbetering in den toestand te noemen. Vestigen
wij onze aandacht op de cjjfers van dat rapport,
vooral met het oog op Zeeland, dan zien wij, dat
Zeeland in 1867 éen geneeskundige had op 1100
zielenten gevolge van u bekende redenen was
dat cjjfer in 1879 gedaald tot 1 op 1800 zielen,
terwjjl het voor geheel Nederland bedroeg 1 op
2000. Het overige beschaafd Europa heeft nog
veel minder geneeskundigen. Frankrijk en België
1 op 2500, Pruissen 1 op 2700, Denemarken 1 op
4000, enz. Sedert voornoemd rapport is het cjjfer
geneeskundigen in Zeeland wederom gedaald van
104 tot 91, zoodat thans de verhouding is 1 ge
neeskundige op 2096, en trekt men van deze 91
nog 7 af, die bereids een 50jarige praktjjk achter
den rug hebben en van wier werkkracht dus voor
de toekomst weinig meer te hopen valt, dan
krijgen wjj een cjjfer van 1 geneeskundige op
2270 zielen.
Derhalve kunnen wjj ook in dit geval het aan
tal geneeskundigen in Zeeland nog niet beneden
den norm. noemen, welke in beschaafde landen
voor eene goede geneeskundige verpleging nood-
zakeljjk geacht wordt.
geen adres op gezet heb. Hebt gjj er tegen dat ik
het nog even nazie
«Wel neen, zeker niet, dat is, zoover ik weet
niet tegen het reglementDit zeggende haalde
zij de lade uit waarin de weinige brieven uit
Mogadion van dien dag bjjeen lagen en daar was
inderdaad het couvert in blanco van Christoffel
Garston bjj. Terwijl juffrouw Carthew pen en
inkt voor hem ging halen had hjj tijd in overvloed
om de andere adressen te overzien en zjjn oog
viel terstond op een dat met de fijne doch zeer
duidelijke hand van Mark geschreven was en
luidde
«Mejuffrouw Vinck, Groenestraat te Baddingly."
HOOFDSTUK II.
Vriendschappelijk.
«Juffrouw Vink prevelde hjj zoodra hjj weer
op straat was «juffrouw Vink, Groenestraat, dat
klinkt inderdaad landeljjkmaar ik vrees toch
dat de landeljjke eenvoud wel aan de andere zjjde
zal wezen. Er bestaat geen onschuldiger schepsel
dan Mark. Lydia heeft zeker gedacht dat er geen
tjjd te verliezen was. Arme Lydia het spijt mjj
dat ik u een spaak in het wiel moet steken
maar het moet toch. Als ik bedenk dat dit alles
binnen drie maanden met Mark gebeurd isl Dat
komt er van als men de mazelen zoo laat krijgt;
ik voor mjj ben bljj dat ik ze op mjjn vjjftiende
jaar gehad heb."
Maar hoe is nu de geneeskundige hulp over de
provincie verdeeld
Middelburgdat in 1867 18 geneeskundigen
telde, had er in 1878 slechts 13 meer en toen nog
was de verhouding van het aantal geneeskundigen
tot de bevolking (1 op 1235) de sterkste van alle
gemeenten in Nederland van meer dan 10,000
zielen. Thans is het cjjfer geneeskundigen terug
gebracht tot 9, dat is 1 op 1777 zielen. Nog
zou men dus dat cijfer te hoog moeten noemen,
indien de praktijk der geneeskundigen te Middel
burg zich uitsluitend tot de stad bepaalde en zich
niet over het platteland uitstrekte. Dit zelfde
geldt nog sterker voor Goes en Zierikzee, welke
met eene geneeskundige bevolking, respectievelijk
van 1 op 1074 en 1 op 1409, zeeT bepaald aan
geneeskundige overbevolking zouden ljjden, indien
niet een deel der geneeskundige behandeling ten
platten lande voor hunne rekening kwam.
Vlissingen daarentegen met 4 geneeskundigen
op 10966 zielen, derhalve 1 op 2741, dreigt be
hoefte te krijgen aan geneeskundige hulp.
Hoe nu ten platten lande
Schouwen buiten Zierikzee heeft 1 geneeskun
dige op de 1459 zielen, Duiveland 1 op de 1861.
Dr de Bvujjne heeft den werkkring van ieder
geneeskundige op eene kaart aangeteekend en
maakt daarbij ook de opmerking, dat Zierikzee
overbevolkt, bet platteland eenigszins karig be
deeld schjjnt, doch dat men in aanmerking moet
nemen, dat de geneeskundigen te Zierikzee nog
al veel ten platten lande praktiseeren.
In Tholen heeft iedere gemeente, behalve Scher-
penisse, zijn geneeskundige. Tholen en St. Maar-
tensdjjk zelfs 2; de verhouding is daar 1 genees
kundige op 1752 zielen en volgens dr Boom kan
er van gebrek aan geneeskundige hulp geen sprake
zjjn.
Hetzelfde geldt van Noord-Beveiand met zjjn 4
geneeskundigen op 6947 of 1 op 1736 zielen.
Minder gunstig wordt de verhouding op het
platteland van Zuid-Beveland. Iedere gemeente,
hoe klein ook, behalve Kattendjjke, had in 1868
zjjn geneeskundige, sommigen zelfs 2. Dat cjjfer
van 23 geneeskundigen is evenwel thans op de
helft circa verminderd het bedraagt thans 12
voor 30283 ol 1 voor 2523 zielen. Hier vooral
komt de overbevolking van Goes ten goede, want
neemt men Zuid-Beveland in zijn geheel, dan
krijgt men nog 1 geneeskundige voor 2041 zielen.
Maar Zuid-Beveland is zeer uitgestrekt en is het
totaal geeskundigen al voldoende, de overbevol
king van Goes komt ten nadeele van het meer
afgelegen deel. In het oostelijk deel is de genees
kundige hulp tameljjk voldoende verdeeld, maar
sedert het vertrek van ons correspondeerend lid
Arentz uit Oudelande kan het niet ontkend wor
den, dat in dat gedeelte van Zuid-Beveland be
paald gebrek dreigt aan geneeskundige hulp.
In alle gemeenten is in de armenpraktijk voor
zien en de uitoefening der geneeskundige praktjjk
tusschen de naburige practici zoo goed mogeljjk
verdeeld, maar wij sluiten ons geheel aan bij de
meening van dr Verschoor, dat het niet te ont
kennen valt, dat enkele geneeskundigen te veel
op zich moeten nemen en dat het vooral voor hen,
die veel zieken hebben te bezoeken en nadat bezoek
nog de geneesmiddelen klaar te maken, bezwaar-
ljjk moet gaan, om nog behoorljjk de verloskun
dige praktjjk waar te nemen.
Ook Walcheren met zjjn 8 geneesbeeren of 1
op de 2041 zielen is voldoende van hulp voorzien
alleen is ook hier de hulp ongelijkmatig verdeeld
en in het westeljjk deel (Westkapelle, Meliskerke)
bepaald van gebrek sprake.
Westeljjk Zeeuwsch-Vlaanderen heeft 13 genees
kundigen voor ruim 25000 zielen bjj tameljjk ge.
ljjkmatige verdeeling, dus voldoende hulp Ooste-
Ijjk Zeeuwsch-Vlaanderen slechts 12 geneeskundigen
voor circa 38000 zielen, dus hier ware voorzeker
gebrek, indien niet in de grensgemeenten met eene
bevolking van ruim 10000 zielen de geneeskundige
praktjjk bijna uitsluitend in handen van Belgische
geneesheeren ware. Trekt men deze 10000 af, dan
is het cijfer geneeskundigen volgens dr Callenfels
volkomen voldoende, vooral indien de gemeenten
Boschkapelle, Stoppeldijk, Lamswaarde en Grauw,
waar zich meermalen geneeskundigen gevestigd
Hier begon hjj te lachen en het hoofd te schud
den als iemand die zich iets te binnen brengt.
«Ik had wel is waar een lichten aanval maar het
maakt dat men er verder voor zjjn leven mee
klaar is althans ten naastenbjj."
Hier werd zijn gelaat ernstig; zjjne gedachten
dwaalden van die vroegere ondervindingen af en
hielden zich met de toekomst bezig. «Ik moet ge
duld oefenen. Overhaasting zou alles bederven.
Zoolang Frenna hier is om voor mjjne belangen
te waken, ben ik gerust. Zjj weet op wie ik mjjn
hart gezet heb en zou mjj waarschuwen zoodra
er eenig gevaar dreigde. Toen zjj verleden zei
«ik hoop dat het niets met Maud te maken heeft"
was dat alleen omdat zjj vreesde dat ik iets hei
melijks in mjjn schild voerde. Zjj had mjj beter
moeten kennen."—- Onderwijl had hjj den straatweg
bereikt, dien Mark ook was ingeslagen. Hjj had
een stok in de hand, waarmede hjj de heg langs
den weg van hare laatste bladeren beroofde en
prevelde«Ja, zjj had moeten weten waar ik de
grens zou trekken."
Daarop begon hij te fluiten niet uit gebrek
aan denkbeelden maar om die te verdwjjnen.
Vergeefsche moeite Het voorval van dien morgen
had de sluis der herinneringen geopend en zjj
rolden met woeste vaart, alles overrompelend, voort.
Er bleef echter éen hoofdgedachte, die telkens
weer terugkeerde: «Ik heb haar echter geen kwaad
gedaan, ik wilde haar geen kwaaddoen; zjj heeft
het aan mjj te danken dat zjj wjjzer en beter is,
dan zjj was. Ik heb haar niet overgehaald om het
hebben, er toe konden overgaan om eene vroed
vrouw aan te stellen.
Wij hebben tot dus verre de verloskundige
praktjjk buiten rekening gelaten dr De Bruine
geeft op, dat bij gelijkmatige verdeeling in Schou
wen voor iederen verloskundige ruim 45 verlos
singen zouden komen, of, indien men Zierikzee
van het platteland scheidt, dat te Zierikzee voor
iederen verloskundige 31, ten plattelande bijna
60 en in Duiveland ruim 50 verlossingen per
jaar voor ieder verloskundige zouden voorkomen, een
cijfer, dat terecht door hem niet te hoog geschat
wordt en dus ook in dit opzicht niet op gebrek
wijst. Wjj wenschen deze statistiek niet over de
provincie uit te breiden, daar het bij de verlos
kundige praktjjk veel meer dan bjj de geneeskundige
op den afstand dan op het cjjfer aankomt en daar
het ons niet bekend is, in hoeverre door alle ge
neeskundigen verloskundige praktijk wordt uitge
oefend. Wèl evenwel is uwe commissie algemeen
van oordeel, dat er op het platte land behoefte
is aan verloskundige hulp en dat zooveel mogeljjk
de vestiging van vroedvrouwen moet bevorderd
worden.
Voor het oogenblik is dus het aantal genees
kundigen in de provincie groot genoeg en is, met
uitzondering van een paar streken, ook de verdee
ling der hulp voldoende te achten, maar de groote
afstanden maken de uitoefening der verloskundige
praktijk voor vele geneeskundigen zeer bezwarend
en leiden tot het feit, dat dikwjjls vrouwen /on
der of met onbevoegde hulp bevallen. Ware het
dus in het algemeen wenschelijk, dat ten platten
lande de vei-loskundige praktijk in handen van
vroedvrouwen moest overgaan, zoo is zulks voor
enkele gedeelten van ons gewest bepaald noodza
kelijk te achten.
Tholen, waar in de eenige gemeente zonder
geneeskundige, Scherpenisse, nog eene vroedvrouw
gevestigd is, heeft voor het oogenblik geenerlei
behoefte; dringender wordt zulks voor het platte
land van Schouwen, (vroedvrouwen zjjn te Brui-
nisse en Zonnemaire) maar dringend noodig in
Zuid-Beveland, dat slechts te Kattendjjke eene
vroedvrouw heeft en waar sedert de vacature
Oudelande in het zuidelijk deel de uitoefening
der verloskundige praktijk noodzakelijk veel te
wenschen moet overlaten In Walcheren geldt
hetzelfde voor Westkapelle, in het 4ae district
voor Hoofdplaat, in het <V3e waar trouwens 4
vroedvrouwen gevestigd zjjn voor de gemeenten
Stoppeldjjk en Boschkapelle, Lamswaarde en
Graauw.
Resumeerende komen wjj dus, mjjne heeren, om
trent den actueelen toestand tot de conclusie
geen gebrek aan geneeskundige, wel aan verlos
kundige hulp.
Maar gaan wij nog eene schrede verder, en vra
gen wjj, een blik in de toekomst slaande, is dan
gebrek aan geneeskundige hulp niet eerlang te
duchten
Wij bewegen ons toch op een hellend vlak wjj
dalen tot dusverre nog steeds en jaarlijks worden
ons geneeskundigen ontroofd, wier plaatsen niet
aangevuld worden. Wjj wezen er boven op, hoe-
vele ouden van dagen wjj in ons midden hebben,
die quamquam rude donati toch op ons lijstje als
practici figureerenwij twjjtelen zeer, of, wan
neer het afgelegen St. Philipsland om een of
andere reden zjjn tegenwoordigen titularis moest
missen, jeugdige krachten zullen concuvreeren om
de praktjjk machtig te wordenwjj zien, hoe
de vacature Oudelande, Heinkenszand enz., niet
tegenstaande deze plaatsen een bestaan kunnen
opleveren en goede traktementen uitloven, vaca
turen blijven, en tocb, injjne heeren, ineenen
wjj de toekomst niet zoo duister te moeten
inzien. Uw rapporteur hield zich juist onledig
met eene berekening, hoeveel geneeskundigen thans
gevormd worden en hoe groote aanwas van het
geneeskundig personeel dientengevolge in de vol
gende jaren te wachten is, toen het stukje van
dr Bruinsma in het tijdschrift voor geneeskunde
verscheen, waarin de vraag beantwoord wordt,
hoeveel geneeskundigen heeft Nederland jaarljjks
noodig? Zeer overtuigend wordt daarin aange
toond, hoe Nederland, tjjdens de invoering onzer
geneeskundige wetgeving, aan overbevolking leed
te doen, ofschoon zjj het om mjjnentwil deed het
denkbeeld kwam eensklaps bij haar op als een
ingeving zooals zjj het noemde. En waarom niet
Het was een ingeving. En een heilige ookwant
zelfopoffering is heilig. Zjj redde mij van het
verderf en dat zal ik nooit, nooit vergeten. Wei-
bezien was het voor haar ook betermaar dat
wist zjj niet en zjj gelooft het nog niet. Het
arme kind hunkert nog naar hem. Ik kan het
mjj niet begrijpen, maar de genegenheid van een
meisje is onberekenbaar. Als ik daar in kom
wat heb ik gedaan om haar liefde waard te zjjn.
Het ergste is dat het haar tegen Braithwaite doet
zijn. Maar daarbij zal zjj mjj toch helpen. Ik kan
haar niet missen, zoo min als bjj iets anders.
Lieve hemel 1 wat zou er van mjj moeten worden
als ik haar niet had? De dominés praten van
het leven dat aan een zjjden draad hangtmaar
alles hangt aan een zijden draadwjj spinnen en
weven en meenen dat ons spinneweb voltooid is
en er komt een hagelsteen of een windstoot en
alles is uit. Kommen moet zjjn kans maar
waarnemen
Éjj zwaaide met zjjn stok en versnelde zijn pas,
alsof hjj de zorg wilde ontloopen. Weldra kreeg
hjj de schoorsteenen van de Terp in het gezicht
en vervolgde als in antwoord op een lastige ge
dachte «Als haar thuis was zooals dit, zou het
vreemd zjjn haar te verplaatsen. Maar nu ver
liest zjj er niets bjj als zij den ouwe verlaat.
Het is duideljjk dat haar liefde voor mjj hem
geheel onverschillig voor haar gemaakt heeft.
