De Internationale Koloniale Tentoonstelling.
Kerknieuws.
Rechtszaken.
en geboorte. Het talrijke publiek stond bij baai-
komst ten tooneele als éen man op, en beette
door handgeklap en wuiven met boeden of zak
doeken baar wederom welkom na bare ernstige
ziekte.
Ook werden haar vele scboone bloemruikers,
een bloemenkorf en een lauwerkrans aangeboden.
De N. Rott. Crt. schrijft daaroverde uiting der
gevoelens bad den geheelen avond een karakter
van oprechtheid en hartelijkheid, dat bewees hoe,
terwijl men in mevrouw Kleine de groote kunste
nares eert, men in haar tevens de beminnelijke
vrouw liet heeft. Ons tooneel zou de eene even
moeiljjk als ons publiek en hare vele vrienden
de andere kunnen missen.
De Willem Barents is .7 Mei te Vardo aange
komen. Alles was wel aan boord. Yan de Varna
was geen nieuws.
Zeldzame jjver wordt voorzeker door de anti
revolutionaire partij in het district Brielle aan
den dag gelegd. Ter bestrijding van het aftre dend
lid dr. Rombach, wordt door die partij, uitsluitend
met het oog op de verkiezingen voor de tweede
kamer, een weekblad uitgegeven, dat aan de kie
zers gratis wordt toegezonden.
(Particuliere correspondentie.
Amsterdam, 28 Mei.
VIL
Onze rust in het Oosterseh salon, op de breede
lage, gemakkelijke divans, die trouwens daarvoor
zeer geschikt zijn, behoeft geen rust van den
Uoedhist te zijn, die zoolang rustende zit te mij
meren, dat hij zjjn geheele omgeving, ja zich zelf
weg denkt en in het Nirvana zich opgenomen
waant. Integendeel, gebruiken wij de weinige
oogenblikken van ontspanning onzer voeten, om
de natuur in onze overzeesche bezittingen te be
spieden, zooals die door tal van schilderijen aan
de wanden wordt te aanschouwen gegeven. Het
zjjn meest alle doeken en kleinere paneelen van
Ant. Paijen, die in het begin dezer eeuw naar
Indië vertrok, dat schoone land met teekenschrift
en penseel doordwaalde, tal van schoone punten
en gezichten in teekening en schets bracht, die
hjj later na zijn terugkomst in het vaderland heeft
uitgewerkt. Van de overige ingezonden schilde
rijen noem ik alleen nog de inzending fraaie etsen
van mijn vriend De Grijs, een ambtenaar dei-
Handelmaatschappij die in zijn snipperuren de
prachtige natuurtooneelen niet alleen bewondert,
maar ze ook met kunstvaardige hand zoo getrouw
in teekening weet te brengen, dat prof.Veth reeds
meermalen zijn werken hoog heeft geroemd, ja
zelfs een schilderij van dezen verdienstelijken amb
tenaar heeft ingezonden»Een opkomende bui
nabjj Sindang Laja", die zeer de aandacht trekt.
Nog steeds op de divans neergevleid, werpen
w|j een blik in een klein boudoir dat door een
koord van het salon is gescheiden, en waar even
tueel hooge bezoekers van de Nederlandsche
koloniale afdeeling zullen kunnen uitrusten. Een
heusche, vrjj groote palmboom in een bak, die
door een met donker bruin fluweel overtrokken
rotonde is gemaskerd, staat in het midden. De
portretten van HH. MM. den koning en de konin
gin, eenige kleine paneeltjes en een spiegel ver
sieren de wanden, terwjjl op een paar tafeltjes
enkele Oostersche vogels van brons zijn geplaatst
zoodat het vertrekje een heel lief ensemble uit
maakt.
Tegen dit boudoir z|jn, op de wjjze van de
hoofdmazen van een spinwiel, vier of vijf schuin-
toeloopende afdeelingen gemaakt.
Gaan wjj nu uit het salon rechts, dan ontwaren
w|j eerst aan onze linkerhand eene groote collec
tie wapens en tal van andere inzendingen van
d' Van Rijckevorsel. Het volgende vertrekje be
vat o. a. een keurig bewerkt antiek kastje, waarin
een schat van Chineesch porselein geborgen is, en
waarop enkele uiterst kostbare vazen prijken. De
achterkant van het boudoir wordt ingenomen door
gaarne ingetrokken hebben indien er geen akte
tegen hem zelf ware ingediend. Nu was hij ge-
ljjk een beer die aan den paal gebonden was en,
wat zjjn humeur betreft, had hjj veel van een
brombeer.
Toen zjjn dochter bij hem in den tuin kwam,
knikte h|j even tegen haar, ofschoon hij haar
dien dag voor het eerst zag, daar z|j met Kit
vroeg uitgegaan was.
«Zoo, zjjt ge daar eindeljjk?"
Het heeft weinig gescheeld of ik was in
het geheel niet thuis gekomen, papa." En zjj
vertelde hem wat er gebeurd was.
«Onkruid vergaat niet!" was zijn onharte
lijk antwoordh|j liet onmiddelljjk dit voor hem
onbelangrijke onderwerp varen en vroeg «Waar
is uw broeder
«Wjj verlieten hem en Mark te Polwith; zij
wilden liever naar huis wandelen."
«Zeker een goede verontschuldiging om niet
thuis te komen om te werken. Ik geloof dat h|j
den weg naar het kantoor niet meer kent."
»Ik dacht dat g|j afgesproken hadt dat zoo
lang Kit aan de academie was, h|j in de vacan-
tie
„Vacantie h|j heeft niets anders dan va-
canties. Een luie verkwister, een landlooper,
een deugniet; ik verwonder mjj somtijds dat hjj
een zoon van mjj is."
«Wjj zijn allen wel eens geneigd om iets
verkeerds te doen, papa."
«Wat bedoelt gjj daarmede? Begint gjj te
een inzending van den heer H. J. Ankersmit, en
bestaat uit een volledig ameublement nl. een groote
ronde tafel, wier breede rand en voetstuk zeer fijn
zjjn uitgezaagd of uitgesneden, geljjk dit ook met
een canapé, twee fauteuils en een volslagen buffet
het geval. Dit ameublement Rat hecht en sterk
genoeg is om voor dageljjksch gebruik te dienen,
is gemaakt van een donkere houtsoort die op on
inlandsch nootenhout gelijkt. De meubelmakers
die de tentoonstelling bezoeken zullen gewis vol
bewondering bij deze inzending vertoeven.
Wjj zjjn nu in de onmiddellijke nabjjheid van
eene ongeveer twee meter hooge verhevenheid,
die tot aan het einde van den middengang welke
nu niet meer door wanden, doch door pilaren van
de overige gescheiden is, loopt. Op deze stellage
is de tabakscultuur op Java aanschouwelijk
voorgesteld, terwjjl aan den talud achter glas
alle soorten van tabak, die Indië oplevert, geëx
poseerd zjjn. Op deze stelling is een tabaks-
tuin aangelegd, waarin de tabaksplant in ver
schillende stadiën zoo bedriegeljjk is nagemaakt,
dat men onwillekeurig de hand naar de bladeren
uitsteekt, om zich te overtuigen dat het enkel
zinsbedrog is. Midden in den tuin staat een loods,
waarin de trossen tabak aan stokken worden ge
droogd, terwjjl een Javaansche vrouw bezig is
met het sorteeren. Links van deze tabakstuin
zjjn tusschen de pilaren fraaie, kunstig van touw
geknoopte, hangmatten aangebracht, alsmede eenige
viscbnetten, die geen gering denkbeeld geven van
de wjjzen waarop de strandbewoner de visch in
zee weet te verschalken. Van deze inzending van
netten en vischtuig wenden wjj het oog op den
zendingsarbeid, en gaat het u als mjj, lezer, dan
zult gjj aangenaam gestemd worden, wanneer gjj
de verhalen, in uw jeugd gehoord van den ge-
zegenden invloed van het Christendom in de
Minahassa van Menado, hier door sprekende be
wijzen ziet bevestigd. Het bestuur van het Neder-
landscli Zendingsgenootschap heeft de vruchten van
den arbeid zjjner zendelingen in een paar groote
kasten tentoongesteld. Hoe gaarne ook, mogen
wjj bjj deze inzending niet lang stilstaan, omdat
geacht mag worden dat die arbeid vrjj algemeen
bekend is, en er reeds vele boekdeelen over vol
geschreven zjjn. Wat de zendeling Graafland
alzoo te Tanawongka tot stand bracht, bljjkt hier
o. a. uit teekeningen van Willem Sumampouw,
die, sedert zjjn werken te Weenen in 1873 en te Parijs
in 1878 op de wereldtentoonstellingen bekroond
werden, zeker reeds een der eerste bouwkundigen
onder de inboorlingen in Ned.-Indië is geworden.
Men treft hier ook vele photografiën van scholen
en scholieren aan, alsmede de Siminaristen voor
het Seminarie te Depok. Al deze plaatwerken
zjjn aan de achterkant aangebracht van een kast,
die duizenderlei miniatuur gereedschappen behelst,
welke bjj het bouwen van woningen, bet spinnen
en weven enz. gebruikt worden, alsmede tal van
schoone proeven van vrouwelijken handenarbeid.
Wjj zjjn thans achter in de linkergalerij, waar
wjj de inzendingen, die op de West-Indische ko
loniën betrekking hebben, aantreffen. De Neder
landsche Handelmaatschapfrij beeft hier een model
en relief van papier maché van hare centrale
suikerfabriek in Suriname, en de heer Spiering
een model van zjjn cacao-plantage in vitrine ge
ëxposeerd, waartegenover in een paar kasten van
den vorigen gouverneur van Suriname jh* C. A.
van Sjjpestejjn het leven, de zeden en gewoonten
van de bewoners van onze West-Indische bezit
tingen aanschouwelijk worden voorgesteld, terwjjl
ietwat verder, op een paar groote tafels, de voort
brengselen van het land zijn nedergelegd of opge
stapeld, die voornameljjk bestaan in klipzout, hars,
cacao, houtkool, zwavel, rhum, enz. enz. Voor de
kleinigheid van 2.50 kan men zich aan een dezer
tafels, een zeer doelmatige herinnering aan de Ned.
kol. afdeeling der tentoonstelling aanschaffen.
Het zjjn n. 1. een dozjjn rietendoosjes, waarvan
de kleinste de grootte heeft van een rijksdaalder
en die vervolgens alle in elkander passen en in hun
geheel gemakkeljjk in den zak worden geborgen.
Verder op, is, in een muurvlak, een residentie van
Java vertegenwoordigd waaronder en daarnevens
groote tafels geplaatst zjjn.
Daarop bevinden zich netten, modellen van
preêken. Dat komt van den omgang met die
Medways huichelaars, die leugenaars
«Gjj kunt Mark toch niet voor een huiche
laar houden."
»Van Mark weet ik niet af; hjj heeft er
misschien geen reden voor en hjj is ook een te
groote dwaas. Ik sprak van de vrouwluiik wed
dat gjj niet veel goeds van haar hoort, niéts dan
kwaadspreken van uw vader."
Zjj hebben nog geen woord in uw nadeel
gezegd, papa; en zelfs niet van de onaangenaam
heden over Abel gewaagd."
«Slim, heel slim," hernam hjj bitter. «En
de Meade's zijn zeker even stil geweest? Geen
woord van mjjnheer Frank over het onbeschaamde
gedrag van zjjn vader jegens mjj Hé
Het was duidelijk aan zijn gezicht te zien dat
hjj iets van dien kant hoopte te hooren.
«Frank en ik hebben onderweg over de
akte van beschuldiging gesproken."
«Zoo, waarljjk? Ik hoop dat hjj er tegen
u over sprak, en gjj niet tot hem."
«Dat weet ik niet zoo precies, papa; maar
het schjjnt dat zjjn vader vast besloten is die
niet terug te trekken, tenzjj Abel op de een of
andere manier in zjjn eer hersteld wordt."
«Zjj verlangen dus een verontschuldiging,
zoo? Verwenscht, onbeschaamd. Straks zullen
zjj nog om schadevergoeding vragen."
«Frank gaf te kennen dat die noodig zou
zijn."
«Zoo? Misschien verlangt hij welmjjnhuis
schepen en huizen, van allerlei huishoudelijke ar
tikelen, veelkleurige parasols, houten muziekin
strumenten enz. enz., te veel om ook maar het
genre te noemen, die allen een denkbeeld geven
van het leven der bevolking in Indië.
Van Ambonsche kruidnagels weet men in Indië
alles te vervaardigengeheele thee- en kofiieser-
viezen, huizen, schepen enz. van deze nagelen treft
men bier aan. Maar het is onmogelijk om al die
duizenden voorwerpen te beschrijven, die betrek
king hebben op landbouw, op vischvangst en jacht,
op handel en scheepvaart, op kunst en njj ver
heid, op opvoeding en onderwjjs, op muziek en gods
dienst en litteratuur, op kunsten en wetenschappen,
op gealogie en mineralogie, op de fauna en flora
en, die betrekkelijk het huiseljjk en maatschap
pelijk leven van Indianen en Europeanen in Indië.
Onwillekeurig zou men of een dorre nomenclatuur
of een geheel boek over land en volkenkunde gaan
schrijven. Wjj willen naarmate enkele zaken onze
aandacht trekken die even vermelden, Ook zonder
een uitvoerige beschrijving van hetgeen de beide
zjjgalerjjen te zien geven, waardoor trouwens geen
overdreven verwachting zou kunnen worden opge
wekt, kan gerust worden verzekerd, dat de Indi
sche afdeeling niemand tegenvallen maar ieder
bekoren zal.
Bjj het zien van de afgebrokkelde afgodsbeelden
van Bali, de vreemde rooverspraauwen, de dui
zenderlei vreemde planten, vruchten en dieren die
op plaatwerken of opgezet te aanschouwen wor
den gegeven, van die groote verscheidenheid van
schelpen, visschen, slangen enz., doemt weer de
herinnering op aan den wondertjjd der 16e eeuw,
toen dit alles voor het westen geheel nieuw was,
en die millioenen voorwerpen zjjn dit nog voor
allen die Insulinde's schatten en het leven der be
woners van den Indischen archipel niet kennen,
en dit alles hier bjjeen verzameld kunnen vinden.
Alle wetenschappelijke inrichtingen in Neder
land, de musea te Leiden, Delft, Den Haag, Utrecht,
Amsterdam, niet het minste Artis, het koloniaal
museum te Haarlem, 's lands plantentuin te Buiten
zorg, tal van Inlandsche hoofden en particulieren
in Indië en Nederland leverden bouwstoffen, die
een schoon geheel hebben gevormd, waarover dan
ook maar éen roep uitgaat in geheel de Europee-
sche pers.
Wanneer wjj dan de verschillende residenties
doordwalen, bespeuren wij een vrjj groote collectie
stoelen verschillend van vorm, keurig uit Palem-
bangsch hout vervaardigd met rieten zittingen en
ruggen, die gerust onze meubelmakers tot model
zouden kunnen dienen om een tuinhuis te meu-
bileeren.
Onze stoompelmolen steekt echter allergunstigst
af bjj een model van een Indischen padimolen,
die ongeveer in 't midden van deze linkergallerjj
te zien is. Het water uit een waterleiding wordt
door middel van een goot voor een waterrad ge
voerd, waardoor tevens de spil in beweging wordt
gebracht. Daaraan zjjn een achttal houten pen
nen bevestigd die evenzooveel stampers op en
neer laten in de ronde uitgesneden gedeelten van
een rijstblok, welke geheel de eenvoudige, primi
tieve wjjze is waarop de padi van den bolster-
wordt ontdaan.
In een groote bak met water treffen wjj kier
mede in 't midden der galerij een Chineesche
rakit aan, dat is een flink huis, gebouwd op een
vlot van bamboes. Zulk een rakit gebruikt de
Chineesche koopman om met de bewoners der
rivieren handel te drijven, die meestal een ruil
handel is. Hjj laat het vlot den stroom afdrijven
en werpt het anker uit op de plaats waar hjj
zaken denkt te doen is hjj aan den mond der
rivier gekomen waar de koopman zijn stapelplaats
heeft, dan ruilt hjj de goederen weder in voor
die welke door de binnenlandsche bevolking het
meest is gewild en laat het vlot met de rakit
door lastdieren weder de rivier opslepen. Op
kleinen afstand van de rakit is een model te zien
van de groote en fraaie Missigit die de Nederland
sche regeering in Atjeh heeft laten bouwen en
als be wjj s van haar vredelievende bedoelingen aan
de krjjgshaftige bevolking ten geschenke gegeven.
Wanneer men nu naar voren wandelt, ontmoeten
wjj vitrines met boeken, opgezette vogels, doods
hoofden enz. gevuld.
en tuin Daar heeft hjj veel kans opSchade
vergoeding voor het gekrenkte eergevoel van een
staljongenEen verontschuldiging tegenover mijn
eigen knecht, die mjj bestolen heeft
Hjj heeft u niet bestolen, papa."
«Wie heeft het dan gedaan? De meiden?
gij Kit Of ben ik soms in het geheel niet be
stolen? Heb ik mjj maar verbeeld dat ik veer
tig bankbiljetten in mjjn lessenaar had en waren
het slechts veertig blaadjes schrijfpapier? Wat
praat gjj toch voor onzin, meidWie is het dan,
als Abel het niet is
Ofschoon hjj op een zeer verachteljjken toon
sprak, was het opmerkeljjk dat er toch eenige
vrees in lag. Het scheen bjjna alsof hjj, onder
het opsommen der onmogeljjke gevallen, er op
een gestuit was, en zjjn gedachten een geheel
anderen loop gaf.
«Ik zeg niet wie het is, papa; ik zeg alleen
wat iedereen te Mogadion zegt, dat uw idéé fixe
verkeerd is en dat Abel het niet gedaan heeft. Gjj
kunt dus niet verwachten dat Abel, of liever zjjne
vrienden, met den hoed in de hand bjj u zullen
komen. Gjj zjjt de koningin niet, dat men u
gratie moet komen vragen voor een onschuldig
veroordeelde."
«Hjj is niet onschuldig; hjj is een dief."
«Dat is uw opvatting. Maar ik stel mjj op
het standpunt van hen die er anders over denken."
«Dat doet gjj altijddat is niets nieuws
voor mjj."
„Opapa, papa 1 val mjj niet zoo hard. Ik
Wanneer wjj nog een blik willen werpen in de
rechtergalerjj, nl. rechts als men achter in het
gebouw het aangezicht naar den ingang gekeerd
heeft, dan gaat het ons evenals straks links
het geval was. De massa is zoo groot, dat een
poging tot beschrijving een wanhopige zou blijken.
Groote tafels met modellen van schepen, huizen,
huisraad en keukengereedschap van verschillende
metalen, waarvan veel bjj den eersten aanblik
aan Neurenberger waren doet denken, treft men
hier aan. Nadert men echter het midden dan
wordt men vanzelf aandachtiger in de beschou
wing der voorwerpen. Tegen het salon ontwaren
wij twee zeldzame vloerkleeden voor kleine salons.
De eene is rond en van 16 kleine, de andere is
vierkant en van 8 groote tjjgerhuiden vervaardigd.
Wat verder komen wjj aan een model van een
opiumkitdat is een gebouw waar men door
inzuiging van het ontzenuwend vocht, eerst aan
een beschonken man, daarna aan cadaver geljjk
wordt.
Het is heulsap, erger en gevaarlijker, ja nog
sneller werkend dan onze drankduivel. Men ziet
hier een voorstelling van eerste bewerking en
bereiding van het opium, tot aan de slachtoffers die
het maakt, door een paar op breede houten tafels
schuivende inlanders aanschouwelijk voorgesteld.
Een gelukkige pendant van deze opiumkit mag het
verzorgingsgesticht te Soerakarta genoemd worden,
dat op korten afstand van de kit op l/25e dei-
ware grootte is tentoongesteld. 120 kinderen van
opzieners en beambten van landeljjke ondernemin
gen vinden hier huisvesting en voeding en worden
onderwezen, terwjjl hun ouders op 't veld zjjn.
Deze nuttige inrichting is een uitvloeisel van de
loge: „UUnion frédéric royal". Hoe meer men
voortschrjjdt hoe aangenamer het wellicht wordt
en hoe langer men zjjn aandacht wjjdt om de
talrjjke voortbrengselen van den vruchtbaren bodem
van de landen in den Indischen archipel. Van
rjjst, koffie, thee, gom, gutta-percha, caoutchouc,
van kinabast, bindrotting, kapot, enz. enz. zijn
hier honderde soorten op verschillende etalages
uitgestald, modellen van bruggen en photographiën
van de havenwerken te Tandjong Priok, modellen
van machines, wagons, een aantal teekeningen
van openbare werken zijn hier ter bezichtiging
gesteld, en last not least weder moderne oorlogs
tuigen in lands instellingen vervaardigd. Wjj
stippen slechts aan, en moeten, uit den aard van
ons kort overzicht, ons beperken, ofschoon nog
vele artikelen over deze afdeeling onzer tentoon
stelling zouden te beschrijven zjjn. Wjj beproefden
alleen de belangstelling op te wekken en hier en
daar bjj eene in 't oogvallende inzending even stil
te staan. Wjj verlaten thans het gebouw, doch
niet zonder aangeraden te hebbenkom, zie en
oordeel zelf. Ik behoud mjj voor, om indien
de later te verschjjnen catalogus van prof. Veth
mij daartoe aanleiding mocht geven nog enkele
bijzonderheden mede te deelen.
Beroepen tot pred. bjj de N. H. gemeente te
Vronwepoltier de heer A. Tap, cand.te Itat-
temlijke de heer L. J. Blanson Henkemans, cand.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
lieden zijn de volgende personen veroordeeld T. A. K.,
23 j., hulponderwijzer te Ossenisse, wegens het tappen
van bedwelmende drank aan een beschonken persoon tot
f 10 boete. J. v. D. H 44 j., koopman en winkelier te
Ter Neuzen, wegens onbevoegd rijden langs een spoorweg
tot f5 boete. A. G 20 j. en A. v. D., 20 j., beiden
te Ter Neuzen, wegens mishandeling, de le tot 15 dagen
cel en eene boete van f8, de 2e tot 15 dagen cel en
twee boeten van f8. M. L., 28 j., bakkersknecht te
Vlissingen, vvegens mishandeling tot een maand cel en f8
boete. 1). v. 11., 32 j., werkman te Vlissingen, we
gens openbare dronkenschap bij herhaling gepleegd, tot
14 dagen gev. O. V., 22 j., sigarenmaker te Middel
burg, wegens als voren, tot 14 dagen gev. P. W.,
polderwerker te Middelburg, wegens als voren tot 14
dagen gev. D. L. Ie C., 39 j., gepensioneerde, wo
nende te Middelburg, wegens mishandeling tot 8 dagen
heb mjjn best gedaan voor u en voor ons allen»
Ik smeek u geef toe, zoolang het nog tjjd is."
Hjj staarde haar verbaasd aan bjj deze onver
wachte uitbarsting en weer kwam die vreesachti
ge uitdrukking op zjjn donker gelaat."
i.Tjjd oer is tjjd genoeg. Ik denk aan
geen toegevenmaar dit kunt gjj aan die vrien
den van u zeggenAls zjj hun aanklacht intrek
ken, trek ik de injjne indat wil zeggen, ik
trek de vervolging in maar let wel, zjj moeten
den eersten stap doen. Ik heb geen plan om te
erkennen dat ik ongelijk heb."
Frenna voelde dat er reeds veel gewonnen was
nu haar vader zoo sprakmaar het zou toch tot
niets leiden, als hjj op die laatste voorwaarde
bleef staan en zjj was overtuigd dat hjj niet daar
van af te brengen zou zjjn, tenzjj het haar gelukte
om die onbestemde vrees die zjj bjj hem verwekt
had aan te wakkeren. Maar hoe stoutmoedig zjj
ook was, daarvoor deinsde zjj toch terug. Hij
wachtte een oogenblik, als dacht hjj een antwoord
van haar te krjjgen op zjjn ultimatum maar daar
zjj bleef zwjjgen, keerde hjj zich om en ging in huis.
Ondanks haar lange wandeling had Frenna geen
behoefte aan rust en zjj begon langzaam de paden
op en neder te loopen, ten einde de komst van
haar broeder af te wachten. Er was bjjna geen
windde avondstilte daalde neder en het eenige
geluid dat zjj vernam kwam uit haar kamertje
het was de eentonige kreet van haar kaketoe .-
„Kit, Kit, Kit is een knappe jongen."
(Wordt vervolgd.)