K I T.
MIDDELBURGSCHE COURANT
G R A AN BE II R S.
FEUILLETON.
Middelburg 28 April.
BIJVOB GS 33 Xj
Maandag 30 April 1883. N°. 101.
Visschersrampen.
Vaak onvermijdelijk geworden verandering van
personen, op de machine, bleek bijna even dikwerf
geen verbetering te zijn geweest.
Slechts éen lichtzijde weten wij aan te wijzen,
en wel deze, dat het zeer drukke gebruik dat,
ondanks de grove gebreken, van den stoomtram
wordt gemaakt, een waarborg is dat bij even-
tuëele liquidatie der exploiteerende maatschappij
de zaak door anderen zal worden ter hand genomen.
Omtrent den handel in granen valt weinig
bijzonders mede te deelendeze bleef zich bepalen
tot inlandsche producten, die tengevolge van een
over bet algemeen zeer middelmatigen oogst, zoo
wel wat hoeveelheid als wat hoedanigheid betreft,
tot geene groote omzettingen aanleiding gaven.
Geringe aanvoeren van het vorig gewas en later
ongunstig oogstweder deden met andere oorzaken
de prijzen gedurende het eerste halfjaar eene stij
gende richting behouden, die na het binnenhalen
van den oogst tengevolge van de gunstige buiten-
landsche berichten zicb in dalende richting bleven
bewegen tot aan het einde des jaars oin op de
laagste koersen te sluiten.
De aanvoer op de visch markt was zeer
gering (3898 koopen)die op de veemarkt
bleef onbeduidend. Aangevoerd werden 70 paarden,
40 schapen, 4-60 stuks rundvee en 786 varkens.
Door den hooiweger werden 689200 kilo hooi
gewogen.
Van de kraan werd slecht 11 malen gebruik
gemaakt.
Door de Nederlandsche Handelmaatschappij wer
den aangevoerd 54002 balen koffie, 6438 bossen
bindrotting en 980 blokken tin.
Overlading in lichters uit schepen, voor de Zuid-
Hollandsche havens bestemd, had geen plaats.
De aangevoerde koffie en tin werden voor een
groot gedeelte in den loop van het jaar te Am
sterdam en te Botterdam geveild. De bindrotting
werd rechtstreeks uit het zeeschip naar Amsterdam
verlaten.
In het entrepot ingeslagen 49902 en uitgeslagen
41266 balen koffievoor wijn waren de cijfers
19785 en 25897 liters voor gedistilleerd; 13234
en 21732 liters voor tin 980 en 980 blokken
terwijl de uitslag van gezouten vleesch 3800 kilo
bedroeg 15 ladingen hout en 7 ladingen steenkolen
werden nit zee aangevoerd, terwijl 1 schip kolo
niale waren aangebracht, en twee zeeschepen hun
lading ijs hier losten.
Het getal binnenvaartuigen hier aangekomen,
met de beurt- en marktschepen, bedraagt 743,
tegen 980 in het vorige jaar.
Voor de binnenschipperij was het een zeer on
gunstig jaar.
Lichterdiensten voor hier binnengekomen zee
schepen vielen niet te bewijzen. De vermeerde
ring van het aantal vracht- en stoombooten liet
zeer weinig graan en koffie voor de zeilvaart ter
vervoer over.
Alleen van suikerpeeën was een eenigszins be
langrijk vervoer naar België tegen redelijke vracht;
de vracht voor steenen, steenkolen enz. was door
loopend laag.
Onder beheer van te dezer stede gevestigde
reederijen zijn de volgende schepen in de vaart
Burgemeester Sclxorer, 3 m schip 1236 ton (N. M.)
Jacobus Johannes, bark 379 ton Nerva (ex Ide-
letlej, bark 251 ton; lïiga, bark 317 ton; Wal
cheren, bark 374 ton; Prinses Wilhelmina, bark
368 ton.
Van deze schepen worden vier gebezigd voor
de Indische en Atlantische vaart en 2 voor de
Noordsche vaarteen der laatste voer wegens den
lagen stand der houtvrachten naar Archangel om
graan te brengen naar Londen. Het eerstgenoemde
schip bracht in het voorjaar een lading Indische
producten hier aan en vertrok om kolen van New
castle naar Indië te brengen.
Het aantal gepatenteerden bedroeg in 't geheel
2115 onder welke 192 tappers en 245 schippers
en kramersover het vorige jaar bedroegen de
cijfers respeetivelijk 2301, 241 en 334 de opbrengst
over 1881/82 was 27159 tegen 26815 over
1880/81.
De stoomhoutzagerijen gevoelden alle den na-
deeligen invloed van de laatste slechte landbouw
jaren. De scholenbouw compenseerde voor een
gedeelte de vermindering van afzet voor het plat
teland.
De Commercie-compagnie verrichtte verschillende
belangrijke herstellingen aan machines en stoorn-
vaartuigen en voerde een vrij groot aantal be
stellingen op steenvormmachines uit. Het aantal
werklieden bedroeg gemiddeld 80.
Op de scheepstimmerwerf De Volharding werd
gemiddeld met 35 werklieden gewerkt, hoofdza
kelijk aan den bouw van een barkschip dat in
October te water gelaten en verder afgetimmerd
werd.
In het Prins Hendrik dok werden 25 schepen
(1 minder dan het vorige jaar) opgenomen, waar
onder weder vele van groot charter. Het schoon
maken en schilderen der groote stoomschepen ge
schiedde, behalve door de vaste werklieden, door
40 tot 80 sjouwerlieden die gedurende 2 a 5 dagen
daardoor werk vonden.
Op de werf Middelburgss welvaren was over 't
algemeen niet veel werk, zoodat niet meer dan
20 tot 30 man geregeld werk konden vinden. De
houten vischschoener n° 1 werd afgebouwd en te
water gelaten.
Op de scheepstimmerwerf De Hoop werden 38
binnenvaartuigen op de belling gerepareerd, terwjjl
1 nieuwe hoogaars en 3 roeibooten gebouwd
werden. Afwisselend werd met 4 a 8 man gewerkt.
Hoewel de booge margarineprijzen de vraag naar
kunstboter over 't algemeen minder groot maakten
dan in het vorige jaar, behield de Middelburgsche
kunstboter-fabriek ongeveer denzelfden omzet Het
personeel bleef dan ook even groot. Zij liet twee
ladingen blokijs uit Noorwegen hier aanvoeren.
Het gebouw der fabriek werd vergroot en een
magazijn tot berging van grondstoffen aangeschaft,
nadat toestemming was verkregen tot loozing van
spoelwater in het stadsriool, voor welke loozing
een afzonderlijke leiding en inrichting werd ge
maakt.
De Middelburgsche broodfabriek werd in 't begin
van 'tjaar opgericht; zij begon met zes werklie
den en zag dit aantal toenemen tot elf op't einde
van 't. jaar. Haar debiet nam snel toe met 1 No
vember begon zij ook over dag te doen bakken,
alzoo tweemaal per etmaal. Met 3 ovens aange
vangen, heeft zij thans een vierden oven in gebruik
genomen, hoofdzakelijk voor den Zaterdag.
In de bierbrouwerij De Vijfhoek werden 4282
bectol. beslag (tegen 4042 in 1881) verwerkt.
In de beide azijnmakerijen werden 14977 hecto
liters gedistilleerd ter vervaardiging van snelazjjn
ingeslagen.
De handel in gedistilleerd was gedrukt; de
drankwet deed het debiet van sterkedrank on
miskenbaar afnemen. Het debiet van bessenwjj-
nen en limonades nam daarentegen toe.
De likeurstokerjj ziet haar product meer en meer
verdringen door Spaansche en Portugeescbe wjjnen.
De Middelburgsche maatschappij van stoomvaart
deed met 2 stoombooten 166 reizen van en naar
Botterdam. Met inbegrip der tusschenstations
werden vervoerd 24302 personen en hadden 36286
verzendingen van goederen plaats, respectievelijk
tegen 32153 en 45546 in 1881.
Twee zeilschepen deden voor dezen dienst 46
reizen tusschen Botterdam en Middelburg.
De dienst der Zeeuwsche spoorbootmaatschappij
werd geregeld volbrachthet aantal reizen bedroeg
tusschen Middelburg en Zierikzee 370, terwijl 2
reizen van Zierikzee naar Cortgene en terug wer
den gedaan.
Het aantal vervoerde personen bedroeg 16000
tegen 14521 in 1881. Het goederen-vervoer was
iets kleiner, dat van vee iets grooter dan in bet
vorige jaar.
De Zeeuwsche stoombootmaatschappij gaf dit
jaar gevolg aan haar voornemen tot bet in de
vaart brengen eener tweede boot voor goederen
tusschen VlissingenSchiedam v. v., om tevens
haren dienst tot Breskens te kunnen uitbreiden.
Er zijn gemaakt 63 reizen van Middelburg naar
Schiedam en 64 terug, een reis van Middelburg
naar Zierikzee voor de Zeeuwsche spoorbootmaat
schappij en een reis van Middelburg naar Vlaar-
dingen. Het goederenvervoer was zeer bevredigend
en bleef evenals in 1881 geregeld toenemen.
De Vrachtgoederenstoombootmaatschappij deed met
TAN DE
VAN
Wij ontvingen nog voor
Moddergat: van den secretaris-ontvanger van
Biggekerke opbrengst collecte 16.13, diakenen
te Westkapelle Zondagmorgen in de kerk gecol
lecteerd ƒ1.25. Totaal ƒ914.53,
UrU van den secretaris-ontvanger van Bigge
kerke als boven 8.06, M. K. 25, diakenen te
Westkapelle als boven ƒ1.25. Totaal ƒ319.23-
Yoor Sctievenijigon ontvingen wij een to
taal van 172.77.
Wij hebben thans al het bij ons ingekomene
aan de betrokken commissiën overgemaakt, zoodat
de gelegenheid om bij ons giften intezenden nu
gesloten is.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat bij hun besluit van heden benoemd zijn tot
leden der commissie over de graanbeurs, bedoeld
bij artikel 19 der verordening op het marktwezen
in deze -gemeente, de heeren W. J, Sprenger, A.
den Boer en G. Born.
Middelburg, den 27 April 1883.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ
De secretaris,
G. N. DE STOP PEL AAB.
Het is waarlijk als leefde men in een groot
deel onzer provincie in Abraham's schoot.
Er is niets dat onze kalmte verstoort en wij
schijnen het er zelfs bepaald op gezet te hebben
om, wat er ook gebeure, door niets ons te laten
hinderen. En allerminst willen wij ons bekom
meren om de verkiezingen. Zij zullen zonder ons
wel gebonden worden.
In Zeeland's hoofdplaats geeft men het voor
beeld van blijkbare onverschilligheid. En zelfs
wat in Goes geschiedde kon in de overige deelen
van ons gewest, met uitzondering van Zierikzee,
de liberalen niet opwekken tot handelen.
Zijn er nu waarlij k geen mannen van initiatief
meer te vinden?
Of is men zoo zeker dat alles zal blijven bjj
het oude, dat men den 8en Mei onvoorbereid wil
te gemoet gaan?
En is men met oog op de a. s. Tweede-kamer
verkiezing zoo geheel overtuigd van zijne machte
loosheid dat men terug deinst voor elke poging
om het verloren terrein te herwinnen
Wie denkt te kunnen behouden wat men heeft
zonder eeuige moeite ervoor te do en
kan wel eens komen van een slechte reis, en
wie voor zijn beginsel zelfs geen strijd overheeft,
heeft ook geen liefde voor dat beginsel.
Wij hopen daarom dat er ten minste nog eens
hier en daar in onze provincie de geest van moed
en volharding ontwaken en eenigen beziele, om het
initiatief te nemen tot eene krachtige opwekking
tot handelen.
De kiesvereeniging Nederland en Oranje te
Middelburg heeft tot candidaten voor de aan
staande verkiezing van leden der provinciale staten
in het district Middelburg gesteld de heeren Jhr.
EEME HKRIKIVIIRIKIG,
DOOR
James Payn.
HOOFDSTUK III.
Me Terp.
Over die vergelijking, moeder; over het idee
om Mark bij een jager te vergelijken."
»De uitdrukking was van mijnheer Penrijn,
mjjn kind, niet van mij. Hij zei Grieksch en
Latijn waren kinderspel voor uw broeder, terwijl
hij van archeologie en oudheidkunde reeds meer
weet dan iemand in Cornwallis."
.Behalve de dominé zelf," merkte Frenna
aan, met een droogheid waaruit men had kunnen
opmaken dat de dominé geen lieveling van haar was.
»Nu ja natuurljjk, behalve mijnheer Penrijn",
hervatte mevrouw Medway, die heeft ook veertig
jaar op Mark voor."
«Dat spreekt immers van zelf en dat weet
Frenna ook heel goed. Ziet gij niet dat zjj u wil
plagen, moeder?" Hier barstte Frenna in lachen
uit, als men een geluid, zoo welluidend en liefelijk
als de juichtoon van een vogeltje een lach mag
noemen, stond op en omhelsde haar gastvrouw.
J. L. de Jonge te Zierikzee, dr. J. van der Beke
Callenfels en J. A. de Wolff, te Vlissingen.
Wij ontvingen het vijfde deel, derde stuk van
het «Archief, vroegere en latere mededeelingen,
voornamelijk in betrekking tot Zeeland," uitge
geven door het Zeeuwsch genootschap der Weten
schappen, benevens geneeskundig jaarboekje voor
Nederland 1883 2 deelen.
In eerstgenoemd komen o. a. voor Fred. Caland,
oudste rekening der kerk van Hulst, 1 October
1409 30 Sept. 1410 en d' J. C. de Man, het
afnemen van sommige ziekten in Middelburg.
Van het jaarboekje is het de tweede jaargang,
die thans verscheen. Aanmerkelijk uitgebreid
heeft de redactie zich beijverd om aan veler billijk
verlangen te gemoet te komen.
De minister van financiën brengt ter kennis
van ambtenaren der directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen dat voor de opengevallen
kantoren te Maurik c. a. en te Ouderkerk a/d
IJssel (ressort Lekkerkerk) zich voor alsnog geene
bevoegde sollicitanten aangemeld hebben.
Ontvangers en andere ambtenaren dier belastin
gen, krachtens de bestaande regelen tot een dier
betrekkingen benoembaar, kunnen zich mitsdien
alsnog tot 15 Mei a. s. bij het departement van
financiën daarvoor aanmelden, onverschillig of zij
overigens tot mededinging naar die kantoren be
voegd zijn.
In het kiesdistrict Brielle wordt bij advertentie
door een twintigtal kiezers tot candidaat voor de
provinciale staten aanbevolen mr H. Ph. De Kan
ter, advocaat en procureur te Brielle.
Het ledental der Botterdamsche Diergaarde is
in bet afgeloopen jaar met 1 verminderd en be
draagt thans 4842, waaronder 569 aandeelhouders.
De ontvangsten bedroegen ƒ142,131,03 en de
uitgaven ƒ160,912,15, zoodat een nadeelig saldo
blijft van ƒ18,781,12. Dit wordt echter door
grondbezit enz. van de vereeniging De Diergaarde
gedekt. Het lidmaatschap is nu ook voor onge
huwde personen a ƒ10 's jaars te verkrijgen;
vroeger bedroeg dit ƒ25 per jaar.
Aan het verslag der kamer van koophandel en
fabrieken over 1882 ontleenen wij het volgende
In de Algemeene beschouwingen
wordt, zooals wij reeds vroeger in 't kort gemeld
hebben, gezegd dat bet jaar 1882 zich noch in
gunstigen noch in ongunstigen zin van zijn voor
ganger onderscheidde.
Werd het getal fabrieken vermeerderd met een
(de broodfabriek), het verminderde door de sluiting
van de zeepziederij. Tegen uitbreiding van som
mige fabrieken stond vermindering van werk
zaamheden in andere.
Pogingen zullen worden aangewend om de
gemeenschap en de handelsbetrekkingen met kleine
havenplaatsen in deze provincie te verbeteren en
te vermeerderen o. a. door aan marktschippers
subsidie of vrachtgarantie toe te zeggen. Eerst
later zal kunnen blijken ot deze poging met goeden
uitslag wordt bekroond.
De bekrachtiging door de wetgevende macht
van de overeenkomst met de maatschappij De
Schelde omtrent exploitatie van haventerreinen
enz. te Vlissingen werd ook hier met bijval be
groet; ook voor onze gemeente wordt het beste
verwacht van den overgang van een gedeelte der
terreinen te Vlissingen uit de handen van den
staat in die van particulieren.
De postpakkettendienst trad 15 Maart ook voor
deze gemeente in werking.
Indien wij verklaren dat de exploitatie van den
stoomtram tusschen Vlissingen en Middelburg zoo
mogelijk evenveel te wenschen overliet als de
aanleg, vellen wij een oordeel, dat, hoe gestreng
ook, helaas niet voor gegronde tegenspraak vat
baar is. Aangenomen zelfs, dat het rollend mate
rieel bruikbaar zou blijken bij een stevigen onder
bouw zicb bestand zou toonen tegen den druk
van licht materieel, zoo wanhopen wij aan ver
betering van den toestand waar men voortgaat
zwaar materieel op een zwakken onderbouw te
gebruiken.
«Gij zijt een ondeugende meid," zei de oude
dame haar evenwel ook harteljjk kussende, «maar
ik verzeker u dat er om Mark niet te lachen valt.
Men heeft mij gezegd dat hij een boek schrijft,
maar hij zelf maakt er een diep geheim van ver-
beeldje, kind, iemand die op zijn een en twintig
ste jaar al een boek sehrjjft
«Waarover zou hetzjjn, mevrouw Medway
vroeg Frenna. «Toch niet over wedrennen toch
geen handboek voor Fenians."
„Handboek over malligheden," antwoordde
de oude dame verontwaardigd. „Denkt gij dat
Mark zich met zulke nietigheden ophoudt Het
zal worden," vervolgde zij op gedempten toon
„een geschiedenis van het graafschap, in quarto."
„Kom aan, dat is heerlijk," riep Frenna uit
en klapte in de handen, „ik weet nooit wat ik
koopen zal als ik op reis ga. Dat zal een ver- -
rukkeljjk boek zijn om in den trein te lezen."
„Het zal een heerlijk boek zijn om overal te
lezen", ging de oude dame voort zonder op de satire
te letten. „Ik twijfel er geen oogenblik aan maar
denk eens wat een werk en een studie er aan
zulk een onderneming vast is Mijnbeer Penrijn
zegt dat de meeste menschen en hun gebeele leven
daaraan zouden besteden."
„O, dus heeft mijnheer Penrijn het u zelf
verteld, mama?" riep Maud uit.
„Ik bad bet niet willen zeggen, kinderen,
zei mevrouw Medway naïf, „maar zegt het niet
verder; het is reeds zoo lang een groot geheim
geweest."
„En wanneer hebt gij daarvan geboord, mama
„Mijnheer Penrijn vertelde het mij van morgen."
Hier zagen de meisje elkander weer lachend
aanmaar het was een goedig lachje. De zwak
heid van een moeder voor haar zoon was geen
onderwerp dat haar spotlust opwekte en jaloezy
was een hartstocht, dien Mand niet kende. Daar
enboven was het werkelijk waar dat Mark te veel
studeerde en toegaf aan droomen en hersenschim
men, ten gevolge van het lezen over de oude
wereld. Dokter Meade had dan ook eenige aflei
ding voorgeschreven maar dat was iets waar zjjn
onbewuste patient nog grooter afkeer bad dan van
lichaamsbeweging.
«Met dit boek in bet hoofd, is het meer dan
ooit noodzakelijk dat Mark er eens uit komt en
ik ben zeer blij dat Kit en Frank bem van daag
meegetroond hebben naar het kasteel."
«Gij moest liever zeggen, mama, dat het
denkbeeld om de dochters van den generaal te
ontmoeten hem zoo deed schrikken, dat hij het
huis uitgeloopen is."
«Ja het is zonderling zoo weinig als Mark
op het gezelschap van dames gesteld is, tenzij
het oude kennissen zijn", zei mevrouw en wierp
werktuigelijk een blik op Frenna, „Maar in dit
geval speelde de vriendschap grooter rol dan de
verlegenheid ik geloof dat Kit hem overal heen
zou kunnen krijgen."
«Mjjn broeder houdt zooveel van Mark," zei
Frenna met een blos van genoegen, «dat ik er
somtjjds heusch jaloersch van ben."
Mevrouw Medway glimlachte meewarig als
wilde zij zeggen en geen wonder.
«Iedereen houdt van Mark," zei zij eenvou
dig, «maar Kit het meest van allen. Daarom mag
ik Kit ook zoo graag lijden."
Zoo waarlijk mama," zei Maud plagend, «ik
hoop dat gij ook een weinig van Kit houdt, ter
wille van hem zelf."
«Dat doe ik ook kindwaarom dacht
gjj dat ik dat niet deed? En dan onze goede
Frank."
«Ja, Mark is al heel gelukkig in zijne vrien
den," zei Maud.
«Het goede trekt het goede aan," sprak me
vrouw Medway, op onderwijzenden toon.
«En het grootere het kleinere," vulde Frenna
gevat aan.
«Juist mijn kind. Niemand zou denken
om vergelijkingen te maken ik wil zeggen", ver
beterde de oude dame toen zij het ontstelde
gelaat van haar dochter zag «alle vergelijkin
gen gaan mank kijk, daar is hjj riep zij
eenklaps opgetogen uit.
De drie heeren waren gelijktijdig verschenen,
maar mevrouw Medway had slechts oogen voor
dien eenenof liever zij had, evenals de wiskun
digen doen met figuren in de negende en tiende
plaats, bij tiendeelige breuken, de twee anderen
weggecijferd, als zijnde van nul en geener waarde
in vergelijking met hem.
