N° 49
126e Jaargang.
1883.
Dinsdag
27 Februari.
Middelburg 26 Februari.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cents
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
GEMEENTERAAD.
De Munt-quaestie.
middelbiirgsche courant.
Agenten voor dit blad zijn Ie VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, Ie Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L.
der Peijl, te Zierikzee: A. G. de Mooij, te Tholen: W. A. van
Daube en Cie. Ie Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlij
Niedwenhuijzen, en le Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
n, Weenen, Zurich, enz.
De burgemeester van Middelburg maakt bekend,
dat op Woensdag den 28en Februari 1883 des
namiddags te half drie uur, een openbare zitting
van den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburg, den 22en Februari 1883.
De burgemeester voornoemd
P I C K
De gemeenteraad van Middelburg zal op Woens
dag, den 28en Februari a,. des namiddags te
uur, eene openbare zitting houden ter behandeling
der volgende zaken.
Ingekomen stukken Rekening der kamer van
koophandel 1882; adressen ontslag onderwijzend
personeel; voordracht van het burgerlijk armbe
stuur vacature gemeente-verloskundige bezwaar
schrift wed. Nepperus, aanslag inkomsten belasting
1882; rapport en voorstellen van burg. en wetli.:
a adres afdeeling vereeniging tot bevordering van
fabriek- en handwerksnijverheid i. z. de koren
beurs b verkoop van gemeentegrond op de ach
tergracht bij het Domburgsch schuitvlot aan
W. van de Putte Cz.c id. in het Bagijnhof op
den hoek van het Pluimstraatje aan H. L. C.
Boitquind vernieuwing van eenige met Mei a.
vervallende huurcontractene tot niet vernieuwing
van eenige vervallen erfpachtscontractenf tot
aankoop van een pei'ceel grond, gelegen aan het
jaagpad van het kanaal door Walcheren bij de
bad en zweminrichting.
Woensdag avond te 8 uren zal er in het Schut
tershof alhier eene vergadering plaats hebben van
de afdeeling Middelburg van de Vereeniging tot
bevordering van fabrieks- en handwerknijverheid in
Nederland.
Daarop zal o. a. de heer P. D. Koning eene
bijdrage, opgehelderd door proeven, leveren over
de Sirene, den misthoorn, zooals er thans een te
Ylissingen is geplaatst.
Zal dit reeds een druk bezoek waard wezen, de
behandeling der vraag betreflende het lichtgevend
vermogen van het gas in onze gemeente verdient
zeker ook wel de belangstelling der leden.
Wij twijfelen dan ook niet of er zal een drukke
opkomst aan die vergadering ten deel vallen.
Een der afdeelingen van de Werkmansoereeniging
alhier, de rederijkerskamer Nut en Genoegen, her
dacht gisteren haar vijfjarig bestaan en gaf bij
die gelegenheid eene openbare uitvoering.
Voorat echter werd door een der oprichters eene
toespraak gehouden, waarin hij het wel en wee,
dat der jarige in vijf jaren ten deel viel, schetste.
Hij deed uitkomen dat terwijl in vroeger jaren
steeds personen, buiten de vereeniging staande,
door voordracht of lezing den leden een genoeg
lijken avond trachtten te bezorgen, sedert de op
richting der rederijkerskamer die taak op hare
schouders rustte. Dank zij den steun van hare
zuster-afdeeling, de zangvereeniging Voorwaarts
Streven, werd dit haar gemakkelijk gemaakt en
uit de drukke opkomst bij de soirees meent zij te
mogen afleiden dat het publiek hare pogingen
waardeert en steunen wil.
De spreker bracht vervolgens dank aan de twee
mede-oprichters, die de zaak steeds trouw gebleven
zijn, en aan de Werhnansvereeniging voor den
verleenden steun, de hoop uitsprekende dat de
jeugdige vereeniging, op den ingeslagen weg voort
gaande, in bloei moge toenemen.
Nadat de president der Werkmansoereeniging
den spreker en zijne mede-oprichters dank had
gezegd voor hunne bemoeiingen, waaraan voor een
groot deel het welslagen der zaak te danken is,
werd ieder der oprichters door een der leden een
fraai gegraveerde medaille als aandenken aan dezen
dag aangeboden.
En nu wenschten wij dat iets anders ware ge
volgd dan de opvoering van Henri Burton, de
Vadermoorder. Waarom? Omdat wij dan mis
schien aanleiding zouden gevonden hebben om
met voldoening te wjjzen op vooruitgang in taal,
in natuurlijke houding, in losheid, omdat we dan
misschien gelegenheid zouden vinden om uit de
keuze van het stuk af te leiden dat de rederijkers
kamer toont dat zij begrijpt hoe zij niet alleen
»genoegen" maar ook »nut" in haar zinspreuk
voert, om misschienMaar laten we geen
kritiek schrijven.
Laten we liever den wensch uitdrukken dat de
bestuurders der kamer den moed hebben mogen
om zich te verzetten tegen de ijdellieid der wer
kende medeleden wanffeer deze te veel hooi op
hun vork nemen willen en, beginnende met het
begin, op de wekeljjksche vergaderingen met de
leden de studie onzer schoone moedertaal ter hand
nemen. Wanneer dan hu en dan eens een klein,
voor allen goed verstaanbaar tooneelstukje, na
grondig ingestudeerd te zijn, werd opgevoerd, dan
zou misschien den spelers minder handgeklap van
het publiek ten deel vallen, maar dan zullen zij
den naam rederijkers beter verdienen. Dan, maar
ook dan alleen, zullen voor de werkende leden
de uren aan die vergaderingen gewijd, nut ople
veren en zal die afdeeling, even als de teeken
cursus, de zangvereeniging en de rekencursus, het
hare toebrengen tot beschaving en ontwikkeling
van den werkmansstand.
Vlissïsig'eïij 26 Febr. Zondag vertoefden
alhier de officier van justitie en de rechter van
instructie uit Middelburg, met een deskundige,
teneinde een onderzoek in te stellen naar de oor
zaken der ontploffing in de salmmoniak-inrichting
van de gasfabriek.
De bodem uit den ketel is thans te voorschijn
gekomen, van onder het puin, dat aan de zijde
van 's rijks tonnenmagazjjn was nedergeworpen.
De plannen en overeenkomsten voor den Zee-
boulevard, die zich van den Westdijk tot aan de
duinen zou uitstrekken en waarmede weldra een
aanvang zou zijn gemaakt, schijnen eensklaps te
zullen afstuiten op een rapport van 's rijks adviseurs
voor oudheid en kunst. Dezen hebben tegen het
plan bezwaren gemaakt, met het oog op den zoo-
genaamden bomvrijen toren, zijnde een ronde
platte uitstek, die indertijd van de kazerne voor
het depot van discipline tegen de zee werd aan
gebouwd, en volgens de commissie eene merkwaar
digheid uit de 15e eeuw is. Het zoude echter zeer
te betreuren zijn, wanneer zooveel kostbare tijd
voor de onderhandelingen, met de drie ministe-
riën van waterstaat, financiën en oorlog gevoerd,
zoude moeten te loor gaanterwijl het toch
opmerkelijk is, dat door geen enkele andere auto
riteit een bezwaar in dien geest is gemaakt. Voor
de uitvoering van bedoeld plan is ook niets noo-
dig, dan een doorgang, bij wijze van een poort,
teneinde zoodoende een wandelweg tot aan de
duinen te verkrijgen.
's SSeer Arendskerke, 26 Febr. De as.
sistent stationschef H. E. A. Bult is overgeplaatst
naar het Beursstation te Rotterdam, waar hij den
len Maart in functie zal treden.
Horssele, 26 Feb. De werkzaamheden voor
de verdediging van de staartnol alhier zijn zoover
gevorderd dat het voornemen bestaat de daarvoor
bestemde zinkstukken op 2 en 5 Maart a. hunne
bestemming te doen bereiken.
Sclterpenisse, 26 Febr. De alhier be
staande vereeniging Tot nut en Ontspanning hield
jl. Vrijdag avond hare laatste bijeenkomst in dit
winter-seizoen. Als spreker trad op de heer H.
G. Hartman Jz., secretaris der gemeente Goes, die
tot onderwerp zijner rede had gekozende ont
wikkeling der vrouw als plicht der maatschappij, als
roeping van den staat, als vruchtbaar voor het huis
gezin. Met tal van voorbeelden uit de geschie
denis en het dagelijksche leven toonde de spreker
aan, hoe de vrouw, ofschoon ook in het openbaar
kunnende optreden, het eigenlijk gebied harer
werkzaamheid in den kring harer familie vindt,
doch om daar nut en genoegen te kunnen ver
spreiden en een weldadigen invloed te kunnen
uitoefenen, tevens om hij gemis daarvan yoor
broodsgebrek of nog erger behoed te blijven, eene
betere ontwikkeling behoeft, dan haar tot nu toe
veelal bereid wordt.
Vele bijdragen van onderscheidene aanwezigen,
die in grooten getale, waaronder eene aanzienlijke
damesschaar, waren opgekomen, volgden op deze
rede, waarna de heer D. Bolier, als voorzitter der
vereeniging, de bijeenkomst en het leesjaar met
eene gepaste toespraak sloot, den spreker een tot
weerziens" toeroepende.
De heer C. L. M. Kroijmans, brievengaarder
alhier, is als zoodanig benoemd te Hilvarenbeek,
terwijl in zijn plaats benoemd is de heer J. Ge-
braat, thans als zoodanig in functie te Kruisland.
CJrauvv, 26 Febr. De heer P. d'Haens,
landbouwer en molenaar op het gehucht Zand
berg, in deze gemeente, herdacht Zaterdag den
dag, dat hjj 25 jaren onafgebroken lid van den
gemeenteraad was geweest. Talrijke bewijzen van
belangstelling vielen bij deze gelegenheid den ju
bilaris ten deel. Men had overal de vlag uitge
stoken, terwijl in eene buitengewone raadszitting
hem namens den raad, als blijk van waardeering
een fraaie zetel ten geschenke werd aangeboden.
.Steeds wist de 71 jarige d'Haens de belangen zijner
gemeente op waardige en de meest onpartijdige
wijze te behartigen en algemeen hoopt men dat
hij nog vele jaren tot nut der gemeente moge
werkzaam zijn.
Miervliet, 24 Febr. Onze rederijkerskamer
Jacob van Lennep gaf Vrijdag hare eerste uit
voering in dit seizoen.
Konden voor een drietal jaren tooneelstukken
als Janus Tulp en Vriend Frits opgevoerd worden
sedert daalde onze kamer langzamerhand ja zag
men hare ontbinding al in 't verschiet.
De uitvoering van de Werkstaking, van Rosier
Faassen, de Vredestichter en een drietal voor
drachten deed echter bespeuren, dat de crisis
was doorgestaan.
De ijver van jonge leden, waaronder een paar
dames, die in Faassens tooneelspel optraden, geeft
weder nieuwen moed.
Ontworpen en getuigt van een groot vertrouwen
der exploitatie-maatschappij in de toekomst van
Amsterdam.
SSergfen op Zoom, 26 Febr. Aan de
heeren Tool en C° te Hoorn is concessie verleend
voor den aanleg en de exploitatie van een stoom
tramweg langs de provinciale wegen onder Steen
bergen, Oud- en Nieuw Gastel en Roosendaal.
De tramweg zal van Roosendaal langs genoemde
gemeenten tot Zierikzee en Brouwershaven worden
doorgetrokken.
Z. M. de koning heeft benoemd tot rentmeester
van het kroondomein Rentambt Tholen W. H.
baron Taets van Amerongen, thans 2e rentmeester
van het kroondomein te Oosterkont en in diens
plaats benoemd H. N. baron Schimmelpenninck
van der Oye, surnumerair bij de hoofdadministratie.
De te Arnhem bestaande kiezersvereeniging
Arnhem heeft besloten andere politieke vereeni-
gingen in ons land uit te noodigen dergelijke ver
gaderingen te houden, als onlangs daar ter stede
plaats had ter bespreking van het vraagstuk der
grondwetsherziening.
Kan zich in onze provincie zulk eene beweging
niet eens openbaren, al gaat die dan ook niet uit
van eene kiesvereeniging
De audiëntie van den minister van oorlog zal
Donderdag 1 Maart niet plaats hebben.
Het uitvoerend comité der internationale kolo
niale uitvoerhandel tentoonstelling heeft besloten
geene aanvragen van het buitenland en binnenland
meer toe te laten, daar de gebouwen en terreinen
overvuld zijn.
Zij, die op de terreinen gebouwen en inrichtingen
hebben te maken, zullen vóór het einde der vol
gende week nauwkeurige aanwijzing van door hen
verkregen plaatsruimte ontvangen en in de gele
genheid gesteld worden om met den bouw aan
te vangen.
Naar aanleiding van verschillende geruchten,
die dezer dagen in omloop waren over eene con
cessieaanvrage van de maatschappij tot exploita
tie van staatsspoorwegen, is het Handelsblad in
de gelegenheid gesteld mede te deelen dat niet
de maatschappij tot exploitatie van staatsspoor
wegen, maar de directeur-generaal der maat
schappij, de heer Vrolik, ten zijnen name con
cessie gevraagd heeft voor een lijn van Am
sterdam via 's-Gravenland naar Nijkerk met een
zijtak naar Amersfoort, aansluitende aan de lijn
AmersfoortNijmegenVenloo.
Deze lijn zal de kortste verbinding van Amster
dam op Keulen geven.
Het voornemen bestaat indien de exploitatie
der Nederlandsche centraal spoorwegmaatschappij
in vreemde handen mocht overgaan de lijn op
Nijkerk door te trekken tot Olst.
De exploitatie van deze lijnen zal overgaan op
de m"i tot exploitatie van staatsspoorwegen.
Gedurende de 3 jaar dat de constructie van deze
lijnen zal duren, heeft die maatschappij running
poioer aangevraagd op de lijnen der Hollandsche
ijzer spoorwegmaatschappij van Utrecht tot Am
sterdam en van Amersfoort tot Hilversum
(Amsterdam).
De maatschappij heeft zich tot het gemeente
bestuur te Amsterdam en tot het departement
van oorlog gewend om te verkrijgen het tijdelijk
gebruik van enkele perceelen terrein om reeds
met 1 Mei a. s. (dus met de opening der koloni
ale tentoonstelling) haar eigen stations zoowel
voor personen- al goederenverkeer te Amsterdam
te bezitten.
Het definitieve plan is op zeer breede schaal
Ten einde de onzekerheid weg te nemen om
trent de toepassing der bepalingen van de wet
van 11 Juli 1882 (Stbl. no 93) tot wijziging der
wet op het recht van zegel, heeft de minister van
oorlog aan de autoriteiten der landmacht mede
gedeeld
1°. De militaire autoriteiten worden, ten aan
zien der bepaling van art. 1 van bovengemelde
wet, niet aangemerkt als openbare ambtenaren,
zoodat de door hen opgemaakte stukken, welke
in de termen van de eerste zinsnede van dat ar
tikel vallen, op gezegeld papier van 0.05 kunnen
gesteld worden.
2". Declaratiën zijn slechts aan het recht van
zegel onderworpen, wanneer ze geteekend zijn.
Wordfc de overlegging eener onderteekende declaratie
vereischt, dan moet deze op gezegeld papier van
f 0.15 (in hoofdsom) worden gesteld, terwijl voor
de quitantie hetzij die op de declaratie wordt
geschreven, hetzij zij afzonderlijk wordt afgegeven
een zegelrecht van 0.05 verschuldigd is. Een
en ander geldt mede ten aanzien van declaratiën
en quitantiën, door buitenlandsche leveranciers in
te dienen en af te geven.
3°. Wanneer de uitbetaling van traktementen,
toelagen en daggelden aan officieren, ambtenaren
en geëmploieerden bij de korpsen van het leger,
j bij de hospitalen en bij andere, onder het depar
tement van oorlog ressorteerende inrichtingen ge
schiedt op mandaat, ordonnantie van betaling of
betaalsrol (betalingslijst) m. a. w. op een stuk,
waarbij eenige autoriteit last tot uitbetaling geeft
dan is zoodanig stuk aan formaatzegel (van
minstens 0.15 in hoofdsom) onderworpen. In
dat geval kan echter de quitantie op dat stuk
gesteld worden.
Wordt eene afzonderlijke quitantie afgegeven,
(bijv. in geval van betalingen tusschentijds) dan
is deze als het uitbetaalde bedrag de som van
10 te boven gaat aan een zegelrecht van
0.05 onderworpen.
Wanneer, ter zake van de bovenbedoelde beta
lingen, staatsgewjjze eene quitantie wordt opge
maakt, is door ieder, die voor een hooger bedrag
dan 10 quitantie geeft, een zegelrecht van
0.05 verschuldigd, hetwelk kan worden voldaan
hetzij door middel van een plakzegel voor elke
voldaanteekeninghetzij door de lijst of den staat
te laten stempelen met den blauwen stempel
(zonder opcenten) tot zoodanig bedrag aan stui
vers, als er zegelplichtige quitantiën op het stuk
moeten voorkomen.
Prof. Pierson, die in de Vrijzinnige kiesvereeni
ging te Rotterdam de Munt-quaestie behandelde
deed met den heer Vrolik het, thans door de regee
ring tot wetsontwerp geformuleerde, voorstel om
zilvergeld te ontmunten, tot baren om te smelten
en tegen marktprijs te verkoopen, ten einde het
wegvloeien van ons goud te voorkomen.
Hij begon dan ook met de verklaring dat hjj
voor zijn voorstel propaganda wilde maken.
Hij zette daartoe de geschiedenis van ons munt
wezen uiteen, daarbjj voorop stellende, dat hij bjj
zijn voorstel was uitgegaan van de gedachte die
steeds ons heele muntwezen beheerscht had en
die, hoevele gebreken dat muntwezen ook aan
kleefden, toch nog steeds de leidende gedachte
wezen moest. Beoordeelen we wetten, van
welken aard zij ook zijn, dan moeten we volgens
hem met waardeering beginnen, aannemende, dat
zij, die de wetten maakten, mensehen van gezond
verstand zijn geweest, en onderzochten we met die
waardeering de wetten op 't gebied van 't munt
wezen, dan moesten we overtuigd worden, dat
werkelijk eene leidende gedachte, eene bepaalde
consequentie in die wetten aanwezig was.
Wat toch was het geval? De wet van 26 No-
vemb. 1847 regelde ons muntwezen en voerde den
enkelen standaard in, zoowel voor Nederland
als voor Indië. Jaren gingen voor bjj, zonder dat
men eenige nadeelen ondervond van de aan ona
muntwezen klevende gebreken, ja wie tot voor
weinige jaren over ons muntwezen zou hebben
gesproken, zou geen gehoor gekregen hebben. Daar
besloot Duitschland echter eerst den gouden stan
daard naast den zilveren in te voeren, eindeljjk
geheel den gouden standaard aan te nemen, en
eene algemeene depreciatie van t zilver was
daarvan het gevolg.
In alle landen volgde eene staking van de vrije
gelegenheid tot aanmunting van zilver. Neder
land kon op dat punt niet achterblijvenhet
schorste allereerst de gelegenheid tot aanmunting
van zilver, later voerde het den gouden standaard
in, niet alleen naast den zilveren, maar wel
deugdeljjk als eenigen standaard, met dien ver
stande, dat een zilveren gulden geacht zou
worden een tiende van een gouden tientje te zijn.
De toenemende waarde-vermindering van het
zilver sloopte echter allengs de wetteljjke verhip*