N° 38.
126e Jaarnanz.
1883.
Woensdag
14 Februari.
Jaarflai tm Z. M. den Kraim.
De huishoudster.
FEUILLETON.
Middelburg 13 Februari.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Agenten voor dit blad zijn te Vlissingen: P. G. de Veij Mestdagh, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiniiigenF. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hooida^enien voor bet Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
IDDELBIIRGSCHE COIRAIVT.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
gelet op de verordening van algemeene plaatse
lijke politie,
maken bekend
dat ter gelegenheid van den jaardag van Z. M.
den koning op den 19® Februari a., het afsteken
van vuurwerken zal geoorloofd zijn op de groote
Markt, bij uitsluiting van alle andere plaatsen en
zulks van 7 tot 11 uren des avonds, alsmede dat
de verkoop van vuurwerken eveneens tot 11 uren
des avonds zal worden toegestaan.
Middelburg, den 12e Februari 1883.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ,
De secretaris,
GL N. DE STOPPELAAR.
Als straks de Middelbnrgsche gemeenteraad ge
roepen zal worden om te beslissen op het adres
van de Vereenigin^g tot b. v. fabrieks- en handw.-
nijverheid tot intrekking van de heffing van gelden
voor staanplaats op de korenbeurs en tot het
plaatsen van banken en tafels van gemeentewege,
met volledige vrijheid om van deze gebruik te
maken, dan twijfelen wij geen oogenblik of die
raad zal daaraan voldoen, voorgelicht als hij is
door hetgeen in de vergadering der kamer van
koophandel is gesproken.
Wjj gronden die meening op het in de jongste
raadsvergadering voorgevallene.
Toen toch is pok, naar aanleiding van een ver
zoek der heeren Alberts c°. om over een terrein
aan de Loskade te mogen beschikken, een beginsel
uitgemaakt dat niet anders dan in het belang der
hoofdplaats onzer provincie wezen kan en dat ook
bij de quaestie der graanbeurs dient in toepassing
gebracht te worden. De handel kwijnt hierleven
en vertier zoekt men te vergeefs, trots al de goede
verwachtingen, sedert jaren gekoesterd, dat de
schoone gelegenheden, welke de gemeente aanbie
den, gebruikt zouden worden.
Slechter dan tegenwoordig kan het bijna niet,
err wie zich verdiepen wil in beschouwingen of dit
of dat middel al of niet baten zal dient dit wel
in het oog te houden. De minste verbetering, welke
kan verwacht worden, dient te worden aange
moedigd.
En dit kan niet anders geschieden dan door
zooveel mogelijk allen, die plan hebben om in
hun eigen belang een beroep te doen op de gemeente,
te faciliteerenDit toonden onze raadsle den in zake
het verzoek van den heer Alberts te begrijpen, en te
recht merkte de heer Tak op dat hij zich liever eeuig
vuil en een onaangenamen geur zou willen ge
troosten om toch maar aan alle eventueele be
zwaren zooveel mogelijk tegemoet te komen.
De beursquaestie is nog meer een zaak der
toekomst. Hierbij geldt wel het meest wat wij
Naar het Noordsch van Elisabeth Weihaven.
De meeste dorpen in Hardanger hebben een
mooie natuur, maar de gemeente, waarvan hier
sprake is, spant toch de kroon. Welke liefelijk
groene oevers langs dejjbaaien, die op rivieren gelij
ken) Daar zwoegen de kersen- en appelboomen
onder hunne vruchten; langs de hellingen der
heuvels verdringen de takken van het welig ge
boomte elkaar en daarboven prijkt de geweldige
rots met haar eeuwige steenkleur en sneeuwran-
den, met eeuwenoude eiken.
O NoorwegenNergens op de geheele
wereld bezit de natuur uw betooverende schoon
heid, naast uwen indrukwekkenden ernst. Ja,
wanneer een predikant eens in zulk een bekoorlijk
oord beroepen was, dan bleef hij er tot aan zijn dood
toe. Daarom vond men in den ouden tjjd in die
kerspelen priester-grijsaards, die bijna te vergelijken
waren met de oude boomen, welke onder de be
schutting der hooge rotsen wortel geschoten had
den en opgegroeid waren tot stammen, die twee
man tenauwernood konden omvatten.
Pe bejaarde geesteljjke, die in den tjjd waar
zooeven opmerkten, dat de toestand niet slechter
kan wezen.
Er is niets te doen, want aanvoer buiten Wal
cheren ontbreekt op onze graanbeurs voortdurend.
Van de zijde der gemeente dus moet alles wor
den aangewend, zelfs ten koste van eenige op
offeringen, om dat niets zij het slechts iets te
doen worden. Daardoor alleen kan het later meer
worden, en ondanks de angstvalligen, die twijfelen,
aan eenig succesdie opzien tegen eenige kosten
ja die zelfs het als een donker verschiet ons voor
houden, dat wellicht de beurs te klein zou wor
den en de uitgaaf voor de gemeente te hoog,
zouden wij, met eenige variatie op een bekend
gezegde van een dichter, wiens naam wij niet
behoeven te noemen, de gemeente durven toeroe
pen: »zet gij gerust uw beurs wat uit".
Ook wij maken ons geen illusieën dat in de eerste
jaren reeds dadelijk een stroom van koopers en
verkoopers een gunstige verandering zal teweeg
brengen, en juist op dien grond kwam de voor
gestelde proef van drie maanden ons allerminst
geschikt voor. Maar laten er jaren overh eengaan,
langzamerhand zal er een ander, een heter streven
kunnen komen wanneer de gelegenheid bestaat.
De onkosten voor zulk een maatregel zijn na
tuurlijk gemakkelijker onder cijfers te brengen
dan de voordeelen, welke meerder vertier, meerder
handel op de beurs voor de ingezetenen zal op
leveren. Maar het is toch een feit, op erva
ring gegrond, dat voor een gemeente als Middel
burg, die behoefte heeft aan herleving van den
handel, de koninklijke weg van vrijgevigheid, van
faciliteit, het eenige middel is om verbetering
te verkrijgen. Dat beginsel zullen de raadsleden
niet uit het oog verliezen, en wij vertrouwen
dan ook ten volle op eene gunstige beschikking
hunnerzijds op een verzoek, dat daaraan getrouw is.
Thans nu de Billiton-quaestie bij onze tweede
kamer aan de orde is, herinneren wij dat de con
clusie der commissie luidt als volgt
„De kamer besluite, dat het noodzakelijk is
op grond dat de overeenkomst, tusschen de Indi
sche regeering en de Billiton-maatschappij op
7 Januari 1882 gesloten, is aangegaan met ter
zijdestelling van de wettelijke bepalingen vervat
in het koninklijk besluit van 1873 (Ind. Stbl. 1873
n° 217a), en dat bij deze overschrijding van hare
bevoegdheid de behartiging van 's lands belang
niet op den voorgrond is getreden;
»dat het opperbestuur, niet berustende in de
door de Indische regeering in deze gepleegde han
deling zijn volle vrijheid handhave, om bjj het
eindigen der oorspronkelijk aan de Billiton maat
schappij verleende concessie voor de naleving der
bestaande wettelijke bepalingen en de behartiging
van 'sland belang te waken".
De conclusie, door den heer Van Gennep voor
gesteld, deelden wij gisteren mede.
ILloetlng-e, 13 Febr. De heer H. Pierson,
directeur der Heldringsgestichten te Zetten, schijnt
maar niet te kunnen vergeten, dat hij predikant
van ik thans spreek in dit kerspel stond, was zóo
dik, dat hij om zoo te zeggen glom van het vet.
Men zegt dat vetheid en vroolijkheid altijd samen
gaan en daar was deze predikant het sprekende
bewijs van; want zijn humeur was altijd even
zonnig. Niemand was spoediger tot glimlachen
geneigd dan hij en om de minste kleinigheid kon
hjj schateren van het lachen. Hij was vrijgevig en
gastvrij zooals weinigen eten en drinken was zijn
levenslust en daarom gehoorzaamde hij zijn huis
houdsterals een recruut zijn sergeant. Die predikant
was een ware trots voor de gemeente, die er vast van
overtuigd was dat geen enkel kerspel zulk een
dikken, goedigen geestelijke kon vertoonen. En
daarbij had hij een stem die klonk als een
klok. Hij zelf vulde den geheelen preekstoel en
zijn woord was als een onweder zonder weêrlicht.
»Ja," zei een zjjner gemeenteleden, »het is een
beste dominé! hij praat voor twee en eet voor
drieHij reed altijd te paard naar de kerk,
maar op zekeren dag brak de ruggegraat van zijn
paard door. Toen was het ook met den dominé
gedaaneenige dagen later gaf hij den geest.
Zijn dood was een harde slag voor de gemeente
want daar hoorde wat toe om zoo'n man te ver
vangen Het begrafenismaal gaf aan de gelukkigen
die er aan deelnamen wel eenigen troostwant
het bier stroomde als een beek bij regenweer en
bet was een onderwerp om over te praten, dat zoo
breed mogelijk uitgesponnen werd. Doch weldra
kwam er een ander op het tapijt.
Welk soort van dominé zullen wjj in zjjn plaats
is geweest. Hij zou gisteren avond in het gebouw
der Christelijke bewaarschool alhier eene lezing
houden over de schoolwet, maar het was kerkje
spelen van den aanvang tot het einde. Begonnen
met het zingen van Ps. 19 vs 2 en 6, gebed en
het voorlezen van Spr. 3, werd zijne rede afgewis
seld door het zingen van Ps. 25 vs 2 en 5 en be
sloten met gebed en het zingen van Ps. 81 vslO.
Op zich zelf hebben wij hier niets tegenelk
redenaar moet weten, hoe hij zijne voordracht in
kleedt, maar toch is voorzichtigheid in dezen aan
te raden. Zoo menigeen maakt er eene verkeerde
gevolgtrekking uit. Er waren er dan ook niet
weinigen, die het geheel als eene godsdienstoefe
ning beschouwden; zelfs werd den spreker aan
het slot, op verzoek van een der aanwezigen, Ps. 134:
vs 3 toegezongen.
En nu de rede zelve. Wie verwacht had een
bondig betoog over de wet, zij het dan zelfs over
de gebreken der wet te hooren, vond zich teleur
gesteld. Het was eigenlijk niets anders dan eene
opwekking om die wet niet gehoorzaam te zijn,
ofschoon de heer Pierson voorop zette, dat men
aan de gestelde machten onderdanigheid en aan
de gegeven bevelen eerbied verschuldigd was.
De bekende algemeenheden, zoo dikwijls ook
in de 2e kamer te berde gebracht, maar zelden of
nooit door een bepaald feit gestaafd, waren de
voertuigen, om aan te toonen, dat de wet niet
eerlijk werd uitgevoerd, om het oprichten van
Christelijke scholen tegen te werken. Dat te
Amsterdam de lessen op de openbare scholen met
gebed begonnen worden, terwijl dit in Rotterdam
niet geschiedtdat in Limburg een crusifix in de
school aanwezig is, terwijl op de" Veluwe de
Heidelbergsche catechismus gelezen wordt, ziedaar
eenige voorbeelden, die de spreker aanhaalde en
waaruit hij eene philippica tegen het openbaar
onderwijs brouwde. Het laatste gedeelte zijner
toespraak was gericht tegen het bekende werk
van Spencer over de opvoedkunde, dat hij ten
zeerste veroordeelde en waarvan hij verklaarde
niet te kunnen begrijpen, dat het door een ver
standig mensch gebruikt en nog veel minder, dat
het aangeprezen werd.
Nog eens, de heer Pierson heeft niet geleverd
wat hij had aangekondigd. Gelegenheid tot debat
werd niet gegeven, zoodat de geuite denkbeelden
onweersproken bleven. Er zou daartoe ruime
stof zijn geweest en er waren er onder de aan
wezigen, aan wie dit gerust kon worden toever
trouwd.
De commissie van rapporteurs over het census-
ontwerp hcett naar het Vad. verneemt bij
den minister van binnenlandsche zaken bedenkin
gen geopperd tegen de bij het gewijzigd ontwerp
gevoegde nieuwe bepalingen van overgang betref
fende het opmaken der kiezerslijsten en de aan
vullingen dier lijsten.
De minister van marine zal Vrijdag geen audiën
tie verleenen.
krijgen? Die vraag was in aller mond. Een ge
meente is daar evenzeer mede vervuld als een
land met de keus van een koning. En zij was
in de eerste plaats een levensvraag voor de huis
houdster van den overledene. Die dame had ge
durende tien volle jaren het bewind in de pastorie
gevoerd en was daaraan gehecht als een boom
aan den grond.
Eindelijk werd aan de gemeente van het kerspel
bekend gemaakt dat er een predikant benoemd
was. En toen het oogenblik daar was dat de
dominé uit Bergen, waar hij als candidaat gewoond
had, afgehaald moest worden, werd het vaartuig
besteldwant in dien tijd waren er nog geen
stoombooten. De roefschuit, die antiquiteit, moest
bij die gelegenheid voor den dag komenwant
even als een verouderde statiekoets werd die schuit
alleen bij plechtige gelegenheden gebruikt. Op een
mooien dag in Juni kwamen de mannen, wie de eer
beschoren was om den dominé af te halen, aan het
schnitenhuis van de pastorie bijeen. Het was een
kloeke bemanning die zich met de beste in het land
kon meten. Toen de zware boot van de helling afge
duwd werd viel zij als een zwaar rotsblok, in zee,
zoodat het schuim hoog opspatte en de golven
tegen het land aan sloegen. Weldra zaten de
stoere mannen op de roeibanken en met gelijke
slagen doorkliefden de zware riemen de zee. Zoo
als die ouderwetsche schuit daar de baai uit
zeilde kon men gerust aannemen dat zij achter
gelaten was door Olaf den Heilige, toen hij op
zjjn draak deze stranden verliet. Dit kerspel be-
De waarneming der betrekking van directeur
der staatsloterij is opgedragen aan den heer O. M J.
Moorrees, inspecteur der registratie en domeinen
te 's Hage.
In de Haagsche correspondentie in de Zutfensche
courant wordt o. a. gemeld dat de spanning met
betrekking tot de Billiton-zaak groot is zelfs in
kringen, waar men dat volstrekt niet zou verwach
ten en waar anders de politiek contrabande is,
hoort men met warmte het vóór en tegen be
pleiten. Voor een deel is die spanning hieruit te
verklaren, dat het overgroote deel van de aan-
deelen in de Billiton-maatschappij in Den Haag zit
en dat er vooral in de laatste weken in die aan-
deelen een levendige handel wordt gedreven (de
aandeelen die effectief een waarde bezitten van
ƒ510 worden omgezet voor ƒ2800 a 3000).
Ten slotte schrjjft de correspondent. „Nu ik
toch over de Billiton-maatschappij schrijf, wil ik
u tevens een nieuw staaltje meedeelen van het
edele karakter van den vader der Billiton-maat
schappijprins Hendrik. Een weduwe van zeer
aristocratische familie, maar zonder groot for
tuin, had van den beginne af verscheidene Billi-
ton-aandeelen. Toen er nu in de eerste jaren
volstrekt geen dividend werd uitgekeerd en de
aandeelen zeer in koers achteruit gingen, begaf
zij zich tot prins Hendrik met verzoek hare
acties over te nemen. De prins voldeed aan haar
verzoek en kocht de acties tegen boogeren prijs
dan ze toen ter tijde genoteerd stonden. Enkele
jaren later veranderde de toestand geheel. Niet
alleen werden hooge dividenden uitgekeerd, maar
de aandeelen stegen ook ver boven pari. Natuur
lijk dat bedoelde dame veel spijt had haar acties
te hebben overgedaan, maardaaraan viel
niet meer te veranderen. De zaken hadden ook
nog veel slechter kunnen gaan en dan zou natuur
lijk haar verlies nog des te grooter geweest zijn.
De prins dacht er echter anders over. Hij wilde
niet profiteeren ten koste van een vrouw die zich
in den nood tot hem gewend had, en deed haar
het aanbod om de aandeelen terug te nemen tot
den koers waarvoor de prins ze had overgenomen.
Dat dit vorstelijk aanbod gretig werd aangenomen
spreekt wel van zelf.
MUSICALI A
Er had zich gisteravond een talrijk publiek
verzameld in de Concertzaal, dat gebruik wilde
maken van de gelegenheid, ons door de Veree-
niging t. b. v. g. v. o. k. aangeboden, om de ge
zusters Worlicèk, het Praagsche dames-trio, te
hooren.
Dat de leden van het zoogenaamde zwakkere
geslacht zich opwerpen als vertolksters der kunst
is gelukkig een verschijnsel geworden, waaraan
men gewend isdoch het vooruitzicht gedu
rende een geheelen concertavond geen mannelijk
persoon op het orkest te zien, dit was voor onze
stad althans iets ongewoons, iets aantrekkelijks
in zeker opzicht, dat velen wellicht verzoenend
zat een gemeente van den eersten rang. Het is
de moeite waard om aan de kerkdeur te gaan
staan als dit gehoor er uitstroomt. Dan krijgt
men gemakkelijk een overzicht van de flinke be
volking van ons dorp. De Hardangers behooren
voorzeker tot de knapste bewoners van het land.
Z« zijn groot en frisch, gelijk de natuur, die hen
gekweekt heeft.
Den dag waarop de dominé verwacht werd
verzamelde zich een talrijke volksmenigte op de
heuvels langs het strand. En al die hoofden had
den op dat oogenblik éen gedachte hoe zou hij er
uitzien Aller oogen zochten de kaap, waarachter
de roefsehuit te voorschijn moest komen. Eindelijk
en ten laatste gleed zij met een slap zeil om de
landtong. Nu kwam er beweging in de schare
nu drong alles naar de aanlegplaats. De voor
zanger van het hoofdkerspel, wiens gelaat er uit
zag alsof hij met huid en haar omhoog getrokken
werd door de hooge tonen, die hij genoodzaakt
was uit te galmen, vond zich gerechtigd om de
eerste te zijn, die den nieuwen dominé ontving
en plaatste zich dus als vleugelman op den steiger.
Toen de schuit langzaam op den wal aan stevende,
zei hij tot, zijn buurman
»Het ziet er niet naar uit alsof mijn nieuwe
collega heel zwaar iswant volgens de wetten
van het evenwicht moest de schuit dan veel meet
achterover hangen, en als een ondergeschikt gees
telijke moet ik mij de opmerking veroorloven dat
het tegen alle regels der welvoegelijkheid en der
gewoonte strjjdt, dat men hjj zulk een gelegesj»
«sr
