35.
12Ge Jaargan
1883.
Zaterdag
10 Februari.
Het paradebed.
Middelburg 9 Februari.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Agenten voor dit blad zijn te Vlissingen: J. G. Tielrooij, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor bet Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
(Een schets van het leven te Bergen in
vroeger tijd)
O
AIDDELBURCSC
(M ItAM.
De Standaard en de Tijd zijn aan het onder
handelen over de te verleenen samenwerking bij
de behandeling der kieswetontwerpen.
De Tijd heelt in verband met de ingediende
kiestabel de kansen der Roomsch katholieken
eens nagegaan en op grond daarvan uit het blad
den wensch dat de antirevolutionaire partij de
Roomsche kamerleden helpen moge om de voor
gedragen kiestabel te helpen invoeren.
De Standaard wil daarvan nog niet hooren.
Om Rome te believen mag de antirevolutionaire
partij bare eigen geesteskinderen niet prijsgeven.
Maar nu zouden de antirevolutionairen wel willen
belpen wanneer slechts de katholieke kamerleden
meewerkten om hun den laagsten census van
20 te verschaffen. En de Standaard vreest dat
zij daartoe niet bereid zullen worden gevonden.
„De Roomschen zegt het blad zijn-in het
algemeen en stellig voor een goed deel in de
kamer niet zeer warme voorstanders van census
verlaging. Hun welbegrepen belang raadt in
dien zin.
simmers in Noord-Brabant en Limburg hebben
ze wat ze wenscheneen census zóo laag, dat die
niet wel lager kan, en daardoor een stel afge
vaardigden naar zij het wenschen. En in het
overige land behooren de Roomsche burgers als
neringdoenden en industriëelen meest tot die meer
gegoede klasse, die, om kiezer te worden, geen
zoo lagen census behoeft.
»Voor zichzelven winnen ze dus weinig met
censusverlaging, en de uitwerking ervan zou licht
zijn, dat juist die volkselementen wonnen, die zij
het minst gaarne tot macht zien komen.
»Hoogere census maakt de staten-gëneraal con
servatief. Nu niet in den zin van 't Dagblad-
conservatismemaar conservatief in den geest der
satisfaits.
»Rome nu is conservatief bij uitnemendheid. Wel
kan het ook tijdelijk met de sociaal-democraten
meegaan, gelijk in Yon Ketteler en Moufang te
Mainz gezien ismaar haar instinct zegt toch, dat
de conservatieve elementen in de maatschappij
op den duur bet naast aan Rome staan.
,We durven dan ook voorspellen, dat meer dan
éen Roomsch kamerlid tegen elke beduidende
censusverlaging zal stemmen, en dat, drie leden
misschien uitgezonderd, alle Roomsche kamerleden
stemmen zullen tegen amendementen om lager te
gaan dan Pijnacker en misschien zelfs voor amen
dementen om den 3prong van den minister te
temperen."
Maar het is een ander geval met de kiestabel,
zooals die thans wordt voorgesteld. Daarmêe
hebben de katholieken kans een 4 a 5 tal zetels
te winnen, en zoo Amsterdam en Rotterdam ook eens
in enkelvoudige kiesdistricten werden gesplitst
dan zouden zij nog grooter winste kunnen behalen»
Maar laat dit alles zoo wezen, dan nog zou de
2
naar het Noorsch door Elisabeth Weihaven.
Jannetje had veel gezag over de bewoonsters van
het hofje de zwakken van geest vreesden en ont
weken haar en de dapperen zochten haar in het
schemeruur op, ten einde het genoegen te smaken
van te huiveren bij hare vertellingen over rouw
kamers en gezichten, zooals zij er zoo velen gezien
had; want zij was in de stad bekend als een
zienster. Iedereen op het hofje geloofde stellig
en zeker dat zij het gescheeuw van den roofvogel
en het gehuil van een hond kon verstaanzat er
een uil op een dak, dan beweerde Jannetje dat
daar in dat huis iemand was opgeschreven ten
doode. Wanneer zij de wacht bij een lijk ging
houden, keek zij op de daken van rijke lieden,
teneinde een voor haar veelbelovende voorspelling
waar te nemen. Men vertelde in de stad dat zij
eiken nieuwjaarsdag 's avonds laat uitging om bij
de welgestelden in de ramen te kijken daar wilde
zij zien of er ook iemand zonder hoofd zat. Me-
pigeen was overtuigd dat zij op nieuwjaarsavond
Standaard de getalsterkte der katholieken in de
kamer nog veel te klein achten.
„Geheel anders daarentegen staan de belangen
der antirevolutionairen. Voor hen ligt het zwaarte
punt juist in de censusverlaging en is de enkel
voudige districtsverdeeling slechts een inschikkelijk
heid, om tot een reformbill te kunnen geraken.
Zij toch verliezen bij enkelvoudige districtsver
deeling stellig 6 a 8 zetels, waarvoor ze hoogstens
2 a 3 andere in steê zullen krijgen, en met de
nu ontworpen kiestabel zelfs dat niet eens. Hun
cijfer zou dus zonder afdoende censusverlaging al
licht op 12 a 13 slinken."
Te recht zegt de Standaard dat de beide par
tpen in dezen tegenstrijdige belangen hebben.
Het voordeel voor Rome zit in de kiestabel,
voor Dordt in de c e n s u s-v e r 1 a g i n g. De
Standaard wil nu Rome wel helpen, maar omge
keerd moeten in de kamer de katholieke leden
den anti-revolutionairen een dienst bewijzen.
En vooraf herinnert het blad aan de onderlinge
verhouding tusschen de anti-revolutionaire en de
Roomsche partij. Enkel in de school wetquaestie
gaat zij samen, al beoogen beiden ook daarbjj nog
niet hetzelfde.
Alleen dr Schaepman maakt hierop uitzondering;
maar, die éene specialiteit uitgenomen, is geen der
overige 16 Roomsche kamerleden principieel een
staatsrecht toegedaan, dat den wortel van onge
loof en revolutie aandurft.
De Roomsche staatspartij in ons land is volgens
de Standaard »niet evenals in Duitschland princi
pieel antirevolutionair, maar eer integendeel."
Bij verkiezingen vloeit deregel voort dat onze
stem op geen Roomschen candidaat gaan mag,
tenzjj de politieke opinie van dezen candidaat,
als in beginsel tegen de revolutie gekant, ons op
goede gronden bekend zjj."
De laatste beschouwing kunnen wij laten voor
hetgeen zij is. De verkiezing voor een lid dei-
provinciale staten, onlangs in Den Haag gehouden,
bewees voldoende dat de Standaard met zijne
waarschuwing tegen of zijne aanbeveling voor een
Rooinscben candidaat niet altijd juist op tijd is.
Wellicht dat het onderzoek naar de goede gronden,
waarop eene eventueele aanbeveling of bestrijding
zou kunnen rusten, wel eens te veel tjjd kost om
nog op het juiste oogenblik invloed te kunnen
uitoefenen.
Van meer belang is hetgeen het blad schrijft
omtrent de houding der anti-revolutionaire en
katholieke partijen tegenover de aanhangige kies
wet-ontwerpen.
Er zal dus tusschen beiden een accoord gesloten
moeten worden.
Er zal moeten worden gegeven en genomen.
Waar winste te behalen valt zal men met poli
tiek overleg tewerk gaan om de andere partij niet
te veel te ontstemmen. Dan kan men iets
verkrijgen.
Zou de heer Hordijk nog kans hebben op suc
ces met zijne kieswet-plannen
Het is meer gezien dat harde stormen veel
schade brachten, maar geen boomen ter aarde
zulk een gezicht zou zien, wanneer iemand daar
in huis spoedig sterven moest. Jannetje was de
schrik van alle kinderenkindermeisjes gebruikten
haar om de kleinen bang te maken en dezen vreesden
haar meer dan de roede achter den spiegel. Hoe
veel zij op het hofje in te brengen bad, bleek bet
best wanneer het tijd van koffiekoken aan den
gemeenschappelijken haard was. De keuken was
in den regel de kampplaats der oude vrouwtjes
hier keven en kibbelden zij om het hardst, wie
haar ketel het eerst over het vuur zou hangen
maar zoodra Jannetje met haar koffie kwam
maakte iedereen eerbiedig plaats voor haar.
Jannetje zat in haar net kamertje, met haar
vriendin en helpster Petronelle, omringd van groote
manden vol papier. Zij waren beiden bezig met
repen papier te krullen voor de kist van den Majoor.
»Hij is goed om voor te werken," zei Pe
tronelle, »maar dat is altijd met alle goede men-
schen. Zie eens hoe mooi die repen omkrullen
Ja," zei Jannetje, »ik zal wel zorgen dat hij
goed in de kist komt te liggen en er zal geen
statie voor hem gespaard worden. Hij kan het
betalen en bij zijn leven wilde hij ook altijd alles
fijn hebben hij zal liggen als een bruidegom, wat
hij hier op aarde nooit geweest is. Gierig op zijn
geld was hij nooit en daarom gun ik hem de
vrede in de andere wereld. Ja, het zou zonde en
schande zijn als zoo'n man een kale begrafenis
kreeg. Al zijn aardsche goederen moet die oude
wierpen. Zoo kan de nieuwe kieswet, zij bet
nog gewijzigd, wellicht nog tot stand komen.
De liberale kamerleden dienen voorzichtig te
wezen, want al die kansberekeningen der tegen
partijen zijn slechts ten hunne nadeele.
Als zoodanig is de beschouwing van de Stan
daard eene goede vingerwijzing.
De Londensche correspondent der N. Ti- Ct seint
»Naar ik verneem bestaan er oneenigheden tus
schen de stoombootmaatschappij Zeeland en de
directie van den Chatham-STpoorweg, naar aanlei
ding van de haven te Queensborongh. De si oom-
bootmaatschappij Zeeland wil de maatschappij
van den Chatham-spoorweg een proces aandoen
wegens contractbreuk."
Volgens door ons ingewonnen inlichtingen vin
den de bovenbedoelde oneenigheden hun grond
hierin, dat de pier te Queenboroughna den
plaats gehad hebbenden brand, hoogst onvolle
dig is ingericht.
Krachtens het bestaande contract tusschen de
maatschappij Zeelandde m$ tot Expl. van Staatsp.
en de London-Chatham-Dover-railway Cr moeten
bjj de pier te Queenborough door laatstgenoemde
maatschappij de noodige inrichtingen voor reizigers
eerste en tweede klasse worden gemaakt, en aan
gezien dit veel te wenschen overlaat, hebben de
rrfi Zeeland en de t. Expl. v. S-s-, herhaaldelijk,
doch te vergeefs, op naleving van het contract
aangedrongen.
Mocht de London-Chatham-Dover Gi onwillig
blijven, dan zullen de andere contractanten ver
plicht zijn de rechterlijke tussclienkomst in te
roepen.
Het gisteren ook door ons medegedeelde bericht
dat het op de werf van de heeren Joh. Elder en
Co. te Glasgow voor de m® Zeeland in aanbouw
zijnde stoomschip Prinses Wilhelmina half April
afgeleverd en 1 Mei d. a. v. in de vaart komen
zou, is niet geheel juist.
Bedoeld stoomschip zal, overeenkomstig het
contract, eerst op het einde van Mei worden afge
leverd en alzoo niet vóór Juni in dienst komen.
fiioes, 9 Febr. Er heerscbt alhier een streven
om het gezellig verkeer te bevorderen, welke
vooral in eene kleine plaats toejuiching verdient
en zeker ook ondersteuning, zoolang de financieele
zijde der quaestie voldoet aan de draagkracht der
ingezetenen. Of dit het geval is met het aangekon
digde bouwplan tot restauratie der schouwburgzaal
van de Sociëteit van Ongenvchten Vrij zal blijken
als dit bij de leden in behandeling komt. Dit
ontwerp zal bij uitvoering 14 mille vorderen, be
halve onkosten voor ameublement enz.
A priori mag worden gezegd, dat twee schouw
burgzalen in Goes onmogelijk met voordeel te
exploiteeren zijn; immers de reeds bestaande in
I)e Prins van Oranje is opgericht omdat pogingen,
ja zelfs ernstige aanbiedingen, gesteund door
kapitaal, zijn afgestuit op gebrek aan medewer
king van den kant der societeits-directie, die
telkens beweerde dat een bouwplan onderhanden
madam Ollegaard erven. Geld zoekt geld. Op
de geldkist van de rijken hoopt het zich genoeg
opmaar de arme moet zwoegen en sloven om
den bodem bedekt te krijgen. Als het die heks
van een madam Ollegaard was, die daar met haar
neus in de lucht lag, zou ik dolblij geweest zijn,
maar onkruid vergaat niet. Zij stond al met haar
eene been in het graf en niemand dacht dat zij
er boven op zou komen, zoo ziek was zijmaar
ja wel, Petronella, zij zit op haar geld te broeden,
als een kip op hare eieren. Maar ik zal wel wat
van haar geld weten machtig te worden en ge
plukt zal ze worden, die taaie roofvogel, en zij
moet stevige klauwen hebben, als ze het kan
vasthouden. Zij moet er voor bloeden, dat zij ons
zoo teleurgesteld heeft met haar lijk. Wilt ge
wel gelooven dat ik een stijven nek heb gehad
van het kijken naar den doodsvogel op haar dak,
toen ik dacht dat zij het hoekje omging, maar
ik zal het nog wel beleven dat de uil zijn vler
ken over haar schoorsteen uitspreidt."
»Het is toch verwonderlijk," zei Petronella,
»dat zoo'n man als de majoor nooit getrouwd is;
hij heeft toch met zijn mooi postuur zeker in
zijn jeugd menig meisje het hoofd op hol gemaakt."
»Daar kan je zeker van zjjn," antwoordde
Jannetje, »maar het heeft nu eenmaal niet zoo
moeten wezen. Het zou echter veel beter geweest
zijn, indien hij getrouwd waswant dan was zijn
erfenis niet in zulke handen gekomen. Maar wij
er met de begrafenis den, room vr el af»
if^er
was. Bevreemdend mag het worden genjoemd, dat
men nu eerst het oogenblik gekomen acht om
met de herhaaldelijk gevraagde restauratie voor
den dag te komen, nu men eerst eer,1i concurrent
in het leven heeft geroepen, een cojncurrent die
zich vele onkosten getroostte, voor; eigen risico
een tooneelgezelschap, voor zoover dit'te verkrijgen
was, liet optreden, en het publiek een grooten
dienst daardoor bewees, omdat bij hét langdurig
aarzelen der societeits-directie om de tegenwoor
dige schouwburgzaal te veranderen ingevolge de
brandweer-verordening, er alle kans was dat ook
in dit seizoen, evenals in het vorige, geene voor
stellingen zouden kunnen gegeven worden.
Zulk eene onderneming tegen te werken en te
benadeelen valt zeker gemakkelijk, want een
schouwburgzaal is voor de Sociëteit van Ongznnchten
Vrij slêehts bijzaak en behoeft dus minder af te
werpen, maar daartegenover staat dat de lasten
dier sociëteit toch reeds hoog genoeg opgevoerd
zijn om de leden weer niet opnieuw te bezwaren.
En of onze gemeente de weelde van twee schouw
burgen zal kunnen dragen valt zeker wel te be
twijfelen, vooral wijl de gelegenheden, waarbij
daarvan gebrnik wordt gemaakt, zoo zeldzaam
zijn en het publiek, dat uitgaat, zoo beperkt is.
Evenals Schouwen wil ook voornamelijk het
westelijk deel van Zuid-Beveland zijn tienden-
quaestie hebben, naar 't schijnt. Aldaar toch
weigert een groot deel der landbouwers en huur
ders of gebruikers van gronden alle smaltiend te
betalen. Hier schijnt evenwel de naam quaestie
aan de zaak niet gegeven te mogen worden.
De ontkenning der schuldplichtigheid moet aan
misverstand worden toegeschreven.
De huurder der tienden, die de smaltienden
zal innen, ziet tegen eene vordering in rechten op,
omdat de bedragen meestal zeer gering en de
procedures altijd kostbaar zijn.
De schuldplichtige wordt dus bijna nooit ver
volgd vandaar zeer waarschijnlijk de ge
dachte aan 't niet verschuldigd zijn van smaltienden.
Daarbij komt het gerucht der procedures, die
eenige jaren geleden door tiendplichtigen in deze
streken tegen tiendheffers gevoerd zijn. Men schijnt
niet algemeen te weten, dat de heer W. in hoogste
instantie in het ongelijk is gesteld. En dan be
trof het daar nog alleen de vragen of de West-
kerke-polder tiendplichtig was en of van suiker
penen smaliiend kon geheven worden.
De arrondissements-rechtbank te Middelburg
heeft 11. Woensdag eene vordering tot betaling
van smaltienden toegewezen. Drie andere tiend
plichtigen zijn mede gedagvaard en vele anderen
zullen nog volgen. De gezamenlijke tiendeige
naars schijnen vast besloten alle smaltienden te
innen, wat zeer noodig wordt, om deze tienden
niet geheel waardeloos te doen worden. Het is
te hopen, dat enkele voorheelden genoeg zullen
zijn, want zeer hooge kosten vallen op deze vorde
ringen van enkele guldens.
Omtrent de toepassing van art. 1 der wet
van 28 Juni 1876 (Sthl. n° 45), voor zooveel de
Scheppen, ja uw hulp zal goed betaald worden,
daar zal ik voor zorgenals het op den dominie
regent, druipt het op den koster."
»Het was ook volstrekt niet noodig dat hij
voor die rijke moeder spaarde," zei Petronella, »het
was een treurmare voor menigeen toen ze weer
van het ziekbed opstond. Ja, gij hadt het ge
zicht van den bidder moeten zien, toen ik hem
vertelde dat zij ditmaal geen graf noodig had, bij
keek zoo zuur als azijn maar het was ook be
droevend, dat zoo'n vet boutje, waarvan hij den
smaak reeds weg had, zijn neus voorbij ging.
Maar gij weet niet welk een blijdschap het was,
toen de aalmoezenier, die alle dag was gaan vra
gen hoe het met den majoor ging, gisteren och
tend heel in de vroegte kwam zeggen»Nu
hebben wij hemIk hoorde in mijn kamer
hoe verheugd de bidder was en toen hij van
daag uitging blonk zijn gelaat als een altaar
kaars maar dat is ook geen wonder. De majoor
is het mooiste lijk dat wij in lang gehad hebben;
want ik moet zeggen het is hier in de stad een
slecht jaar voor de dooden geweest."
(Blovolgt.)
