N° 17.
126e Jaargang.
188?,.
Zaterdag
20 Januari.
Uit het water gered.
FEUILLETON.
Middelburg 19 Januari.
Benoemingen en besluiten,
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
AdveUentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Agenten voor dit blad zijn te Vlissingen: J. C. TTelrooij en te Goes: A. A. W. Bolland.
Hoofdagenten voor bet Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Dadbe Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
MIDDELBURGSGHE COURANT.
Ook het Vaderland heeft zijn gevoelen meege
deeld omtrent het tweede ingediende ontwerp van
den minister Pijnacker Hordijk tot herziening dei-
kieswet. Het kan zich daarmee niet vereenigen.
De bedoeling van den minister om de partyen
in de gelegenheid te stellen zich in het parlement
te laten vertegenwoordigen naar haar getalsterkte
in het land, noemt het blad werkelijk liberaal,
en in die richting mee te werken plicht.
Doch de weg, dien de minister daartoe wil in
slaan, keurt het ten sterkste af', en het maakt er
den heer Hordijk een verwijt van dat hij in zijn
memorie van toelichting zoo kort en schraal
zoo weinig aandacht schonk aan het stelsel
Hare, dat door hem met een enkele zinsnede, als
minder gelukt wordt op zij gezet, om dan te
verklaren dat er niets anders overschiet dan enkel
voudige districten.
Op dien weg durft het Vaderland den minister
niet volgen, want naar zijne overtuiging zal men
door het land in tairjjke districtjes te verknippen,
en overigens alles bij het oude te laten, den toe
stand niet verbeteren maar nog verergeren. Het
blad grondt zijne meening op Thorbecke, die een
beslist tegenstander van kleine districten was.
Hét voert eenige gronden aan, waarop de mee
ning van dien staatsman rustte. De thans inge
diende voordracht brengt plaatselijke eenzijdigheid
en bekrompenheid weder op den voorgrond zij ver
groot het gevaar van afhankelijkheid der gekozenen;
zij heft bijna overal de samenwerking tusschen
verschillende deelen weder op; zij wijkt af van
de hoofdgedachte van het vroeger aangenomen
stelsel, dat de volksvertegenwoordiging zooveel
mogelijk de uitdrukking moet zijn van de een
heid der natie.
Ook met het oog op de tegenwoordige regeling,
waarbij bepaald is, dat de kiestabel om de vijf
jaren moet worden herzien, teneinde te kunnen
voldoen aan het grondwettig voorschrift, hetwelk
wil, dat er op elke 45000 zielen éen lid van de
kamer zal zjjn, heeft het blad bezwaar tegen
enkele districten. Telkens toch zal bij toeneming
der bevolking de indeeling der kiesdistricten moeten
worden herzien, ten einde plaats te maken voor
nieuwe afgevaardigden. En nu heeft de ervaring
geleerd dat er voor de regeering en vertegenwoor
diging geen demoraliseerender werk is dan die
herhaalde districts verknipping, waarvan elke partij
voordeel tracht te hebben. Bij een stelsel van
groote districten is daaraan te gemoet te komen,
terwijl men-tevens aan het grondwettig voorschrift
kan voldoen door telkens, wanneer zij 45000 of
bijna 45000 zielen meer hebben gekregen, een
nieuwen afgevaardigde aan die districten toetevoe-
gen.
Volgens het stelsel van den minister zouden de
kiezers in de helft van het land slechts om de
Novelle van
Jean Marie van Gayette.
Dus was de ongeduldige genoodzaakt wederom
te wachten en zijn ontroering te verbergen maar
hij verzuimde niet den sleutelbewaarder op te
zoeken. Hij vond hem bij een glas bier. Het
was een man die in Friesbach en in het bestuur
van het weeshuis grijs geworden was. Hij zag den
voornamen heer, met zijn zonderlinge wensch, zeer
verbaasd aan, doch spoedig werd hij spraakzaam
en deelde hij den graaf alles mee wat bij van de
ontwikkeling van Eedi gemerkt had. Over zijn
kindsheid wist hij wel is waar niet veel te zeg
gen. De kleine vondeling voor wien niets be
taald werd kwam naar oud gebruik in Friess-
bach bij een familie in huis, waar hij later door
handenarbeid de gemaakte onkosten moest ver
goeden. Guntrud, de weduwe van den wijngaar
denier Hammer, nam het verlaten weesje opdie
zou meer weten te vertellen van den knaap en
hoe hij voor zijn werk was.
Het was met dat al laat geworden en Alarik
vier jaren ter stembus worden opgeroepen, terwijl
bij dubbele districten dit om de twee jaren ge-
geschiedt, wat het Vaderland meer gewenscht
acht, wijl dit het politieke leven onderhoudt, wat
in ons land waarlijk geen overbodige weelde kan
genoemd worden.
Toch over al die bezwaren zou het blad nog
kunnen heenstappen, indien de nieuwe regeling
werkelijk een evenredige vertegenwoordiging van
de minderheden gaf. Maar ook dat doel zal niet
worden bereikt. In elk district, hoe klein ook,
zal toch weder een minderheid buiten gevecht
gesteld worden, en als, wat zeer goed mogelijk is,
eenzelfde partij in tal van kleine districten in de
minderheid blijft, dan is zij van even slechte en
mogelijk van nog slechter conditie dan onder een
stelsel van groote districten.
Men kan dus alleen zeggen, dat de kans op
eenigszins meer billijke vertegenwoordiging der
minderheden bij het stelsel van den minister Pijn
acker Hordijk iets grooter is, maar de nadeelen,
aan dat stelsel verbonden, zijn zoo positief en zóo
vele, dat daartegen die geringe kans niet kan
opwegen.
Het Vaderland verwijt ook den minister, dat hij
niet consequent is, want de groote steden wil hij
niet verknippen maar als twee-, drie-, of vier- en
achtvoudige districten laten bestaan. Van zijn
standpunt had de minister juist tot verdeeling van
een stad als Amsterdam moeten overgaan. Waar
hij dit niet doet bewijst hij dat zijn geloof aan
de héilzame werking van het stelsel van kleine
districten nog niet groot is. In elk geval is vol
gens het Vaderland, de volksvertegenwoordiging,
indien zij zich in beginsel met deze voordracht
vereenigt, dan ook verplicht de toepassing alge
meen te maken.
Doch het gelooft niet dat dit beginsel zal wor
den aangenomen, maar wel dat dit ontwerp, het
welk volstrekt niet op een nauwkeurig onderzoek
schijnt te steunen, zal worden verworpen.
Wanneer zal men aan het departement van
koloniën eens gaan bedenken dat ook de arme
man een hart in de borst draagt en het ook hem
niet onverschillig is te weten of zijn kind leeft
of dood is? Wanneer zal aan de thans getoond
wordende onverschilligheidonmenschelijkheid
schreven we bijna, wanneer 'tden dood van een
minder soldaat geldt, een eind komen
Eenigen tijd geleden vernam iemand, die een
zoon als fuselier bij het Indisch leger in dienst
had, bij geruchte diens doodmaar 't gerucht
werd door niets bevestigd. De man wendde zich
tot het ministerie van koloniën en ontving op 30
December het volgende antwoord
«Bljjkens ontvangen bericht uit Ned. Indië ia
den 5eM Juni 1882 te M. als fuselier overleden."
Den 5en Juni overleden en eerst 6 maanden
later komt, in antwoord op eene vraag, het
bericht van overlijdenMaar 't was ook slechts
een fuselier
Vlissing-en, 19 Jan. Naar wij vanverschil-
moest naar huishij nam dus afscheid van den
heer Lemmers, nadat hij van dezen de belofte
verkregen had hem per ijlbode bericht te zenden
van den terugkeer van den directeur.
Gravin Elfriede had op het theeuur alles voor
de ontvangst van haar echtgenoot gereed gemaakt,
maar tevergeefs zong de theeketel, en de vlam
metjes, die ondanks den komenden zomer in den
haard flikkerden, schenen te vragen
«Waar blijft hij?"
Ongeduldig liep de jonge vrouw in de kamer
op en neder en ofschoon het niet in haar aard
lag om zich met denkbeeldige mogelijkheden te
kwellen, was zij toch bezorgd over haar geliefden
geestenziener", zooals zij Alarik nu en dan
noemde.
Eindelijk kwam hij en zij verborg hem de angst
die haar bekropen had. Het verhaal, dat hij haar
deed, klonk eenigszins als een sprookje en de jonge
vrouw beantwoordde met eenige koelheid de on
stuimigheid van Alarik, die, op de gelijkenis van
een jongen boer met het portret uit de jeugd van
graaf Eugeunis Markloco, een heele reeks van ge
volgtrekkingen bouwde.
«Wees voorzichtig, lieve Alarik," zei zij, »ik
geloof dat gij hier veel meer onheil kunt stichten
dan geluk aanbrengen. Is de jongeling, die zich
Eedi noemt, werkelijk uw verloren broeder Felix,
wacht dan met de onthulling, verstoor zijn vrede
niet door voorbarige openbaringenhij heeft zich
natuurlijk als een boer ontwikkeld, wiens erva-
lende zijden vernemen, zullen de inschrijvingen op
de 4% leening ten behoeve dezer gemeente, groot
45000, dat bedrag ruim overtreffen. De koer
sen, waarvoor ingeschreven is, zijn evenwel nog
niet bekend, daar de biljetten eerst Zaterdag ge
opend worden.
f>oes, 19 Jan. De kunstbeschouwing uit
Artis portefeuille zal alhier plaats hebben van
22 tot 25 dezer, en wel, naar de commissie hoopt
in een der zalen van het raadhuis.
Op die tentoonstelling zal ook aanwezig zijn
Naar huis, schilderij van Tony Offermans, bij de
laatst door de Maatschappij Arti et Amicitiae te
Amsterdam gehouden verloting ten deel gevallen
aan den heer Z. D. van der Bilt La Motlie alhier.
1
Door het bestuur der vereeniging Help u zei
ven te Goes, is aan den minister van financiën
een verzoek gericht om evenals de spaarbanken,
vrij te zijn van het plakzegelrecht, tot het uit
betalen der spaargelden aan hare leden, aangezien
de vereeniging hetzelfde doel beoogt als een
spaarbank. GCt
Op 31 December 1882 bedroeg de bevolking
der gemeente Nisse 640, die van Driewegen 596,
van Ovezand 908 en van 's Heerenhoek 969 zielen.
In den loop van 1882 zijn uit Nisse 43 personen
naar Noord-Amerika vertrokken.
Te Amsterdam is op 70jarigen leeftijd overleden
de heer W. A. Froger, oud lid der tweede kamer.
Dinsdagavond had in het Paleis voor Volksvlijt te
Amsterdam de contra partij plaats, door de Amster-
damsche burgerij hel studentencorps aangeboden
tot dank voor de feesten van den afgeloopen zomer.
De dood van den oud-burgemeester Den Tex had
dit., feest deen uitstellen. De Guides uit Brussel
voerden een concert uit en er had een bal bene
vens een souper plaats, waaraan omstreeks 900
feestgenooten deelnamen.
Het te Eotterdam gegeven Wagner-concert heeft
slechts matig voldaan. Alleen de ouverture- Jann-
liauser werd onverbeterlijk uitgevoerd, en was
onvergelijkelijk schoon.
De uitgevoerde zangstukken voldeden niet. Daarbij
kwam dat mevrouw Hieschmann ongesteld was.
Te Utrecht had Donderdag eene bijeenkomst
plaats van een dertigtal specialiteiten op het gebied
van armenzorgdaartoe uitgenoodigd door de
Vereeniging tot verbetering van armenzorg te
Eotterdam.
Door den heer Hintzen, voorzitter, werden de
twee volgende stellingen ingeleid Het beginsel
van particuliere armenzorg moet zijn
1° dat de onderstand moet beperkt worden tot
gezinnen, die niet door gemis aan voorzorgsmaat
regelen tot armoede zijn vervallen;
2° de onderstand mag aan de zorgeloosheid der
bovolking geen voedsel geven.
Bij de gevoerde discussiën openbaarden zich
ringen en levensbeschouwingen zich bij dit dorp
bepalen. Wilt gij hem aan zijn omgeving ontrukken,
wilt gij hem opvoeden, hem laten leeren, doe het
dan onder het masker van een weldoener, van een
rijk man, die zich het lot van een verlatene aan
trekt onderzoek eerst zijn aanleg, zijn karakter,
zie hoe hij zich in de nieuwe omstandigheden
schikt, of het inderdaad mogelijk zal zijn iemand
die tot zijn achttiende jaar verwaarloosd werd,
tot een maatschappeljjken rang te verheffen."
Alarik zag droomerig voor zich. Alles wat
Elfriede zei was hoogst verstandig, maar hoe zou
hij het kind zijner ouders, in wien hij misschien
overeenkomst van karakter met zijn grootvader,
die nog in zijn herinnering leefde, zou vinden,
jaren lang kannen verloochenen, totdat hij de
zekerheid had dat hij zich zelf en Eedi niet be
nadeelde door de onthulling der waarheid. Maai
de jonge vrouw drong erop aan dat hij het haar
beloofde, dan zou zij hare beste krachten inspan
nen om tot de opvoeding van Eedi meê te werken;
zij wilde hem als pleegzoon in huis nemen en
geen moeite of kosten sparen om hem te be
schaven, doch alleen onder voorwaarde dat hjj
niet als haar zwager, als een soort van Casper
Hauser, de nieuwsgierigheid opwekte en de men-
scben aan het praten bracht; maar dat hij voor
een talentvol jong mensch dus voor hetgeen
hij werkelijk was zon door gaan, voor wiens
verdere ontwikkeling zij vrijwillig de zorg op zich
genomen hadden.
Alarik zweeg nog steeds; Wat de menschen er
twee richtingende eene die niet wilde gever,
als eigen schuld oorzaak was, de andere die altijd
wilde geven waar behoefte was. Ten slotte werd
met groote meerderheid eene motie aangenomen,
luidende: »de vergadering acht de nationale
organisatie van de particulieren armenzorg wen-
schelijk". Nadat nog verschillende denkbeelden
om tot een practisch resultaat te komen waren geop
perd, werd eindelijk besloten dat een comité van
vier heeren zich zou constitueeren, terwijl de keuze
dier heeren aan het bestuur der Eotterdamsche
vereeniging overgelaten werd.
Dat comité zal in een volgende vergadering
voorstellen, die op een vasten grondslag rusten,
indienen en aan de goedkeuring der leden onder
werpen.
7 Febr. zal te Hoogeveen de jaarlijksche alge-
meene vergadering der schippers-vereeniging Schut-
tevaer gehouden worden. Volgens den beschrijvings
brief zijn van 9 afdeelingen 31 nieuwe punten te1'
behandeling ingezonden, o. a. een verzoek om beter
licht op den hoek van Bruinisse. Verder zal be
sproken worden de verbetering van het Zwolsche
diep, waartoe krachtige aandrang bij de regeering
zal worden aangewend.
Met 1 Februari a. zal wederom een IVu/sspaar-
bank, die te Ilpendam, worden opgeheven.
Ook deze opheffing staat ongetwjjfeld in verband
met het bestaan der rijkspostspaarbank en met
de sympathie, waarin deze zoo weldadige rijksin
stelling zich in toenemende mate mag verheugen.
De voordracht voor gemeente-geneesheer te
Wageningen, in plaats van den eervol ontslagen
dr. Persant Snoep, bestaat uit de heeren dr. E.
Ezn. Bijlsma te Lochem en P. Timmer te Leiden.
Sedert eenige dagen heeft de secretaris van het
gezantschap van Oostenrjjk-Hongarije te 's Graven-
hage, de heer Eidder v. B. de Th., zijn post verlaten,
zonder dat men weet waarheen hjj zich heeft
begeven.
De inwoners van de kolonie Suriname zullen
den afgetreden gouverneur jhr. C. A. van Sype-
tein een geschenk aanbieden.
marine. Eervol ontheven van de waarneming
der betrekking van directeur en kommandant dei-
marine de vice-admiraal E. L. De Haes en de
schouten bij nacht W. B. F. Escher en J. A. Vande-
velde, respectievelijk te Willemsoord, te Amster
dam en te Hellevoetslnis, onder dankbetuiging en
van de betrekking van kommandant der zeemacht
en chef van het dep. der marine in N.-I., de vice-
admiraal J. van Gogh.
Ter zake van langdiu-igen dienst op pensioen
gesteld: de vice-admiraal J. Van Gogh, ten be
drage van 3000, en de schouten bij nacht W. B.
F. Escher en J. A. Vandevelde, ten bedrage van
over zouden zeggen, vond hij geheel bjjzaakde
hoofdzaak was voor hem hoe hij het arme kind
het zoolang ontbeerde zou vergoeden hoe hjj zijn
schuld aan dien armen Felix zou afdoen. Dat
Elfriede niet zóo gevoelde als hjj lag zoowel
aan haar fr el verschillend karakter als ook
daaraan il geheele zaak haar vreemd was.
Zjj had no ouders, noch de grootouders van
haar man. ..end, ja Alarik zelfs eerst eenige
maanden .- haar huweljjk leeren kennen.
Voor het ïerst was zij het heden niet met hem
eens, voor het eerst verlangde zij eene, zijns in
ziens onnatuurijjke, zelfbeheersching van hem
maar hij kon en mocht zijn huwelijksgeluk niet
op het spel zetten, door te volharden bjj zijn voor
nemen om zijn broeder openlük te erkennen.
Hjj moest het aan Elfride overlaten om het
goede tjjdstip daarvoor te kiezen en hjj hoopte
dat zij dit uit eigen beweging meer zou verhaasten
dan zjj nu zelf nog voor mogeljjk hield. Dus gaf
hij haar eindeljjk zijn woord om zoó lang te
zwjjgen totdat zij zelf het zegel der geheimhou
ding zou opheffen.
Tien Volgenden morgen was in het gezelschap
der gasten te Nederdal van niets anders sprake
dan van de opvoering van het herdersspel. Gravin
Elfride was bezig om haar costmun met smaak in
orde te brengen, maar Alarik dacht slechts aan
Eedi, die elk oogenblik binnen kon komen. Hjj
zag onophoudelijk over het boek, dat hjj in d§
