Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Gemengde Berichten.
Aarden V<iir«« 26 Dec. Door den raad dezer
gemeente is voor dezen winter weder eene com
missie tot wering van bedelarij ingesteld, die zich
ten doel stelt, door bedeelingen in geld en brood,
in het algemeen alle bedelarij en in het bijzonder
het zoogenaamd nieuwjaar wenschen" tegen te
gaan. De door haar gehouden collecte heeft dit
jaar 548 opgebracht.
Kede, 25 Dec. Heden overleed alhier, in den
ouderdom van ruim 89 jaren, de oud-strijder van
Waterloo Pieter Johannes Marteijn.
Hilland-Hatli, 26 Dec. De kinderen der
verschillende Zondagscholen werden heden feeste
lijk onthaald. Behalve de gebruikelijke verver-
schingen ontvingen ze ook boekgeschenken en
andere nuttige voorwerpen. In de kerk te Bath
stond een fraaie kerstboom. Toespraken der onder
wijzers, afgewisseld met gezang^der leerlingen,
maakten den avond ook genotvol voor de talrijke
toehoorders.
De St. Ct bevat wetten tot verhooging van het
tiende hoofdstuk der staatsbegrooting voor het
dienstjaar 1882 en tot bekrachtiging van provin
ciale belastingen in Noord-Brabant en Gelderland.
Van een tokohouder te Oleh-leh (Atjeh) is in
den nacht van den 14*11 op den 15en November
jl. een paard doodgeschoten, op zijn erf midden
in de Europeesche wijk. Van diezelfde firma is
eenigen tijd geleden een wagen met muilezels
gestolen.
De particuliere correspondent van het Handels
blad meldt dit, als een bewijs«dat de politieke
toestand er nog niet veel verbeterd is!"
Het is jammer dat deze berichtgever de partij
digheid en de tendenz zijner brieven zoo duidelijk
laat doorstralen. Men weet daardoor niet wat
voor waarde men aan zijn berichten hechten moet.
Hij schrijft nu weer van een gevecht, op den 16en
November geleverd door 60 man en 2 officieren,
bjj Pakan Badak, ondersteund door de geheele
bezetting van Oleh-leh. Dit gevecht zou ons ge
kost hebben een gesneuvelde en negen gewonden,
waarvan twee reeds overleden. De vijand schijnt
geen man verloren te hebben, althans dit
wordt niet geschreven. Daarentegen laat de
schrijver niet onvermeld, dat het transport, waar
mede dit bloedig gevecht ontstond, was afgezonden
tot het overbrengen van.40 broodjes en
35 pond vleesch
Op het proces-Peltzer wordt in België druk na-
gepleit. Zoo mogelijk, maakt die tweede instantie
van »de uitspraak der openbare meening" een nog
stuitender indruk dan de eerste.
De moord is nu, bijna officieel, tot de waardig
heid van een staatkundig vraagstuk verheven. Men
heeft slechts de richting van een blad te kennen,
om te weten in welken geest het over het proces
spreken zal. Is het liberaal, dan is het „Peltze-
riaan" is het clericaal, dan omgekeerd.
Er begint onder de liberale bladen een hebbe
lijkheid te ontstaan om over de beide veroordeel
den niet anders dan op een toon van sympathiek en
belangstellend medèljjden te spreken, alsof het
martelaars zjjn. Ziehier een voorbeeld uit velen,
ontleend aan de Ylaamsche Stad Gent.
De twee broeders Peltzer hebben Zaterdag het bezoek
ontvangen van drie hunner verdedigers Mrs Picard,
Robert en Van Calster.
James Peltzer heeft zich in den avond aangemeld met
zijne moeder, die steunde op den arm van Mr. Van Calster.
De ongelukkige ging gebogen, als bezwijkende onder
het gewicht harer droefheid.
Wij zullen niet trachten het tooneel te beschrijven, dat
plaats had toen zij haren zoon Armand terng zag. 2ij
heeft Léon niet gezien.
Het is Vrijdag avond te 11 uren dat Mr Van Calster
aan mevr. Peltzer de verschrikkelijke tijding der veroor
deeling heeft bekend gemaakt.
De twee broeders mogen elkander zien, maar Armand
schijnt Leon niet te hooren. Hij heeft hem geen enkel
maal aangesproken.
Sinds hunnen terugkeer in de jgevangenis, tot Zaterdag
morgen, hadden zij nog niets gegeten.
Armand en Leon Peltzer sinds hunne veroordeeling,
zijn niet meer kenbaar. Ofschoon zij in cassatie gaan,
schijnt alle hoop hen verlaten te hebben.
maar waar zou zij het horloge neerleggenwaai
den zij het verbergenDen geheelen dag hield
zij het in den zak zonder het uit te halen of er
op te zien; maar 's nachts, wat zou zjj er's nachts
mee doen? Nu dat zou juist mijn zaak zijn om dat
uit te vorschen, dacht ik en balde de vuisten. Ik
was geheel opgewonden van ijver, angst en blijd
schap over mijn waagstukik was voortdurend in
beweging met mijn hoofdik fronste de wenk
brauwen, ik mompelde wacht maarIk bedreigde
een zekere persoonlijkheid, ik was kwaad, ik was
gevaarlijken ik vermeed met David alleen
te zijnNiemand, zelfs hij niet, mocht in de
verste verte vermoeden wat ik in mijn schild
voerde.
Ik wilde alleen handelen alle verantwoor
delijkheid zelf dragen. De dag kroop langzaam
voort.v toen kwam de avond en eindelijk de
nacK Kierde niets uit, ja verroerde mij
h-"'' eene denkbeeld zat als vastgena
aid. Aan den avondmaaltijd
G ik reeds zeide. niet hard
->en weinig begon te
ft zestienjarige
wat op
Mr,
Toen zij hunne cellen verlieten om met hunne advoca
ten te spreken, waren zij niet meer te herkennen, zoo
danig zijn zij vernietigd. Armand gaat als iemand die
gebroken is, den blik te gronde geslagen.
«Ik hoop, had mevr. Peltzer tegen hare zonen gezegd,
in eene bijeenkomst, die zij gehad heeft den dag voor
hunne veroordeeling, dat ik u binnen twee dagen vrij
aan het hart zal kunnen drukken."
De veroordeelden hoopten het ook. Armand had aan
Mariette geschreven, dat hij van zijne reis zou terugzijn
op Kerstdag en dat hij dien dag met zjjn lief kindje
zou doorbrengen.
De Flandre libérale levert een uitvoerig betoog,
om uit te doen komen dat de justitie niet alleen
tegenover de veroordeelden, maar ook tegen allen
die van verre of nabij aan de Peltzers verwant
waren, zeer hard te werk is gegaan. Het blad
wijst tevens op feiten, die de verbazing der Ne-
derlandsche pers reeds lang gaande hebben ge
maakt
»Men is bekend, schrjjft de Fl. lib. met
de tooneelen van barbaarsch geweld, die de laatste
zitting in het proces-Peltzer vergezeld hebben;
met de hartstochtelijke inmenging van het publiek in
de debatten; zijn gemor en gejouw tegen de ver
dedigers; zijne toejuichingen voor den openbaren
aanklagerde bloeddorstige triomfkreten en het.
tijgerachtig gehuil, waarmede het dubbele dood
vonnis begroet werd.
„Alle rechtschapen lieden betreuren en gispen
deze buitensporigheden. Wanneer, zooals de voor
zitter van 't hof gezegd heeft, de aanwezigheid
van 't publiek in de gerechtszaal een onschatbare
waarborg is voor de justitie en voor de beschul
digden, ook de advocaat Picard had duizendmaal
gelijk toen hij er bij voegde, dat die aanwezigheid
een gevaar en een ongeluk kan zijn, wanneer het
publiek alle betamelijkheid uit het oog verliest
en zich in een rechtsgeding mengt, met het doel
om de blinde hartstochten der menigte op te
dringen aan het oordeel van den rechter.
Slechts een ooggetuige zou kunnen beoordeelen
in hoeverre de voorzitter bij machte zou zijn ge
weest dit schandaal te voorkomen. Dat het een
schandaal was, kan niemand betwisten.
»Niet alleen echter gedurende de openbare
terechtzitting, maar van 't begin af heeft de menigte
een heftigen drang op de justitie uitgeoefend. Het
geheele onderzoek is er door beheerscht en er zijn
oogenblikken geweest, waarop zoo min het open
baar ministerie als de rechter vari instructie zich
daartegen naar behooren gewapend hebben.
De Fl. lib. gaat dan voort met alles op te som
men wat de justitie aan mevr. Bernays, aan James
Peltzer en ook aan de beschuldigden „misdaan"
heeft. Dit alles boezemt ons niet veel belang in,
want wij kunnen inderdaad niets, van alles wat in
dit schandaal-proces voorkomt, bjjzonder interes
sant vinden. Maar het slot van het artikel ver
dient weder in hooge mate onze aandacht:
»Het parket, dat zich zoo heldhaftig heeft ge
toond in het verpletteren van mevrouw Bernays,
zal spoedig gelegenheid hebben om te laten zien
of het, onder andere omstandigheden, ook zoo
dapper is. Binnen kort komt de zaak van den
kanunnik Bernard (de bekende millioenen-diefstal)
aan de beurt. Deze raakt, zooals men weet, aan
personen die vrij wat machtiger zijn dan de onge
lukkige weduwe Bernays. Wij zullen eens zien of
tegenover hen met dezelfde «flinkheid" gehandeld
wordt."
Tusschen deze taal en het openlijk eischen, dat
de justitie een wapen zij in dienst der politieke
partijzucht, is de afstand nauwelijks merkbaar.
En men lette op, dat Belgie zich in geregelden,
ordelijken toestand bevindt. Er is geen oproer en
geen dwingelandijer zijn geen slachtoffers noch
martelaars. Er is slechts het normale leven van
den constitutioneelen regeervorm, die als de on
misbare voorwaarde van zijn bestaan beschouwd
wordttwee scherp geteekende, krachtig, doch in
wettelijke vormen, elkaar bestrijdende politieke
partjjen. Onder deze in geen enkel opzicht bui
tengewone omstandigheden, wordt de gerechtig
heid over een paar moordenaars tot een partijstrijd
gemaakt.
Wie in 't vervolg de rechtsspraak door gezwo
renen mocht willen verdedigen, zal wèl doen er
eerst den bloedvlek af te wasschen, die het proces-
Peltzer erop geworpen heeft.
sliep, zelfs de oogen niet look, maar ze zoo wijd
mogelijk opensperde, niettegenstaande ik de
dekens over de ooren getrokken had. Ik overlegde
niet van te voren hoe ik mij gedragen zouik
had ook geen planik wachtte maar totdat het ge
heel stil in huis zou zijn. Een voorzorgsmaatregel
had ik genomenik had mijne kousen aange
houden. De kamer van tante lag op de tweede
verdieping. Ik moest door de eetkamer, door dé
voorkamer, de trap op, een klein portaal over en
dan de eerste deur rechts Het was niet noodig
een eindje kaars mee te nemen want in den
eenen hoek van de kamer brandde altijd een licht
voor een heiligenbeeld, dat wist ik dus het ver
trek was genoeg verlichtIk bleef liggen, met
open oogen en een open, drogen mond. Het bloed
klopte in mijne slapenin mijne ooren, in mjjn
hoofd, in mjjn rug, in mijn geheele lichaam. Ik
wachttemaar het was als of de booze er mee
speelde; de tijd ging voorbij en het werd maar
niet stil.
IX.
Nog nooit, dacht ik, had David zoo lang wakker
-enDe stille David begon zelfs te babbe-
- nooit was er zulk een geklop, zulk
eveel gepraat in huis geweest! En
'och te praten hebben; hadden zjj
De uitslag van de te Utrecht gehouden examens
voor apothekersbediende is mannelijke opgekomen
16, toegelaten 5, afgewezen 10, terug getrokken
1vrouwelijke opgekomen 7, toegelaten 2, afge
wezen 5.
Yerseke, 26 Dec. In de spaarbank op school
I (dorp) alhier is gedurende de 5 weken van haar
bestaan, door 102 leerlingen ingelegd 52.68'
uitgenomen 0.76, rest 51.92.
In de school II (Dam) is sedert 29 Aug. 11. in
gebracht /62.33|, teruggevraagd ƒ5.24, blijft
ƒ57.091.
De hoofden der scholen vragen voor iederen
leerling, die tot een gulden gespaard heeft, een
boekje in de post-spaarbank en zorgen voor de
inschrijving van het gespaarde, telkens als dit op
nieuw tot een gulden is aangegroeid.
Voor eenigen tijd besloot de raad vanOori-
dongeradeel, die grootendeels uit anti-revolutio
nairen bestaat, de openbare lagere school te
Munnekezjjl af te schaften, de ruim 20 leerlingen
aldaar naar de school te Anjum te laten gaan
en het hoofd der school te Munnekezjjl te verzoe
ken om zonder financieel nadeel de hulponderwjj-
zersbetrekking te Anjum te aanvaarden. Gede
puteerde staten van Friesland hebben hunne goed
keuring aan dat besluit onthouden.
Het voornemen bestaat om in het begin van
het volgend jaar te Utrecht eene normaalschool
te openen tot vorming van onderwjjzers en onder-
wjjzeressen voor de christelijke scholen, waarvoor
zich reeds een aantal kweekelingen hebben aan
gemeld. Met het onderwjjs zullen worden belast
de heeren dr A, W. Broneveld, d" S. S. de Koe, C.
Hartwigsen, H. te Winkel, A. H. van Riet en
■J. Kok.
Een aantal jaren waren te Varsseveld twee pre
dikanten van vrijzinnige richting. Nadat in 1876
ds. Vrendenberg naar Den Helder vertrokken was,
ging in 1878 ds. Zaalberg naar Zierikzee, en hunne
plaatsen werden ingenomen door predikanten van
beslist orthodoxe richting. Nu vormen de vrjjzin-
nigen nagenoeg de helft der gemeente bjj stem
mingen bleven zjj meestal met een klein aantal
stemmen in de minderheid, en verreweg vormen
zjj het meest ontwikkelde deel der burgerij.
Met het oog op een mogeljjke kerspelvorming
bleef men ljjdeljjk afwachten, in de hoop dat er
verbetering in dien toestand zou komen. Toen
echter de hoop op kerspelvorming vervloog, wendde
men zich tot kerkvoogden, met het verzoek het
kerkgebouw te mogen gebruiken, ten einde daar,
eens in de maand, een predikant van elders te
doen optreden. Dit verzoek werd telkens van
de hand gewezen. Het gemis van een geschikt
lokaal tot het houden van samenkomsten deed
zich nu zeer gevoelen. Op eenige vergaderingen,
in Maart jl. gehouden, besloot men tot het aan
gaan van eene rentelooze geldleening in aandeelen
groot 10, en met inbegrip van eenige giften was
binnen eenige dagen een som van ruim 5000
bjj een.
Van verren afstand werden de bouwmaterialen
door de landlieden gratis aangevoerd, en spoedig
verrees een gebouw, met ruimte voor ongeveer
450 zitplaatsen.. Vrjjdag jl. werd dit feesteljjk
ingewjjd, waarbjj door de heeren Tersteeg van
Terborgh, Knuttel van Doetinchem, en dr. Oort
van Zutfen, het woord werd gevoerd. Hiermede
is voor deze gemeente een nieuw leven begonnen
en voorzien in een lang gevoelde behoefte. Ook
hier is het drjjven der rechtzinnigen aan de libe
rale zaak ten goede gekomen, en vormt zich lang
zaam, maar zeker, eene nieuwe gemeente.
N. R. Ct.
De 2e luit. der inf. Munnich, van het 3e reg.
inf., in garnizoen te Vlissingen, wordt met 1 Janu
ari e. k. overgeplaatst bjj het 6e reg. der inf.
De luit.-kwartiermeester J. Van Hille, van
het 3e reg. inf., heeft detacheering bjj het O. I.
leger aangevraagd.
niet den heelen dag gepraat? De geluiden op
straat hielden ook niet oper begon een hond te
blaffen en daar kwam geen einde aan; toen ging
er een dronken man met veel lawaai voorbjj
dan klapte er onophoudelijk de een of andere
deurnu kwam er met veel geraas een wagen
aan en het duurde wel een uur eer die voorbjj
was! Maar die geluiden hinderden mjj niet zoo
zeer, die waren eerder bemoedigenden zjj gaven
mjj afleiding. Maar nu schjjnt het toch voor
goed stil te worden. Alleen de slinger van de
oude klok in de eetkamer tikt heesch en zwaar;
precies als de ademhaling van iemand die slaapt
Ik wilde juist opstaan maar wat is dat
het was afsof ik hoorde zuchten en het begint
te rammelen, er valt iets zachts om, het glijdt
langs den muur.
Of misschien is het nietmisschien is het
maar verbeelding
Eindeljjk zwjjgt alles en de eigenljjke nachte-
ljjke stilte en diepe duisternis vangt aan. Nu
moet het geschieden. Ik was reeds koud genoeg
maar ik wierp de dekens wegzette de voe
ten op den grond, stond op en deed een stap;
nog een en ik was de kamer uitIk stapte
zwaar en onzeker, als of mjjne voeten mjj
niet toebehoorden stilwat was dat voor een
geluid Daar krabbelt en knabbelt ietsof
wordt er geblazen Ik luister Het was alsof
er mieren over mjjn gezicht liepen en mjjne oogen
vulden zich met koude tranen Nietsik
De gisteren avond door de vereenigde sociëteiten
der schutterij en infanterie in het Schuttershof
alhier gegeven soiree is goed geslaagd. De voor
dracht van eenige gedichten, afgewisseld door de
uitvoering van een paar zangstukjes en de opvoe
ring van het blijspel Eene Huishoudsterhielden
het talrijk publiek aangenaam bezig. Een daarop
gevolgde tombola gaf ruimschoots gelegenheid
tot scherts en lach, terwijl een opgewekt bal den
avond besloot.
W. Keen wscli-Vlaanderen, 26 Dec. De
wintervermakeljjkheden zijn hier in vollen gang,
nu de godsdienstige herdenkingen eindigen. Een
kinder-tooneelopvoering te Aardenburg en een
voorstelling van De nieuwe Landheer en van 't
zoo bekende Bergen en Dalen, te Yzendjjke, door
Yzendijke's Vriendenkring zullen zeker opgang
maken. Dit gezelschap geeft die vertooning op
een algemeen geuit verlangen, nadat het met
dezelfde bljj spelen 14 dagen geleden voor een volle
zaal en onder luide goedkeuring was opgetreden.
Als tegenstelling zal te Biervliet morgen de Har
monie eene muziekuitvoering geven, omdat het
concert Donderdag jl. uit gemis aan publiek uit
gesteld moest worden.
Te Schoondjjke zullen eenige uitverkorenen
heden avond deel kunnen nemen aan de geannon
ceerde smulpartjj, gestoofde haas, gebraden
kiekens enz. als loon voor de overwinnaars
in een kampstrijd met de jaskaart, die bjj Ch.
Pladet zal plaats hebben.
Ook voor kindervreugd is. door de oprichting
van kerstboomen hier en daar ruimschoots ge
zorgd. Aan dien te Biervliet, opgericht door de
zorg van d" Straatsma, hebben heden avond een
170tal leerlingen der zondagschool en der kleine
catechisatie zich verlustigd.
Twee inspecteurs-rechercheurs te Amsterdam
hebben de hand gelegd op zekeren C., wonende
op de St. Anth. Breestraat, bjj wien gevonden
zjjn 35 brillanten en 1 saffier van 36,000, be-
hoorende aan de heeren Bosch Zoon en in han
den der «millioenen-juffrouw" geraakt.
Op verzoek der Rotterdamsche politie is C. naar
Eotterdam vervoerd.
De personen die te Rotterdam in verband met
de handelingen van Jannetje Struik in hechtenis
zjjn genomen, zjjnVan Zutphen, bjj wien het
halssnoer met juweelen werd gevonden, dat in
een schoen was verborgenVan der Heem, koffie
huishouder, bjj wien twee armbanden werden ge
vonden Jools en Brandei, kooplieden, benevens
nog iemand, wiens naam in verband met andere
onderzoekingen niet openbaar wordt gemaakt.
Het halssnoer is, bljjkens nadere berichten,
25,000 waard de armbanden hebben een waarde
van 40,000.
Bjj Van Zutphen woonde de „millioenen-juffrouw''
in huis.
De zoogenaamde „Chineesche huizen," ge
naamd Peking en Canton, met bjjbehoorende uit
gestrekte gronden onder Baarn, en het landgoed
Ewijkshoeve onder Zeist, alle bezittingen van wjjlen-
Z. K. H. prins Hendrik, zjjn dezer dagen voor
een bedrag van circa 2 ton in andere handen
overgegaan.
Sedert 22 December jl. heeft men een aanvang
gemaakt met het leggen der rails voorden West-
Frieschen stoomtram, en wel van Blokker tot einde
Hoorn.
De commissie voor den watersnood te Deven
ter heeft alle ingezetenen opgeroepen, die schade
geleden hebben en zich niet in staat achten dez«
door eigen inspanning te boven te komen, om
zich tot haar te wenden en opgaaf te doen van
het geleden nadeel, dat echter alleen vergoed
wordt aan hen, die naar het oordeel der commis
sie zonder hulp niet weder in hun vorigen toestand
kunnen komen.
Door den heer J. F. De Booy, lid van den
gemeenteraad van Breda, is het voorstel gedaan
om eene commissie te benoemen, ten einde een
onderzoek in te stellen naar de middelen tot ver
betering van het reinigingsstelsel in die gemeente.
Door de sociëteit Momus te Maastricht zjjn
14,000 kilo steenkolen aan de armen uitgereikt.
Te Rotterdam hebben zich in deafgeloopen
sloop weer verder. Het was heel donker, maar
ik kende den weg. Eensklaps stiet ik tegen een
stoel wat een leven en wat deed het een pjjn.
Juist tegen het scheenbeenIk stond als aan
den grond genageld zou er iemand ontwaken.
Niets Ik feliciteer je De brutaliteit en het
leedvermaak kregen weer de overhand. Verder'
Verder! Nu heb ik de eetkamer al achter mjj,
ik grijp de deur, die gaat plotseling met een ruk
open en toch piepen die verwenschte scharnieren^
Nu bekommer je daar niet omIk ga de trap
op. Een twee Eentwee De treden kraken
onder mijne voeten. Daar is weer een deur, ik
grijp al naar de klink. Als die nu eens gesloten
was! Maar zij ging zoo gemakkeijjk open, alsof
zjj mjj verzocht binnen te komen. Nu ben ik
op het portaal
Onder het dak was een klein venstertje. Een
flauwe schemering drong door de ruitjes en bij
dat zwakke schjjnsel zag ik de tweede meid op
den grond liggen, met een deken over zich heen
en hare beide handen onder het hoofd. Zjj sliep vast
en haalde snel adem, maar vlak achter haar hoofd
is de gewichtige deur.
Wordt vervolgd,)
