N° 295,
1882.
Donderdag
14 December.
Een licht in de duisternis.
125° Jaargang.
Middelburg 13 December.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels/" 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
MIDDELRllRGSCHE COURANT.
Onder leiding van den inspecteur voor het ge
neeskundig staatstoezicht in Zeeland, had gisteren
avond alhier de gewone najaarsvergadering van
den geneeskundigen raad in deze provincie plaats.
Na de mededeeling van den voorzitter, dat de
heer J. B. van Kalmthout Pz., te Goes, op ver
zoek eervol ontslagen is als plaatsvervangend lid
van den geneesk. raad, en na de goedkeuring dei-
gedrukte notulen van de vorige vergadering, werden
verschillende ingekomen stukken ter tafel gebracht.
Uit deze laatste bleek o. a., dat de heeren Ste-
ketee en Arends hunne benoeming tot correspon-
deerende leden van den raad hebben aangenomen.
Op een ingekomen adres van de Goesche gym
nastiek- en schermvereeniging, houdende adhaesie
aan het bekende adres van v. Kerkhoven, tot in
voering van gymnastiek-onderwijs op alle lagere
scholen, is door den secretaris van den raad, in
overleg met den voorzitter, geantwoord dat hij
zich niet bevoegd achtte zonder machtiging van
den raad een dergelijk adres van adhaesie aan
den minister op te zenden, maar bovendien dat
het ook niet noodzakelijk wordt geacht op alle
plattelands-scholen gymnastiek-onderwijs te doen
geven.
Yervolgens waren aan de orde van behandeling
de gedrukt aan de leden rondgedeelde »mededee-
lingen van de handelingen van het geneeskundig
staatstoezicht in Zeeland over het tijdvak van 15
Mei tot 1 December 1882."
Wij stippen hieruit eii ook uit de daarover ge
voerde beraadslaging het volgende aan.
Uit het medegedeelde omtrent het personeel
der geneeskunstoefenaren enz. blijkt: dat is over
leden dhr J. Persant Snoep, te Wolfaartsdijk
dat vertrokken "Mjn uit Arnemuiden dr Munting,
uit Kruiningen dhr C. de Jong, pl. heel-en vroedm.
uit Yerseke dhr J. den Dooren van Rooijen, idem
uit Stoppeldijk dhr C. J. Rademakers, idem; en
dat zich gevestigd hebben te Kruiningen de arts
G. J. Rinkelte Hoek dhr G. H. Jonker, pl. heel-
en vroedm.te Middelburg de arts H. Riedel,
offic. v. gez.te Ouwerkerk dhr J. den Dooren
van Rooijen voornoemdte Westdorpe dhr C. J.
Rademakers voornoemd, en te Eikerzee A. Tryze-
laar, vroedvrouw.
De ziektetoestand in de provincie was over het
algemeen gunstig. Pokziekte kwam niet voor.
Aan roodvonk overleden te Brouwershaven 6 per
sonen. Overigens kwamen gevallen voor te Vlis-
singen, Middelburg, Brouwershaven, St. Maartens
dijk, Duivendijke. Te Brouwershaven kwam de
ziekte het eerst voor hij een loods, die Helle-
voetsluis bezocht. Te Middelburg, Brouwershaven
en Duivendijke werd aangedrongen op ontsmetting.
Aan mazelen stierven 2 kinderen. Gevallen
werden gemeld te VrouwepolderSerooskerke
(Walcheren), Goes, Hoedekenskerke, Breskens, St.
2
Novelle van
RICHARD WEITBRECHT.
Uit liet dag-boek van Siegbert.
27 Maart. »Dat denkbeeld vervolgt mij nog maar
altijd. Telkens als ik het fluitje van een loco
motief hoor, is het alof ik van verre een licht
straal in mijn oog voel dringen. Elk geraas van
een voorbijrjjdend rijtuig klinkt mij als muziek
in de ooren?
»0, als ik toch mee kon reizen!" En zou
het dan zoo onmogelijk zijn een paar weken
de wereld in te gaan, de oogen op te slaan voor
het schoonste wat de aarde oplevert, mij als een
dorstige aan alle heerlijkheden des levens te
laven, en dan voor eeuwig te versmachten!
Maar wat weerhoudt mij Het denkbeeld be
gint tastbare vormen aan te nemen. Daar stijgen
reeds voor mijn verbeelding de verleidelijkste
vizoenen op, vizioenen uit het wonderland, dat
reeds door zijn toovermacht de Duitsche keizers
in het verderf lokte, dat thans jaarlijks duizenden
naar het zuiden doet trekken die het niet kun-
Jansteen, Middelburg en Vlissingen. In laatstge
noemde gemeente deden zich in October en No
vember 293 gevallen voor en werd de ziekte epi
demisch verklaard.
Aan typhus overleden 10 personen en werden
de volgende gevallen gemeldte Clinge, Middel
burg Tholen Koudekerke Nieuwland Hoek,
Oudelande, Arnemuiden, Ritthem, Kerkwerve, Co-
lijnsplaat, Baarland, Wolfaartsdjjk en Zierikzee.
Te Ritthem kwamen 6 gevallen voor op eene
zindelijke hofstedeachtereenvolgens werden de
man, vronw en drie kinderen aangetast, nadat
een zoontje, dat te Middelburg school ging, in
lichten graad aangetast en hersteld was. Demoe
der en dochter zijn overleden. Een broeder, die
daar gewaakt had en te Welsinge woonde, werd
in November door typhus aangetast en is over
leden. Te Clinge, te Tholen en te Ritthem wer
den de kleederen en het beddegoed van de typhus-
lijders ontsmet en de faecalien onder den grond
gebracht.
Te Borsselen werden de goederen onteigend en
vernietigd.
Aan diphtheritis stierven 8 personen. Gevallen
kwamen voor te Overslag, Zoutelande, Meliskerke,
Grijpskerke, Oostkapelle, Ritthem, Arnemuiden,
Ter Neuzen en Koudekerke.
Aan kroep overleden 6 personen.
Aan kinkhoest bezweken 63 personen in 24 ge
meenten. Te Hulst en te Hontenisse werd ver
zocht kinderen, die aan kinkhoest lijden, uit de
school te weren.
Aan puerperalis stierven 5 personen in 5 ge
meenten, aan continua 24 personen, aan inter
mittens 12.
Uit de mededeelingen betreffende het plaatselijk
onderzoek en handelingen ter bevordering der
volksgezondheid vernemen wij onder meer, dat de
toestand van de stoeten te Nieuwdorp (Arends-
kerke) veel te wenschen overliethet privaat van
de openbare school loosde door middel van een
overlaat uit den beerput op de sloot, en de ge
meente-vuilnisbakken gebruikt werden voor ver-
gaderbakken van faecalien. De burgemeester en
ook het polderbestuur, dit laatste voor zooveel de
slechte afwatering van den Westkraaiert-polder
betreft, zijn verzocht de noodige verbetering aan
te brengen.
De gemeenteraad van Ter Neuzen was niet te
bewegen de gemeente-reiniging in eigen beheer
te nemen, waarop door den inspecteur was aange
drongen. De zindelijkheid op Java, een achter-
huurt aldaar, is zeer verbeterd.
De toestand der buurt Java te St. Annaland
laat veel te wenschen over. Op verbetering is
ernstig aangedrongen.
Bij den burgemeester van Ellewoutsdijk werd
aangedrongen op beter toezicht op het veront
reinigen van het terrein achter de school.
Aan den heer Nauta van der Grijp werden op
zijne vraag door den voorzitter eenige nadere
inlichtingen gegeven omtrent de volgende in de
Mededeelingen" voorkomende zinsnede
nen begrijpen of waardeeren. O hoe zou ik dat
alles in mij opnemen, hoe zou ik mijne vermoeide
oogen dwingen alles te zien en mij alles in
de ziel te prenten. Men zegt, wie eenmaal daar
geweest is kan nooit meer geheel en al ongelukkig
worden. Geldt dat ook voor mij Wat blijft
mij in het vervolg over om op te teren, behalve
de herinnering, en hoe mager zal die zijn, als ik
niets meer krijg dan ik nu bezit
28 Maart. »Het is buiten echt Aprilweder.
De regen klettert tegen de glazen, de stormwind
giert door de straten en zingt een noordsch lied,
waarbij men zoo heerljjk van het zuiden kan
droomen. Ik heb het koud, hoe helder ook het
vuur aan den haard brandt. Ik geloof dat mijn
besluit thans vaststaat. Men zal er wel om lachen
als men den Duitschen dweper met een kap voor
de oogen over de Alpen ziet trekken. Wat wil
die toch Maar als hij dan de kap wegrukt
o 1 dan ziet hij zoo goed als ieder ander al is
het ook slechts voor korten tijd. Ik moet, ik
wil weg".
31 Maart. »Het is een uitgemaakte zaakik
ga op reis. Er mag van komen wat er wil
Morgen avond ga ik naar het zuiden. Den
eersten AprilEen goede dag voor een dwaas,
zullen zij zeggen. Laat mjj dan mjjn dwaasheid,
ik vind haar zeer wijs. Niets kan mij weerhou
den. Ik vertrek.
Advies werd uitgebracht ten opzichte van het plan
der commissie van fabricage te Middelburg, om de Hee-
vengracht in verbinding te brengen met het riool, ten
efnde periodiek het water te kunnen aftappen. De inspec
teur vreesde, dat die groote hoeveelheid instroomend
water de rioolgassen zou terugdringen in de huizen en
straten, hetgeen intusschen kan worden voorkomen door
die gassen in lantarens te doen opzuigen en verbranden."
Bij de gemeentebesturen van Hansweert en Yer
seke is door den inspecteur aangedrongen op
compostbereiding in eigen beheer, waardoor de
verontreiniging der slooten belet zou worden.
Te Noordwelle loosden vele privaten op de sloot.
De burgemeester aldaar werd verzocht de noodige
maatregelen te nemen teneinde dit te kunnen
tegengaan.
Te Vlissingen werden de 90 nieuw gebouwde
arbeiders-woningen bezocht. De inrichting van
die woningen, elk voorzien van eene open plaats,
is zeer voldoende. In de privaten bevinden zich
tonnen. Het dak is voorzien van goten, die het
water leiden in regenbakken, waarop zich pompen
bevinden.
Op hetere ventilatie-middelen op de slaapzaal
voor meisjes in het burgerweeshuis te Zierikzee
werd hij de regenten aangedrongen.
Het onderzoek van het water uit de gemeente-
put te Zoutelande gaf beter resultaat dan de
vorige maal, hetgeen waarschijnlijk is toe te schrij
ven aan de overvloedige regens gedurende dezen
zomer.
Te Oostkapelle zijn eenige personen ziek ge
worden na het eten van vleesch van eene koe,
die aan kalverziekte was gestorven. Volgens me
dedeeling van den districts-veearts, ziet men van
het gebruik van dergelijk vleesch zelden nadee-
lige gevolgen, indien het slechts goed gekookt
wordt.
Omtrent de geneeskundige armverzorging wordt
medegedeeld, dat de gemeenten Eikerzee, Ellemeet
en Duivendijke eene vroedvrouw hehbeu benoemd
op een traktement van f 300 en vrije woning te
Eikerzee.
Dr. Kosten de Bruijne gaf aan de vergadering
zijn genoegen over deze mededeeling te kennen,
en deelde voorts een onderhoud mede dat hij ge
had heeft met den burgemeester van Zonnemaire,
die hem, als lid van den geneeskundigen raad,
klaagde over gebrek aan verloskundige hulp in
die gemeente, en het ongerief en de duurte om
een verloskundige van elders te laten komen. Spreker
de duurte 10 was door een geneesheer bere
kend) in het midden latende heeft den burge
meester aangeraden een overeenkomst met de ge
meenten Noordgouwe en Kerkwerve, om voor ge
zamenlijke rekening zich verloskundige hulp te
verschaffen. Het is maanden geleden zonder dat
hij er verder iets van gehoord heeft. Hij vroeg
daarom, of de inspecteur soms ook inlichtingen
gegeven heeft
Het antwoord van laatstgenoemde luidde ont
kennend, doch ging gepaard met de toezegging
eener aansporing in bedoelden zin.
III.
De sneltrein stoomde met vele kronkelingen den
Brenner op. Reeds bij Insbrück waren de bergen
met sneeuw bedekt, een ijskoude wind drong dooi
de vensters van den coupé en joeg er sneeuw
vlokken tegen aan. Maar binnen in den wagen
was het warm en vol reizigers, die in allerlei
talen met elkaar spraken. Het meest hoorde
men Duitsch en slechts een enkele maal Pransch
of Engelsch. Behalve Duitsch was Italiaansch de
taal die het meest voorkwam.
Welk een zonderling gevoel voor ons als wij
voor het eerst naar Italië stoomen en nu die
klanken, die wij in het taalboekje gespeld hebben
en hoogstens door spoorwegarbeiders hebben
hooren radbraken, in het zuiverst toskaansch, of
romeinsch dialect hooren uitsprekenDat klinkt
als engelenmuziekMaar wanneer een vriende
lijke Italiaan met zijn welluidende taal het woord
tot ons richt, dan vinden wij haar lang niet meer
zoo onvoorwaardelijk schoon, om de eenvoudige
reden dat wij er in moeten antwoorden.
Daar schiet ons de eene regel voor en de andere
na door het hoofdwij bezinnen ons op verbui
gingen en naamvallen en hoe voortreffelijk wjj
het thuis bij den haard geleerd hebben, thans
weten wij er niets meer van. Wij stamelen met
moeite eenige volzinnen, vergissen ons terstond
met u en g eh schamen ons voor ons zeiven, dat
wij die heerlijke taal zoo mishandelen. Dan is
de voorzienigheid toch eigenlijk heel goed voor
de Engelsch en geweest, toen zij hun het trotsche
Ook dr. Goemans was van oordeel, dat eene
combinatie der gemeenten Kerkwerve, Zonnemaire
en Noordgouwe voor verloskundige hulp prachtig
zou genoemd worden, daar alleen in de laatstge
noemde gemeente een geneesheer gevestigd is, die
oud is en 's nachts niet meer uitgaat, zoodat be
langhebbenden genoodzaakt zijn hun toevlucht bij
de geneeskundigen te Zierikzee te zoeken, doch
deze zullen niet licht bereid bevonden worden de
gevraagde hulp te verleenen. De zaak is z. i. dus
zeer urgent.
•De burgemeester van Ter Neuzen werd verzocht
maatregelen te nemen tot beteugeling van syphilis, die aldaar,
door sebepelingen van elders aangebracht, dreigde voort
te woekeren. De burgemeester beloofde de aangetaste
vrouwen te zullen doen opnemen en te doen behandelen
in eene barak."
Deze mededeeling gaf dr. Goemans aanleiding
tot de vraag, of er te Ter Neuzen eene verordening
op de publieke vrouwen bestaat, zoo niet, hoe
kan de burgemeester dan aangetaste vrouwen ge
neeskundig doen onderzoeken en behandelen?
De voorzitter antwoordde, dat er volstrekt geen
zoodanige verordening te Ter Neuzen bestaat, doch
dat hij aan den burgemeester aldaar heeft voor
gesteld eene verordening te maken, hetgeen even
wel niet is gebeurd. Daarop heeft hij den burge
meester in overweging gegeven, de besmette vrou
wen, de syphilis wordt door schepelingen aan
gebracht, te doen opnemen en dit is, met haar
goedvinden altijd, gebeurd. Spreker hoopt even
wel nog altijd op het tot stand komen eener ver
ordening.
Dr Hazenberg deelde ook zijne persoonlijke er
varing mede over de overplanting van syphilis
door zeelieden in zijne woonplaats (Vlissingen).
(Wordt vervolgd.)
In eene heden alhier gehouden buitengewone
vergadering van aandeelhouders in de vennoot
schap de Middelbargsche courant is, op voordracht
van den raad van commissarissen, na het verleenen
van eervol ontslag op zijn verzoek aan den heer
H. L. F. Pisuisse, benoemd tot directeur-hoofd
redacteur der Middelburgsche courant de heer Joh.
L. van der Pauwert, thans redacteur der Goesclie
courcmf.
Yerteke, 12 Dec. Daar zich geene andere
sollicitanten voor de drie vacante onderwijzers
betrekkingen hebben aangemeld, heeft de gemeen
teraad, door den grooten nood gedrongen, voor 3
maanden benoemd den heer J. Ball, oud 52 jaren,
vroeger onderwijzer, catechiseermeester en evange
list, tegenwoordig depothouder der Middelburgsche
Broodfabriekte Middelburg.
Door het steeds aangroeiend getal visschersvaar-
tuigen is de haven, vroeger al eens vergroot, weder
te klein geworden. Daarom heeft de gemeente
raad gisteren besloten tot eene nieuwe vergrooting
over te gaan en de bestaande beschoeiing te ver
beteren. Beide werken, samen geraamd op 6000,
zullen in eene groote behoefte voorzien.
beginsel inprentte dat het geheel overbodig is om
de taal te leeren van het land waarin men reist,
daar het geld alle taalkennis vervangt. Welke
denkbeelden mochten gindschen reiziger door het
hoofd gaan. die daar in dien hoek gedoken zat,
in zijn mantel gehuld, met den pet dicht over de
oogen, waarvoor hij een donkeren bril droeg?
Wij herkennen Siegbert Werner. Hij heeft
zijn plan ten uitvoer gebracht. Toen de pro
fessor hem den tweeden April kwam bezoeken,
vernam hij met de grootste verbazing dat mijn
heer op reis was.
»r'aar welken oogheelkundige?" vroeg hij,
»Naar Italië was het antwoord.
»Is hij stapelgek?" bromde de professor en
ging naar huis.
Af en toe voelde Siegbert aan zijn hoofd om
zich te overtuigen of hij waakte ot droomde. Het
kwam hem bepaald als een droom voor, dat hjj op
reis was en voor enkele oogenhlikken kon hij
somtijds vergeten dat hij niet even veel recht op
vroolijkheid had als de andere menschen om hem
heen, waarvan hij wel is waar slechts de omtrek
ken zag. Hij durfde zijn bril niet te vroeg afnemen,
en hier vooral niet bij die sneeuwvelden, waar de
zon op scheen. Hij zat stil in zijn hoekje en
hoorde slechts ten halve wat er om hem heen ge
sproken werdhij lette er niet op.
Eerst in Sterzing hoorde hij eensklaps, hoven al'
het gepraat uit, Duitsche woorden. Zij waren
niet luider gesproken dan de anderen en het was
ook niets bijzonders wat daar uit' de andere coupé,,
die slechts met een half beschot y^h de
