N°
125* Jaargang.
1882.
W oensdag
22 November.
Een kalm toeschouwer.
Middelburg 21 November.
FEUILLETON.
Benoemingen en besluiten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.'
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
TWEEDE DEEL.
-Ms*.
iiiddelbcrgschë courant.
Wij hebben onder onze Laatste Berichten van
gisteren de besluiten medegedeeld, welke op de te
Amsterdam gehouden vergadering der Ned. Zuid-
Afr. Vereeniging genomen zijn.
Die besluiten, welke de handhaving der uitzen
ding van dr. Jonkman in zich bevatten, zijn het
voornaamste wat er van deze bijeenkomst te mel
den viel. De gevoerde beraadslagingen toch, heb
ben in ons oog geen bijzonder belang.
De gronden voor en tegen het afvaardigen van
dr. Jonkman, waren vóór de vergadering reeds ge
noegzaam uiteengezet. Dat gisteren cle belange
loosheid van dezen geleerde opnieuw in een schit
terend licht verscheen, door zijn aanbodjom, zelfs
zonder vergoeding van reiskosten, de hem gegeven
opdracht te gaan uitvoeren, is niet in staat iets
toe te voegen aan de achting, welke dr. Jonkman
reeds, bij allen die hem kennen, geniet. Over de
doelmatigheid der zending van een afgevaardigde
in 't algemeen en over de wenscheljkheid om tot
dien afgevaardigde te kiezen dr. Jonkman, daar
over liep het geschil, dat door geen stemming
noch discussie meer uit den weg te ruimen was.
Er werden, zooals altijd in dergelijke geschillen,
pogingen tot concilia tie" aangewend. In dien zin
het voorstel van den heer Beelaerts, om niet het
afvaardigen van dr Jonkman, maar het besluit
van 23 Mei jl., tot bet afvaardigen van iemand,
wien dan ook, ondoelmatig te verklaren. In dien
zin ook, eenigszins, prof. Lasonder's motie om te
verklaren, dat hetgeen door het bestuur verricht was,
in overeenstemming was met het besluit van 23
Mei, dat dit besluit gehandhaafd en »de verdere
leiding der zending aan de prudentie van het
bestuur overgelaten bleef."
Of in deze laatste woorden oorspronkelijk een
wenk lag opgesloten cm, alvorens dr. J. werkelijk
te laten vertrekken, alsnog met de omstandigheden
hier en in de Transvaal te rade te gaan, kunnen
wjj daar laten. De wateren der verbolgenheid
kwamen spoedig opzetten en verzwelgden de uit
gestorte olie der coneiliatie tot den laatsten drop
pel. Prof. Spruijt droeg eene motie voor, om eerst
en vóór alles dr. Kuijper's houding (d. i. diens
openlijk verzet tegen en beschuldigen van het bestuur)
„onverantwoordelijk" te verklaren. Toen prof. Buijs
Ballot en de heer Krelage tegen dit voorstel be
zwaar maakten, als te persoonlijk, en prof. Fruin,
als lid van 't bestuur, het beneden zijn waardig
heid verklaard had om over collega Kuijper's
„agitatie" verder te spreken, werd aan het voor-
stel-Lasonder een punt geslepen. Er werden n.
1. in opgenomen de woorden„met afkeuring van
de wijze, waarop het bestuur in deze is ten toon
gesteld." Aldus, van verzoenend in veroordeelend
veranderd, werd deze motie met groote meerder
heid aangenomen.
Wij herhalen, dat dit debat ons van weinig
sa
Door B. ff. BUXTON.
HOOFDSTUK XI.
Maurits spreekt.
De twee meisjes lachen hartelijk over die ver
onderstelling want behalve de oude dokter Ber
lin is er, zoolang Clara daar aan huis is, nog
nooit eenig bezoeker geweest. De oude markiezin
heeft aan Suzie den waren naam van Clara mede
gedeeld en zooveel zij noodig vond van haar ge
schiedenis verteid, maar zij heeft haar kleindoch
ter ook de stipste geheimhouding opgelegd.
»Spreek nooit over onze arme jonge vriendin
ih den schouwburg," heeft zij gezegd, »wij moeten
altijd de wenschen en geheimen van anderen eer
biedigen."
Suzie spreekt in den schouwburg zeer weinig
met iemand en hare gesprekken met haar min
naar draaien alleen over hunne persoonlijke be
langen.
beteekenis lijkt. Dat prof. Kuijper een „tentoon-
steller", een agitateuv, een opruier zoo men wil
is, was in Nederland reeds zóo goed bekend en
aan den „schuldige" zóo veelmalen onder het oog
gebracht, dat de verzekering ervan door de leden
der Z. Aft. vereeniging vermoedelijk hem niet
méér koud kan laten dan ze ons overbodig voor
komt. Anderen zal ze echter meer genoegen doen,
want voor het groot aantal personen in Neder
land, wier oordeel over de publieke zaak be-
heerscht wordt door hun godgeleerde meeningen,
bestaat er misschien niets gewichtigere noch doel
treffendere dan een theologischen tegenvoeter, bij
iedere mogelijke gelegenheid, de onpleizierigst mo
gelijke dingen te zeggen. Voor ons is echter de vraag
niet of prof. Kuijper, prof. Fabius en d". Lion
Cachet iets meer of minder leelijks gedaan heb
ben maar of hun bezwaar tegen het zenden van
dr. Jonkman al dan niet op goede gronden be
rustte. Van het tegendeel heeft noch het gisteren
te Amsterdam gesprokene, noch het vroeger schrif
telijk aangevoerde ons kunnen overtuigen.
Eene vraag, die ons onwillekeurig uit de pen
vloeit, is Wat zal er nu van de Z. Afr. Ver
eeniging worden Onder groote verwachtingen
opgericht, werd ze door ons verwelkomd (M. Ct
van 14 Mei 1881) als een van de zeldzame geval
len, die in Nederland aan te wijzen zijn, waarin
verschil van godsdienstige of wijsgeerige denkwijs
geen gemeenschappelijk streven naar een lofwaardig
doel belet. De namen der oprichtersHarting,
Fruin, Jonkman, Wertheim, Kuijper, Perk, schenen
een symbool dier boven partijschap verhevene
geestes-gemeenschap. Wat de vrucht van hun
streven zijn zou, was ons onverschillig, indien
slechts dit éene doel bereikt werd, in art. 1 der
statuten omschreven: »de banden met onzestam-
genooten in Zuid-Afrika nauwer toe te halen."
Of de Vrije Universiteit of het Nut, de unie der
School met den hijhei, dan wel de vereeniging Volks
onderwijs mettertijd in Zuid-Afrika haar beginsel
wortel zou zien schieten, was ons om het even.
Een orthodoxe Transvaal ware ons even lief
geweest als een moderne, wanneer het slechts een
Neder landsch-gezinde Transvaal geweest
ware, en wij hadden der Vrije Universiteit gaarne
de haar in Nederland onthouden wordende studenten
zien toestroomen uit Afrika, indien zij ze als
orthodoxe Hollanders derwaarts teruggezon
den had.
Anderen, de N. Rott. Ct o. a. hebben deze
hoopvolle verwachting nooit gedeeld. Ze hebben
voorzien dat het tot eene scheuring komen zou,
en zij hebben gelijk gehad. Na nog geen ander
half jaar samenlevens, hebben de orthodoxe hestand-
deelen der Vereeniging zich uitgescheiden. Wat
er overbljft maakt zeker geen aanspraak op den
partijnaam »modern," maar kan aan de qualifieatie
»niet-orthodox" niet ontsnappen. Wij ontveinzen
ons niet, dat het werk, waarvoor de Vereeniging
werd opgericht, hierdoor in Afrika zelf kan stuiten
op bezwaren, die het comité der oprichters toonde
te begrijpen, toen het uit z ij n naam, door
prof. Kuijper, in de vergadering van Mei '81 liet
Sedert lord Kemptontot haar terug gekeerd is»
is hij veel mededeelzamer geworden dan vroeger
en het openlijk verzet tegen zijn ouders, waar
door de huiselijke vrede, dien hij altijd zoo op
prijs gesteld heeft, verstrooid is, noopt hem om
zich veel meer bij zijn aangebedene aan te slui
ten. Zij ontmoeten elkaar veel vaker dan vroe
ger, want Clara is altijd thuis om voor grootmoe
der te zorgen en Suzie weet ook die geheime bijeen
komsten zoo handig te verbergen dat Kempton
menigmaal 's morgens een wandeling met Suzie kan
doen, terwijl grootmama zich verbeeldt dat deze
naar de markt is.
Ziende dat Clara niet te bewegen is om haar te
vergezellen, trekt Suzie er alleen op uit, en denkt
bij zich zelf:
n'tls misschien wel zoo goed dat ik maar
alleen ga, want ik heb waarschijnlijk wel wat
tijd over en als Clara dan bij mij was kon ik het
park niet ingaan, daar hij mij toch niet zou aan
spreken als ik iemand bij mjj had."
Suzie ziet er dien dag bjzonder lief uit en
Clara heeft zeker de hand gehad in het maken
van dat katoenen japonnetje, dat haar volmaakt zit,
zonder eenigen strik of opschik. Het kleedje heeft
rosé streepen en haar stroohoedje is met een rosé
lint vastgestrikt. Zij lijkt net een porseleinen
poppetje in de sombere straten der Londensche
achterbu*rt en zelfs de zon doet haar Vest om
over de oude daken heen te gluren en hare stralen
op het bevallige figuurtje te werpen. Menig hoofd
wordt omgedraaid orn haar na te oogen en als
verklaren, dat de ontwerpers wilden voorkomen,
»dat aan de Transvalere dezer zijds iets opge
drongen zon worder, waarvan zij niet gediend
wilden ziin." Aan dit beginsel vasthoudende, had
men, bij het zich openbarend verschil over den
persoon van den afgevaardigde, beter gedaan met
te wachten totdat van de Transvaal zelve het
verzoek ware gekomen zend ons een afgevaardigde!
Reeds sedert lang was het bekend dat de ver
standhouding tussehen den commissaris des konings
in Zuid-Holland en gedeputeerde staten dier
provincie veel te wenschen overliet; maar voor
eenige weken is het tot een breuk gekomen. Alle
leden van gedeputeerde staten en met hen de
griffier, hebben aan den minister van binnenland-
sche zaken geschreven, dat zij eenstemmig van
meening waren onder leiding van m' Fock niet
meer met vrucht in het belang der provincie
werkzaam te kunnen zijn, en dat zij daarom in
de eerstvolgende vergadering van de provinciale
staten hun ontslag zouden nemen. Hun voor
naamste grief tegen den commissaris was hierin
gelegen, dat deze het gezag van gedeputeerde
staten ondermijnde door dc gemeentebesturen
tegen de besluiten der staten op te zetten.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
echter den commissaris weten te bewegen tot
verklaringen, waarmede gedeputeerde staten en
de griffier genoegen konden nemen, en dienten
gevolge is aan het plan om ontslag te vragen
geen uitvoering gegeven. Dat echter na een der
gelijk voorval de toestand gespannen blijft, spreekt
wel van zelt. (Zutf. Ct).
Het plan om aan de overgebleven verdedigers
van de Citadel van Antwerpen op 30 Nov. a.
te Amsterdam een feest aan te bieden is door Z.
M. den koning goedgekeurd. Alien, die tot het
dragen der citadel-medaille gerechtigd zijn, wor
den opgeroepen daaraan deel te nemen.
De Rijnspoorweg zal de onbemiddelde dragers van
de medaille gratis vervoeren.
De provinciale staten van Zuid-Holland hebben
gisteren aan de in 1884 te Amsterdam te honden
internationale landbouw-tentoonstelling eene toe
lage van 5000 toegekend.
Maandag 28 dezer zal te Breda eene bijeenkomst
gehouden worden van tramwegdirectenren, ten
einde te beraadslagen over de oprichting van een
onderling fonds ter verzekering tegen ziekte, ouder
dom en invaliditeit van het personeel.
Den volgenden dag zal aldaar een algemeene
vergadering der Vereen, voor locaalspoor- en tram
wegen gehouden worden, in welke het door de
heeren N. H. Nierstrasz, C. M. Yaillant en H. A.
Perk opgemaakt concept-reglement voor den aanleg
en de exploitatie van locaalspoorwegen en staats
spoor- of tramwegen zal behandeld worden.
In diezelfde vergadering zullen voordrachten
gehouden worden door den heer W. Te G-empt,
te Hoedekenskerke, over het door hem uitgedacht
zij in het drukker gedeelte van de stad komt,
denkt menige opgeschikte vronw, hoeveel men
doen kan met een eenvoudig katoentje, als het
maar netjes zit. Suzie bekommert zich weinig
om de bewonderende of naijverige blikken, die haar
treffenzij is te veel met hare eigen gedachten
vervuld'.
Zij heeft hare boodschappen voor Clara gedaan
en nu is het éen uur. Zij moet de voormiddag-
voorstelling in den Kaleidoscoop bijwonen, maar
er gaat een tooneelstuk vooraf, zoodat zij een
uur vrijen tijd heeft.
Wat zal zij in dien tijd doen?
Zij heeft honger en koopt een saucyzenbroodje
en een krentenbroodje voor haar middagmaal.
Zij zal onder een boom in het Park gaan zitten
en in de open lucht dineeren, dan heeft ze altijd
de kans om haar besten lord te zien aankomen.
In dit blijde vooruitzicht loopt zij Piccadilly langs
en hoort eensklaps een stem, zeggende
Juffrouw Delane, niet waar?"
Zij ziet verschrikt op en daar staat mijnheer
Steele, met den hoed in de hand, naast haar.
»Wilt gij mij vergunnen een eindje met u
mede te gaan?" vraagt hij heel beleefd.
Suzie bloost erg, maar antwoordt niet.
«Die zwijgt, stemt toe", denkt Maurits, vast
besloten om van deze gunstige gelegenheid ge
bruik te maken. Hij was op weg naar het huis
van Kemptonmaar een kalm onderhoud met
Susie kan de moeilijkheden van zijn gesprek met
zjjn gewezen leerling aanmerkelijk verminderen,
veiligheidstoestel, waardoor mensehen, steenen,
balken enz. van de spoorstaven worden verwijderd,
en door den heer D. Van der Linden te Hoorn
over een door hem uitgevonden nieuwen remtoestel.
Men zal zich misschien herinneren, dat vóór
eenige maanden in het Haagsche Daghlad eene
polemiek gevoerd is over de al of niet doelmatig
heid van onder den tegenwoordigen minister van
justitie gebrachte veranderingen in het besturend
personeel der strafgevangenis voor vrouwen te
Montfoort. Thans blijkt uit een bericht in het
Utr. Daghl. dat onder de dames-bewaaksters van
dezen vrouwen-kerker nog alles behalve eendracht
heerscht. De adjunct-directrice, mevrouw Werd-
muller von Elgg, heeft tegen de directrice, mej.
Boon, rechtsvervolging aangevraagd wegens het
wederrechtelijk in bezit nemen van een brief.
Terwijl dit geschil nog hangende is, heeft de
minister beide dames verplaatst, mej. Boon met
eene nog niet bekende bestemming, mevr. Werd-
müller met het minder aangename vooruitzicht
om öf eene mindere betrekking te Dordrecht aan
te nemen, óf ontslagen te worden.
Welke goede gevolgen voor de zedelijke ver
betering der misdadigsters het gesticht te Mont
foort op moge leverenin eensgezindheid met
elkaar te leven, schijnen zij er niet van de met
hare bewaking belaste dames te kunnen leeren.
Uit het verslag der keurmeesters van voedings
middelen te Amsterdam over October blijkt dat
gemalen zwarte peper bij gemengd zand te veel
peperschillen bevatte. Bij verbranding liet zij 13
pet. asch achter.
Gebrande stroop was vermengd met 15 pet. fijn
gemaakte roode steen.
In bessensap werd salicylzuur als conserveer
middel gevonden. Het bedrag der vaste stof was
6 tot 9 pet. dat aan zuur, 1.2, tot 1.8 pet.
Cognac verkocht voor ƒ1.15 per flesch, bleek
een kunstmatig mengsel te zijn.
Witte portwijn (verkocht voor ƒ0.95 per flesch)
evenzoo, van glucose, spiritus, enz.
Roode wijn (verkocht voor 0.55 per flesch)
had een wrangen smaak; het aschgehalte na
verbranding van het overblijfsel der verdamping
was grooter dan dat van goeden wijn.
Uit 's Hertogenbosch, uit Deventer en uitHeus-
den melden de laatste berichten van de N. R. Ct
nog steeds wassenden waterstand. Te 's Bosch
5.35, te Heusden 4.95 boven A. P. Te Maastricht
is echter de Maas binnen hare oevers teruggekeerd
en het grootste gevaar voor de omliggende dor
pen geweken
notarissen. Benoemd tot notaris te Roermond
W. H. A. Enter, cand.-notaris te Maastricht.
onderwijs. Benoemd tot leeraar aan de rijks-
hoogere burgerschool te Gouda, H. van Steel aldaar.
belastingen. Benoemd tot ontvanger der dir.
»Ik zou u gaarne eens over een zeer ge
wichtig onderwerp willen spreken, juffrouw De
lane", zegt hij ernstig, „en ik zal u heel dankbaar
zijn als gij mij een oogenhlik wilt aanhooren.
Zullen wij hierover in het Park gaan en plaats
nemen Daar kunnen wij gemakkelijker pra
ten."
De arme Suzie staat even stil en ziet Maurits
met blijkbare ontzetting in het ernstige gelaat,
»Is het iets, iets over dien heer, die u
in den Kaleidoscoop gebracht heeft, mijnheer ?'1
Zij kan er niet toe komen om voor een vreemde
den naam uit te spreken van den man, dien zjj
lief heeft.
„Ja; wat ik te zeggen heb, betreft lord
Kempton, zoowel als u," zegt Maurits. »Hebt gij
een paar minuten tijd
Zeker," zegt zij, maar zj vertelt hem niet
dat zij van plan was in het Park te gaan zitten
eten. En als haar minnaar nu eens toevallig daar
langs kwamJa dat moet zj wagen. Zij heeft
mijnheer Steele niet gevraagd haar aan te spie
ken.
Zj steken naast elkaar den weg over en even
daarna zet hij een stoel voor haar op het gras
neer. Zij i3 nu geheel op haar gemak en het is
thans aan hem om verlegen te worden. Hij heeft
zoo weinig omgang met dames gehad. Meisjes
zijn voor hem een geheel onbekend slag van wezens
en hjj weet volstrekt niet hoe die behandeld
moeten worden. Maar dat aardige ding naast hem
maakt hem in het minst niet bedeesd, ja hjj vqelti
