Laatste Berichten.
Gemengde Berichten.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Weerkundige waarnemingen.
i 1
Verkoopingen en aanbestedingen.
Staten-generaal.
benoemd de heer jhr. J. H. Reigersberg Versluis,
directeur der Zuider-Stoomtramwegrnfi te Breda.
Het comité van uitvoering van de internationale
tentoonstelling te Amsterdam heeft aan de fabri
kanten van verduurzaamde levensmiddelen, die
voornemens zijn hunne artikelen te exposeeren
nadat deze de reis heen en terug naar Indië ge
maakt hebben, kennis gegeven, dat voor de ver
zending naar Java gelegenheid zal bestaan om
die onder controle van het comité te doen plaats
hebben per stoomboot Prins Hendrik van de
maatschappij Nederlanddie 27 December naar
Indië vertrekt. De goederen worden dan geadres
seerd aan de commissie der tentoonstelling te
Batavia, met verzoek de terugzending aan het
comité te Amsterdam te doen plaats hebben per boot
die einde Februari '83 weder van Batavia vertrekt.
De tijdige terugontvangst is echter buiten ver
antwoordelijkheid van het comité. Bij terugont
vangst hebben de fabrikanten aanspraak op een
certificaat van het comité, dat onder diens controle
de expeditie enz. heeft plaats gehad.
De op de verzending vallende onkosten worden
door het comité van uitvoering gedragen.
Men gelieve tjjdig de goederen te adresseeren
aan de heeren De Vries C°, cargadoors van de
my Nederland jen die te merken naar verkiezing,
doch met bp voeging der woorden: Tentoonstelling
Amsterdam 1883.
De heer Rust is te Kopenhagen aangekomen,
waar hij een onderhoud heeft gehad met den
heer Gamèl, reeder van de Dymphna en met
leden van het Deensche ministerie. Hp is heden
vertrokken naar Christiania.
Voorts wordt nog aan den Standard uit Kopen
hagen gemeld, dat het wrakhout door de Samo-
jeden gezien, afkomstig zou zijn van de Oscar
Dickson, welk stoomschip verleden jaar op de
kust van Nova-Zembla door de bemanning ver
laten werd. Hbl
Naar men verneemt, is concessie aangevraagd
voor den aanleg en de exploitatie van een spoor
weg van Haarlem naar Utrecht, door Haarlemmer
meer, Aalsmeer, enz.
Er bestaat gelegenheid om met het stoomschip
Utrecht, van de Rotterdamsche Lloyd, dat 18 dezer
van Vlissingen naar Batavia zal vertrekken, recht
streeks brieven en andere stukken te verzenden
naar Nederlandsch Indie, met inbegrip van Atjeh
en Padang.
De laatste buslichting voor de verzending met
het gemelde stoomschip zal 18 dezer plaats hebben
te Amsterdam 6.30, te 'sGravenbage 8.15, te Rot
terdam 8.55 's morgens.
Het Handelsblad geeft van den huidigen staat dei-
werken voor de internationale tentoonstelling te
Amsterdam de volgende beschrijving.
Recht achter den gewelfden doorgang van het
nieuwe rijksmuseum, schiet over weide en sloot de
breede galerij van driehonderd meter, aan beide
zijden begrensd door ruime zalen. Reeds is alles
door lichte, zacht gewelfde kappen van hout, ijzer
en glas gedekt.
De eerste twee zalen, links en rechts van de
middengalerij gelegen, zullen de Nederlandsche
afdeeling vormen. Dan volgt België met acht
zalen en verder de verschillende landen.
Heeft dus ieder land zijn afzonderlijke ruimte,
de middengalerij zal het gemeenschappelijk terrein
en tevens den onderlingen band vormen. Datgene
wat van elk land den hoogsten trap der volma
king heeft bereikt, zal uit de rij treden en in de
galerij een plaats vinden.
Op de linkerzijde van het terrein staat een
gebouw in wording, van 10,000 vierkante meters.
Dat zal de plek zijn, waarin de vele producten
onzer overzeesche gewesten een plaats zullen vin
den. Daarachter zal de machinegalerij verrijzen.
In het midden van de rechter helft van het
terrein (aan den kant der P. C. Hooftstraat) zullen
de afzonderlijke gebouwtjes, als paviljoens, restau
rants en kiosken een plaats vindenterwijl de
rechterhoek wordt ingenomen door het tweehon
derd meters lange gebouw van fraaie kunsten.
Yan dit gebouw is het grove werk bijna afge-
loopen.
Over den aanleg van het park valt natuurlijk
nog weinig te zeggen. Wel is men hier en daar
reeds bezig met den grond te bewerken, doch
een weiland in een park om te scheppen vereischt
tjjd.
De hoofdingang komt door het nieuwe rijks
museum.
Yan de twee bij-ingangen komt er éen in de
P. C. Hooftstraat, de andere door de Jacob van
Campenstraat.
Dat er koddige inzendingen zullen komen, be-
wjjst het plan van iemand uit Zuid-Afrika, die
met een geheele menagerie van vogels, katten,
apen, misschien ook wel menschen, de tentoon
stelling zal bezoeken.
Het aantal Nederlanders, die plaatsruimte aan
vragen, neemt nog dagelijks toe. Het moet erkend
worden, dat de Nederlandsche nijverheid zich thans
krachtig weert en men mag verwachten, dat de
eerste zalen van het hoofdgebouw, een goed denk
beeld zullen geven van de groote energie, die
door een klein volk kan worden ontwikkeld.
mabine. Op verzoek, eervol uit den zeedienst
ontslagen de luit. t/z 2« kl. G. D. Sangster en de
scheepsklerk G. J. H. Ferguson, dienende bjj het
eskader in Oost-Indie.
belastingen. Op verzoek aan R. L. Fruitier de
Talma eervol ontslag verleend als ontvanger der
dir. bel. enz. te Hilversum c. behoudens aan
spraak op pensioen.
geneesk. dienst. Voor drie jaren gedetacheerd
bij het pers. van den geneesk. dienst der land
macht, de off. van gezondh. le kl. (arts) dr J. R.
H. van Son, van het leger in N.-I.
telegraphie. Ingetrokken, op verzoek, de be
noeming van den directeur van een der rijkstele
graafkantoren H. J. Massink Wz., tot onderdi-
recteur bij den rijkstelegraaf.
De door de regeering op de staatsbegrooting voor
1883 uitgetrokken post van 8500, als rijkssub
sidie ten behoeve der hoogere burgerschool te
Zierikzee, heeft bij de commissie van rapporteurs
geen gunstig onthaal gevonden.
In het Voorloopig Verslag leest men daaromtrent
»De verhooging van het subsidie aan Zierikzee,
op grond dat wegens de afgezonderde ligging der
gemeente de meeste leeraren slechts door verhoogde
jaarwedden daarheen kunnen worden getrokken,
scheen bedenkelijk. Men oordeelde dat aan der-
gelijken aandrang door de regeering niet behoort
te worden toegegeven."
Als predikant bij de Waalsche gemeente te
Rotterdam is beroepen de heer J. J. L. Luti, pre
dikant bij die gemeente te Middelburg.
Teylers Godgeleerd Genootschap bericht dat als
schrijvers van de twee onlangs bekroonde verhan
delingen zich hebben bekendgemaakt de heeren
Otto Zur Linden, Gymnasiallehrer in Bern, enW.
S. Leendertz, predikant bij de doopsgezinde ge
meente te Veenwouden.
Aan 's rjjks werf te Amsterdam is gisteren te water
gelaten het schroefstoomschip 4e klasse Sommelsdijk.
Onmiddellijk daarna werd de kiel gelegd van den
kruiser le klasse Kortenaer.
De luit. t/z le kl. J. H. Wouters, geplaatst
bij het korps torpedisten der marine, en die der
2e kl. K. J. Bal, behoorende tot de rol van Zr Ms
wachtschip te Willemsoord, worden op non-acti
viteit gesteld.
Eerstgenoemde off. wordt vervangen door den
luit. t/z le kl. J. Haremaker,
De off. van adm. le kl. E. H. W. Wjjnmalen
wordt geplaatst in de rol van genoemd wachtschip
Blijkens aanschrijving van het dep. van
oorlog bestaat het voornemen het regiment gre
nadiers en jagers en de verschillende regimenten
infanterie successievelijk, overeenkomstig de sterkte
bij mobilisatie, te voorzien van de zg. Linnemans-
schoppen (een kleine stalen schop, aan den eenen
kant zaag, aan den anderen kant bijl, welke dooi
de manschappen aan den koppel gedragen wordt.)
De politie alhier zet met ijver den strijd voort
tegen hen, die zonder vergunning huizen van on
tucht houden. Zaterdag werd o. a. te dier zake
weder procesverbaal opgemaakt. In den afgeloo-
pen nacht werd opnieuw een verdacht huis, be
woond door vrouw P. in de Lombardstraat, afge
zet en de bewoonster gesommeerd de politie
toegang te verleenen; dit werd geweigerd en
eerst toen de inspecteur van politie last gaf met
geweld binnen te treden, werd de deur geopend.
De politie heeft termen gevonden om proces
verbaal op te maken wegens het zonder vergun
ning houden van een publiek huis en zal tevens
tegen vrouw P. eene vervolging instellen, wegens
overtreding van art. 334 en 335 van het wetboek
van strafrecht, ten opzichte van hare minderjarige
dochter.
Het hoofdbestuur van t Nut heeft aan Eli
zabeth Goud te Brielle, die meer dan 40 jaren
trouw en eerlijk in hetzelfde gezin heeft gediend,
de zilveren medaille toegekend.
Door de hevige sneeuwjacht zijn verschil
lende treinen te Arnhem te laat aangekomen de
stoomtram naar Wageningen is met de passagiers
weder terug moeten keerende paardenspoor
naar Yelp heeft voorloopig den dienst moeten
staken.
Aangemoedigd door de lezingen van den heer
Marlet, van Hontenisse, over tuinbouwproductie,
zijn verschillende Friesche landbouwers èr toe
overgegaan zich toe te leggen op de uienteelt,
met het gunstig gevolg dat kwaliteit en quantiteit
over het geheel naar genoegen zjjn uitgevallen.
De boeken van notaris De Haan te Amster
dam zijn behoorlijk in orde bevonden. Zijn ver
dwijnen kan dus veilig alleen aan familieomstandig
heden toegeschreven worden.
Uit Zalt Bommel wordt gemeld dat de Waal
sedert Zaterdag opnieuw sterk gewassen is. Weder
liepen de uiterwaarden in. De Veerdam aan den
rechteroever staat onder. Wordt het water nog
een voet hooger, dan mogen de stoombooten niet
meer varen.
Maandag kwam de Hamburgsche stoomboot
Westphalia met aanzienlijke schade te Portsmouth
binnen. Zij was des nachts om half twee bij
hevigen wind voor Beachy Head in aanvaring
gekomen met eene onbekende stoomboot, waar
schijnlijk met barkstuig. Deze laatste boot werd
niet meer gezien, hoewel de Westphalia nog eene
boot uitzette.
Een telegram van Lloyd, onder dagteekening
van gisteren, zegt dat de derde officier en vijf man
van de Westphalia te Newhaven zijn aangebracht
door den Belgischen loodskotter n". 3 en opge
zonden zijn naar Portsmouth. Zjj verklaarden dat
zjj de aangevaren stoomboot met man en muis had
den zien zinken.
De Engelschen klaagden tjjdens den Trans-
vaal-oorlog zeer over de Boeren in Natal, die
natuurlijk op de hand waren van hunne Trans-
vaalsche stamgenooten. Toen waren geen woorden
te krachtig om op de Hollandsche bewoners der
kolonie toe te passen. Dit kwam ons in de
gedachten bij het lezen van eenige woorden door
den heer Gallwey, procureur-generaal in Natal,
eergisteren aan een diner te Londen uitgesproken.
»Wjj hebben, zeide hjj, achttien of twintig
man blanken en ongeveer tweehonderd Kaffers
als politie om alle vonnissen en beschikkingen
der rechterlijke macht in de kolonie uit te voeren,
en de uitvoering is zoo volkomen verzekerd als
hier in Engeland." Het schijnt dus met het rechts
gevoel der Natalsche Boeren nog zoo kwaad niet
te staan.
In het Londensche Globe-Theatre had Dinsdag
een voor een Engelschen schouwburg zeer onge
woon tooneel plaats. Het nieuwe stuk van Ten
nyson, The Promise of May, werd gegeven, waarin
de dichter een vrjjdcnker en atheïst ten tooneele
voert en deze zijne gedachten over het huwelijk
laat zeggen. Lord Queensberry, de president der
vereeniging van vrijdenkers British Secular Union,
zat onder het publiek en protesteerde luide tegen
wat volgens hem eene onjuiste voorstelling en eene
kwaadaardige caricatuur van een vrijdenker was.
Toen hij in de pauze aan het publiek de redenen
van zijn protest wilde blootleggen, werd hij uit
de zaal verwijderd. Wij kennen het stuk van
Tennyson nog niet; doch heeft de dichter werke
lijk eene verkeerde voorstelling gegeven van eene
ernstige levensrichting, dan kan het openlijk pro
test van een buiten kijf achtenswaardig man een
heilzamen invloed op het anders licht medegesleepte
publiek uitoefenen.
Wij leven in een gevaarlijken tjjd; overal
worden bommen gemaakt. Nu heeft men weer
eene fabriek ontdekt in eene voorstad van Pesth.
De bewoner van het afgelegen" huis, Andreas
Horvath, zeide dat hij bommen voor het leger
maakte, doch kon dat niet bewijzen. Men vond
er heel aardige bommetjes van nieuwe vinding,
niet grooter dan een appel. Deze zullen waar-
schjjnljjk door de nihilisten en anarchisten als
»zakbommetjes" betiteld worden.
Eergisteren is te Alexandrië een officieel
telegram uit Mekka ontvangen, dat er geene ver
dere gevallen van cholera zijn voorgekomen.
De Iersche jury's krijgen moed. Patrick
Joyce is gisteren schuldig verklaard aan den
afschuweljjken moord op eene gansehe familie te
Maamtrasna en zal den 15en December worden ter
dood gebraeht.
In Podolië, in het zuiden van Rusland, deed
zich dezer dagen een zonderling verschijnsel voor,
in die streken volkomen onbekend. Uit Yinitza
schreef men aan de Golos, dat de vruchtboomen
die nog volop in blad stonden, eenklaps met ijs
kegels werden bedekt, die de takken van peren-,
appel- en kersenboomen plotseling deden afkraken.
Gedurende geruimen tijd bleef het ijs ongesmolten,
terwijl de hitte ongeveer 70° Fahrenheit bedroeg.
Duitsche reizigers klagen over onhebbelijke
behandeling van de douane-beambten te Chiasso
ondervonden. De wijze waarop deze Italianen hun
onderzoek instellen, strekt, volgens de klagers,
een beschaafden staat tot schandede dames
blozen ervan. Daarbij komt nog dat deze grens
wachters geen enkele vreemde taal verstaan.
Zondag werd in de Parjjsche wijk Montmartre
eene openbare bijeenkomst gehouden onder voor
zitting van den heer Clémenceau, om de vraag te
bespreken of het wenscheljjk is dat zal worden
voortgebouwd aan eene kerk, welke men daar
voor de congregatie van het Heilig Hart bezig is
te stichten. Eenige legitimisten, ongeveer 150,
waren ter vergadering opgekomen, onder aanvoe
ring van enkele journalisten hunner richting.
Overigens was er publiek van allerlei soort, repu
blikeinen, radicalen, intransigenten, collectivisten,
anarchisten enz. enz. De eerste spreker was de
heer Lafont, die met den heer Clémenceau, Mont
martre in de kamer vertegenwoordigt. Hij be
sprak de geschiedenis van dezen kerkbouw, waar
over reeds veel is voorgevallen, en las een brief
voor, waarin de aartsbisschop de kerk eenteeken
van beronw van het goddelooze Frankrijk heeft
genoemd. Door de vele godsdienstige en naar den
tegenovergestelden kant gerichte manifestaties,
waartoe het gebouw aanleiding geeft, achtte hij
het gevaarlijk voor de openbare rust.
Toen beklom de vicomté Oscar de Poli de tri
bune om de monarchie en den eeredienst te ver
dedigen. Hij sprak niet handig voor zijn publiek
en, toen hij al die radicalen herinnerde aan Vol
taire's woord„Het volk heeft geen onderwjjs
noodig," brak er een storm los, en de vicomte
moest het opgeven. De royalisten namen hunne
revanche en lieten den volgenden republikein-
schen spreker, den heer Delattre, niet aan het
woord komen. Toen werd er een half uur flink
gevochten, en de rust was niet hersteld, eer eenige
royalisten de deur waren uitgeworpen. Delattre
kon zjjne rede voleindigen, en na hem volbracht
André Barbès, de redacteur van de royalistische
Clairon, het kunststuk om voor deze vergadering,
bijna zonder in de rede te worden gevallen, den
kerkbouw van zjjn standpunt te verdedigen.
'tWas intusschen donker geworden, en men
eindigde met eene motie waarbjj de wenscheljjk-
heid werd uitgedrukt, dat de wet van 1873,
volgens welke deze kerk op de hoogten van Mont
martre wordt gebouwd, door de wetgevende macht
zal worden ingetrokken.
Louise Michel zorgde ervoor dat de menschen
vroolijk naar huis konden gaan. Bij het scheiden
beklom zij de tribune om het kerkgebouw met
dynamiet te bedreigen. Een Homerisch gelach
begroette dezen uitval van de „bittere Louise." D
Tweede kamer. Een persoonlijk feit had
plaats tusschen de heeren De Casembroot, Keu-
chenius en Van Wassenaar, over de beweringen
gisteren door den heer Keuchenius geuit, dat de
heer De Casembroot het militair gezag opgehitst
en het Indische leger gedemoraliseerd genoemd
had. Laatstgenoemde kenschetste dit als brutale
onwaarheden, onwaardig iemand, die zich een
Christen-staatsman noemt.
Tegen deze spottende benaming kwam de heer
Yan Wassenaar op. De heer Keuchenius ver
klaarde niets kwetsends gezegd of bedoeld te
hebben en betuigde zijne hoogachting voor den
heer De Casembroot, wiens eervolle vijftigjarige
loopbaan het geheele volk met vreugde herdenkt.
Hiermede verklaarde de heer De Casembroot zich
tevreden.
Ook de minister van koloniën verklaarde in de
vereering voor den held van Simoniseki, te
deelen. Niet hem, maar zijn en andere zegslie
den over Atjeh had de minister hard willen vallen.
De minister noemde deze zegslieden demaraudeurs
der pen. Hij hield overigens zijn zienswijze over de
militaire politiek en den financieelen toestand in
Indië vol. Wij moeten op de bestaande grond
slagen voort-arbeiden, met de middelen die ons
ten dienste staan. Geen herziening der suikerre
geling noch terugkeer tot de differentieele rechten
is noodigwel herziening der tarievenzon
der verhooging van de uitvoerrechten. Meent de
kamer dat de begrooting te hoog is, dan trachtte
zjj die te besnoeien, maar verwerping en bloc komt
niet te pas.
Dat betoogde ook de heer Mees, die den heer
Mirandolle onder 't oog bracht dat deze allerminst
recht had over opdrjjving van uitgaven te klagen
terwjjl ook afstemming der begrooting niets baten
zou.
De heeren Rutgers, Insinger en Wintgens
beantwoordden den minister. Zjj sloten zich ge
heel aan bjj het oordeel van de heeren De Casem
broot en Kool, in overeenstemming met duizenden
in den lande over Atjeh, dat ons de grootste ge
varen dreigen. En wat het financieele stelsel
betreft, kunnen het zelfvertrouwen van den mi
nister en zjjn aansporing tot krachtsinspanning
ons niet baten, wanneer nevens de hooge Indische
budgetten, in Nederland voor handel en njjverheid
nie^s gedaan wordt om die lasten te dragen.
Het verdere debat is tot morgen verdaagd.
Cairo. Een der getuigen in Arabi's proces,
Suleiman David, verklaarde bjj zjjn verhoor, dat
hjj van Arabi den last had ontvangen om Alexan
drië in brand te steken en den khedive te ver
moorden.
De gezondheidstoestand der Engelsche troepen
is ongunstig.
16 November des morgens te 8 uren.
NAMEN
DER
P L A A T 8E N.
Ba-
rom.
stand.
Wind-
richt.
Toe
stand
Tem
pera-
kracht, lacht.
Delfzijl
Groningen
Den Helder
Vlissingen
Maastricht
748.5
747.2
744.6
739.4
741.6
O
ZO
O
OZO
ZW
regen
betr.
betr.
regen
betr.
0
3
5
Eene depressie bevindt zich in 't Zuiden van
ons land.
De barometerstand in 't centrum ervan is
740 m. m.
Een centrum van hooge drukking bevindt zich
ver en NO. waarts van ons.
Grootste verschil
gisteren avond 8 u. G. 4.0 V.
heden morgen 8 G. 4.0 V.
Het afwjjkingsverschil werd kleiner.
Barometer-aanwijzing te Utrecht te half éen
745.4 m. m.
Verwachtkrachtigen NO. wind, buiig weder
en regen.
Thermometerstand te Middelburg.
15 Nov. '8 avonds 11 uren 35 gr.
16 I, 'sinorgens 8 uren 34 gr. 's middags 1 uur 40 gr.
's avonds 5 uren 37 gr. F.
Heden werd door het polderbestuur van Wal
cheren, in het openbaar aanbesteeda het leveren
van 250.000 stuks straatklinkers, waarvoor de
minste inschrjjver was de heer Van Lokeren
Campagne te Zalt Bommel voor 3890. b het
schoonmaken van de hoofdwatergangen des polders
in 1883, '84 en '85, dat te zamen werd aange
nomen voor 948.
Oorlog.
Voorloopig verslag.)
Het onderwjjs bjj de korpsen werd door eenige
leden in het algemeen slecht genoemd. Andere
leden konden dit niet toegeven.
Het kampeeren van troepen en de veld-
oefeningen op groote schaal is in de meeste
afdeelingen uitvoerig besproken. Men herinnerde
daarbjj aan het daarop betrekking hebbende debat,
bjj de beraadslagingen over het ontwerp-adres
van antwoord op de troonrede, en wees erop, da
