125e Jaargang.
1882
B IJ VOEGSEL
N°. 241.
Donderdag 12 October.
Een kalm toeschouwer.
"V A. N" DB
PATENTEN.
Middelburg 11 October.
FEUILLETON.
Door B. H. BUXTON.
MIDDELRURGSCHE COURANT.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat de patenten over liet le kwartaal van het
dienstjaar 1882/83 ingevuld gereed liggen, en dat
tot de afgifte daarvan ten raadhuize zal worden ge
vaceerd van den llea Oct. 1882 tot den 25en Oct.
1882, des Woensdags en Zaterdags van iedere
week, des voormiddags van 10 tot 12 uren.
De belanghebbenden worden mitsdien aange
maand om, binnen den boven bepaalden tijd, de
voorschreven patenten in persoon te komen af
halen, bij gebreke waarvan deze door den deur
waarder der directe belastingen, tegen voldoening
van tien cent, aan huis zullen worden uitgereikt,
terwijl zij zich blootstellen in eene boete te ver
vallen van vijftien gulden, indien zij, desgevraagd,
hun patent of een afschrift daarvan, niet kunnen
vertoonen.
Hiervan is afkondiging geschied waar het be
hoort, den 9ea October 1882.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C K
De secretaris,
Gr. N. DE STOPPELAAR.
De heer mr C. J. Pické, burgemeester van Mid
delburg, heeft eenige beschouwingen over den toe
stand der gemeente-financien door den druk onder
de aandacht van de leden van den gemeenteraad
en van andere belangstellenden gebracht. Alvorens
wjj ertoe overgaan, de strekking en de slotsom
van dat geschrift aan onze lezers te doen kennen,
komt het ons doelmatig voor, tot juiste beoordee
ling van het geheel, de bedoeling te doen kennen
waarmede de heer Pické tot het openbaar maken
zijner studiën is overgegaan.
»Ik schreef, zegt hij, het bovenstaande naar
aanleiding van eigen gedachten-loop. Voor mij zei ven
wilde ik tot een, op goede redenen 9teunend, antwoord
komen op de vraag: ris het al of niet raadzaam het be
drag der directe belasting op de inkomsten reeds nu te
verlagen?" Ik achtte eeu nauwgezet onderzoek omtrent
uitgaven en ontvangsten noodig en legde mij daarna eenige
vragen voor, wier beantwoording, naar mjjn oordeel, aan
die der hoofdvraag moest voorafgaan. Ook om een ge
brekkig geheugen te hulp te komen, teekende ik de resultaten
van dat onderzoek, evenals de te stellen vragen op, waarbij
ik enkele opmerkingen voegde, die ik bij de overweging
dier vragen maakte.
»Op het gevaar af van voor niet vrij van inbeelding ge
houden te worden, ben ik tot het besluit gekomen het
opgeteekende niet voor mijzelven alleen te houden. Het
kon, meende ik in alle bescheidenheid, zijn nut hebben
het opgeteekende (in eenigszins gewijzigden vorm gebracht)
ook onder de oogen van anderen en vooral van de leden
van den gemeenteraad te brengen.
»De antwoorden, waartoe ik gekomen hen, vermeld ik
33
HOOFDSTUK XII.
Zonder dak.
Dit laatste zei zij met verontwaardiging.
»Laat ons die samenkomst niet als een bal
beschouwen, mevrouwtje", pleitte lord Yestrum.
Tegenstand prikkelde hem steeds tot volharding.
»Laat ons het liever beschouwen als een daad van
Christelijke liefdadigheid. Niemand kan te jong
of te nederig (dit moest op Clara doelen) zijn om
zulk een edel werk te helpen steunen."
Maar mevrouw Steele was onverbiddelijk en
lord Yestrum merkte dat hij zijn troef te vroeg
uitgespeeld had. Al had hij nog zulke mooie
kaarten, hjj moest in het vervolg omzichtiger te
werk gaan en zjjn kracht bewaren.
Zulk een prachtige mooie slag" als die gou
vernante, loonde de moeite om een poos te wach
ten. Om de zaken wat gemakkelijker te maken,
begon hjj zeer druk het hof te maken aan de
opgetogen Cecile. Daardoor verzekerde hjj zich
in den regel niet. Mijn bedoeling foch is geenszins om
mijn gevoelen aan iemand wien ook op te dringen,
aangenomen al eens, dat dit gevoelen invloed mocht kun
nen uitoefenen."
Wanneer wij nu den inhoud dezer aanteekenin-
gen samenvatten, dan komt die hier op neer, dat
de heer P., naar aanleiding van het aanzienlijk
bedrag èn van het batig saldo der gemeentereke
ning over 1881 èn van het hoofdstuk Onvoorziene
Uitgaven op de begrooting voor 1883, in eene
beschouwing treedt van de gewone inkomsten
en uitgaven der gemeente, nu en in de toekomst.
Immers, die beide genoemde bedragen spruiten voort
uit voorbijgaande oorzaken, waaronder eene voor
name plaats bekleedt het terug-ontvangen van 1/3 der
kosten voor bet openbaar onderwijs, zonder dat de
gemeente dadelijk noodig heeft gehad noch in staat
is geweest hare uitgaven voor dien tak van dienst
dadelijk in gelijke mate te verhoogen.
Als buitengewone ontvangst laat de schrijver
ook buiten beschouwing de opbrengst van het
vergunningsrecht volgens de drankwet. Over 1883
geraamd op 4000, is het cijfer daarvan over
1884 moeilijk te schatten, dewijl niet bekend is
hoevelen dergenen, die thans bij eene andere ne
ring sterken drank verkoopen, na 1 Mei '84 zich
tot den drankverkoop zullen bepalen. Een paar-
duizend gulden zal het recht vermoedelijk blijven
opbrengen, doch de heer P. rekent die niet mede
(evenmin als onder de uitgaven de belooning van
de schatters en herschatters), teneinde aan den
anderen kant het aandeel van de gemeente in de
herstelling van den stadhuistoren, dat anders over
de eerstvolgende jaren verdeeld zou moeten wor
den, buiten rekening te kunnen laten.
Tot geen bijzondere beschouwingen geven aan
leiding de vermoedelijk onveranderd blijvende
kostena voor huishoudelijk bestuurb betrek
king hebbende op de plaatselijke belastingen
d onderhoud en lasten van gemeente-eigendom
men; e politie (op welker uitbreiding en verbe
tering alzoo niet gerekend wordt), schutterij,
brandweer en straatterlichting f geneesk. dienst
en armwezen (de bezuinigingen, op dit laatste sedert
eenige jaren aangebracht, worden gerekend haar
grens te hebben bereikt)h renten en aflossingen,
als zijnde het gevolg van aangegane verplichtin
gen (de bij de regeering officieus aangewende
pogingen om de in 1884 weder verschuldigde
bijdrage van 10000 in de kosten van aanleg
van het havenkanaal, over een grooter aantal ja
ren te verdeelen en dus jaarlijks geringer te doen
wezen, zijn mislukt)i andere uitgaven, welke zoo
goed als vaste posten zijn.
Vermeerdering wordt alleen aangenomen
1° voor; c, onderhoud en vernieuwing van ge
houwen, straten, bruggen enz. Het gewoon onder
houd is door vermeerdering van onderscheidene
uitgaven (onderhoud der leidijken van het afge
sneden havenkanaal, straatreiniging en straat
werk) gestegen. In plaats van 17000, zooals
daarvoor gedurende eenige jaren werd uitgetrok
ken, wordt uit dien hoofde op 18000 gerekend.
steeds een goede ontvangst en hij besloot Clara:
wanneer zij af en toe verscheen, zoo lomp te
ignoreeren, als mevrouw Steele slechts kon ver
langen.
Dat was in huis.
Maar daarbuiten wist hij spoedig allerlei toeval
lige ontmoetingen met de bonne en het kind te
bewerkstelligen. Hij lette op het uur en de rich
ting harer morgenwandelingen en kwam haar tegen
of volgde haar, met de weinig bevredigende uit
komst, die in een vorig hoofdstuk zoo uitvoerig
door mevrouw Steele aan Maurits is beschreven.
Eindelijk brak het vreeselijk uur aan, waarin
de lord, medegesleept door zijn hartstocht en ver
blind door zijn onbeantwoorde liefde, alle gevolgen
trotseerde en tersluiks het kleine kamertje betrad,
waar hij wist dat Clara zat te werken.
Hij had in de laatste weken steeds te vergeefs
om „een kus" gesmeekt. Hij had haar geld aan
geboden. Hij had getracht haar om te koopen
met de belofte van tallooze banknoten, praehtige
juweelen en kostbare kleêren. Zij had hem
standvastig, aanhoudend afgewezen en was einde
lijk niet meer in den Kensington-tuin verschenen,
waar hij de eenige gelegenheid vond om haar te
spreken.
Maar lord Vestrum liet zich niet zoo spoedig
afschrikken, als hij ergens zijn hart op gezet
had.
Wat zij niet goedschiks wilde geven, zou hij
met geweld zien te krjjgen.
Daarom overviel hjj haar terwijl zij alleen zat.
Voor aanleg en vernieuwing kan zeker niet min
der worden gevraagd dan tot dusver, dewjjl er
nog veel is in de gemeente dat voorziening vraagt,
de jaarlijksehe post van f 1Ö00 voor herstelling
van het raadhuis behouden moet blijven en de
uitgave van 5000 voor nieuwe straat-keien en
klinkers niet voor vermindering vatbaar is.
2° voor: g het onderwijs. Hoogeren middelbaar
onderwijs blijven nagenoeg onveranderd. Het lager
onderwijs moet met de nieuwe wet in overeen
stemming gebracht worden. School A, thans voor
440 leerlingen, met 11 onderwijzers, wordt be
stemd voor 300 leerlingen, met 7 onderwijzers;
school C daalt, van 440 leerl. met 11 onderw., tot
400 leerl. met 10 onderw. Daarentegen wordt school
B geopend met 320 leerlingen en 8 onderwijzers.
Tegenover eene besparing van f 1100 komt hier
door eene uitgaaf van f 6150. De overige scholen
worden nagenoeg op hetzelfde bedrag geraamd als
vroeger. De kosten van onderhoud, schoolmeu-
belen en leermiddelen ondergaan eenige vermeer
dering. Het totaal der kosten van het lager
onderwijs zal, na aftrek van de 30 pet. van het
rjjk en der schoolgelden, 17291 bedragen, het
geen vergeleken met Ylissingen (10056 inwoners
13299), Zierikzee (7139 inwoners 11041) en
Hoes .(6394 inwoners 10493), niet buitengewoon
hoog genoemd kan worden.
Alle uitgaven te zamen worden, op grond der
voorafgaande beschouwingen, door den heer Pické
op f 196.303 geraamd.
Alsnu overgaande tot de gewone inkomsten, met
uitsluiting, voorloopig, van de directe belasting op
het inkomen, meent de schrijver geen reden te
hebben om die hooger dan over de afgeloopen
jaren te schatten. Al wanhoopt men niet aan eene
betere toekomst voor degemeente, dan nog heeft
vermeerdering van welvaart niet rechtstreeks stij
ging der inkomsten tot gevolg. Alleen het 4/5
vau het personeel en de opcenten van de overige
rijksbelastingen zouden hierdoor hooger worden,
doch die verhooging gaat niet dan zeer langzaam.
Daarentegen kunnen de voorgenomen opheffing
van het garnizoen en de plannen der regeering
ten opzichte van de regeling der verhouding tus-
schen de rjjks- en de gemeente-financien, op deze
laatste licht een nadeeligen invloed uitoefenen.
Eene afzonderlijke beschouwing wijdt de schrijver
aan de gemeente-gasfabriek. Het saldo op de
rekening van deze belooft, wanneer geen onvoor
ziene uitgaven voorkomen, ieder jaar grooter te
worden. Deze saldo's moeten echter gebruikt
worden om de voor de fabriek aangegane schuld
af te lossen.
«Eerst dan, wanneer de gemeente zelve zoo veel (voor
de gasfabriek aangegane) schuld heeft afgelost, dat de
resteerende schuld met de werkelijke waarde der fabriek
gelijk staat, kan zij m. i. zonder lichtvaardig te handelen
dat saldo als een gewoon middel van inkomst beschouwen
en tot bestrijding van gewone uitgaven bezigen. Dat dit
nu nog in de eerste jaren het geval niet zal zijn, spreekt
bijna van zelf. De gemeente heeft f 104.000 -j-/55 000
voor de fabriek geleend, en deze is hoe voortreffelijk
En toen zij verbaasd en verontwaardigd opsprong,
sloot hij haar in zijne armen en trachtte hare
lippen te kussen.
Ontsteld en gekrenkt vloog de arme Clara naai
de deur en riep om hulp.
Mevrouw Steele heeft ons reeds verteld hoe die
noodkreet werd opgevat en wij behoeven dus de
uiting der verontwaardiging van die edele dame
hier niet te herhalen.
't Zij genoeg te zeggen dat Clara, in plaats van
hulp, de wreedste verongelijking ontmoette. Men
zei haar dat die verfoeilijke vervolging van lord
Vestrum het gevolg was van haar verregaande
onbeschaamdheid, en zij hoorde met ontzetting
dat zij alleen schuld had aan hetgeen zij eene grove
beleediging geliefde te noemen.
Mevrouw Steele besloot haar reeks van ver
wijtingen met de verklaring dat Clara niet langer
beschouwd kon worden als een geschikt gezelschap
voor zulke hoogstbeschaafde en welopgevoede jonge
meisjes als de dames Steele en dat zij haar best
zon doen om haar in een godsdienstig gesticht
te krijgen. Daar zou zij, onder de leiding van
vrome zusters, spoedig den omvang van haar
schuld leeren inzien en tot berouw over haar
zonde gebracht worden.
»Meent gij een verbeterhuis riep Clara uit,
terwijl hare schoone oogen vuur schoten, en hare
handen en lippen van verontwaardiging heefden.
»Gij moogt het Christeljjke gesticht, waar
ik u wil heenzenden, noemen zooals gij wilt,
juffrouw Redmond. Uw onbeschoftheid verandert
zij binnen kort ook ingericht zal zijn op verre na
geen f 159.000 waard, terwijl hare waarde ten gevolge
van slijtage jaarlijks nog verminderen zal. Bovendien
mag men de oogen niet sluiten voor het feit, dat de
wetenschap in onze dagen zeer snelle vorderingen maakt,
die tot de invoering van andere lichtbronnen dan ga9
kunnen leiden. Daardoor toch zon de fabriek veel van
hare waarde verliezen en, behalve tot verwarming en het
drijven van werktuigen, alleen nog dienst kunnen doen als
middel om in de openbare straatverlichting te voorzien,
aangenomen dat men zich dan met een verouderd gewor
den middel van verlichting zal willen tevreden stellen.
Het is dan ook, naar mijn oordeel, zaak om de schuld,
ten behoeve der fabriek aangegaan, spoedig tot een laag
cijfer terug te brengen, opdat de gemeente zonder groot
verlies te lijden een ander middel van verlichting knnne
bezigen, wanneer dat andere middel proefondervindelijk
gebleken is beter (e zijn."
Op al deze gronden wordt het totaal van de
gewone inkomsten, in o vereenstemming met vorige
jaren, geschat op 128.196. Tegenover eene
uitgaaf (zie boven) van 196.303, blijft dan on
gedekt een bedrag van 68.107, dat door de
inkomsten-belasting opgebracht zal moeten wor
den, terwijl deze tot dusver f 71.000 heeft bedra
gen. Eene vermindering met 41 pet. zou dan
mogelijk zijn.
Tot beantwoording der vraag of deze vermin
dering over het jaar 1883 of '84 raadzaam zou
zijn, wijst de heer Pické echter op eenige buiten
gewone behoeften, waarin voorziening noodzakelijk
kan zijn. Daartoe behooren, behalve hetgroote
werk der verbetering van de Heerengracht 1°
verbetering van den afvoer van vuil2° vernieuwing
van kaaimuren; 3° uitbaggering van de buitenvest,
in 't belang zoowel der waterloozing van den
polder Walcheren als van de gezondheid; 4° ver
betering van het slechte plaveisel, vooral op de
pleinen5° reorganisatie van de politie6° ver
betering van bet openbaar voorbereidend onderwijs,
afgescheiden nog van de kans dat eene wettelijke
regeling der bewaarscholen aan de gemeente nieuwe
verplichtingen ten opzichte van dien tak van
onderwijs oplegge.
Eindelijk wordt nog door den schrijver de vraag
gesteld wat met de op 't oogenblik beschikbare
gelden aangevangen moet worden. Dezen bedragen
aan saldo's over de diensten '81 en '82, na aftrek
van het daarover reeds bij prselevement beschikte,
ongeveer 18,000. Bij bet behoud, in '83, van het
cijfer dei- inkomsten-belasting op hetzelfde cijfer
als vroeger, kan deze som tot 21,000 stijgen. Dit
bedrag zou tot aflossing van schuld gebruikt
kunnen worden. Het zou dan echter noodig wezen
tot bestrijding der kosten van noodzakelijke buiten
gewone werken, geld te leenen. Die werken be
staan in het maken van meubilair voor de nieuwe
school B, het verbouwen van en het maken van
eene speelplaats, tevens gymnastiek-lokaal, bij
school C, de verandering van eenige lokalen in
school A. Al deze werken worden volgens de
nieuwe wet op het lager onderwijs, of door de
gemeente-verordening tot uitvoering van die wet,
gevorderd.
niets aan mijn goede bedoeling", sprak mevrouw
Steele met ijskoude gestrengheid.
Drift of harde woorden stonden haar niet goed;
daar zij zich licht belachel ijk aanstelde als ze boos
was. Maar van daag was zjj boven mate gegriefd
en werd bleek. Zij sprak afgemeten en scherp.
Clara luisterde met ingehouden adem. Nog
nooit had zij mevrouw Steele zóo ernstig gezien.
Zij begon werkelijk aan haar eigen onschuld te
twijfelentoen zij zag hoe die strakke vrouw van
haar schuld overtuigd was. Uit een dramatisch
oogpunt beschouwd was het jammer dat mevrouw
Steele den indruk van dit plechtige oogenblik be
dierf door weer in haar ouden sarrenden toon te
vervallen. Zij kon de verzoeking niet weerstaan,
om nog een toespeling te maken op de schande
lijke lichtzinnigheid, die lord Vestrum er toe ver
leid had om zich zoo openlijk te compromitteeren
ten aanzien van de brave ouders van die lieve,
onschuldige wichten, Cecile en Amalie.
Na dit laatste verwijt was Clara brutaal gewor
den (volgens de verklaring van mevrouw Steele
zelf) en toen werd haar tegen het einde der week
de dienst opgezegd.
Zoodra de zaak dit toppunt bereikt had, waai-
naar zij gestreefd had, zoolang de goede Harold
weg was, ging mevrouw Steele met haar oudste
dochter uit eten.
Cecile voelde zich natuurlijk zeer gekrenkt. Haar
hoop op persoonljjke verheffing had een geweldi
gen schok gekregenmaar er lag eenige troost
in de overweging dat al de schuld aan de ondeu-
