N° 199.
125e Jaargang.
1882.
Donderdag
24 Augustus.
LA THOVATELLA,
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent;
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité 6. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
Middelburg 23 Augustus.
FEUILLETON.
(DE VONDELING),
MIBDELRIIRGSCHE COURANT.
In de St. Ct. is opgenomen een uittreksel uit
de verslagen omtrent de werkzaamheden der com
mission van toezicht op den doortocht en het
vervoer van landverhuizers over 1881.
Daaruit blijkt dat in dat jaar uit Amsterdam
verscheept werden 10.004 landverhuizers, waarvan
4203 Nederlanders, 5657 Duitschers, 94 Russen
(Polen), 36 Engelschen, 7 Denen, 3 Zwitsers, 3
Italianen, 1 Zweed.
Uit de provincie Zeeland waren er 330 afkomstig.
Te Rotterdam vertrokken 18.151 landverhuizers
waaronder 4414 Nederlanders, en 13.737 vreem
delingen.
Uit Harlingen vertrokken 1491 personen, waar
onder slechts 20 vreemdelingen.
Den 12en Augustus ji. heeft te Lissabon de
uitwisseling plaats gehad van de akten van be
krachtiging der consulaire conventie, den 1™
December 1880 aldaar tusschen Nederland en
Portugal gesloten.
Naar het Dagblad verneemt is graaf D'Arco-
Valley, tot dusver raad van legatie bij het Duitsche
gezantschap te Brussel, benoemd tot zaakgelas
tigde van Duitschland bij het Nederlandsche hof.
De graaf wordt Donderdag of Vrijdag in deze
residentie verwacht.
De heer Von Schmidthals, die thans nog de
functiën van zaakgelastigde alhier vervult, zal
eerstdaags naar Berlijn vertrekken, om zich ver
volgens te begeven naar Lissabon, waar hij Duitsch
land bij het Portugeesche hof zal vertegenwoordigen.
Uit Berlijn wordt aan het R. Nbl. gemeld dat
door een groot aantal Duitsche kooplieden een
adres bij de rijksregeering ingezonden is om de
Duitsche postverbinding met Engeland voortaan
over Nederland (Vlissingen) te doen plaats hebben,
daar de verbinding over België door de herhaalde
vertraging der Belgische treinen onpractisch is,
terwijl de tijdelijke of gedeeltelijke verzending over
Vlissingen tot nogtoe uitstekend bleek te voldoen.
In de gisteren gehouden zitting van den Haag-
schen gemeenteraad werd mededeeling gedaan
dat de heer Jansma van der Ploeg de concessie
voor de exploitatie van electrische klokken in die
gemeente aanneemt.
In diezelfde zitting werd het voorstel van burg.
en weth. tot het brengen eener hulde aan de
nagedachtenis van den oud-burgemeester, jhr. mr.
Gevers Deynoot, aangenomen.
De tweede algemeene vergadering van de Ned.
Vereeniging van Gemeente-ambtenaren zal te Zwolle
plaats hebben den 31en Augustus a. Onder de
punten van behandeling komt voor een voorstel
omtrent de benoeming van eene permanente
commissie, teneinde met het bestuur werkzaam
6
Novelle vanBaronRoberts.
Eindelijk ging de deur open en zij werden bij
de abdis toegelaten. Na de eerste begroeting zei
deze tot vrouw Crispina
«Gij zijt vermoeid van de verre wandeling
en van het hooge klimmen, men ziet het u aan,
wilt gij misschien iets eten of drinken
De toegesprokene dankte en daarna vervolgde
de abdis tot Benetto
«Luister eens, jongelinggij zijt hier wat
moois begonnen Net als ik van te voren gezegd
heb, het zal een ongeluk zijn als dat meisje het
klooster verlaat, zoowel voor ons als voor de kin
deren. Maar het is de wil der gebenedijde en,
o wonderook haar eigen wil. Niet dat zij dit toe
geeft; want als men haar vraagt of zij zich vrij
willig in die verloving schikt en of zij meent ge
lukkig te zullen worden, het lieve kind, dan zegt
zij niets en wordt vuurrood. Somtijds krijgt zij
tranen in de oogen, maar dat zijn geen tranen
y»n berouw, die glinsteren niet zoo neen,
te zijn in het belang van de oprichting van het
pensioenfonds, en de bespreking der belangen van
de gemeente-ambtenaren in het algemeen.
Van den secretaris der Unie ontvangt de Stan
daard den volgenden staat der scholen met
den bijbel.
Getal scholen Getal leerlingen
in in
1881
1882
1881
1882
Groningen -
32
32
4865
5024
Friesland
66
66
8315
8435
8
8
1076
1130
Overijsel
10
11
2226
2192
Gelderland
56
58
7880
8286
Utrecht
26
28
5002
5085
Noord-Holland
48
49
9242
9823
Zuid-Holland
83
86
14597
15856
Zeeland
20
21
2448
2510
Noord-Brabant
15
15
1534
1634
Limburg
1
1
22
25
365
375
57207
"60000
12 nieuwe scholen met den bijbel zijn of komen
spoedig in aanbouw en staan dus eerlang geopend
te worden, nl. te Dordrecht, Oudewater, Charlois,
Amsterdam, Wormerveer, Surhuizum, Warnswerd,
's Gravenhage, Rotterdam, Vreeswijk, Monniken
dam en Kralingen.
Van de 375 bestaande scholen worden er 158
gesubsidieerd door de vereeniging voor Christelijk
nationaal schoolonderwijs tot een jaarlijksch be
drag van 28,150 en 30 scholen worden gesub
sidieerd door de vereeniging voor gereformeerd
schoolonderwijs tot een bedrag van 5450.
Voor de 60,000 leerlingen, die onze scholen
bezoeken, worden jaarlijks (berekend tegen 20
per kind) 1,200,000 door de ouders en belang
stellenden in de «school met den bijbel" vrijwillig
te zamen gebracht.
Van vertrouwbare zijde wordt aan het Bat.
Hand. medegedeeld dat het voornemen bestaat,
onze vestiging te Samalangan op te heffen. De
betrokken departements-chefs zijn dientengevolge
van de noodige bevelen voorzien.
Te Kampen is tot lid van den gemeenteraad
gekozen de heer m' P. Roetert Tak Ez., kanton
rechter aldaar.
Aan het „politiek rapport" van den gouverneur
van Atjeh en onderhoorigheden, loopende tot 27
Juni, is het volgende ontleend:
Ofschoon de resultaten van den tocht naar den
Gle-Taroem-pas op den 14eö Juni alleszins bevredi
gend waren, bleek het weldra, dat er weder marau-
deurs in den bergpas waren teruggekeerd; ook
Toengkoe di Tirou zocht zijn verbrand kamp op.
Den 18en werd daarom opnieuw een patrouille
daarheen gezonden, die den pas doortrok zonder
noemenswaardigen tegenstand te ontmoeten. En
kele dagen later vernam het bestuur, dat Toengkoe
di Tirou de wijk had genomen naar Mata Aer Batoe
Mergati, aan den voet ran den Goenoeng-Raja,
gelegen op 1600 M. afstands achter Anaq-Gle.
die glinsteren niet zoo nu, gij zijt onge
duldig, jongeling, dat kan ik mij begrijpen, gij
verlangt ernaar om uw moedertje te laten zien
welk een voortreffelijke keus gij gedaan hebt,
ja, goede vrouw, gij kunt lang zoeken eer gij nog
zulk een dochter vindt. En een engel van goed
heid, zeg ik n, nu, tot over een half uurtje,
gij neemt mij immers niet kwalijk in den
tuin zal zij niet zijn, misschien in de kerk,
gij moet rechtsom gaan, den gang door
zoo 1"
Het kerkje dat zij betraden was klein en ar
moedig, met kale muren en een platte, half ver
molmde houten zoldering. Links stonden de
groote banken -joor de zusters, rechts de kleine
bankjes voor de .vondelingen. Het was er sche
merdonker, en al het licht dat door de smalle
venstertjes kon vallen, scheen zich op het altaar
te vereenigen. Daarboven hing een oude schilderij,
Christus als kindervriend voorstellende, en daar
onder stond, blinkend en schitterend, alsof van
haar al het licht uitging, een nieuw vergulde
Madonna, op een zilveren halve maan; het ge
zichtje was fijn geschilderd en keek vriendelijk
lachend naar omlaag.
Daarnaast knetterden twee gele waskaarsen met
roode vlammenhet rook er naar wierook en
verwelkt groen.
Daar zag hij haar weder
«Moeder, daar is zij," zei Benetto, en trok
haar aan den rok.
Anita lag op de onderste trede geknield en
De gemaakte militaire manoeuvres oefenden een
woldadigen invloed uit op de hoofden en de goed
gezinde bevolking, die door de voortdurende stoute
rooftochten van de maraudeurs in onrust dreigden
te geraken.
Meermalen werd het bestuur door de hoofden
van voorgenomen aanvallen der maraudeurs ver
wittigd, waardoor deze konden worden verijdeld.
Niettemin is hier een treurig voorval te vermelden,
dat in den nacht van 18 op 19 Juni op Poeloe
Bras plaats greep. Een bende van naar schatting
60 man stak de veekraal en de koclieloodsen, op
eenigen afstand van het steenkolen-etablissement
gelegen, in brand, vermoordde een mandoer en
4 Chineesche koelie's, en een Atjeher, in dienst
van den administrateur, verwondde nog verschei
den personen en maakte zich meester van eenige
goederen en geld, gezamelijk voor een waarde
van pl. m. 2000, en van eenige wapens.
Eerst den 22en kon met de vervolging der
roovers een aanvang worden gemaakt, nadat den
20e® een detachement van 60 man van den vasten
wal was aangekomen. Vier der roovers werden
achterhaald, terwijl de bevolking voortgaat met het
opsporen der misdadigers. Naar het schijnt, be-
hooren dezen allen op Poeloe Bras thuis, waar de
bende door een Makassaar en een Javaan georga
niseerd moet zijn.
Den 22en werd ter hoogte van Kali Lingkar
het transport van Kroeng Gloempang door de
bende van Toekoe Hasan bin Toekoe Paja aange
vallen. Hoewel het transport gewaarschuwd en
daarom tot. pl. m. 100 bajonetten verstrekt was,
gelukte het den maraudeurs zich van verschillende
goederen meester te maken. Twee Europeesche en
even zooveel inlandsche fuseliers en drie dwang
arbeiders werden gekwetst, een dwangarbeider
werd gedood. De Atjehers verloren twee dooden
en twee gewonden.
In den politieken toestand der onderhoorigheden
kwam geen verandering.
Door den oudst aanwezenden zeeofficier in- en vóór
de monding der Indragiri-rivier wordt onder dag-
teekening van 24 Juni jl. o. a. het volgende bericht
«De gouvernements-stoomer Indragiri kwam den
19eM Juni liier weder terug, medebrengende de
postpakketten en zes kisten met gezelschapsspelen,
tabak en pijpen, hoeken enz., ons toegezonden van
wege het centraal comité van het Roode Kruis in
Nederlandsch-Indië, ter veraangenaming van het
leven van den matroos hij de hier gestationneerde
scheepsmacht. Die nieu we onbekrompen toezending
van bedoeld comité wordt door de bemanningen
met dankbaarheid ontvangen en op hoogen prijs
gesteld."
Onze consul-generaal te Lissabon maakt de vol
gende opmerkingen over den handel tusschen
Nederland en Portugal
Een geregelde stoomvaartverbinding is het
groote desideratum. De booten der Kon. Ned.
Stoombootmaatschappij hebben deze plaats in de
laatste 20 jaren aangedaan, juist dikwijls genoeg
om de kleine zeilschepen weg te jagen, die voor
stak boven allen uit; de grootste vondelingen
lagen naast haar, de kleineren op de treden voor
haar en de allerkleinsten bovenaan, dicht naast
elkaar. Een was nog bezig om naar boven te
klouterendoch rolde telkens weêr achteruit.
Allen hadden de handjes gevouwen voor het ge
bed, en telkens wanneer die van vermoeidheid
zakten, hief Anita de haren hooger op* Dat was
een stilzwijgende berisping, want fluks gingen
ook de kleine handjes weêr in de hoogte. Men
hoorde slechts een zacht gefluister, waaruit men
af en toe een woord van het gebed kon opvangen,
doch het kleintje, dat te vergeefs de hoogste trede
zocht te bereiken, liet met opzet een luid gepre
vel hooren. Thans keerden een der biddenden
zich om en verzocht Anita om zijn handjes, die
uit elkaar gegleden waren, weêr saam te voegen.
Daardoor werd het profiel van Anita zichtbaar,
dat door de terugkaatsing der vergulde Madonna
met een matten glans verlicht werd en zich scherp
afteekende tegen het donkere altaarkleedeen
gedeelte van het edele voorhoofd, die fijne lijnon
van den neus en tusschen de rozenlippen een
paar blinkende witte tandjes, ach I en die
groote, mooie oogen 1
Benetto trilde bij de gedachte hoe die groote
oogen hem in den tuin hadden aangekeken, ja,
tot in het diepst van zijn hart waren doorgedrongen.
Nu stond Anita op en de kleinen volgden schie
lijk haar voorbeeldzij boog voor de Madonna
de kleinen maakten insgelijks een dienaresje,
waarmede enkelen echter niet terecht konden.
heen voor dezen handel werden gebruikt, maar
niet geregeld genoeg om een vermeerdering der
zaken teweeg te brengen. In den laatsten tijd
zjjn zij regelmatiger aangekomen op haar uitreizen
naar Italië, maar niet op haar thuisreizen van de
Middellandsche zee naar Amsterdam. Daarom
schenken onze kooplieden, uit den aard der zaak,
bij voorkeur hun aandacht aan andere havens,
zooals Havre, Antwerpen, Liverpool, Hamburg
enz., waar de goederen vanhier uitgevoerd, onge
veer dezelfde prijzen maken als in Holland en
waarheen stoomers varen, die hier bijna wekelijks
laden. De opmerkingen slaan op de producten
der Portugeesche koloniën, als koffie, was, cacao,
gom copal enz., zoowel als op inlandsche produc
ten en fabricaten, waarvan ik noem sinaasappelen,
aardappelen, kastanjes, sissers, kurk, honig enz.
Een zeker getal kleine vaartuigen, voorname
lijk uit Vlaardingen, komen nog telken jare om
ladingen zout voor de visscherijen, vijgen uit de
zuidelijke havens en wat kurk te halen. Die
kleine galjooten en schoeners zijn in hun soort
om de wijze waarop zij bestuurd worden, vaak
door enkele mannen en jongen», bewonderens
waardig en schoon somtijds bespot, houden zij den
naam en faam der Hollandsche zeelui uitstekend
op. Sinds eenigen tijd is de prijs van Portugeesch
zout aanmerkelijk omhoog gegaan, ten gevolge van
ongunstige seizoenen en hebben de Nederlandsche
visscherijen haar voorraad van elders moeten
halen. Een goede zonnige en windrijke zomer
zal dit echter weer in orde brengen.
Een tak van den Portugeeschen handel is tot
dusverre zeer door de Nederlandsche kooplui ver
waarloosd, ik bedoel den handel in wijnen, die
in dit land in een groot aantal variëteiten wor
den voortgebracht en voor verdere ontwikkeling
vatbaar zijn. Tegenwoordig worden duizenden
vaten lichte Portugeesche wijnen maandelijks naar
Bordeaux verscheept, vanwaar zij daarna hun weg
naar de meeste andere landen vinden, Holland
incluis, maar onder Fransche namen en waar
schijnlijk met bijmengsels, in geen geval zoo ge
zond als het zuivere druivensap, dat nog in dit
land te krijgen is. Waarom zouden de groote
Nederlandsche wijnkoopers hun voorraad niet
rechtstreeks vanhier nemen Als hun klanten
er op staan Chateau Margaux, St. Julien enz. op
hun flesschen te zien, dan kunnen zij die etiquet-
ten er even goed in Holland als in Bordeaux op
plakken, maar het zou veel beter zijn, als zij
zich trachtten los te maken van Fransche namen
en de Portugeesche wijnen invoerden zooals zij
zijn. Collares, Termo tinto, LavradioBucellas
Carcavellos, witte Lissabon en vele andere soorten
zouden zich spoedig spoedig een naam maken en
zouden wellicht den noordelijken smaak beter
passen dan de dunne en somtijds zure, maagzuur
gevende „Bordeaux-wijnen."
Omtrent den toestand van veld- en boomvruch
ten schrijft de Leidsche Ct
Met het eindigen der hondsdagen heeft de groot
ste warmte van den zomer haar toppunt bereikt,
Daarna begaven allen zich naar den üitgaüg'
Eensklaps werd het meisje Benetto gewaar, wiens
oogen als twee brandende kolen op haar ge
richt waren. Zij ontstelde, bleef een oogenblik
staan, doch beiden waren zoo getroffen, dat zjj
geen groet wisselden.
Daarna vervolgde zij haar weg, trok de klein
tjes achter zich aanzooveel als elke vinger harer
handen er kon vatten en de anderen hielden zich
aan haar japon vast.
Anita was in de verwarring bijna gedachteloos
het wijwater-bakje voorbijgegaandoch zij bedacht
zich nog intijds, doopte de hand in het koperen
bekken en nu wilde elk kind ook wijwater heb
ben zij deelde aan allen ervan mede en nadat
ook de kleinste zijn kruis gemaakt had, verdween
zij met haar geheele gevolg in den kloosterhof,
waar de zon om elk hoofdje een gouden stralen
krans vormde.
»Kom, moeder!" zei Benetto eindelijk, als
uit een droom ontwakendhet was alsof de
tegenwoordigheid van Anita hem alle gedachten
ontnomen had. Nu eerst vestigde hij den blik
op zijn moeder.
«Alle heiligen! Wat is er?!"
Zijn moeder lag voorover op de knieën en
bedekte hare oogen met de handen.
«Dat is zijdat is zijbracht zij met
moeite uit.
«Nu ja, moeder, zeker is zij dat, maat
wat hebt gij toch?"
«Heilige Moeder Gods, sta ons bjj, dat wjj