N° 166.
125e Jaargang.
1882.
Maandag
17 Juli.
Werklieden-Pensioen.
Middelburg 15 Juli.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
A d verten tien 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daübe Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
MIDDELBEJRGSCH
C01IR4IVT.
Vervolg
Wij hebben in ons noromer van den 10ea
dezer eenige redenen aangevoerd, op grond
waarvan het ons voorkwam dat het besluit van
het hoofdbestuur der maatschappij lot nut van
't Algemeenom de ten vorigen jare toegezegde
ondersteuning aan een op te richten pensioen
fonds voor werklieden weder in te trekken,
niet in alle opzichten gemotiveerd geacht kon
worden. Enkele argumenten staan ons nog
ter beschikking, welke het ophouden van de
medewerking der maatschappij, op dit oogen-
blik, nog meer doen betreuren.
De noodzakelijkheid der propaganda van het
denkbeeld van levensverzekering onder de
werklieden behandelden wij reeds, evenals de
moeilijkheid, om niet te zeggen de onmogelijk
heid, dier propaganda, wanneer de zaak een
onderdeel van den werkkring der groote levens
verzekeringmaatschappijen wordt. Een eigen
fonds zal meer ingang vinden, niet alleen onder
de werklieden, maar waarschijnlijk ook onder
de patroons en onder allen, die niet behooren
tot de industrieele wereld, doch zich geroepen
voelen om tot verzekering van den ouden dag
der werklieden iets te doen. Bovendien zal
het mogelijk zijn voor het werklieden-pensioen
fonds de medewerking van den staat in te
roepen, zonder daarom nog het socialistisch ter
rein te betreden en de levensverzekering van
arbeiders tot eene staats-zaak temaken. Wan
neer de tusschenkomst der postkantoren en der
post-spaarbank verkregen kon worden voor het
kosteloos ontvangen en overmaken der premiën,
alsook voor het sluiten der polissen, dan zou
reeds voor de propaganda van het denkbeeld
en voor de hesparing van kosten een niet te
verwerpen voordeel voor het werkliedenfonds
verkregen worden. Datzelfde voorrecht toe te
kennen, voor hetzelfde doel, aan particuliere
verzekering-maatschappijen, daaraan kan zeker
niet gedacht worden.
Ook is het plan van het werklieden-pensi
oenfonds, al zijn tegen de ontwerpen der eerste
en der tweede commissie van rapporteurs sedert
een jaar nieuwe bedenkingen gerezen, nog niet
geheel uit het oog verloren. In 't begin van
dit jaar is, zooals onze lezers zich misschien
herinneren, te Amsterdam eene vergadering van
belangstellenden gehouden, welke ofschoon
geen dadelijken uitslag opgeleverd hebbende,
toch niet geheel zonder gevolg gebleven is. Het
bleek op die bijeenkomst, hoe vreemd dit
klinken moge in de ooren van ben, die aan den
inhoud der periodieke pers voortdurend hun
aandacht wijden, dat het vraagstuk van het
werklieden-pensioen, zooals dit zich sedert
een jaar of vier in Nederland heeft ontwikkeld,
nog geheel onbekend was gebleven aan mannen,
wier belangstelling in en toewijding aan onder
werpen van groot maatschappelijk gewicht
ontwijfelbaar en beproefd zijn. De Amster-
damsche meeting is een middel geweest om
hunne gedachten in de richting van dit onder
werp te leiden. Al kon nu het debat te Am
sterdam, om de opgenoemde reden, bijna niet
anders dan onvoorbereid en onvruchtbaar zijn,
het heeft toch dit gevolg gehad dat andermaal
eene commissie, ditmaal van twintig leden,
waaronder er zijn wier namen in onze beurs
en handelswereld klank en beteekenis hebben,
den arbeid der overweging van het pensioen,
plan aanvaard hebben. Zij zullen hetgeheele
De ramp van de Adder heeft ons genoodzaakt, de
voortzetting van dit opstel eenige dagen uit te stellen. In
't begin dezer week waren de gemoederen te zeer vervuld
van de vreeselijke gebeurtenis en ook het hoofd van den
schrijver stond er niet naar, om zich met maatschappelijke
studiën bezig te houden. Rbd.)
aanwezige materiaal weder door te werken
hebben en hun bevinding, welke die ook zijn
moge, zal eerst kunnen uitmaken of het denk
beeld van een Nederlandsch werklieden-pen
sioenfonds bij degenen, zonder wier medewer
king het hopeloos is aan de uitvoering te
denken, al dan niet op onoverwinnelijke bezwa
ren stuit.
Op deze gronden komt het ons niet geheel
gerechtvaardigd voor, dat de Ned. M* van
Nijverheidop hare deze week gehouden alge-
meene vergadering, haar steun reeds terugge
nomen heeft dat het Nut gereed staat dit
voorbeeld te volgen, en dat de laatstgenoemde
maatschappij, in ruil voor de toegezegde deel
neming en subsidie, het pensioen-plan gaat
afschepen met eene bereidverklaring om
„nieuwe maatregelen tot bereiking van bet
beoogde doel in beraad te nemen, indien de
mogelijkheid blijkt om een zelfstandig fonds
tot stand te brengen op zoodanige grondslagen,
dat voor de (thans geopperde) bedenkingen
geen ruimte overblijft." Die verklaring lijkt
ons te koel, te vol voorbehoud, om er iets
anders in te kunnen zien dan eene schijnbare
concessie, welke men fatsoenshalve niet ont
houden kan aan eene zaak, tot welker bevor
dering twee achtereenvolgende algemeene
vergaderingen, na rijpe voorbereiding, zich
gezind verklaard hebben.
Ons blijft thans over, na onze lezers in korte
trekken op de hoogte gesteld te hebben van
hetgeen laatst voorgevallen is ten aanzien van het
steeds met belangstelling door ons gevolgde
pensioen-plan, nog melding te maken van enkele
op zich zelf staande pogingen tot bereiking
van het doel der verzekering van den ouden
dag des werkmans, in meer beperkten kring.
De maatregelen door den heer Van Marken,
directeur der Ned. Gist- en Spiritus-fabriek te
Delft, in die richting getroffen, hebben wij
reeds vroeger beschreven. Hem is 't gelukt,
de aandeelhouders zijner bloeiende onderneming
over te halen, jaarlijks een gedeelte hunner
winst af te zonderen tot het verzekeren van een
pensioen aan hun werklieden en tot ondersteu
ning van hetgeen door deze uit eigen middelen
gedaan wordt om hun toekomst te verbeteren.
De Nat. Levensver zekeringlank te Rotterdam is
daartoe het werktuig en de zaak is zoo geregeld,
dat hetgeen eenmaal met deze bestemming op het
hoofd van een werkman is vastgezet, ongeacht
de al of niet-voortzetting van de betaling der
jaarlijksche premien, hem voor altijd het recht
op eene nitkeering, naar evenredigheid van
het gestorte bedrag, op een overeengekomen
leeftijd, verzekert. Wij willen hierbij niet
verzwijgen, dat het juist de heer Van Marken
is, die, van een der ontwerpers van een zelfstan
dig werklieden-pensioenfonds, de meest werk
zame bestrijder van dit denkbeeld in den boe
zem van het Nut en van de Mij. van Nijverheid
geworden is. De geringe ondersteuning, welke
het zelfstandige fonds in den kring van pa
troons en industrieelen gevonden heeft, gevoegd
bij zijne opgedane ervaring van de mogelijk
heid om met eigen middelen, bij eene solide
maatschappij, de toekomst zijner werklieden te
verzekeren, hebben hem ertoe gebracht om
zijne vroegere voorkeur voor een eigen fonds
te laten varen.
Ofschoon wij deze beschouwing van den
heer Van Marken niet deelen, komt het niet
in ons op zijn warmen ijver voor het lot van
den werkman van verflauwing te verdenken.
Daarvoor heeft hij te veel overtuigende bewij
zen van vruchtbare belangstelling en toewij
ding aan de zaak gegeven.
Een ander pensioen-plan is ontworpen, uit
gevoerd en in het jongste nommer der Vragen
des Tijds beschreven door dr. J. Th. Mouton,
directeur der Haagsche Margarine-boterfabriek.
Diens streven is aanvankelijk geheel gericht
op het winnen van zijne werklieden voor het
verzekericgs-denkbeeld. Zijn pensioenfonds is
niets dan een spaarkas. De werkman brengt
zooveel en zoo dikwijls in als hij verkiest en
kan het gestorte terugkrijgen wanneer hij dit
wenscht. Maar indien en^voor zoover hij zijne
spaarpenningen onaangeroerd laat en ze tot
pensioen-verzekering laat oploopen, komen de
bestuurders van de fabriek bem te bulp door
een gedeelte hunner winst af te staan tot ver
sterking van het pensioenfonds, welke toelage
wordt omgeslagen over de deelhebbers van dat
fonds. Wie den dienst der fabriek uit eigen
verkiezing verlaat, behoudt alleen recht op uit-
keering van hetgeen hij zelf gestort heeft, met
bijberekening van rente op rente a 4 pet.
'sjaars. Wie echter ontslagen wordt wegens
ongeschiktheid door ouderdom of ziekelijkheid,
ontvangt het bedrag zijner eigen spaargelden
en renten, alsmede hetgeen daartoe achter
eenvolgens door het bestnur der onderne
ming is bijgedragen. Hij kan zich voor die
som eene levensverzekering aanschaffen, naar
verkiezing met of zonder medewerking van
de bestuurders der fabriek. Bij overlijden
van een deelhebber in bet fonds ontvangen zij,
voor wie hij den kost verdiende, al de op zijn
naam geboekte gelden. Van den stand van
het spaar-pensioenfonds, dat onder een afzon
derlijk hoofd in de boeken der fabriek loopt
en door hare directie beheerd wordt, alsmede
van ieders aandeel daarin, wordt jaarlijks aan
de werklieden verslag gedaan.
Ziedaar in hoofdtrekken het plan van den heer
Mouton, dat zonder op den naam van partici
patie in den waren zin des woords aanspraak
te kunnen maken, echter mede gebouwd is op
het vruchtbare beginsel, dat het geldelijk be
lang van patroon en werkman tot beider voor
deel samen te brengen is en de winst van den
een niet zonder invloed op het lot van den
ander behoort te zijn. Voor een hoogeren
vorm van deelgenootschap in de winst, mag
met grond verondersteld worden dat de arbei
ders der Haagsche fabriek, evenals die der
onderneming van den heer Van Marken, de
vereischte ontwikkeling en geschiktheid zouden
missen. „Zorg voor de toekomst, zegt de
heer Mouton, ligt meestal niet in denaard
van werklieden die geen ambacht kennen.
De sleur alleen doet hen deel nemen in een
begrafenis- en ziekenfonds; levensverzekering
is voor de meesten een splinternieuw denkbeeld,
waartoe opvoeding noodig is om hen van het
nut ervan te doordringen. Tot die opvoeding
behoort de gewoonte van sparen krachtig hij
te dragen. Wij komen daardoor in een cir
kelgang: gewoonte van sparen is noodig voor
pensioenvorming en pensioenvorming kan alleen
door sparen verkregen worden."
Aanvankelijk heeft de heer Mouton reeds
eenig geluk op zijn werk. Er is iets aan
doenlijks in, uit een staatje, dat hij mededeelt,
te zien hoe arbeiders, met talrijke gezinnen,
erin slagen in den loop van eenige maanden
een kleinigheid van hun gering loon af te
zonderen voor den kwaden dag» Welk een
afstand nog, tusschen die sommetjes en een
pensioen-verzekeringToch ligt, tusschen die
weinige spaarpenningen en het volstrekt niets
bezitten, weder al de afstand, die het moedig
beginnen van het moedeloos neerzitten scheidt.
Daarom is de belangstelling van ieder, die
aan het pensioen-vraagstuk zijne aandacht
schenkt, ook aan dit spaar-pensioenfonds van
de Haagsche Margarine-boterfahriek verzekerd.
Zooals gisteren in een gedeelte onzer oplaag werd
medegedeeld, heeft de minister van marine ƒ2000
uitgeloofd voor het vinden van het wrak van jde
Adder.
Verder bevat de Staats Gt. de volgende bekend
making
Ten einde allen twijfel weg te nemen, die door de ver
melding der tijdingen omtrent den rammonitor Adder,
geplaatst in de Staatscourant van 12 dezer, zouden kun
nen ontstaan, strekke dat van het vertrek van dat vaar
tuig van IJmuiden op 5 Juli jl., dien dag of later, noch
hij het dep. van marine, noch bij den directeur en komman-
dant der marine te Hellevoetsluis eenig bericht werd
ontvangen.
Uit deze mededeeling, welke met blijdschap ont
vangen zal worden door allen, die niets liever
willen dan zekerheid te bezitten dat geen verzuim
of zorgeloosheid deel heeft aan het onheil, dat ona
vaderland getroffen heeft, blijkt dat de minister
van marine zelf erkent waar het hoofdpunt van
bezwaar gelegen is. Er is nu verklaard, dat in
Den Haag geen bericht van 't vertrek van den
monitor ontvangen is. (Het zenden van eene
dépêche naar Hellevoetsluis hebben wij van 't begin
af niet waarschijnlijk geacht). Er moet nu nog
bewezen worden dat er geen bericht verzonden,
en waaraan die nalatigheid toe te schrijven is.
Immers dat het een nalatigheid is, kan,
in verband tot het communiquédat het Vaderland
Woensdag ontving (zie M. Gt van 13 dezer) geen
oogenblik betwijfeld worden. De 1 minister geeft,
volgens dat communiqué, wèl last dat een monitor
uit Amsterdam vertrekken moet, b. v. naar Hel
levoetsluis maar of het vertrek uit IJmuiden ook
volgt, daarnaar wordt stelselmatig nooit gevraagd,
omdat een vraag als een wenk zou kunnen opge
vat worden en men den kommandant volkomen
vrij wil laten om te wachten tot weer en wind
hem geheel dienstig voorkomen. Er zijn dan ook
voorbeelden dat monitors acht dagen lang te
IJmuiden zijn blijven liggen. Al dien tijd zweefden
ze dus tusschen hemel en aarde. Te Amsterdam
waren ze niet meer, op de bestemde plaats waren
ze nog niet; naar ze vragen mocht men niet
het was dus langs den weg der inductie en uit het
negatief bewijs van het ontbreken van een tele
gram, dat de minister van marine tot de gevolg
trekking komen moest, dat de monitors zich nog
te IJmuiden bevonden.
Dit is zeker een zonderlinge toestand. De sluit
steen van het betoog, dat de verantwoordelijkheid
van het personeel van het ministerie in dit
opzicht dekt, is het IJmuidensche telegram. Het
ontbreken daarvan moet verklaard en verantwoord
worden.
In ons Bijvoegsel van heden is opgenomen een
staat, dien wij van de directie van den stoomtram
MiddelburgVlissingen v. v. ontvangen hebben,
aantoonende-een overzicht der exploitatie gedurende
de eerste zes maanden na de in dienst stelling der
onderneming. Afgescheiden van de financieele
uitkomsten, blijkt daaruit dat het nieuwe middel
van vervoer ontwijfelbaar in eene behoefte voor
ziet. Gemiddeld 513 personen per dag werden
gedurende het tweede kwartaal, dat is dus sedert
de dienst ten naasten bij geregeld heeft plaats
gehad, vervoerd. Naarmate alle twijfel omtrent de
zekerheid der tijdstippen van vertrek en aankomst
ophoudt, zal het aantal zeker nog grooter worden.
De aangekondigde zwem-wedstrijd werd heden
middag in het kanaal, nabij de zwem- en bad
inrichting alhier gehouden. Behalve een donder
bui, vergezeld van slagregen, die natuurlijk
gedurende de pauze de toeschouwers ongeveer even
nat kwam maken als de zwemmers, was het weer
gunstig.
De prijzen werden behaald als volgt:
Afdeeling A. Snelzwemmen op den buik, af
stand 80 meter, 16 deelnemersprijs, luciferstan
derd, geschonken door den burgemeester en de'
wethouders, C. R. Koning (1 m. 17 sec.), premie,
aschbak, C. Tielenius Kruijthoff (1 m. 23 sec.); de
laatst aankomende zwemmer had 2 m. 5 sec.
noodig.
Afd. B. Snelzwemmen op den rug, afstand 40
meter, 10 deelnemersprjjs, rooktafel, geschonken
door den heer J. J. H. Doorenbos, C. R. Koning
(41 sec.), premie, sigarenpijp, A. J. Vermeulen
(48 sec.); de laatst aankomende had 1 m. 30 sec.
noodig.
Afd. C. Duiken, 9 deelnemers, prijs, likeurstel,
geschonken door den heer H. Tak, A. Gravestein
7 sec., premie, pennenrek, V. Gravestein 9 sec.
Afd. D. Fraai zwemmen, 11 deelnemers. Prijs,
gouden manchet-knoopen enz., geschonken door
den heer G. Alberts Lz., M. J. J. Sprenger, premie,
wandelstok, geschonken door den heer mr. E.
Fokker, A. Gravestein.
Afd. E. Tobben wedstrijd, afstand 40 meter. 30
deelnemers. Prijs sigaren doos, A. Gravestein (1
m. 30 sec.), premie reistasch, geschonken door
den heer G. Keyzer, C. J. Wasch (1 m. 37 sec.)
De uitreiking der prijzen en de wedstrijd werd
opgeluisterd door de muziek der dienstdoende
schutterij van Middelburg.
Vlissingen, 14 Juli. Door een kindervriend*
die onbekend wensebt te blijven, is de aanzien
lijke som van f 200 aan het hoofd van school B
alhier geschonken, teneinde de leerlingen uit het
5C en 6e leerjaar, ten getale van ongeveer negentig,
op een der vacantie-dagen in de volgende week
een rijtoer te doen maken door de schoonste ge
deelten van Walcheren, als belooning voor getrouw
schoolbezoek en gemaakte vorderingen in het afa
geloopen schooljaar.
