Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Gemengde Berichten.
Uit het verslag vernam men dat de vereeniging
sedert hare reorganisatie in October 1880 zich
niet alleen met reuzenschreden uitbreidde, doch
allerwege vele blijken van belangstelling onder
vond.
Tot leden van het hoofdbestuur werden benoemd
de heeren F. M. van Erp en P. Warburg, terwijl
de aftredende leden van het hoofdbestuur J. J.
Timmers, L. Zeiler, F. W. Hering en A. Rovers
werden herkozen,
Alhoewel volgens de grondslagen der vereeni
ging het batig saldo, op 28 Februari van elk jaar
in de ondersteuningskas aanwezig, onder alle
gewone leden vóór de wet van 29 Mei 1877 ge
pensioneerd, zou behooren te worden verdeeld, is
echter met 22 tegen 14 stemmen besloten het
voorstel der speciale commissie aan te nemen,
hetwelk concludeerde
a geen versnippering door uitkeering aan hen,
die het op dit oogenblik niet zóo noodig hebben
6 het aantal voortdurende ondersteuningen in
verhouding van de daardoor vrijkomende som uit
te breiden;
c op voordracht van de afdeelings-besturen een
gratificatie toe te kennen aan hen, die wel niet
in de termen vallen tot voortdurende ondersteu
ning, doch van wie tevens kan geacht worden
dat die gratificatie hun zeer welkom zal zijn,
waardoor alweder in ruimer kring de nuttige
werking der vereeniging gevoeld wordten eindelijk
d om te voldoen aan het bepaalde, dat er alge-
meene uitkeering zal gehouden worden, de alge-
meene verdeeling voor dit jaar te bepalen tot het
bedrag der contributie, die elk lid op 1 Maart
schuldig was.
De Economist over Juni bevat verscheidene be
langrijke artikelen, waarop wij bij gelegenheid
terug hopen te komen.
De heer De Bordes behandelt de wijze van rege
ling der spoorwegtarieven en de afdoening der
daaruit voortspruitende geschillen, in Engeland,
Frankrijk en Duitschland. Zijne slotsom is, dat
het Engelsche stelsel, waarbij aan de spoorweg-
besturen vrijheid gelaten wordt om de vrachtprijzen
vast te stellen naar de behoeften van 't verkeer
en dus op de wijze van iedere handels-overeen
komst tusschen belanghebbenden, zonder ingrij
pende bemoeiing van staatswege, in 't algemeen
belang de meeste aanbeveling verdient. Dat wordt
ook erkend door de deskundigen in spoorweg
zaken in Frankrijk en in Duitschland, niettegen
staande in die landen het beginsel der tariefbe
paling van regeeringswege wordt toegepast, in
Duitschland vooral met het doel om de spoorwegen
in oorlogstijd en tot in standhouding van het
protectiestelsel in tijd van vrede te kunnen ge
bruiken.
Yan hoeveel belang dit vraagstuk ook voor ons
land is, blijkt uit de volgende opgaaf, door de
redactie van den Economist daarbij gevoegd.
In 1880 bedroeg de algemeene invoer overland
2403 millioen kilogramdaarvan kwam slechts
64 millioen langs de gewone landwegen, en 2339
per spoorweg, alzoo respectievelijk 2' percent en
97 s percent. In 1873 was deze verhouding nog
181 en 81* percent.
Yan den uitvoer te lande in 1880, bedragende
1321 millioen kilogram, werd 116 millioen langs
de gewone wegen vervoerd, en 1204 millioen per
spoorweg, alzoo respectievelijk 81 en 91" percent,
tegen 11' en 882 percent in 1873.
Ook in de voorafgaande jaren was dezelfde
verplaatsing der transporten van jaar tot jaar
duidelijk merkbaar. Ramingagewijze kan men
aannemen dat de percentsgewijze verhouding der
hoeveelheden was
Invoer te lande.
Gewone wegen Spoorwegen.
1864 30 pCt. 70 pCt.
1873 18' 819
1880 2' 979
Uitvoer te lande.
Gewone wegen Spoorwegen.
1864 32 pCt. 68 pCt.
1873 11' 882
1880 81 91°
De le luit. der inf. Winckel geeft een opstel
over de voeding van den Nederlandschen soldaat.
Hij vergelijkt de scheikundige bestanddeelen der
spijzen, welke sedert de in het vorige jaar inge
voerde voorschriften aan onze soldaten verstrekt
worden, met hetgeen volgens prof. Mayer, Voit,
Pettenkofer, Rubner en andere physiologen voor
een volwassen man noodig geacht wordt. Zijn
slotsom is, dat de tegenwoordige militaire voe
ding goed en doelmatig mag genoemd worden,
dat is: dat zij bestaat uit eene voldoende hoe
veelheid voedingsstoffen, in die hoeveelheid dat
daardoor de verliezen vergoed worden, welke door
een volwassen mensch, bij middelmatig zwaren
arbeid, geleden worden. Minder gunstig is zijn
oordeel over de wijze van bereiding der spijzen en
over de verdeeling der maaltijden van de sol
daten, doch ook hierin zijn in de laatste tijden,
vooral door de bepaling dat in de keukens vaste
koks aangesteld zullen worden, eenige verbete
ringen gebracht. Eene doelmatiger kook-inrich-
ting in alle kazernen blijft te wenschen.
Van den heer P. N. Muller is eene beschouwing over
het ambachts-onderwijs, welke hierop neerkomt dat
vooral aan de opleiding der handwerkslieden meer
zorg besteed moet wordendat eene overlading
met theoretisch onderwijs af te keuren is, en
dat alleen goed grondig onderricht in lezen, schrij
ven, rekenen en teekenen in staat is om een
degeljjken en bekwamen handwerksstand aan te
kweeken, zonder welken er geen welvaart in een
land denkbaar is.
De heer G. Bosch geeft als bestuurder der
's Hertogenbossche iVute-spaarbank en hulpbank
eenige wenken over het maximum-bedrag van
inleg en over de doelmatige besteding van het
reservefonds der spaarbanken. De redactie van
den Economist vult die wenken harerzijds met
eenige opmerkingen aan.
Eindelijk bevat de aflevering een stukje van
den heer W. A. Coolen over hypothecaire obliga-
tien aan toonder; een vervolg der statistiek van
scheepvaart en scheepsbouw in de laatste jaren,
benevens eenige van elders reeds bekende stukken,
overzichten en berichten.
Op de kermis te Deventer werd door een vreem
deling, die een lijmkraam had, ook verkocht poudre
pour rire, dat liever poudre pour nuire mocht ge
noemd worden, en ook wel bekend is onder den
naam van jeukpoeder.
De verkoop van dit poeder is echter terstond
verboden, op verzoek van de gezondheids-commis
sie aldaar, omdat het gebruikt werd om uit bal
dadigheid dezen en genen op de huid te strooien,
liefst langs den rug, waardoor een hevig jeuken
en branden ontstaat, gevolgd door roodheid en
puistvorming, terwijl het ook nog tot andere doel
einden schijnt te dienen, die op zedelijk gebied ten
hoogste afkeurenswaardig zijn.
Het poeder bestaat volgens de Industrie-Blatter
(zie Pharmac. weekblad van 30 April 1882) uit de
borstelharen van den kratz- of wrijfboom, stizolobium
pruriens, een in Oost- en West-Indië inheemsche
slangenstruik uit de familie van de Leguminosen.
Zou het niet goed zijn den verkoop van dit poe
der in kermiskramen ten strengste tegen te gaan
(Zw. Ct.)
Het dividend der Af®. tot ezpl. van Staatsspoor
wegen over 1881 bedraagt, blijkens het jaarverslag,
13.45 per aandeel van 250.
Bij een vermeerdering der gemiddelde exploita
tielengte met 6,6. pet., stegen de totale ontvang
sten met 754,641.88^ of 8.05 pet., en bedroeg
de toename der exploitatiekosten 435,338.11 of
9.58 pet.
De pogingen tot uitbreiding van het personen
verkeer werden met gunstigen uitslag bekroond;
de opbrengst van het reizigers- en bagage ver voer
was weder 353,157.75 hooger dan in 1880. Het
goederenvervoer is zeer belangrijk toegenomen,
namelijk wat de vervoerde hoeveelheid betreft; de
opbrengst, hoewel 393,940.021 meer dan 'tvorig
jaar, is niet evenredig aan den omvang van het
vervoer. De opbrengst per ton en per kilometer,
welke in 1879 en 1880 resp. 3.09 cent en 2.51 cent
bedroeg, was in 1881 2.34 cent. Het vervoer bestaat
dan ook voor een niet gering deel uit luwe arti
kelen, welke tegen zeer lage prijzen worden ver
voerd. Het vervoer bedroeg 4,598,902 reizigers,
en 2,970,110 ton bestel-, ijl- en vrachtgoederen,
die respectievelijk ƒ4,471,726 en 1,303,087 op
brachten.
De vermeerderde treinbeweging op het Zuider-
net doet meer en meer de noodzakelijkheid gevoe
len der uitbreiding van stations en van het verder
voortzetten van het dubbel spoor. De regeering
toonde zich bereid tot vergrooting van enkele
emplacementen, den aanleg van het tweede spoor
tusschen Zwaluwe en Roosendaal en tusschen
Helenaveen en Blerick. Daarentegen werd nog
geene toestemming verleend tot den aanleg dei-
tweede spoorbaan op het baanvak BredaRoo
sendaal. Wij moeten dit uitstel betreuren en
vleien ons dat de regeering weldra nog ver
gunning zal verleenen om tusschen laatst
genoemde stations dubbel spoor te leggen.
De lijnen RotterdamVenloo (uitgezonderd het
gedeelte WillemsdorpZwaluwe, lang 5 kilometer)
ZwaluweEsschen en RoosendaalBreda zullen
dan van dubbel spoor voorzien zijn. De gekoes
terde verwachting, dat de regeering tot aanleg
van een station aan de Belgische grens zou be
sluiten, is niet vervuld. Zij besliste ten gunste
eener uitbreiding van het station Roosendaal.
Met de maatschappij De Schelde te Ylissingen,
aan wie zoodra de door haar met den staat
getroffen regeling de goedkeuring der wetge
vende macht zal verwerven de haventerreinen
te Ylissingen ter exploitatie zullen worden
gegeven, werden onderhandelingen gevoerd tot
regeling der onderlinge verhouding en van den
dienst op de sporen der haventerreinen.
De Expl. maatschappij blijft nog steeds gelooven
aan de groote rol, voor Vlissingen in het transietver-
keer weggelegd. Zij vermeende te moeten waken,
dat de belangen van haar havenstation en het
transietverkeer over de staatsspoorwegen door het
contract tusschen den staat en de Schelde niet
geschaad, maar zooveel mogelijk gebaat zullen
worden.
De gevoerde onderhandelingen zijn nog niet
beëindigd, maar er bestaat gegronde hoop, dat ze
tot eene bevredigende uitkomst zullen leiden.
Aan het verkeer via Vlissingen blijven steeds
de zorgen van het bestuur gewijd, overtuigd als
het is, van het groote belang dier internationale
verbinding, welke door hare ligging bestemd is,
de postroute te zijn tusschen Engeland en het
noordwestelijk continent. De trein voor vervoer
der Duitsche postpakketten werd met den 1 Mei
via BoxtelWesel geleid.
worden, is aan de orde gesteld het wetsontwerp
tot beteugeling van den kinder-arbeid.
Yerselse, 15 Juni. De heer C. van Weele,
onderwijzer aan de school bij den Dam, is benoemd
tot eersten onderwijzer aan de le openbare school
te Woudrichem.
Door den minister van binnenlandsche zaken is
bepaald dat het eind-examen van het gymnasium
te Middelburg zal worden afgenomen den 7en,
8eB en 10en Juli a. Als gecommitteerden, te wier
overstaan het examen te 's Bosch, Maastricht en
Middelburg zal worden afgenomen, zijn aangewezen
dr. J. G. van Eyken, inspecteur der gymnasia, te
's Gravenhage; dr. J. Woltjer, hoogleeraar aan de
Vrije universiteit te Amsterdamen dr. D. G.
Cramer, directeur der H. B. S. te Zutfen.
In de eerstvolgende vergadering van de
Onderwijzers-vereeniging in Zuid-Beveland, die op
den 21en Juli a. te 's Gravenpolder gehouden zal
Vlissing-en, 15 Juni. Beroepen tot predi
kant bij de N. H. gemeente alhier, de heer J. L.
van Stein Callenfels, tè St. Laurens (cl. Mid
delburg.)
Al de officieren van de le afdeeling der krijgs
school hebben met goed gevolg het eind-examen
afgelegd. Ook de kadets der K. M. Academie van
het hoogste jaar, die aan het officiers-examen
hebben deelgenomen, zijn alle geslaagd.
Houdekerke, 14 Juni. Maandag avond
kregen alhier twee buurvrouwen zoo als meer
gebeurt over eene kleinigheid twist. De man
van eene der vrouwen, thuis komende, nam de
partij op voor zijne wederhelft, ging in de schuur
en laadde zijn geweer. Op het terrein van den
strijd gekomen lostte hij zijn vuurwapen op de
tegenpartij zijner vrouw, gelukkig zonder haar te
raken. De politie heeft tegen den heetgeba-
kerden man proces-verbaal opgemaakt
Het nieuwe telegraafkantoor, aan de West
zijde van het kanaal te Hansweert, is gisteren in
dienst gesteld.
In een buitengewoon politieblad wordt be
richt, dat sedert 27 Mei jl. te Forest (Brussel)
wordt vermist Christine Gasper, oud 7 jaren, haar
blond, kort en krullend, voorhoofd breed, oogen
blauw, neus gewoon, mond klein, kin rond, aan
gezicht ovaal, kleur gezond, taal Vlaamsch en
Duitschmerkbare teekenensproeten op den
neus en litteeken op de onderlip.
Een liarer speelgenoten beweert haar den 27
Mei jl., omstreeks den middag, gezien te hebben
op het oogenblik dat zij gewelddadig werd mede
gevoerd, door een persoon, dragende een langen
zwarten overjas, roode broek en zijden pet. Een
ander kind verzekert haar opgemerkt te hebben
omstreeks 1 ure, loopende tusschen twee armoedig
gekleede vrouwen.
Onderzoek naar de vermiste wordt verzocht,
bijzonder op kermissen en dorpsfeesten bij kun
stenmakers en bij ontdekking bericht te zenden
aan den officier van justitie te Maastricht.
Een op onderwijsgebied zeer bekend man,
de heer A. van Otterloo, is Dinsdagnacht in
64jarigen ouderdom te Olst overleden, werwaarts
hjj zich voor 14 dagen tot herstel zijner gezond
heid had begeven. Eerst hoofdonderwijzer, latei-
directeur der bijzondere handelsschool te Amster
dam, onder voortzitting van dr. Sarphati, was hij
sedert 1862 leeraar in het handelsrekenen en
aardrijkskunde aan de openbare handelsschool.
Herhaaldelijk bestuurder van het Ned. onderwij
zersgenootschap, vervulde hij daarin het voorzit
terschap en was hij ook secretaris der plaatselijke
schoolcommissie. Ook door zijn geschriften ver
wierf hij zich een goeden naam. NR. Ct.)
Door de commissie die zich indertijd gevormd
heeft tot aanleg van een tram van Nijmegen naar
Wamel is een circulaire verspreid, houdende het
plan tot oprichting eener naamlooze vennootschap
onder den naam van Maas- en Waalsclie Stoom
tramweg-Maatschappij.
Aanvangende op de Nieuwe Markt te Nijmegen
zou de ontworpen lijn loopen door de gemeenten
Weert, Ewijk, Druten naar Wamel, om later, bij
dichting der Heerewaardensche overlaten, te wor
den doorgetrokken tot Zalt-Bommel. Bovendien
bestaat er plan om concessie te vragen voor een
directe verbinding van het station aan de Nieuwe
Markt met het Station van den spoorweg te Nij
megen en voor een lijn langs de Waal te Nijmegen.
Met inbegrip van deze twee zijlijnen, zou de
geheele lengte 32,500 KM. bedragen en de kosten
van aanleg op 800.000 gerekend worden. De
jaarlijksche uitgaven worden geschat op ƒ51.315.
Thans zijn op het meteorologisch instituut te
Utrecht ter beproeving aangebracht de windvaan
en anemometer (windsnelheidsmeter), die bestemd
zijn voor het Poolhuis in Dicksonhaven. Destan
gen, die bij het eene instrument de richting van
de vaan op een wijzer en bij het andere de draaiende
beweging der halve bollen op een telwerktuig
moeten overbrengen, loopen door ijzeren buizen,
die zoowel van boven als beneden waterdicht
gesloten zijn, omdat het minste vocht, dat de
instrumenten mocht binnendringen, bij bevriezing
ze zou doen stilstaan. Bovendien heeft men de
onderkanten der buizen, waaruit de bedoelde stan
gen steken, en waarmee de wijzer of het telwerk-
tuig verbonden zijn, met deze laatsten geheel
opgesloten in glazen flesschen. Deze flesschen zijn
aan de buizen opgehangen met geiali-pertjah
verbindingsstukken en bevatten chloorcalcium, om
de lucht binnen de instrumenten zoo droog moge
lijk te houden. (U. D.)
Op een onlangs te Parijs gehouden veiling
van eigenhandige brieven van historische per
sonen, werd o. a. ook een brief van onze over
leden koningin Sophie voor 200 fr. verkocht.
Aan den wedstrijd, welke vanwege de Am-
sterdamsche Zwemclub op 25 dezer gehouden wordt,
kan door liefhebbers uit geheel Nederland worden
deelgenomen. Er worden onderscheidene prijzen
uitgeloofd, bestaande uit kunstvoorwerpen en me
dailles, waarvan er twee door de gemeente zijn
aangeboden. De uitreiking heeft plaats onmiddellijk
na afloop van den prijskamp.
De wedstrijd is in vjjf afdeelingen gesplitst: a
snelzwemmen op den buik, b snelzwemmen op
den rug, c duiken, d fraai zwemmen en e wed
strijd in tobbes.
- Het bekende »Nederlandsche paleis," te
Berlijn, is door de erfgenamen van wijlen prins
Frederik der Nederlanden verkocht aan den
Pruisischen staat. De koopsom bedraagt 1| mil
lioen gulden.
Het heeft maar weinig gescheeld of Batavia
zou zijn Marianus de Jong hebben gehad.
Het gold hier evenwel geen aankomend knaapje,
noch zijn er brandbrieven geschreven, maar de
toeleg staat vrij wel gelijk.
Op een der Bataviasche meisjesscholen vervoegde
zich een inlandsche huisjongen met de boodschap,
dat hij namens de moeder, mevr. de wed. S., was
uitgezonden om haar dochtertje uit school te
halen. De kleine werd geroepen, maar weigerde
met den inlander mede te gaan, op grond dat
zij dezen niet kende.
Het hielp niet of de slimme inlander al beweer
de, dat hij eerst dien dag in dienst was getreden,
de kleine bleef volstandig weigeren mede te gaan,
zoodat de inlander onverrichter zake moest af
trekken. Spoedig bleek dan ook dat hij geen
zuiver spel gespeeld had, want eenigen tijd daarna
vervoegde de moeder zich aan de school en ver
klaarde, dat zij niemand had afgezonden om haar
dochtertje te halen.
Men kan dus gerust aannemen, dat de kordaat
heid van 't kleine meisje haar zeker van veel
onaangenaamheden, zoo niet erger, heeft gered,
't Kan zijn, dat de begeerlijkheid is opgewekt
door de diamantjes die het kind als belletjes in
de ooren droeg en misschien nog door eenige
luttele sieraden.
In het jaarverslag der zoo nuttige avondschool
voor volwassenen te Amsterdam, waaruit wij reeds
enkele opgaven hebben medegedeeld, verdienen
de volgende bijzonderheden nog de aandacht.
Het getal ingeschrevenen bereikte het hooge cijfer
van 342. Gelukkig kwamen niet allen op, want
dan zou er ruimte te kort geschoten zijn. Toch
waren er op éen avond 184 aanwezig; tot in de
laatste maand bleven er een 100tal, en op den
avond der sluiting waren er nog 95 tegenwoordig.
Meer dan in andere jaren werd de school dom
vrouwen bezocht, haar getal klom tot 99. De
oudste bezoeker telde 51van de meesten was de
leeftijd tusschen de 18 en 25 jaren.
De directeur heeft grooten lof voor de ijver van
hen die eenigszins getrouw het bezoek volhielden.
Een van hen was van Berg-Ambacht naar Amster
dam gekomen, met het doel om de avondschool te
bezoeken. Hij nam zeer voldaan en dankbaar af
scheid, en hoopte het volgend jaar terug te mogen
komen.
De oudste der school, zekere vrouw W., heeft
door trouwe opkomst en groote inspanning, zeer
geprofiteerd. Velen verbeterden door het genoten
onderwijs hunne maatschappelijke positie. Zoo
werd H. B. 48 jaar oud, bakker in een broodfabriek,
later baas en met administratieve werkzaamheden
belast. Evenzoo J. W. S., 45 jaar, stoker aan een
gasfabriek, en J. J. van B., 33 jaar, werkman in
het Entrepotdok, werden in hunne betrekkingen
met werkzaamheden van administratieven aard
belast.
De verhouding tusschen onderwijzers en leerlingen
was, dank zjj den ijver der laatsten, alleraange
naamst.
Te Maastricht was het, volgens den Courrier
de la Meuse, eergisteren onmogelijk een rijtuig
te bekomen. Coupés, vigilantes, dog-cars, alles
was afgehuurd om de kiezers uit de naburige
Belgische gemeenten naar de stembus te brengen.
Hoewel de visch-torpedo in den oorlog nog
niet beproefd is, mag toch verwacht worden, dat
zij een uiterst gevaarlijken vijand voor de groote
zeeschepen zal worden, als deze geen middelen
hebben om hare uitwerking te verijdelen. Van een
pantsering van het schip onder water of van vang
netten zal men tegen haar geen gebruik kunnen ma
ken, daar zoowel door het een als door het ander de
manoeuvreer-vaardigheid van het schip benadeeld
wordt. Van deze laatste eigenschap kan ook geen
heil verwacht worden, want hoewel de visch-tor
pedo zich bij lange na zoo snel niet beweegt als
een projectiel in de lucht, is hare snelheid toch
veel grooter dan die van het schip. Eene afzon
derlijke visch-torpedo zou het schip op grooter
afstand kunnen ontwijken dit is echter in geenen
deele het geval als het door verscheidene torpedo's
tegelijk en op kleineren afstand bedreigd wordt.
Er schijnt geen ander middel over te blijven, dan
op de torpedo met een projectiel te vuren, dat
haar te vroeg doet springen. Een enkel projectiel
zou te gemakkelijk missen; daarom moet een sprei
dingsprojectiel gebezigd worden. De visch-torpe
do zal waarschijnlijk eerst laat, als zjj reeds zeer
dicht bij het schip is, ontdekt worden, tot het
richten en vuren daarop zal dus zeer weinig tijd
beschikbaar zijn.
Tot dat doel heeft Krupp een revolver-kanon
samengesteld. Hetzelfde doel wordt door de mi
trailleuse van Nordenfeldt beoogd.
Met belangstelling worden de uitkomsten der
proeven afgewacht, waaruit zal bljjken of, en in
hoeverre, die beide werktuigen hun gewichtige
taak zullen kunnen vervullen. (Milit. blad.)
- Het fort aan den Nieuwen Maasmond (Hoek
van Holland), waarvan het maken voor een gedeelte
is aangenomen voor ƒ491.000 zal bestaan uit een
hoofdgebouw, met voorgelegen geflankeerde grach
ten en bekleede contrescarp met glacis. De be-
noodigde bomvrije gebouwen zijn gedeeltelijk on
der het glacis tegen de contrescarp ontworpen.
Op het hoofdgebouw zullen 2 koepels (aanvanke
lijk wellicht slechts 1) elk voor 2 kanonnen van
24 cM.1 koepel voor 2 kannonnen van 15 cM.
en eene gepantserde galerij voor infanterie worden
geplaatst.
Het thans aanbestede gedeelte van het werk
bevat hoofdzakelijk het metselwerk van het hoofd
