N° 128
12 5e J aargang.
1882.
Y rij dag'
2 Juni.
Middelburg 1 Juni.
FEUILLETON.
HET FREULESHUIS.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Ad ver ten tien 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels/" 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
VI.
IU1DDELBURG8CHE COURANT.
Hooidagenlen voor Let Buitenland: de Compagnie générale de Publicilé G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
De hoogleeraar P. Harting richt in het Utr. Dbl.
eene oproeping tot de vrouwen van Nederland,
teneinde haar aan te sporen om mede te werken
tot de verzachting van het lot der vervolgde
Bussische Joden.
Vrouweneer, schrijft hij, is beleedigd,
vrouwenliefde moet ter hulpe komen.
»De Israëlietische, voor een groot deel verarmde
bevolking in Bnsland bedraagt drie en een half
millioen zielen Duizende vluchtelingen trekken
de grenzen overduizende anderen staan gereed
hen te volgen. De grensplaatsen van Oostenrijk
zjjn overvuld door die ongelukkigen. De midde
len om hen te helpen, ofschoon ruim toevloeiende,
niet het minst door de milddadigheid hunner ge-
loofsgenooten in Engeland, Amerika, Frankrijk,
Duitschland, Oostenrijk en in ons land, zijn op
verre na niet toereikend om in den nood te
voorzien, ook niet nadat talrjjke Christenen zich
hij hunne Israëlietische landgenooten hebben
aangesloten en hunne penningen geofferd op het
altaar der algemeene menschenliefde, die geen
geloofs- of rasverschil kent.
Gelukkig ontbreekt het in ons gezegend va
derland, dat, ofschoon klein van omvang en poli
tiek van geringe beteekenis, toch eene groote
zedeljjke macht kan uitoefenen, niet aan mannen,
die, waar anderen de beschaving in het aangezicht
slaan door middeleeuwsche vooroordeelen te doen
herleven, optreden om, zij het dan ook slechts
door het geven van een goed voorbeeld, de rech
ten en plichten der menschheid te handhaven.
Welnu, vrouwen van Nederlandslnit u bjj
ons mannen aan, hetzjj door uwe giften aan de
reeds bestaande comité 's te schenken of het
geen wellicht in dit geval nog de voorkeur ver
dient door het oprichten van eigen comité 's,
die zich met de inzameling van die giften belas
ten. Die oprichting zal tevens eene zeer ernstige
zedeljjke beteekenis hebben. Zij zal zjjn die van
een levend protest van Nederland 's vrouwen,
voortgesproten uit verontwaardiging over de bar-
baarsche, van beestachtige ruwheid getuigende
behandeling, die andere vrouwen en meisjes in
een zich beschaafd noemend land ongestraft is
aangedaan."
In een artikel Holland en de Transvaal bestrijdt
het Kaapsche Volksblad vrij kras de plannen
van landverhuizing uit Holland naar de Transvaal.
Het blad noemt het denkbeeld dwaas en onge
rijmd, dat de Zuid-Afrikanen tegen de Engelschen
vijandig zjjn en de Hollanders zouden prefereeren.
Zelfs beweert het, dat er geen sterveling in Zuid-
Afrika te vinden is, die de Engelsche vlag voor
de Hollandsche wenscht te ruilen en dat de over-
groote meerderheid van het volk, meer bepaald
van de hoeren, veel minder gunstig gezind is
jegens de Hollanders dan jegens de Engelschen.
13
Novelle van
GUSTAV Zü PÜDLITZ.
„Ach gjj stedelingenriep Weinhold, «gij
zjjt zoo iets niet gewoon en in het ergste geval
verlaat gij u op de brandweer. Wij, die somtijds
maanden achtereen in de open lucht doorbrengen,
kennen dat heter. Buiten heeft men iedere week
een paar maal zulk een onweder en dan moest
gij het eens 's nachts bjjwonen. Dan is het zoo
ontzagljjk indrukwekkend, zoo aangrijpend
„Houd op", viel Börsheim hem in de rede,
„ik heb er meer dan genoeg van en als ik mjj
voorstel dat mevrouw mijn echtgenoot hier ge
weest was, die zou een toeval gekregen hebben,
of van angst gestorven zjjn."
„Ja, mijn waarde, dat is buiten niet anders,"
zei Weinhold dood bedaard, „dat is buiten niet
anders en dan is er niet dadeljjk een dokter bjj de
hand om u gerust te stellen. Ik geloof zelf dat
de zenuwen van mevrouw uw echtgenoot niet
tegen die aandoeningen bestand zouden zjjn. En
Verbeeld u dan eens dat zulk wêer haar onder het
Het blad wijt aan de Hollanders, die in vroegere
jaren zich in Zuid-Afrika zjjn komen vestigen en
die hun eigen land niet om hunne deugden hebben
moeten verlaten, den slechten naam, dien de Hol
landers in Zuid-Afrika hebben, al erkent het
dankbaar dat later vele bekwame, respectabele,
fatsoenlijke en ontwikkelde Hollanders in het land
zijn gekomen. Nog een andere grief somt het
blad op als tegen de Hollanders bestaande, nameljjk
de theologische quaestie. De Transvaalsche boeren
zegt het hebben in dat opzicht nog sterker
vooroordeelen dan de kolonisten. «De liberale
theologische denkbeelden, die het kenmerk zijn
van de meeste Hollanders, zullen in de meeste
gevallen een onoverkomelijke hinderpaal zijn, die
hun in den weg staat." Het blad waarschuwt
dus zeer de landverhuizers tegen wreede teleur
stelling en berouw en beroept zich op het lot van
velen die door de aansporing van Burgers naar
Transvaal zijn gegaan.
Hetzelfde volksblad, dat het onwaar noemt dat
rassenhaat een kenmerk is van Zuid-Afrikaansche
kolonisten in 't algemeen, moet toch erkennen
dat in zekere districten en in zekere individuen,
nationale vijandschap zich krachtig uitspreekt en
haalt hiervan staaltjes aan uit een correspondentie
in advertentievorm tusschen Hollanders en Engel
schen in Transvaal, die nu juist niet vriendschap
pelijk, zelfs niet gentlemanlike kan genoemd
worden.
Het plan van sommige personen in Drenthe, om
in de Transvaal in plaats van in Noord-Amerika
hun fortuin te beproeven, is zoo goed als in dui
gen gevallen, en wel ten gevolge van minder
gunstige berichten, van personen ontvangen, die
naar de Transvaal waren vertrokken.
't Heeft te Amsterdam en in Den Haag de aan
dacht getrokken, dat op de heide Pinksterdagen
het getal beschonkenen op, den openharen weg
veel minder is geweest dan andere jaren. Op al
de plaatsen binnen en om de gemeenten waar
anders tooneelen van ongebondenheid en liederlijk
heid voorvielen, was 't dit jaar oneindig beter
gesteld dan vroeger.
Naar wij vernemen hebben zich voor het afleggen
van het examen als apothekersbediende alhier 36
candidaten, 18 manneljjke en 18 vrouwelijke, aan
gemeld. Aanstaanden Woensdag zal het examen
aanvangen.
De stoomtram tusschen Middelburg en Ylissin-
gen vervoerde, naar wij vernemen, in de maand
April jl. 11,500 en in de maand Mei 13,500 pas
sagiers.
Door den commissaris des konings in Zeeland,
eere-voorzitter van de commissie voor de Zeenwsche
tentoonstelling voor nijverheid enz., te houden te
Goes, is eene medaille beschikbaar gesteld, terwijl
door den heer W. C. M. de Jonge van Ellemeet,
te Oostkapelle, eene som van 100 voor het
garantiefonds is aangeboden.
De gemeenteraad van Steenbergen heeft zich bjj
rijden overvalt, dat de hoornen om haar heen
kraken, de paarden steigeren en op hol gaan en
de bliksem hier of daar inslaat
„Afgrijseljjkriep de koopman uit. „Ik
moet u zeggen, mjjn waarde, dat ik heden toch
reeds ben gaan twijfelen aan het geluk van het
buitenleven. Het geld speelt bjj mij, zooals gij
weet, geen rol en ik zou mjj alle mogelijke gerie
felijkheden kunnen verschaffen, maar dat heeft,
ondanks spoortreinen en telegrafen, toch zijne
grenzen. Ik vind het hier, onder ons gezegd, af
schuwelijk. De Mark maakt een ellendigen, arm
zaligen indruk bjj haar volslagen gemis aan
natuurschoon. Geen berg, geen sneeuwtop, geen
waterval, zelfs geen kale rots. Dat imponeert
niet. En dan is alles zoo vuil, zoo vervelend. En
die onweders Tweemaal in de week zegt gjj
„Dus nu komt het er op aan om te toonen",
zei Weinhold, „wat wij, mijnheer De Grais en ik,
met onze kunst en met de beurs van onzen ge-
achten principaal vermogen. Hoe grooter de
moeielijkheden, des te grooter de verdienste. Hij
bouwt u een slot dat Lodewijk XIII waardig is.
Oude renaissance dat is thans in de mode. Ik
verschaf u rotsen, en afgronden, van cement, een
waterval, door een stoommachine gedreven, die door
een kunstmatige ruïne verborgen wordt en al is
het ook maar een uur in de week, steeds op het
juiste oogenblik vallen zal. Een avenue heeft
mevrouw reeds besteld. Binnen twee jaren is
alles gereed en dan steekt gjj voor het inwjjdings-
feest al uwe vazallen in smaakvolle nationale
adres tot den minister van waterstaat gewend, j
met verzoek om spoedige afdamming van het j
Slaak ter bevordering van den aanleg en de ex
ploitatie van een stoomtramweg van Brouwersha
ven langs Zierikzee, Zijpe en St. Philipsland, over
den te maken dam.
De raad der gemeente Oud- en Nieuw-Gastel
heeft zich om dezelfde reden tot het gewestelijk be
stuur van N.-Brabant gewend met verzoek, bij de
regeering aan te dringen om spoedig gevolg te
geven aan haar voornemen tot afdamming van het
Slaak.
Het stads- en havenbestuur te Dover hebben
eene onderhandeling met de Chatham-Dover-Com-
pany geopend, teneinde te Dover eene permanente
vestiging van den dienst op Ylissingen te ver
krijgen. De genoemde besturen zjjn bereid, in de
hiertoe noodige inrichtingen te voorzien. (IV. R. Ct
Op de verschillende lijnen der Holl. Rijn Spoor-
wegnfl zijn in 1882 tien persoonlijke ongevallen
voorgekomen.
Op de westelijke ljjnen werden 5.074.772, op
de oostelijke 1.490.703 reizigers vervoerd, te zamen
6.565.475 personen; met volkstreinen werden 14.811
personen overgebracht. De reizigers hebben te
zamen 117.756.888 kilometers afgelegd.
Door de natuurkundige afdeeling der Kon.
Academie van Wetenschappen is aan den minister
van binnenlandsche zaken rapport uitgebracht over
het verzoek der Vereeniging voor lijkverbranding,
om vrijheid toe te laten tot het verbranden van lijken.
De daartoe aangewezen commissie zegt, dat naar
haar gevoelen met de verbranding de mogelijkheid
van elk vruchtbaar gerechtelijk scheikundig onder
zoek vervalt. Zij ziet in het wegnemen der heil
zame vrees voor latere ontdekking van het
misdrijf een groot gevaar voor de individueele
veiligheid, vooral met het oog op den moord
door vergiftiging, die wegens de niet moeiljjke
uitvoering meer voorkomt dan men oppervlakkig
zou meenen.
De commissie meent verder de vraag, of het
verplichtend stellen van een nauwkeurige lijk
schouwing vóór de verbranding voldoenden waar
borg kan leveren voor de ontdekking dier vergiften,
die bij opgraving wel, doch na verbranding niet
zjjn terug te vinden, in ontkennend en zin te
moeten beantwoorden.
Ten slotte meent de commissie, dat de hygiëni
sche gronden, ten gunste der lijkverbranding aan
gevoerd, tot nogtoe zjjn gebleken niet afdoende
te zijn.
De heer Van Bemmelen kon zich met bovenge
meld rapport niet vereenigen en heeft een afzon-
derljjk rapport ingediend, waarin hij de lijkver
branding wil toegestaan hebben onder de noodige,
door de regeering vast te stellen, waarborgen.
De discussie over die rapporten zal op een vol
gende vergadering plaats hebben.
De Haagsche briefschrjjver der Zutf. Ct. schrjjft
over de ministerieele crisis
costumes, de couranten zijn er vol van, iedereen
spreekt erover
«Wanneer men slechts wist", zei Börsheim
tot Albert, «waar bjj hem de malligheid ophoudt
en de ernst begint. Als wij entre nous zjjn heb ik
er niet tegen, maar hij stoort er zich niet aan of
er vreemden bjj zjjn."
„Ik zou niet weten", zei Weinhold, «wat ons
nu nog in den weg stond, daar gjj mijn waarde
principaal, naar ik stellig vertrouw, den eenigen
steen des aanstoots, het Freuleshuis, uit den weg
geruimd hebt."
Ditmaal stoof de koopman met onverholen
woede op.
»Dat is juist hetgeen mjj ergert. Ik wist
wel dat ik niet bjj den eersten aanloop mjjn doel
zou bereiken en dat heb ik ook vooruit gezegd.
Het was al mooi dat ik, hoewel niet zonder
moeite, bjj dat oude, stijfhoofdige mensch binnen
drong, en zonder dat akelige onweder zou ik nog
wel verder gekomen zjjn; maar nu."
«Vertel ons toch", riep Weinhold, toen de
ander ophield en zjjne mededeelingen scheen te
willen staken. »Gjj, zulk een meester in de kunst
van overreden, van het overwinnen van alle
moeielijkheden, gjj die zoo gemakkelijk de inge
wikkeldste zaken weet te ontwarren, zoudt gjj
hier schipbreuk geleden hebben?"
De jjdele geldman voelde zich ten deele ge
streeld, maar ook ten deele in zijn point d'honneur
getast. Hij zou zoo gaarne zijn nederlaag, want
die had hij geledenverzwegen hebben, maar,
»Het ministerie heeft zich nog niet laten over
halen om te blijven. Veel zal zeker afhangen van
het advies, dat volgens constitutioneel gebruik
door de presidenten van de beide kamers in ver
eeniging met den vice-president van den raad van
state, aan den koning is uitgebracht. Ben ik
goed ingelicht, dan hebben deze heeren geadvi
seerd dat behoud van het tegenwoordige ministe
rie zjj het dan ook aangevuld met enkele
nieuwe elementen de meest wenschelijke op
lossing zou zijn."
Omtrent de algemeene vergadering der vereeni
ging Volksonderwijs valt, na het gisteren reeds
medegedeelde, nog het volgende te melden.
De vereeniging telt 117 afdeelingen, 21 corres
pondentschappen en 8076 leden, zijnde 417 minder
dan 't vorig jaar. Met nagenoeg algemeene stem
men werd aangenomen een voorstel van het be
stuur om met 1883 de uitgaaf van het Volksblad
te staken, indien niet vóór October 1882 door
vrijwillige bijdragen van leden en afdeelingen een
genoegzame financieele waarborg is gegeven. Er
werd besloten een onderzoek in te stellen naar
het herhalingsonderwijs ten platten lande. Ver
worpen werd een voorstel om een nieuwe aanvraag
tot de regeering te richten ter verkrijging van een
analytisch kamerverslag. Eene motie van hulde
aan de regeering wegens haar poging tot toepas
sing en verzekering van het beginsel der wet op
den kinderarbeid en tot uitbreiding van die wet,
werd eenparig aangenomen.
De heer m'. J. P. Amersfoordt, van de Badhoeve
in de Haarlemmermeer, houdt in de Zwolsche Ct.
eene landbouwkundig-politieke beschouwing. Hjj
zegt dat er in het jaar 1882, zoo in het spoeling
district als elders in Nederland, zjjn voorgekomen
123 gevallen van longziekte onder het rundvee.
Daarna gaat hij aldus voort
»Als ik de waarde van dat vee schat op 200
per stuk, dan had de onteigeningssom bedragen
24.600. Als ik nu aanneem dat deze cjjfers
juist zijn, hetgeen ik, zoolang de minister zijn
cjjfers geheim gelieft te houden, niet controleeren
kan, zoo had de minister voor nog geen 25.000
Nederland kunnen doen vrijverklaren van veeziekte
en hadden de ministers geen verwijt over hun
slordigheid, of verwaarloozing, van den Engelschen
Privy Council behoeven af te wachtende overige
veehouders in Nederland waren gevrijwaard ge
weest tegen besmetting.
«Ik heb de eer niet den minister van binnen
landsche zaken persoonlijk te kennen; hij heeft
deze eigenschap met Thorbecke gemeen, dat hij
de veeziekten niet aandurft.
»In mijn oogen zjjn de tegenwoordige ministers
als de oude versleten centen; men behoort ze te
verwisselen. Wat de centen betreft, men be
hoort ze bovendien nog te versmelten, opdat zij
niet wellicht terugkomen."
De ministers van binnenl. zaken, financiën en
marine zullen deze week geen audiëntie verleenen.
wijl hij inzag dat dit onmogeljjk was, wilde hjj
haar zoo licht voorstellen als hjj kon en zjjn
hoosheid erover niet laten hipken.
»Ja, zooals ik binnen drong, mijne heeren,"
begon hij, »dat was giappig genoeg. Ondanks
mijn aanhoudend kloppen bleef de deur lang ge
sloten, en het huis scheen uitgestorvenniets
verroerde zich daar binnen. Eindeljjk, nadat ik
met den gouden knop van mijn stok tegen alle
vensters getikt had, ontstond er een gestommel
waarvan ik ontstelde en dat ik mjj niet kon
verklaren. Later heb ik begrepen dat het ver
oorzaakt werd door een oud, smerig wjjf, dat op
klompen de trap af klotste. Dit wezen rukte dan
ook de voordeur open, doch sloot haar onmiddel
lijk weer, tot op een kleine reet, dien zjj met
haar bevallige gedaante geheel vulde. Deze Cer
berus wierp mjj eenige woorden naar het hoofd,
die ik niet verstond, die als een vraag klonken,
maar een verwensching schenen te beduiden,
want een paar malen hoorde ik iets van «Duvel",
en daaruit begreep ik dat zij mij voor den booze
aanzag."
«O zeker niet!" viel Weinhold in, „daarvoor
heeft men hier te lande een veel te duidelijke
voorstelling van het «God sta ons bij." Ik zou
eerder denken dat hetgeen gjj voor een vraag
hieldt een bescheiden wensch was, dat de duivel
dien rustverstoorder halen mocht."
„Die werd dan niet vervuld", zei Börsheim
zoo luchtig mogelijk, „want ik begaf mjj in een
onderhandeling, die echter niet gemakkelijk was,
