N° 113.
125
1882.
Zaterdag
13 Mei.
Middelburg 12 Mei.
Ke
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 4,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenlen voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicifé G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
Moderne Heksen.
LBURGS
COURANT.
In gewoonlijk goed onderrichte kringen gaat,
volgens het Vaderland, het gerucht dat Z. M. de
koning het verzoek om ontslag van het ministerie
niet heeft ingewilligd.
Volgens buitenlandsche berichten heeft de Fran-
sche minister De Freycinet aan de vreemde regee-
r.ngen medegedeeld dat voor de landen, die voor
15 Mei de tractaten met Frankrijk niet vernieuwd
zullen hebben, het algemeen tarief van toepassing
zal zijn.
Naar men verneemt heeft de Vorst van Waldeck
en Pyrmont den heer P. L. De Bruyne, vice-consul
van Groot-Britannië te Vlissingen, benoemd tot
ridder der Orde van Verdienste.
Het vergunningsrecht voor den verkoop van
sterken drank in het klein heeft in de gemeente
Middelburg 4450 opgebracht.
Naar wij vernemen heeft de politie alhier gis
teren voor de eerste maal proces-verhaal opgemaakt
wegens den verkoop van sterken drank in het
klein zonder vergunning.
Door het postkantoor te Middelburg werden in
het jaar 1881 306279 brieven, 355029 dagbladen,
125745 dienstbrieven en 100362 gedrukte stukken
verzonden. Behalve9869 gewone aangeteekende brie
ven werden 967 aangeteekende brieven met een aan
gegeven geldswaarde van 495436 verzonden.
223760 briefkaarten werden verkocht. Ter invorde
ring binnenlands werden 2547 kwitantiën, tot een
bedrag van 8494, verzonden, terwijl uit het bin
nenland ter invordering ontvangen werden 4567
kwitantiën, tot een bedrag van 15205.
'Aardenlinrg', 11 Mei. Door de stemhebbende
ingelanden van de vereenigde polders Grooten boom
en Goodsvliet (groot 460 H. A.) is heden besloten
de gevraagde subsidie van 30 cent per H. A 'sjaars
gedurende 10 jaar te verleenen voor den aanleg
en de exploitatie van den stoomtram Breskens
Maldegem, alsmede eene bijdrage van 5 cent per
H. A. tot bestrijding der noodzakelijke kosten voor
voorbereidende werkzaamheden.
De Mtot Exp. v. Staatsspoorwegen en de Ned.
Zuid-Ooster sp.-Mhebben zich verstaan tot het in
voeren van een maatregel, die zeker door het reizend
publiek op prijs zal worden gesteld. Alle plaats-
kaarten namelijk, zoowel enkele reis- als retour
biljetten, zijn tusschen de gemeenten Tilburg en
's Hertogenbosch en in alle verkeeren naar ver
kiezing geldig op de treinen van beide maatschap
pijen, 't zij via Boxtel of via Udenhout.
Hierdoor zullen dan elf treinen in elke richting
de dagelijksche gemeenschap tusschen Tilburg en
's Hertogenbosch onderhouden.
Een groot gerief is deze maatregel voor het
reizend publiek, want buiten het voordeel, verbonden
aan het groot aantal treinen waarvan door de
reizigers kan gebruik worden gemaakt, vervalt nu
ook het gevaar om tusschen Tilburg en 's Herto
genbosch in een. verkeerden trein te stappen.
De vereenigingen Algemeen Kies- en Stemrecht
te Rotterdam, Amsterdam en Dordrecht hebben
zich vereenigd om maatregelen te beramen ten
einde grondwetsherziening te bevorderen.
Tot gekeele herziening der grondwet is vol
gens de genoemde vereenigingen de tegenwoor
dige 2e kamer onbevoegdzij is, als niet door de
keuze van het geheele volk samengesteld, niet
gerechtigd tot het wijzigen der door alle partijen
afgekeurde grondwet; alleen art. 76, hare samen
stelling regelende, moet herzien worden om daarna
aan eene nieuwe, zuiverder en eerlijker vertegen
woordiging de taak eener algeheele herziening
over te laten.
De genoemde vereenigingen achten op dien
grondslag samenwerking tusschen de verschillende
corporatiën, die voor grondwetsherziening gezind
zijn, mogelijk en stellen zich voor ter bespreking
daarover eene samenkomst te houden met afge
vaardigden van vereenigingen en afzonderlijke
personen, die pogingen willen in 'twerk stellen
tot het oprichten van afdeelingen op plaatsen
waar nog geen vereenigingen voor kiesrechther-
torming bestaan, of die hunne medewerking willen
Verleenen.
Eene regelings-commissië is benoemd ter voor
bereiding dezer bijeenkomst.
Pj> de bijeenkomst zullen, naar deze commissie
vermeent, uitsluitend de volgende punten moeten
worden behandeld1 oprichting van een alge-
meenen Nederlandschen bond voor algemeen kies
recht; 2° de middelen, die tot uitbreiding dei-
beweging kunnen leiden.
Burg en weth, van Rotterdam hebben aan den
raad voorgesteld eene som van 2500 bij te
dragen in het vereischte bedrag voor den aan
koop van een groot portret van wijlen Z. K. H.
prins Hendrik, dat zich in het Yachtclub-geboxm
bevindt. De geheele prijs van het schilderij is
f 3500. Het zal bestemd worden voor het mu-
seum-Boymans.
Meer dan gewoonlijk trekt op dit oogenblik
alles de aandacht, wat op het sluiten van handels-
tractaten in het buitenland betrekking heeft.
Daarom maken wij er hier melding van dat eene
commissie van afgevaardigden uit het Fransch-
Amerikaansche comité, onder voorzitterschap van
het senaatslid Foucher de Careil, is toegelaten bij
den Franschen minister van buitenlandsche zaken,
teneinde op het hervatten der onderhandelingen
met de Vereenigde Staten aan te dringen. De
afgevaardigden hebben den minister een overzicht
voorgelegd van den stand der tarieven-quaestie
zoo in den Amerikaansehen senaat als in de
kamer. Daaruit bleek dat de tijd der hooge be
schermende rechten in Amerika ten einde schijnt
te loopen en er dus met ernst aan het weder
aanknoopen van geregelde handelsverbintenissen
met Frankrijk gedacht kan worden.
De minister De Freycinet heeft geantwoord dat
hij gaarne weder een tractaat zou sluiten, doch
dat hij, voor twee jaren, hierover met den Ame
rikaansehen gezant sprekende, ten antwoord ont
ving dat de gevoelens ten aanzien der tarieven
in de republiek nog veel te verdeeld waren om
met vrucht te kunnen onderhandelen. Nu daarin
gelukkig verandering is gekomen, is de minister
er dadelijk op bedacht geweest om daarvan ge
bruik te maken, en de nieuw benoemde Fransche
gezant, de heer Roustan, heeft in dien geest in-
structiën ontvangen.
Rechtstreeksche berichten uit Zuid-Afrika van
18 April melden, dat het ministerie verlof heeft
gekregen van het Kaapsche parlement tot indiening
van eene wijziging der constitutie, tot gebruik
making van de Hollandsche taal in de wetgevende
huizen.
Door de jjverige pogingen in de Transvaal tot
aanleg van den spoorweg naar Delagoabaai, zal Kim-
berley weldra eene keuze moeten doen tot aanslui
ting aan 3 of 4 havens. De gemakkelijke toegang
per spoor tot Kimberley sluit bijna alle mededin
ging uit.
Op het adres van de kamer van koophandel te
Harlingen aan den minister van hinnenlandsche
zaken, omtrent den vrijen invoer van vee in Enge
land, heeft de minister geantwoord, dat nog zeer
onlangs pogingen zijn aangewend, teneinde op
heffing te verkrijgen van de in Engeland geldende
bepalingen op den vee-uitvoer uit Nederland; dat
echter de Britsche regeering aan dien wensch geen
gevolg meent te kunnen geven, zoolang niet hier
te lande, ook in 't spoelingdistrict, zoowel de
longziekte, als het mond- en klauwzeer geheel
geweken zijn; dat de minister onder die omstan
digheden, in 't belang der zaak, zich voorloopig
van nadere stappen meent te moeten onthouden.
In een brief van 6 April uit Atjeh in het Han
delsblad wordt weder melding gemaakt van een
aanval, in den nacht van 26 Maart, op eene Chi-
neesche steenbakkerij tePenajoeng. ZesCbineezen
werden daarbij" getroffen. De daders zijn niet ge
vonden noch teruggekomen.
In de XXII moekims is de toestand, volgens den
briefschrijver, zeer bedenkelijk.
De kolonel-kommandant is nu met den eivielen
gouverneur op reis in de XXII moekims om den
staat van zaken op te nemen. De controleur, die
er onlangs is geplaatst, schijnt te hebben bericht
dat ons prestige er geheel dreigt verloren te gaan.
De overgeloopen soldaat Cohen, die zich nu
Toekoe Alie noemt, is met nog twee Belgen, bij
de bende van Pak Saman in de XXII moekims.
Zij oefenen de bende, welke op 500 man wordt
geschat, in Europeesche taktiek, maar worden zoo
weinig vertrouwd, dat zij op hun wandelingen
steeds door twee Atjehers met blanken klewang
worden gevolgd.
De bende van Njak Hassan, ongeveer 300 man sterk,
maakt de XVI moekims onveilig. Aanhoudingen
van koelies met handelswaren op den grooten weg,
zijn er aan de orde van den dag. Een sectie
veld-artillerie staat gereed om bij de eerste op
roeping naar Glé Kambing te trekken. Waar echter
de vereischte infanterie vandaan moet komen, be
grijpt niemand, daar het incompleet zoo groot is
<l'at. reeds voor den wachtdienst in den kraton het
■aanwezig getal bijna onvoldoende is. Eiken dag
trekken 400 man op wacht. Voor de soldaten is
die toestand onhoudbaar.
Inderdaad mag de toestand niet zoo voortduren.
Het opperbestuur behoort ernstig bedacht te zijn
op krachtige maatregelen.
Het bestuur der Ned. Tramwegmaatschappij deelt
in het jaarverslag mede dat het in het afgeloopen
jaar zich meest moest bezighouden met het
uitvoeren der verkregen concessiën. Slechts éene
lijn, BergumVeenwouden, kwam in exploitatie.
Daarentegen waren in aanleg de lijnen Bolsward
Sneek, BolswardHarlingen, Joure—Heerenveen,
en werden de werkzaamheden voor de lijnen Joure
Sneek, HeerenveenGorredijk en Gorredijk
Drachten voorbereid.
Het winstsaldo bedraagt 9.559, zoodat een
dividend van 9.52 per aandeel van 1000 kan
worden uitgekeerd.
Bij de beoordeeling van het dividend, moet men
eraan denken dat slechts een zeer gering aantal
kilometers in exploitatie is geweest.
Hoewel niet tot het jaar 1881 behoorende,
meende het bestuur nog eenige mededeelingen te
mogen doen aangaande de eerste maanden van
dit jaar, omdat daaruit kon blijken, dat het werk
over het vorige tijdvak niet vruchteloos bleef.
Den 15en Januari jl. werd geopend de lijn Bols
wardSneek, den 26ea Maart de lijn JoureHee
renveen.
Voor 1 Juli a. mag de opening der lijn Bolsward—
Harlingen en HeerenveenGorredijk tegemoet ge
zien worden.
Eerst wanneer ook deze lijnen in exploitatie
zullen zijn, kan men goede uitkomsten verwachten.
ï)it vermoeden is gegrond op de ondervinding d«r
thans in exploitatie zijnde lijnen. De ontvangsten
toch, die in 't begin van 't jaar, toen 17 kilome
ters in exploitatie waren, per dag en per kilom.
3.08 bedroegen, zijn, nu 36 kilometers geëxploi
teerd worden, geklommen tot 5.45 per dag en
per kilom., eene aanwinst dus van 2,37. Deze
vermeerdering der ontvangsten is zeer regelmatig
geschied.
Naar wij met genoegen vernemen zijn de be
richten omtrent den toestand van den heer m'.
W. C. Borsius geruststellend van aard, zoodat de
familie van heden af niet meer per telegraaf op
de hoogte gehouden wordt.
Blijkens het uitgebrachte jaarverslag der Neder-
landsche Bank over 1881 waren de operatiën over
dat jaar uitgebreider dan Over 1880/81, zoodat het
winstcijfer dan ook aanmerkelijk hooger kon zijn.
De disconteeringen en beleeningen bedroegen 563.5
millioen of 21 pet meer de credieten waren ook
gemiddeld van langeren duur, zoodat het gemid
deld bedrag van gelijktijdig opereerend kapitaal
met 29 pet dat van het vorige jaar overtrof.
Het aandeel der hoofdbank in de operatiën was
45J pet, dat der bjjbank 8 en der agentschappen
46J pet; in het vorige jaar was de verhouding
36, 9 en 55 pet.
De rente-standaard kon nog geruimen tijd laag
gehouden worden; eerst op 7 October heeft een
verhooging plaats gehad, die later door meerdere
is gevolgd, tot zij op 30 Januari jl. 2 pet hooger
was dan begin Oct. Het gemiddeld wisseldisconto
was 3.27. Het getal gedisconteerde stukken was
120.232, d. i. 13.238 meer, tot een gezamenlijk
bedrag van 365 mill. De som der daarop ont
vangen rente is ƒ2.280.443 geweest; de verliezen
waren grooter dan gewoonlijk, nl. op 23 stukken
groot 112.659.45§, waarbij 16 personen, firma's
of naamlooze vennootschappen betrokken waren;
87.402.00§ moest daarop als verlies worden
afgeschreven. Onder de gedisconteerde stukken
heeft zich een hier te lande nieuw artikel bevonden,
nl. de schatkist-promessen; de 7 mill., in Jan.
afgegeven, zijn voor verreweg het grootste gedeelte
door de bank gedisconteerd.
De beleeningen op effecten bedroegen 177 mill.i
23 mijl. meer; verliezen zijn daarop niet geleden.
De Noord-Amerikaansche fondsen, hoewel daarin
de speculatie opnieuw een bedenkelijke uitbreiding
heeft verkregen, hebben echter in de beleeningen
der bank geen belangrijke rol vervuld; bjj 't
sluiten van het boekjaar was het geheele bedrag
van die fondsen slechts 3.69 pet van de onderpan
den der effectenbeleeningen.
De goederenheleeningen waren buitengewoon
onbelangrijk, slechts 20.6 mill., of 3.8 mill,
minder, en daarbij werd nog een verlies van
ƒ27.500 geleden.
De beleeningen hebben aan recht ƒ1.659.817
opgebracht.
De voorraad specie en muntmateriaal is belang
rijk afgenomen, van 135.6 mill, bij den aanvang
tot 100.9 mill, bij de sluiting van het boekjaar,
waarin op zich zelf niets verontrustends gelegen
is, omdat de metaalvoorraad in de laatste jaren
abnormaal hoog was, terwijl de verbintenissen bij
't einde van het jaar nog voor 56 pet door metaal
gedekt bleven. Maar onbevredigend is 't, dat de
vermindering alleen het goud getroffen heeft,
terwijl het zilver integendeel nog vermeerderd is.
De bestanddeelen van den metaalvoorraad waren
bij den aanvang ƒ46.741.728 (ruim 34 pet.) goud
en ƒ88.841.551 (omstreeks 66 pet) zilver; bij
de sluiting 9.103.184 (ruim 9 pet) goud en
91.800.029 (omstreeks 91 pet) zilver. Nog
ongunstiger vertoont zich de loop van zaken, wan
neer men den toestand van 31 Maart jl. vergelijkt
met dien van 31 Maart 1880, toen de metaalvoor
raad der bank ƒ78.795.864 goud en ƒ81.543.315
zilver bevatte. Het goud is dus in de laatste
twee jaren met omstreeks 70.000.000 verminderd,
het zilver daarentegen met ruim 10.000.000 ver
meerderd. Tot nogtoe heeft dit geheel geen in
vloed gehad op de waarde van het Nederlandsche
ruilmiddelen ook de invloed op den rentestand
is in het afgeloopen jaar niet groot geweest.
Alleen de verhooging van Januari is geschied om
de toen dreigende geheele uitputting van den
goudvoorraad der bank te voorkomen. Maar het
is niet te ontkennen, dat de toestand zorgwek
kend is. De ten vorigen jare aangewende poging
om een bimetallieke muntunie tot stand te bren
gen, heeft nog geenerlei gevolg gehad en, hoezeer
nog niet opgegeven, is haar welslagen uiterst on
zeker. Men moet er dus op rekenen, dat de Ne
derlandsche zilveren munt haar karakter vantee-
kenmunt zal behouden, en dan is het de waag,
of de Bank op den duur in het bezit van een
voldoende hoeveelheid goud zal kunnen blij
ven, om de waarde van ons ruilmiddel zich naar
dat metaal te doen richten.
Voor het allernaaste oogenblik staan de kansen
niet ongunstig. Het goud begint weder eeniger-
mate terug te vloeien, en van het zilver laat het
zich verwachten, dat het binnenlandsch verkeer
eerlang weder als afnemer van die munt zal op
treden. Anders is het, wanneer men iets verder
dan op het naaste oogenblik ziet. De invoeren
van zilveren munt uit Indië blijven voortduren,
en ook afgezien daarvan is de hoeveelheid van
zilveren teekenmunt, reeds hier te lande aanwezig,
veel te groot om verzekerd te zijn dat het voor
de bank op den duur mogelijk wezen zal, het naar
hare kassen toestroomende zilver telkens weder in
het binnenlandsch verkeer terug te dringen en
steeds een voldoende hoeveelheid goud voorhanden
te houden. Zonder demonetisatie van een deel
onzer zilveren munt zal de toestand hachelijk
blijven.
De omloop der bankbiljetten was gemiddeld
195 millioen of 556.551 hooger dan in 't vorige
jaar. Yan hankassignatiën werd slechts gebruik
gemaakt tot een bedrag van 74.825; van kas-
kwitantiën daarentegen voor 147.6 mill., zijnde
19-8 mm. meer. De voorgenomen ontheffing der
assignatiën van het daarop drukkend evenredig
zegel zal daarin waarschijnlijk groote verandering
brengen.
De gezamenlijke winst is 4.177.000 geweest,
waarvan na aftrek van onkosten, vergoeding aan
den staat en afschrijving van verliezen 3.316.600
overblijft, welk bedrag de uitdeeling van het
boven reeds genoemde dividend toelaat.
Het is wel een jaar of twintig geleden, dat
Multatuli, op de hem eigene onbarmhartige, maar
voor ieder voel- en verstaanbare manier, den
sluier afrukte, die over het lichaams- en gemoeds
leven van een groot aantal vrouwen en meisjes
uit onzen beschaafden (eigenlijkonzen niet door
handenarbeid den kost verdienenden) stand gespreid
ligt.
Door de natuur bestemd tot het huwelijk elx
tot den moederlijken staat; bestemd, even als
ieder mensch, tot arbeid, komen onze dochters,
na voltooide opvoeding, thuis zitten en afwachten.
Betaald wordenden arbeid te verrichten, wordt voor
haar ongepast geacht. Arbeid adelt niet; maar
vernedert, in onze vrouwen-maatschappjj. Hui
selijke arbeid is, in huisgezinnen waar de moeder
nog leeft en werkzaam is, vooral wanneer er meer
dochters zijn, niet in voldoende hoeveelheid te
verrichten, om allen bezig te houden. Liefhebberij-
werk, lectuur, schilderen, muziek, naai- en hand
werk, worden gebezigd om den tijd te verdre
ven," maar reiken niet toe om een leven te vullen,
