125e Jaargang.
1882.
W oensdag
10 Mei.
N° 1!<>.
Middelburg 9 Mei.
Benoemingen en "besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks, -it-
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent;
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van i -7 regels/" 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
schoolopzienebs. Op verzoek, eervol ontslag
verleend als schoolopziener in het arr. Roermond
aan mr Ch. Strens en tot schoolopzieners benoemd
in het arr. Roermond dr J. L. Herten, thans in
gelijke betrekking in het arr. Weert, en in het
arr. Weert mr F. P. J. de Sain.
marihe. Bevorderd tot kap. t/z., de kap.-luite
t/z. N. Mac Leod; tot kap.-luit. t/z., de luit. t/z.
le kl. W. J. A. Noltheniustot luit. t z. le kl.,
de luit. t/z. 2e kl. C. J. de Jong Pzntot luit. t z.
2e kl., de adelborst le kl. J. G. P. Kraijenhoff van
de Leur.
MIDDELBURGSOHE COURAl\T.
Na de artikelen, in Januari jl. door ons aan het
handelstractaat met Frankrijk gewijd MiddCt
van 23, 24 en 30 Jan.), is het ons onnoodig
voorgekomen, ook nog over het gewijzigd
tractaat eenige beschouwing te leveren. In
de hoofdzaak, de tarieven, was het tractaat
onveranderd gebleven. Overigens bevatte het
nieuwe tractaat eenige wijzigingen in de re
dactie, welke even zoovele verbeteringen zijn,
en waren door de onderhandelaars verklarin
gen afgelegd, door welke eenige in de tweede
kamer geopperde bezwaren werden weggenomen.
Deze verbeteringen hebben niet kunnen be
letten, dat het nieuwe tractaat in de zitting
der tweede kamer van gisteren avond ander
maal verworpen is. De stemming verschilde
weinig met die van 27 Januaritoen 46 tegen
32, nu 43 tegen 37 stemmen. De meerderheid
bestond weder uit de vereenigde conservatie
ven, roomschen (behalve den heer Van der
Hoeven) en antirevolutionairen (met uitzonde
ring van de heeren Mackay en Van Wasse-
naer), benevens 13 liberalen. De heer Bastert
heeft thans zijn vroegere oppositie opgegeven,
dewijl hij overtuigd was geworden dat van
Frankrijk geen concessien meer te krijgen
waren, en de heeren Van Houten en Lieftinck
hebben ditmaal voorgestemd, vermoedelijk de
wijl zij door de verkregen redactie-wijzigingen
tevreden gesteld waren en geen tarief-conces
sien verlangden.
Even als wij vroeger het tractaat hebben
beschouwd als „een slechten koop", gesloten
op eeue markt waar nu eenmaal geen betere
zaken voor ons land te doen waren, zoo kun
nen wij ook nu in de verwerping geen gewich
tig nadeel zien. De toekomst zal, vreezen wij,
leeren dat onze nijverheid, door de toepassing
van het Fransche tarif généralvan nog slech
ter conditie worden zal dan zij bij de aanne
ming van het tractaat geweest ware. Maar
onze uitvoer naar Frankrijk is niet van zoo-
danigen omvang, dat terwille daarvan, alle
andere bedenkingen tegen het protectionistische
tractaat gering geacht moeten worden.
Van overwegend belang lijkt ons daarentegen
de beteekenis der verwerping voor onze bin-
nenlandsche politiek. Het was te voorzien dat
het kabinet-Van Lijnden zich deze nederlaag,
na het pas gevallen votum in de conversie
zaak, niet zou laten welgevallen. Wel heeft
de regeering, gedachtig misschien aan hetgeen
de minister Van Goltstein daarover van den
heer Van Houten te hooren heeft gekregen,
bij de behandeling van het tractaat de porte
feuille- quaestie niet gesteld. Wel heeft de
verwerping geen duidelijke beteekenis, zelfs
niet op het gebied der handels politiek, want
de heterogene meerderheid, welke het tractaat
afwijst, valt als zand uiteen zoodra het op het
uitspreken van een gemeenschappelijk beginsel
aankomt. Maar de verwerping heeft, aan het
conversie-votum gepaard, ontegenzeggelijk deze
beteekenis dat het kabinet zijn zedelijk over
wicht op de vertegenwoordiging verloren heeft;
dat het slechts kan aanblijven indien het zich
voortdurend nederlagen, nu op het eene, dan
op het andere gebied, laat aanleunen, en zich
aldus bij stukken laat afbreken.
In overeenstemming hiermede heeft de mi
nister van financien heden, in de beide kamers
der staten-generaal, aangekondigd dat al de
ministers aan Z. M. den koning hun ontslag
hebben verzocht.
Dit besluit van het ministerie heeft ons
niet teleurgesteld, ofschoon wij het zeer be
treuren. Want wij zien in het ontslag van
het kabinet-Van Lijnden, onder deze omstan
digheden, niet het minste voorteeken van de
optreding eener tot nuttigen arbeid, in 't belang
des lands, in staat zijnde regeering.
Kanton Oostburg, 9 Mei. Naar men ver
neemt, is door den minister van waterstaat enz.
pan de burgemeesters in dit kanton, ia antwoord
op hun verzoekschrift om deze streek spoedig in
den dienst der pakketpost op te nemen, dezer
dagen te kennen gegeven »dat de gemeenten in
dit kanton in het volgend jaar voor den postpak
ket-dienst aangewezen zullen kunnen worden."
®3-roe«ie, 8 Mei. De vergadering van ingelan
den van den Austerlitzpolder, gemeente Zuidzande,
heeft heden besloten aan het comité voor den
stoomtramweg BreskensMaldegemSluis te ver-
leenen eene subsidie van 30 cent per hectare
gedurende 10 jaren, en 5 cent per hectare ineens
voor de oprichtingskosten.
De eigenaar-beheerder van het herdijkte schor
van den Zwartepolder, Cadzand, heeft dezelfde toe
zegging gedaan.
Bij de Donderdag gehouden herstemming voor
een lid van den gemeenteraad van Krabbendijke
is de heer J. Verlaere met 24 stemmen gekozen.
De heer B. den Exter van den Brink bekwam er 18.
Bij deze verkiezing hebben zich een paar feiten
voorgedaan, die wel meer algemeen bekend mogen
zijn.
Toen eenige kiezers zich te 9 uren bij het
stembureau vervoegden, om hun biljet in te leveren,
vernamen zij van den voorzitter, dat de bus niet
aanwezig was en van Kruiningen werd gehaald.
Die voorzitter verzocht tevens de teleurgestelde
kiezers, om in de gelagkamer van hetzelfde lokaal
voor zijne rekening iets te gebruiken. Eerst te
ruim half tien arriveerde de stembus. Nadat die
bus gesloten was, is zij niet bij den voorzitter,
maar bij den secretaris der gemeente bezorgd en
daar den geheelen nacht verbleven.
Nu rijst de vraag, of de verkiezing naar de
voorschriften der wet heeft plaats gehad? En als
deze vraag ontkennend moet worden beantwoord,
komt eene tweede Behoort zij dan niet te worden
vernietigd? GCt.)
Door de leden der vereeniging De Ambachtsschool
te Goes is besloten om zoo mogelijk een tweeden
leermeester aan die school aan te stellen, en te
beproeven, ter bestrijding van de kosten, verhoo
ging te verkrijgen van de subsidiën, welke de
provincie en de gemeente aan de Ambachtsschool
verleenen.
Het toenemend aantal leerlingen is oorzaak, dat
dit besluit moet worden genomen.
Veere, 8 Mei. Geheel onverwachts kwam
heden alhier de directeur van het postkantoor te
Middelburg om het hulpkantoor te inspecteeren.
Deze inspectie heeft aanleiding tot de schorsing
van den brievengaarder gegeven.
Biervliet, 8 Mei. De gisteren gehouden
vergadering onzer kiesvereeniging was minder druk
bezocht dan vroeger het geval was. Met nagenoeg
algemeene stemmen werd bij gesloten briefjes
voor het lidmaatschap van den raad als candidaat
gekozen de heer J. F. Calon. De vergadering was
binnen tien minuten afgeloopen.
De gekozen candidaat heeft geweigerd zich door
eenige voorafgaande verklaring te binden. Gekozen
wordende, zal hij handelen naar eigen overtuiging.
De audiënties van de ministers van financiën en
van oorlog zullen aanstaanden Donderdag en die
van den minister van marine aanstaanden Vrijdag
niet plaats hebben.
Het Weekblad van het Regt merkt, ten aanzien
van de uitspraak van het gerechtshof te 's Gra-
venhage in zake de eeds weigering van den heer
Reijers, op dat het hof niet voor de eerste maal
aldus besliste. Lang voor de behandeling der
eeds-quaestie in de tweede kamer, den 28e'1 Juni
1871, heeft hetzelfde hof, op gelijke gronden, den
heer J. B. d. P. ongestraft gelaten, die wegens
gemoedsbezwaren, wederom van anderen aard,
eveneens bezwaar maakte den eed af te leggen.
Voor den heer R., zegt het Wbl. verder,
verheugt het ons zeker, dat hij een rechter heeft
gevonden, die zijn gemoedsbezwaar eerbiedigde.
Maar het had anders kunnen zijn en het moet
ieder in het oog springen dat op deze wijze de
oplossing der vraag, of een getuige wegens eeds
weigering naar de gevangenis zal worden verwe
zen, van niets anders afhangt dan van een reeks
van toevalligheden. Vooreerst van deze toeval
ligheid, voor welken rechter hij geroepen wordt
den eed af te leggen; dan van den aard vanzjjn
bezwaarvervolgens van den indruk, dien zijne
houding op den rechter maakt en of deze in die
weigering gelieft te zien eene ontboezeming
eener gemoedelijke overtuiging," dan wel »een
voorwendsel om zich aan de verantwoordelijkheid,
die het afleggen van de» eed medebrengt, te ont
trekken." En wie geeft den rechter op dat punt
de zekerheid, dat hij niet mistast Wie staat
hem borg dat de man, dien hij aanziet voor een
gemoedelijk getuige, niet toch naar de martelaars-
rol dingt en zoo ook omgekeerd of niet degene,
die naar 's rechters oordeel den martelaar speelt,
juist een man is, wien het eedzweren tegen de
borst stuit? Het feit, dat nog steeds in het vrije
Nederland, al naar dit den rechter behaagt,
iemand tot gevangenisstraf kan worden veroor
deeld omdat hij geen eed wil zweren, is zóo be
droevend, dat wij langs dezen weg tot onzen wet
gever petitioneeren»maak daar nu toch spoedig
een einde aan
orologisch observatorium op Java ten uitvoer te
brengen. Na velerlei oponthoud werd met die
waarnemingen in 1866 aangevangen, welke sedert
in vier boekdeelen, in groot kwarto-formaat, bekend
zijn gemaakt. Bovendien wist dr. Bei'gsma een
net van meteorologische waarnemingen, door lief
hebbers, over den geheelen Indischen archipel uit
te spreiden. Hij was sedert 1875 chef der 7e
afdeeling en van de triangulatie bij het marine
departement te Batavia.
Door 68 Nederlanders in verschillende deelen
des lands is eene oproeping tot het Nederlandsche
volk gericht, om eene vereeniging tot hervorming
van ons kiesrecht op te richten. Hun doel is, te
breken met den census als maatstaf van kiesbe
voegdheid en het kiesrecht toe te kennen aan alle
leden der staatsgemeenschap, behoudens de uit
zonderingen die in 't algemeen belang gevorderd
worden.
Wij komen op de oproeping nader terug. Voors
hands vermelden 1 wij uit de alfabetisch gestelde
onderteekenaars de heeren J. P. Bredius, te
Bergen op ZoomA. Buma, lid der tweede
kamer, te Hindelopen mr. Van Diggelen, te Zwolle;
dr. Ekker, te KampenP. C. P. Frowein, te Goes;
mr. S. van Houten, lid der 2e kamer, te 's Gia-
venhagemr. H. P. de Kanter, te BrielleC. E.
Massee, te GoesO. Rommers, te Leeuwarden
D. Stigter, te Goesjhr. M. J. de Marees van
Swinderen, te GoesHenri Tak, te Middelburg
mr. P. Roetert Tak, te Kampen.
De Coöperatieve Vereeniging voor Zee- en land
macht is tot stand gekomen en te 's Gravenhage
gevestigd. Tot bestuurders zijn gekozen de heeren:
S. A. Lutz, kapitein der grenadiers, voorzitter
W. H. P. Vogel, off. van adm. le kl. der maiine;
F. G. A. Scherer, kapitein der artillerieW. G.
F. Snijders, kapitein van den staf; F. A. Thomése,
kapitein-intendant; H. Verploegh, le luit. der
grenadiers, penningmeester Rich. P. A. van Rees,
oud-marine-officier, secretaris. De commissarissen
zijn' de hh. A. Kool, kapitein van den staf; C.
Vreede, luit. ter zee le kl.H. P. L. C. de Kruijff,
kapitein der artillerieJ. B. van den Oudendijk
Pieterse, id., en W. B. J. Duijcker, kapt. der jagers.
Even als de tabaksplanters op Java onlangs ge
dreigd hebben te Hamburg of Bremen eene betere
markt voor hun product te gaan zoeken dan te
Amsterdam, wordt nu in de Soerab. Ct. het vol
gende over den koffiehandel geschreven.
-Ben ik goed ingelicht, dan bestaat het plan om den
handel te verleggen en wel naar Marseille. Be schande
lijke resulta*en in den laatsten tijd van den koffiehandel
naar Nederland, terwijl in den kleinhandel de prijzen even
hoog bleven, hebben menig koffieplanter tot nadenken en
tot de overtuiging gebracht, dat het hoog tijd wordt dat
aan deze afzetterij ten einde worde gemaakt. Zij, die zoo
denken, hebben groot gelijk en ik ben er van overtuigd,
dat als gedurende ecu paar jaren de Nederlandsch-Indische
producten naar brave kooplieden in Marseille gezonden
worden, de Nederlandsche kooplieden (ik qnalificeer niet)
uit een ander vaatje zullen tappen."
Hoewel wij, teekent het Handelsblad hierbij
aan, noch aan de aantijging, noch aan de be
dreiging groote waarde hechten, daar beiden wel
haar reden van bestaan zullen vinden in de bitter
booze luim van Solo's koffieplanters over de slechte
prijzen van hun product, meenden wij haar aan
onze lezers niet te moeten onthouden, te minder
nu een geacht blad, als de Soer. Ct. daaraan wel
eenig gewicht schijnt toe te kennen. Mocht iemand
de schoen passen, hij trekke dien aan.
Uit Port-Said is het telegrafisch bericht ontvan
gen van het overlijden, in de Roode Zee, van Dr.
P. A. Bergsma, directeur van het magnetisch en
meteorologisch Observatorium te Batavia, die na
een bijna 22jarig verblijf in O. I. met de Fransche
mail naar zijn vaderland terugkeerde. Ieder, die
den buitengewoon werkzamen man te Batavia ge
kend heeft, zal het bejammeren, dat zijn krachtig
gestel gesloopt is geworden door het tropische
klimaat.
De hoogleeraar Oudemans geeft in het Utr. Dbl-
eene van hartelijke sympathie getuigende levens
schets van den overledene. Hij was te Gent ge
boren, waar zijn vader, die later hoogleeraar in
de botanie te Utrecht werd, dezelfde wetenschap
doceerde. DL Bergsma vertrok in 1860 naar Ba
tavia, teneinde het door Alexander von Humboldt
aan den gouv. gen. Pahud in overweging gegeven
lan tot oprichting van ee» magnetisch en mete
uiDDEB.OB.DEit. Benoemd tot ridder der orde van
den Nederl. Leeuw jh* mr A. L. E. de Stuers,
minister-resident te Madrid.
Benoemd tot onderwijzer aan de openbare lagere
school te Dreischor, op eene jaarwedde van 650,
de kweekeling C. J. Barentsen, te Colijnsplaat.
Gapinge, 9 Mei. Beroepen tot predikant dr.
N. H. gemeente alhier de candidaat H. C. Calienbach.
Z. M. raderstoomschip le kl. Valk wordt buiten
dienst gesteld en de kap. t/z. J. W. Binkes, eervol
van het door hem over dien bodem gevoerde bevel
ontheven en op nonactiviteit gesteld.
De luit. t./z. le kl. jhr H. M. van der Wijck,
die der 2e kl. J. H. J. L. baron Sweerts de Landas
Wijborgh en de off. van adm. le kl. D. A. van der
Laan, behoorende tot de rol van Z. M. wachtschip
te Willemsoord en gedetacheerd aan boord van
Z. M. raderstoomschip Valk, eerstgenoemde als
le off., worden op nonactiviteit gesteld.
De luit. t/z. 2e kl. J. Wentholt, uit Oost-
Indie in Nederland teruggekeerd, is op nonactivi-
teit gesteld.
Yoor het examen van machinistleerling 2' kl.
bij de marine, hebben zich 85 aspiranten aangemeld.
Heden deed de rechtbank alhier, in hooger be
roep, Mitspraak in de zaak van H. B., van beroep
sleeper en wonende te Vlissingen, die bij vonnis
van den kantonrechter te Middelburg dd. 14 Feb.
jl. schuldig verklaard was aan het zonder last en
zonder voorkennis van den concessionaris plaatsen
van een voorwerp op de spoorstaven van een
stoomtram in Zeeland, waardoor het vervoer over
die staven belemmerd en onveilig werd gemaakt,
en te dier zake tot eene geldboete van 5 en
zeven dagen gevangenisstraf werd veroordeeld.
Bij de behandeling der zaak werden de voor
den kantonrechter afgelegde getuigenissen en ont-
kentenis (zie Midd. Ct van 1 Febr.) herhaald, ter
wijl bovendien nog een drietal getuigen a décharge
werden gehoord. Door het O. M. werd bevesti
ging van het vonnis des kantonrechters geëischt,
doch verbetering daarvan in zooverre dat de boete
van 5 op 75 werd gebracht.
Deze eisch werd door de rechtbank ingewilligd
en B alzoo veroordeeld tot eene gevangenisstraf
van zeven dagen, eene geldboete van 75 en in
de kosten der procedure.
Vlissingen, 9 Mei. Een houten gebouwtje,
vroeger gediend hebbende voor hulpstation, dicht
bij het locaal-station gelegen en bewoond door
beambten en werklieden van den spoorweg, ia
beden morgen door brand bijna geheel vernield.
Het huisraad der inwoners werd gedeeltelijk ge
borgen persoonlijke ongelukken hadden niet
plaats. Even als bij vroegere gelegenheden was:
de wakkere brandweer spoedig daar om den brand
te stuiten en grooter onheilen te voorkomen.
- Te Zuiddorpe is in 9bjarigen ouderdom over
leden de gepensioneerde veldwachter Levinns va»