BUITENLAND"
Ingezonden Stukken.
Een. nieuwe Noordzeehaven.
te onthouden om aan het Fransche protectiestelsel
eenigen zedelijken of inaterieelen steun te schenken.
Er zijn volgens deze meening, geen groote handels
belangen bij het tractaat betrokken. De uitvoer
van kaas naar Frankrijk is tegenover zooveel
andere en grootere handelsbelangen niet van
overwegende beteekenis.
Een andere groep van leden was gunstiger ge
stemd voor het ontwerp, al gaf ook het nieuwe
tractaat niet alles wat zij zouden gewenscht heb
ben. Yoor de verkregen wijzigingen brachten zij
de regeering hulde. Het zijn onmiskenbare ver
beteringen. Yooral ook tegenover de bezwaren,
tegen bet vorig tractaat aangevoerd, zijn die ver
beteringen van belang. De leden, die alleen ter
zake van de verklaring in het protocol tegen het
vorig tractaat gestemd hebben, kunnen hun stem
bezwaarlijk aan dit wetsontwerp onthouden.
Mocht Nederland dan ook al bij het in werking
treden van dit tractaat van slechter conditie wor
den, zonder tractaat zou de toestand nog erger
zijn, aangezien onze handel alsdan aan het Fran-
sche algemeen tarief zou worden onderworpen. De
onafhankelijkheid zijner tariefwetgeving offert men
bij alle handelstractaten op en van de zijde van
hen, die in een klein land, gelijk het onze, den
vrijen handel als het eenig mogelijke beschouwen,
klinkt die grief vooral vreemd. De handelaars,
van wier adres sprake was, vergeten twee zaken:
vooreerst dat de handel in de laatste jaren niet
alleen hier te lande, maar ook overal elders
kwijnt, niet het minst daar, waar beschermende
rechten worden geheven, en in de tweede plaats
dat de invoering van differentieele rechten, hetzij
in Nederland, hetzij in Indië, uit een staatkundig
oogpunt zoo gevaarlijk zou zijn, dat de adressan
ten er ten slotte ongetwijfeld zelf voor zouden
terugdeinzen. Bovendien wordt de heffing van
differentieele rechten en de verhooging van het
tarief, behalve voor de artikelen in het tarief B
genoemd, door dit tractaat niet verboden. In de
klachten over benadeeling onzer nijverheid heerscht
onmiskenbaar groote overdrijvingmen moet niet
vergeten, dat de Ned. nij verheid door dit tractaat
alle voordeelen zal deelachtig worden, nu reeds
door andere mogendheden bedongen of die latei-
door Frankrijk aan haar mochten worden toege
staan. Behalve deze beschouwingen gaf einde
lijk nog bij eenige leden de overweging, dat zij
bij verwerping ook weder van dit tractaat
voor een ministerieele crisis vreesden, den door
slag ten gunste van het wetsontwerp.
Eindelijk gaven nog andere leden in overweging
om het wetsontwerp aan te nemen onder voor
waarde dat de duur van het tractaat tot eenkor-
teren termijn (vijf of drie jaren of zelfs èen jaar)
zou worden ingekrompen, ten einde den weg te
openen tot nadere onderhandelingen.
De regeering meent te mogen verwijzen naar
haar vroegere betoogen en verklaringen. Evenmin
schijnt het oogenblik gunstig om een debat te
openen over het al of niet verkieslijke voor Neder
land van specifieke rechten boven rechten ad valorem.
Genoeg zij het, hieromtrent te doen opmerken dat
wij ons door art. 3, in verband met tarief B, alleen
zullen verbinden om het bedrag der tegenwoordige
rechten voor de daarin genoemde artikelen niet te
verhoogen. Van concessiën omtrent den wijnaccijns
is bij deze onderhandelingen geen sprake geweest
de regeering zou daartoe dan ook niet hebben
kunnen besluiten. Dat geen inkrimping van den
tijd, waarvoor het verdrag gesloten is, te verkrij
gen zal zijn, kan met zekerheid verklaard worden.
De regeering kon de bezwaren van Frankrijk
daartegen niet opheffen. Gewichtig zijn de inlich
tingen, nopens die vraag door den Zwitserschen
gezant te Parijs onlangs in het openbaar gegeven
en door de regeering medegedeeld.
Wat het belang van onzen handel bij het tot
stand komen van het tractaat aangaat, na al het
daaromtrent reeds betoogde wordt alleen nog opge
merkt dat dit belang niet uitsluitend of zelfs niet
in hoofdzaak is af te meten naar de vroeger mede
gedeelde cijfers nopens de hoogere rechten, welke
Nederlandsche goederen bij het niet tot stand ko
men der voorgestelde conventioneele regeling zullen
te betalen hebben. Yan veel grooter beteekenis,
al is die niet onder cijfers te brengen, is het
worden als de zoon van kolonel Laynede enkelen
die het beter weten Duff ham, de kolonel en
zijn vrouw, en nu Lady Chavasse zullen het
geheim altijd bewaren."
»Ja; dat geloof ik ook. Ik geloof dat de
jongen een mooie, eervolle carrière te gemoet gaat
misschien evenzeer als wanneer hij mjjn wettige
erfgenaam ware. Ik vrees dat het verdriet, dat
hij dat niet is, terwijl hij het had moeten
zijn, mij in den laatsten tijd veel achteruit
gezet heeft, Mary."
»Ik wenschte dat gij in het leven hadt kun
nen blijven, Geoffrey 1" riep zij al snikkende uit.
>Ik heb het ook gewenscht," antwoordde hij
op smartelijken toon." Maar het heeft niet mogen
zijn. Als de dagen komen dat mijn moeder alleen
zal zijn met Lady Rachel, moet gij mij beloven
dat gij nu en dan eens naar haar toe zult gaan,
om haar te troosten. Er is iets in mij dat mij
zegt dat gij dit kunt, Mary, en dat zij troost van
u zal aannemen en ik weet dat zij dien zeer
zal behoeven. Wees goed voor haar, als ik er
niet meer ben."
»Ja; dat beloof ik u."
Gij zijt de dapperste van ons allen, Mary,
en toch hebt gij het meest geleden."
Juist dat lijden heeft mij dapper gemaakt,"
antwoordde zij. »0 1 Geoffrey, ik begin in te zien
dat het beter is om in deze wereld te veel te
lijden, dan te weinig. Het is een harde waarheid
om te leerenmaar als men haar eens kent,
brengt zjj geluk in het lijden aan."
belang, dat de bestaande handelsbetrekkingen tus-
sehen de beide landen niet te loor gaan en dat
zekerheid besta ten aanzien van het stelsel, waar
onder die betrekkingen zich verder kunnen ont
wikkelen. De kamer van koophandel te Rotter
dam heeft indertijd ten duidelijkste aangetoond,
welken invloed de toepassing van het algemeen
tarief op de verlegging van den doorvoerhandel
naar Antwerpen zou kunnen hebben.
Yoor het belang van sommige takken van nij
verheid en landbouw bij het verkeer met Frank
rijk wordt almede verwezen naar de vroegere
stukken. Daaruit blijkt dat naar Frankrijk recht
streeks wordt uitgevoerd jaarlijks voor een gemid
delde waarde van ongeveer 18 millioen gl.
De regeering meent dat het voordeel voor het
artikel kaas uit het tractaat voortvloeiende, even
min als de andere bij het tractaat verbonden be
langen, mogen worden over het hoofd gezien omdat
sommige andere takken van nijverheid niet bevre
digd zijn.
Onlangs werd te Emden in Oostfriesland met
groote plechtigheid het feest gevierd van de ope
ning der rechtstreeksche telegraafverbinding tus-
schen het Duitsche rijk en Noord-Amerika. Van
Emden werd door de Duitsche regeering een kabel
van 894 zeemijlen naar Valentia gelegd, waar de
Duitsche lijn een der kabels van de Anglo-American
tot hare beschikking vond. De Engelsche regeering
stond toe dat een Duitsch kantoor aan de kust
werd gevestigd, zoodat eene rechtstreeksche ver
binding met de Yereenigde Staten is tot stand
gebracht, terwijl vroeger de Duitsche telegrammen
werden verzonden over Lowestoft en Londen.
Dit voor Duitschland belangrijke feit heeft de
aandacht gevestigd op het vervallen plaatsje, de
ville morte, die het uitgangspunt der nieuwe lijn
is. Het verging der stad als vele anderen. In de
middeleeuwen bezat zij een bloeienden handel,
doch in den overmoed van den rijkdom werden
de voorzorgen verwaarloosd om de haven in goe
den staat te houden, en in het laatst der zes
tiende eeuw was door aanslibbing het bed der
Eems verlegd, zoodat Emden een goed eind weegs
verwijderd lag van de rivier, waaraan het zijne
stichting en zijn bloei had te danlren. De stad
bleef nog eene handelsvloot behouden, die echter niet
meer met ongebroken lading voor de pakhuizen
kon komen, maar de vijftig jaren Hanoveraansch
bestuur van 1815 tot 1866 voltooiden het werk
der slooping van Emden's welvaart.
De bewoners, een kloek ras, stelden zich reeds
dadelijk veel voor van de aansluiting, eerst bij
den Noordduitschen bond, later bij het Duitsche
rjjk. Want Emden ligt zeer gunstig voor het
verkeer der nijverheidsdistricten van Westfalen
en Rijnland met noordelijk Europa, Engeland en
Amerika, mits het achterland met de haven in
verbinding worde gebracht door waterwegen en
de haven zelve der stad eene belangrijke verbe
tering onderga. Daarom is de blik der Duitsche
regeering, tuk op het nationaliseeren van den han
del en van den invoer, voor zooveel die onver
mijdelijk is, en nog meer gesteld op den uitvoer
op Duitsche schepen uit Duitsche havens, op
Emden gevestigd om er, in concurrentie met de
Nederlandsche havens en Antwerpen, de uitvoer-
haven van Rijnland en Westfalen van te maken.
Wil men in werkelijkheid dit doel bereiken,
dan eischt de toestand dringend groote verbete
ringen. Tot kenschetsing van den toestand dei-
haven zal het genoeg zijn eene mededeeling over
te nemen van den correspondent, door de Kölni-
sche Zeitung naar de feestelijkheid van de opening
der telegraaflijn gezonden.
Een Noorsch schip, dat met eene lading balken
uit een Mexicaansche haven kwam, was twee voet
te breed voor de Nesserlander sluis tusschen den
Dollart en Emden, terwijl het ettelijke voeten te
diep ging voor het vaarwater achter de sluis. Er
Sir Geoffrey knikte toestemmend. Hij had er
ook iets van geleerd, maar te laat.
»Ik ben aan een vertrouwelijken brief aan
kolonel Layne begonnen, Mary, en ik zal dien
nog voor mijn dood verzenden, om hem te be
danken voor
Zijne woorden werden gesmoord onder een vroo-
lijke opschudding, teweeggebracht door de komst
van Arthur. De knaap kwam binnenstormen
met zijn boeken onder den arm.
»Ik ben niet zoet geweest, tante Maryik
heb den meester allerlei last bezorgdmaar ziet
ge, ik had in het gaan knikkers gekocht, in
plaats van in het terugkomen, zooals gjj gezegd
hadt, en o, wie is dat?"
Hij liet zijn boeken op een klein tafeltje vallen,
zoodra hij den vreemdeling, die nu opgestaan was,
in het oog kreeg. Het vuur was bijna uitgebrand,
zoodat het vertrek tamelijk donker was en hij
sir Geoffrey niet dadelijk herkende. Mary pookte
het vuur op en schoof de roode gordijnen voor
het venster dicht.
»Wat komt gij doen?" vroeg de knaap,
toen sir Geoffrey hem een hand gaf. »Zjjt gij
wat beter, mijnheer?"
»Ik zal hier op deze wereld nooit beter
worden, Arthur. En dus zijt gij zoo lastig ge
weest van middag 1"
Ja,het spijt mij wel! en ik heb het mijn
heer ook gezegd. Het kwam alleen door de
knikkers. Ik kon mijn handen niet uit mijn
zakken houden. Kijk ook eens wat een mooie 1>'
moest dus op stroom worden gelost, waarbij men
natuurlijk op mooi weer moest wachten, wijl
anders de kapitein de boegpoorten niet kon open
zetten of de vlotten uit elkaar sloegen. Zoo duurde
het lossen verscheidene weken, en het laat zich
begrijpen dat de daarop vallende onkosten voor
Emden de mededinging met andere havens
geheel onmogelijk maakt. Geen kleiner bezwaar
is het gemis aan retourvracht. Het zou aange
wezen zijn, dat zulk een schip een vracht West-
faalsche kolen mee terugnam. Maar het laden
op stroom geeft te veel verlies aan kolen, zoodat
de schipper wat zand inneemt en zijne lading
kolen in Engeland gaat halen.
De plannen zijn gemaakt om aan dit alles een
einde te doen komen en van Emden eene goed
ingerichte zeehaven te maken. De stad Emden
heeft zijne haven en zijn nieuw kanaal naar de
Eems aan het rijk in eigendom afgestaan, en de
staat heeft het plan ontworpen tot zoodanige
verbetering en uitbreiding der havenwerken, dat
de zwaarste en meest diepgaande schepen te Em
den aan den wal zullen kunnen komen. De stad
heeft zich verbonden tot eene aanzienlijke bij
drage in de kosten van deze werken, waarin een
uitgebreide aanleg van dokken met spoorverbin
ding, pakhuizen en loskranen begrepen is. Boven
dien worden door den aanleg van eene spoorbaan
langs de Oostfriesche kust en door bet kanaal van
de Eems naar de Jahde twee wegen naar bet
binnenland voor de haven ontsloten. Eindelijk
wil men door een stoombootenveer den graan
voorraad van den vruchtbaren linkeroever der
Eems van de Groninger markt lokken naar die der
nieuwe zeehaven.
Dit alles zou echter niet genoeg zijn om de
groote kosten voor den staat en de stad te recht
vaardigen. Voor de voeding van het verkeer in
Emden is noodig een goedkoope weg, een waterweg
dus, van Rijnland en Westfalen naar de monding
der Eems. Eerst wanneer artikelen van, naar
hunnen grooten omvang geringe waarde uit de
kolen- en fabrieksdistricten van de genoemde
provinciën even goedkoop Emden kunnen bereiken
als nu Rotterdam en Antwerpen, kan de handels
weg zich richten over Emden. De behoefte aan
grondstoffen voor de fabrieken bepaalt den invoer,
terwijl de producten der mijnen, vooral de kolen,
in den uitvoer voorzien.
Het aan den Pruisischen landdag voorgestelde
kanaal van den Rijn naar de Eems is dus voor
het westen van Duitschland van het grootste
gewicht. De behandeling van het ontwerp werd
uitgesteld, wijl de begrooting en de wijziging der
kerkelijke wetten al den beschikbaren tijd in
beslag namen. Bij den beperkten tijd van den
landdag schijnt het niet zeker dat het ontwerp
nog in deze zitting in behandeling zal komen.
Is het echter waar dat prins Bismarck het consi
gne heeft gegeven dat de landdag, niettegenstaande
ook de rijksdag is vergaderd, zijne gansche agenda
moet afwerken, dan wordt het slechts eene vraag
van uitvoering en van tijd, dat de nijverheid en
de mijnen van Rijnland en Westfalen voor in- en
voor uitvoer onafhankelijk zullen zijn van de
Nederlandsche havens en Antwerpen.
Mijnbeer de Redacteur
Het was voor de zangvereeniging Tot Oefening
en Uitspanning zeer vleiend van meer dan eene
zijde te mogen vernemen, dat de uitvoering van
de Jahreszeilen, op den 28n Mei 11. aan velen een
groot muzikaal genot had verschaft, en men kon
zeker geen beter bewijs geven van de aangename
herinnering, die het concert bij de hoorders had
achtergelaten, dan door een herhaling te vragen
van het verschafte genot.
Intusscheneen zoodanige herhaling is, naar
mijn persoonlijk gevoelen, eene onmogelijkheid,
onder meer omdat de leden van het koor zich in
het tegenwoordige jaargetijde hoe lang zoo meer
verspreiden, terwijl het bovendien in de verste
verte niet te verwachten is, dat de kosten, aan
eene herhaalde opvoering verbonden, zouden kun
nen worden gedekt.
Daar kwam een handvol mooie" van allerlei
kleuren voor den dag. Maar Mary, die met een
afgewend gelaat bij den schoorsteen stond, zei
dat hij die moest wegbergen. Arthur begon te
voelen dat er iets gedempts in de kamer was.
»Ik heb met uw tante over uw toekomst
gesproken, want weet ge, Arthur, gij zijt mijn
lieveling," zei sir Geoffrey. »Van het oogenblik
af dat mijn paard u omvergeworpen had en u
had kunnen dooden heb ik de warmste be
langstelling in uw welzijn gevoeld. Ik heb vaak
gewenscht dat gij dat gij hij aarzelde even
van aandoening »dat gij mijn eigen zoon waart
maar dat kan natuurlijk niet. Ik weet niet welk
beroep gij kiezen zult of men voor u zal kiezen
»Ik zou graag soldaat worden," viel Arthur
hem met schitterende oogen in de rede.
»Uw gedachten kunnen nog veranderen
voor dat de tijd om te kiezen daar is. Maar een
soldaat kan een even trouw dienaar van God als
van den koning zijn. Onthoud die waarheid, als
gij ooit soldaat mocht worden?"
Ja", fluisterde Arthur, want die ernstige
toon maakte hem een beetje angstig.
Sir Geoffrey ging zitten, hield Arthur voor zich
en tot groote verbazing van dezen laatste rolden
er twee groote tranen langs zijne ingezonken wan
gen. De knaap werd onrustig en bij wijze van af
leiding begon hjj te spelen met den horlogeketting
en het cachet van den baron. Het was een door
schijnend zegel met een eenvoudig devies.
»Zoudt gjj dat gaarne willen hebben, als ik
Wat nu de in uw blad mede besproken geschikt
heid van de zaal in het Schuttershof aangaat en
de wenschelijkheid om de uitvoeringen der zangver
eeniging in het vervolg daar te doen plaats heb
ben, kan ik u, mijnheer de redacteur, de verzeke
ring geven, dat deze zaak in den boezem van het
bestuur niet onbesproken is geblevenintegendeel
het voor en tegen is met emst en nauwgezetheid
nagegaan. Mijne persoonlijke meening hieromtrent
wil ik gaarne mededeelen.
De concertzaal is, dit valt niet tegen te spreken,
te klein voor de tegenwoordige sterkte van het
koor; zij is nog niet gebleken te klein te zijn
voor het aantal toehoordersdè deelneming is,
helaas, in onze stad nog niet zöo algemeen, dat
er ooit sprake is geweest van gebrek aan zit
plaatsen en wat de hitte betreft, die ontegenzeg
gelijk bij een overvolle zaal zeer hinderlijk zou
zijn en ook nu reeds aan velen minder aangenaam
wasterwijl de thans aanwezig zijnde ventilatie-
middelen zijn gebleken onvoldoende of niet doel
matig te zijn, geloof ik vooralsnog niet aan de
onmogelijkheid om, bij eenige geldelijke opoffering
de ventilatie te verbeteren. Mocht het koor zich
nog verder in getalsterkte uitbreiden, dan zoude
ongetwijfeld de tijd aanbreken dat eene uitvoering
in de concertzaal onmogelijk werd, doch overigens
vergete men niet, dat de concertzaal een uitste
kende acoustiek bezit, door hier optredende artisten
om bet zeerst geroemddat in de Schuttershof-
zaal niet alleen een goed koor maar ook een
middelmatig bezet orkest noodig zal zijn (tot de
samenstelling waarvan de zangvereeniging de
middelen niet bezit) en dat uitvoeringen met
piano-begeleiding of met dubbel strijkkwartet
(zonder meer) in die zaal een slecht figuur zullen
maken; eindelijk (indien men uitsluitend het oog
heeft op de wenschen van het publiek) dat er,
tegenover hen die herhaaldelijk aandringen op het
gebruik maken van de Schuttershofzaal, vele
anderen zijn, die met een verhuizen daarheen vol
strekt niet zouden gediend wezen en het zeer
zouden betreuren indien de in het midden der
stad gelegen, voor kleine uitvoeringen zoo uitne
mend geschikte, zaal werd verruild tegen de Schut
tershofzaal, waarvan noch de ligging, noch de toe
gang, noch de inrichting hun toelachen.
Wenscht men dringend in het volgende jaar
een proef te nemen met de meergenoemde zaal,
welnu: indien de Confrérie van St. Sebastiaan de
zaal ten gebruike wil geven en er belangstellenden
worden gevonden, die in de kosten voor het ver
anderen en vergrooten van het orkest (dat, zoo
als het thans is, te eenenmale onbruikbaar is)
willen te gemoet komen, dan zal het bestuur der
zangvereeniging, naar ik vermoed, tot het nemen
van die proef wel willen besluiten.
Ten slotte nog dit
Wanneer het der zangvereeniging mogelijk is
opvoeringen te doen plaats hebben als die welke
in het afgeloopen seizoen aan de leden zijn aan
geboden, dan is zij dat ook voor een groot deel
verschuldigd aan die muzikale krachten in onze
stad buiten de werkende leden der zangver
eeniging, die telkenmale, desgevraagd, bereidwillig
en belangeloos hun talent en hun tijd voor het
welslagen der uitvoering hebben over gehad en
niet minder aan hen die, door hunne handteeke-
ning op de lijst der donateurs of donatrices, ge
toond hebben de. zangvereeniging in hare pogingen
te willen steunen, niet alleen om zelf daarvan
het genot te hebben, maar omdat zij overtuigd
zijn dat het verschaffen van de gelegenheid om
goede muziek te hooren, aan de geheele stad ten
goede komt en haar tot eer strekt. Elke kunst
toch is niet alleen een middel om genot te smaken,
pe heeft evenzeer een opvoedend, ontwikkelend en
stichtend karakter. Uit dat oogpunt beschouwd
is de Concertzaal school en kerk tegelijkertijd.
Het was mij eene behoefte, mijnheer de redac
teur, deze gelegenheid aan te grijpen om mijnen
dank, ik durf wel bijna zeggen den dank der
zangvereeniging, te betuigen aan allen die het
haar hebben mogelijk gemaakt te geven wat zij
gegeven heeft.
D. G. van Teijlingen,
Voorzitter der Zangv. Tot O. en U-
er niet meer ben, Arthur, en als gij oud genoeg zijt
als een gedachtenis aan mij willen dragen Ik vind
dat heel goed; niemand heeft er meer recht op
dan mijn klein vriendje, dat bijna zijn arm ver
loren had door mijn onbedachtzaamheid. Ik zal
er voor zorgen. Maar ik heb nog een beter ge
schenk en dat zal ik u nu geven."
Hij nam het bijbeltje, dat hij in den laatsten
tijd altijd bij zich droeg, uit zijn zak, gaf het
Arthur en zei dat hjj er zijn naam in geschreven
had. Het kind sloeg haastig het titelblad op en
zag daar staan
Arthur Layne. Van G. A. C."
Iets lager stonden de woorden Komt tot mij
gij allen die vermoeid en belast zijt, ik zal u
ruste geven."
»Dat heeft Jezus gezegd" zei het kind een
voudig.
»Ja Jezus Christus. Doe dat boekje nooit
weg Arthur. Gebruik het altijdik heb er vele
plaatsen in aangeteekend. Mocht het ooit uw
lot zijn om op een slagveld te kampeeren, neem
het dan mede; laat het uw gids, uw vriend zijn
Mettertijd zult gij het meer liefkrijgen dan eenig
boek ter wereld."
Wordt vervolgd.)
gedrukt bij de gebroeders abrahams
te middelburg.
