N° 77
125e Jaargang.
1882.
Vrijdag
31 Maart.
Ha haar dood,
Middelburg 30 Maart.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenlen voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicilé G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
De export-maatschappij voor
Zeeland.
Marie von Ebner Eschenbaeh.
Heden werd alhier de tweede algemeene verga
dering van aandeelhouders der bovengenoemde
maatschappij gehouden. Uit de daarop uitgebrachte
verslagen van commissarissen en den directeur
over het jaar 1881 hebben wij de volgende aan-
teekeningen verzameld.
De winst- en verliesrekening geeft over de
twaalf maanden van 1881 een nadeelig saldo
van 1381.34j, tegen 2081.23j over de tien
maanden van het vorige jaar, zoodat hierin
een belangrijke vooruitgang is op te merken.
Beide verliezen blijven op de rekening doorloopen,
in het vertrouwen dat latere jaren ze goed zullen
maken.
De provisierekening is ruim 60 pet. hooger dan
in het vorige jaar; de oesterrekening heeft bijna
viermaal meer heeft opgeleverd; de onkosten be
droegen 209.74 per maand, tegen 216.26 in
1880, zoodat bjj vermeerdering van omzet de on
kosten verminderd zijn. Nevens dit tastbaar
bewjjs voor de goede zorgen van den directeur,
den heer B. Rodenhuis, leggen commissarissen het
getuigenis af dat hjj onverpoosd werkzaam is
geweest tot bevordering van den bloei der Maat
schappij, en zjjne bemoeiingen bjj spoorweg- en
stoombootmaatschappijen, tot verlaging der vrach
ten en het opheffen van belemmeringen menigmaal
met goeden uitslag bekroond werden.
Ook de directeur wijst in zjjn verslag op de
vermeerdering van den uitvoer van eenige der
daarvoor het meest geschikte groenten en vruch
ten, op de verkregen vrachtverlagingen, waardoor
de M® in staat werd gesteld de onkosten op de
zendingen belangrijk te verminderen, ja zelfs te
concurreeren met uitvoerhavens, welke rechtstreeks
met de Theems verbonden zijn. Daartegenover
stond echter de ongunstige toestand van den
land- en tuinbouw, terwijl een groot gedeelte der
voor verkoop bestemde waren door nachtvorsten
of door aanhoudende regens verloren gingen.
De verzending van melk, waarvan men zich
zulke gunstige uitkomsten voorsteldemoest
spoedig gestaakt worden tengevolge van de ge-
wjjzigde dienstregeling der stoombooten, waardoor
deze later te Queenboro aankwamen en de tijd voor
het overnemen der goederen aanzienljjk verkort
werd. De directeur der Engelsche spoorwegmaat
schappij trok dientengevolge de gegeven vergunning
om de verzendingen, tot hoogstens 1000 liters per dag
met den dadelijk na aankomst der mailbooten
vertrekkenden sneltrein te doen geschieden, plot
seling in. Daar het vervoer met dien trein een
hoofdvereischte voor het tijdig aankomen der melk
was, moest deze onderneming toen opgegeven
worden.
De betrekkingen der Maatschappij met andere
13
van
In het dorp waren de lieden reeds aan het
werk. De gemeente-herder dreef de kudde naar
de weide, de vrouwen haalden water aan de bron,
de arbeiders begaven zich naar het veldieder
die Paul tegenkwam groette hem en heette hem
welkom. De vrouwen zagen hem met nieuws
gierige deelneming aan en een harer riep hem
uit de verte toe»Nu, zijt gjj zoo alleen
Vlak in de nabijheid der pastorie stond een
aanzienlijk, groot, wit boerenhuis. Een gewelfde
poort scheidde het van de schuren en stallen en
door die poort ontwaarde men een uitgestrekten
boomgaard, waarin de thans bloeiende boomen in
rjjen geplant waren. Voor het huis lag een
smalle strook kort, groen gras, met violieren
en stokrozen beplant en door een net houten
hek omgeven De vensters blonken, de muren
waren grijs geschilderd en over de geheele hof
stede lag een waas van welgesteldheid en
degelijkheiddie «bjj ons op het land" hoe
provinciën in ons land breidden zich uit; vrjj
groote zendingen kropsla, worteltjesnieuwe
aardappelen en vruchten uit Zuid-Holland, Gro
ningen enz. werden te LondenGlasgow en
Huil verkocht, tot tevredenheid der verzenders.
Hierdoor beter met den tuinbouw in die streken
bekend geraakt en op grond zijner opgedane on
dervinding in Zeeland, is de directeur meer en
meer tot de overtuiging gekomen, dat het in 't
belang der land- en tuinbouwers en in dat der
M® zal bljjken te zjjn, wanneer niet alle soorten
van groenten verbouwd worden, waaronder er zijn
die nimmer met voordeel uitgevoerd "kunnen wor
den. Men moet zich bepalen tot eenige arti
kelen en deze op groote schaal. Omtrent die arti
kelen volgen hier eenige mededeelingen.
Kropsla, bij 2000 kroppen tegelijk in Juni
verzonden, bracht 1 cent netto per krop op,
waarmede de verkoopers tevreden waren.
De teelt van zomerworteltjes wordt dringend
voor onze provincie aanbevolen. De verkochte
hebben 3 a 4 ct per bosje van 20 stuks en later
in 't seizoen hetzelfde per bosje van 10 stuks
opgebracht. De vroegste worteltjes zouden echter
de hoogste prijzen opbrengen. »Ik moeter, zegt
de directeur, echter uitdrukkeljjk bijvoegen, dat
men zoowel wat soort als behandeling aangaat, ge
heel de Zwjjndrechtsche methode dient te volgen en
raad ik eiken helanghebbbende aan zich ter plaatse
op de hoogte te gaan stellen. Yan bevoegde hand
wordt verzekerd dat men verleden jaar gemiddeld
f 600 per hectare maakte, meer bepaald in de
gemeente Zwijndrecht, waar 50 hectaren met
zomerwortels verbouwd werden."
Voor aardappelen was de markt in Engeland
ongekend laag. De M® verkocht ongeveer 3600
manden nieuwe aardappelen, tegen geljjke prijzen
als andere uitvoerders. De teelt van dit artikel
in het groot, alleen voor de Engelsche markten,
zou, indien de omstandigheden zulks in Zeeland
toelaten, voor de M® zeer gewenscht wezen. Naar
Holland werd eene partij Zeeuwsche blauwe ge
consigneerd. In dezen handel, waarvoor het afge-
loopen jaar bjjzonder ongunstig was, wordt in 't
vervolg veel voordeel gezien.
Yan komkommers, waarvan in 1880 20.000 stuks
verkocht waren, steeg de verkoop in '81 tot 27.000,
de goede tegen bevredigende prijzen. De teelt
daarvan is zeer aan te bevelen. In Mei en Juni
werden eenige bak-komkommers tegen 10al2§ct
netto verkocht; ook groote hoeveelheden waren
tegen die prijzen gemakkelijk te plaatsen geweest.
Yerzending van versche augurkjes wordt niet
aanbevolen, dewijl ze niet tijdig ter markt gebracht
kunnen worden en de waarde door broeiing, bjj
oponthoud, verloren gaat. Goede uitkomsten zijn
echter te verkrijgen door verzending van augurken
in okshoofden gezouten, zooals in de Beemster
geschiedt, en waarvan de M® eenige okshoofden
tegen 20 bruto het stuk plaatste. De M® kan
zich met het inzouten belasten en de augurken
dus versch inboopen.
Van sjalotten heeft de goede verwachting, welke
men koesterde, zich geheel verwezenlijkt. De
netto-prjjs bedroeg 14 tot f 17 per hectoliter.
langer hoe zeldzamer wordt. Er kwam een be
jaarde, korte en dikke man het huis uit, met een
blauwe jas, die hem tot op de hielen hing, en bij
eiken stap openwoei, waardoor zjjn korte broek
en glimmende laarzen zichtbaar werden. Op bet
boofd droeg hjj een lagen hoed met omgeslagen
rand en zilveren knoopen aan het vestkortom
geen mensch in het dorp ging op een feestdag zoo
gekleed, als hij op werkendag. Maar hij was ook
Balthazar de GrooteBalthazar Schiesl, de rijke,
de knappe; een man die het tegen eiken heer
durft opnemen, die een hand schrijft, die menig
een lezen kan. Lieve Hemelbovendien heeft hij
twaalf melkkoeien op stal en kan jaar in jaar uit
vier paar ossen laten inspannen. Een man die,
toen hij eens naar de stad reed om belasting te
betalen, in de «Adelaar" op één avond twee hon
derd gulden verloren en contant betaald had, maar
van dien dag af nooit meer een kaart aangeraakt
heeft.
Balthazar kwam met rassche schreden naar Paul,
gaf hem de hand en zei
«Dat is goed, dat gij weer eens bjj ons komt."
Onmiddelljjk knoopten zjj een gesprek aan
en wandelden samen verder. Paul vroeg naar
dezen en genen en ontving op de vraag«Hoe
gaat het hem geregeld ten antwoord: «Goed".
Later volgde dan: «Den eersten hebben de schuld-
eischers het huis uitgezet, de tweede, ja, die is
aan den drank, hij trekt als een landlooper rond
en zijn vrouw en kinderen werken in daghuur.
Groote vermeerdering der teelt van dit artikel,
waarvan de verzending reeds in Juli kan beginnen,
wordt te gemoet gezien.
Stoksnijboonen, mits zeer mooi en vooral gelijk
van grootte, zouden bij duizenden daags tegen
goede prijzen te plaatsen zijn geweest.
Kool wordt ontraden wegens te groote vracht
en verpakkingskosten. Slechts bij indienststelling
eener vrachtboot rechtstreeks op eene Engelsche
haven, ware deze teelt opnieuw in overweging te
nemen.
Kroten gaven goede uitkomsten. In den laatsten
tjjd worden ze, fijn gestampt, in vaten verzonden
tot gebruik voor fabrieken in het binnenland van
Engeland; met welk doel is den directeur voor
alsnog onbekend.
Uien, het belangrijkste artikel voor de M®, werd
tot eene hoeveelheid van 139945 Kg. of ongeveer
2332 hectoliters voor eigen rekening of in commissie
geëxporteerd. In de 10 maanden van het vorige
jaar was het bedrag Kg. 85000, of ongeveer 1416
hectoliters. Ware de oogst, wat de qualiteit be
treft, gunstiger geweest, dan zouden vele partijen,
die, thans te nat waren öm verzonden te worden,
geconsigneerd zjjn geworden.
De hoogste prjjs was 3.15 bruto per 50 Kg.
tegen 5 in 1881. Hoogere prijzen dan deze zjjn
aan geen der Engelsche markten gemaakt.
Alleen de kleine inmaak-uitjes, die dit jaar voor
het eerst werden uitgevoerd, gaven betere resul
taten. Behalve het uitzoeken daarvan na den
oogst, is zeer aan te bevelen het verhouwen van
kleine witte inmaak-uitjes, waarvan het zaad te
verkrijgen is en die in goed bereide en niet te vaste
kleiachtige gronden wel kunnen gedjjen.
De verzonden vruchten bestonden hoofdzakelijk
in onrijpe pruimen en kruisbessen, zwarte en roode
hessen en appelen, meest van buiten de provincie,
doch de teelt in Zeeland breidt zich uit. De
prijzen waren bevredigend. Yan kruis- en zwarte
bessen, in den vereischten toestand verzonden en
verpakt, kunnen enorme hoeveelheden geplaatst
worden. Een zeer gewichtig punt is hierbjj het
gebruik der goede soorten van manden, tot welker
verkrijging de M® hare tusschenkomst verleent.
De oesterhandel vermeerderde, ondanks de onge
kend hooge prijzen, van 40000 stuks in 1880 tot
77550 in '81. Toeneming daarvan is voortdurend
te verwachten.
In eieren, wild, boter en kaas ging weinig om
en bestaat weinig hoop op succes.
»De heide eerste jaren, aldus eindigt de
directeur zjjn verslag, waarin wjj onze zaken
dreven, vooral dat waarover dit verslag handelt,
waren bjjzonder ongunstig voor den landbouw.
Alle ondernemingsgeest wordt op die wjjze uitge
doofd, geene proeven op flinke schaal worden
genomen en, zooals reeds gezegd, slechts die
hebben kans van slagen. Aankweeking in het
groot van eenige werkeljjk geschikte producten,
met inachtneming van alle vereischten om den
oogst daarvan zoo vroeg en zoo productief mogelijk
te maken, ziedaar naar mijne meening, de voor
waarde om zoowel voor de ondernemers als voor
onze maatschappjj, bevredigende resultaten te ver-
De derde. ..ja dat is een geschiedenis zjjn zoon,
die zit."
«Waarom, wat heeft hjj dan gedaan?
»Men zegt, weet ge, dat hjj Heger doodge
schoten heeft."
«Men zegt! daar zal dan toch wel wat van
aan zijn
De oude zweeg een poos, zag toen Paul van ter
zijde aan, liet twee rjjen tanden zien, zoo wit als
ivoor en zoo vast als een muur
»Ja ziet ge, ik zeg.hij spreidde de vin
gers uit en bewoog zijn hand langzaam op en
neer. «Het kan zijn en het kan ook niet
zijn."
«Ik ken u", zei Paul.
«Zoo?" vroeg de boer en in dat ééne woord
en den blik waarmede het vergezeld ging lag een
heele boel spotachtige twjjfel.
Paul vervolgde: «Gjj zijt nog altijd dezelfde
De strooperjj kunt gij niet laten varen. Er
wordt nu nog even als voor twintig jaar in
onze hossohen gehakt, onze weilanden worden
afgegraasd.
«De mjjnen ook" zei Balthazar.
«En waar bljjft de eerbied voor het eigen
dom van anderen? Wanneer zullen demenschen
eindelijk leeren dat er onderscheid is tusschen
rnjjn en djjn
De oude man haalde zijn pijp uit den zak en
begon haar kalm te stoppen. Zij waren thans bjj
de school gekomen. Yoor de deur stond een jong
krjjgen. In hoe verre de aard van den Zeeuwschen
bodem daartoe geschikt is, of gemaakt kan wor
den, moet ik aan deskundigen ter beslissing over
laten. Ik kan slechts wenken geven, die mijnen
werkking betreffen en geef u de verzekering dat
van mjjne zjjde niets verzuimd zal worden, dat tot
vermeerdering van opbrengsten en vermindering
van kosten kan leiden.
«Moge dit jaar voor land- en tuinbouw voor
spoedig zjjn, dan zal wellicht ook onze maatschappjj
zich over gunstiger uitkomsten kunnen verheugen."
Met den wensch dat het aldus moge zjjn, stemt
zeker ieder in, die de pogingen der maatschappjj
en van haar wakkeren directeur met belangstel
ling gadeslaat en de beteekenis daarvan voor onze
provincie naar waarde weet te schatten.
In de algemeene vergadering van aandeelhouders
der Export-maatschappij voor Zeeland is als com
missaris herbenoemd de heer A. M. Tak alhier.
Vlissingfen, 29 Maart. Maandag jl. werd
alhier eene vergadering gehouden van de leden
der Coöperatieve Winkelvereeniging van Eigen Hulp
en onder aanbieding der balans op 1 Januari 1882,
bij monde van den penningmeester, den heer
J. S. Pisuisse, verslag gedaan omtrent den toestand
dier vereeniging en hare verrichtingen over het
afgeloopen jaar.
Uit dat verslag bleek dat, in weerwil van veler
lei wederwaardigheden en moeieljjkbeden waarmede
de vereeniging te kampen had, die natuurlijk niet
zonder invloed zijn geweest op de winst, zij zich
nochtans in een gewenschten bloei mag verheugen,
en na aftrek van alle onkosten en afschrijvingen
nog een batig saldo overblijft, dat het bestuur in
staat stelt aan de leden, ongeacht de vaste rente
ad 4°/o der aandeelen, een dividend uit te keeren
van 2% over het bedrag dat door de leden inden
winkel besteed is.
Gedurende bet jaar 1881 werd inden winkel ver
kocht voor een bedrag van 15.534.76", waarvan
ƒ11.996.155 aan de leden. Het is eerst sedert
medio Juli 1881 dat de vereeniging, na wjjziging,
harer statuten, ook aan niet-leden is gaan ver-
koopen.
Yan de aftredende ledenin het bestuur, de
heeren J. Bakker en A. Prince, werd herkozen de
heer Bakker 'en in de plaats van den heer Prince
die r°rzocht had niet meer in aanmerking te
komei, gekozen de heer Yan Beckum, le luite
nant der infanterie.
De agent van politie J. de Buck alhier is met
1 April a. als zoodanig ontslagen.
Koes, 30 Maart. De gemeenteraad benoemde
in zijne beden gehouden zitting tot lid der plaat-
seljjke schoolcommissie den heer Yan der Bilt
Lamotthe, met 9 stemmen, tegen 1 op den heer
L. G. Kakebeeke en 1 blanco.
Koes29 Maart. In de he den gehouden
vergadering der afdeeling Goes van de Centrale
liberale Kiesvereeniging is tot candidaat voor het
mensch, kaal maar toch zwierig gekleed, gekheid
te maken met een meisje dat er brutaal uitzag.
«Dat is de nieuwe schoolmeester", zei Bal
thazar op onverschilligen toon.
«Die? Dat jonge mensch? Die kan zelf
de school nog niet afgeloopen hebben."
«Dat heeft hjj ook niet."
«Hoe dan Is hjj weggejaagd
«Men zegt dat hij in de stad uit het school
lokaal of ergens anders van daan, werktuigen
meegenomen heeft om te bestudeerenmaar
hjj moet vergeten hebben dat zjj hem niet toe
behoorden; want anders sprak Balthazar met
een sluwe onnoozelheid, den grootsten tooneel-
speler waardig, «want anders had hjj die niet
kunnen verkoopen."
«Weet gjj dat?" riep Paul uit. «En
maakt gij hem dan schoolmeester? Duldt gjj
dat
«Wij hebben hem nu juist niet uitgezocht
maar hjj heeft nogal protectie en nu hjj er een
maal zit krijgt zelfs onze Lieve Heer hem er niet
meer vandaan, dat zult gij ook wel weten, mijn
heer de graaf," voegde Balthazar erbjj, zeer vol
daan over den indruk dien hij teweeg bracht met
het licht dat hij op de plaatselijke toestanden
liet vallen.
«Het is uw schuld, dat hij er zitNil
hebt gjj hem en kunt uwe kinderen bjj hem te*
schole zenden
«Ik stuur de mijnen niet,"
