N° 69.
125e Jaargang.
1882.
W oensdag
22 Maart.
Ua haar dood,
FEUILLETON.
I)it blad versehijnt dagelijks,
met. uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenlen voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
Middelburg" 21 Maart.
Marie von Ebner Eschenbach.
Het Landbouwverslag.
Van de bevoegdheid tot het afkoopen van tienden
is gedurende het jaar 1881 weder slechts weinig ge
bruik gemaakt. Er werden niet meer dan vier
blokken afgekocht, namelijk in het rentambt Cu-"
lemborg een, voor ƒ473, in het rentambt Tholen
een, voor f 429.36 en in het rentambt Goestwee,
te zamen voor 5694.20.
De zeedijk van den Sophiapolder (Noordkust
van Noord-Bevelandj, voor de inlaag, is voor een
groot gedeelte tot ongeveer maaiveldshoogte, of
hoogwaterpeil, geheeL weggeslagen.
Men vreest dat bij den eersten hoogen vloed de
inlaag zal inundeeren.
Sint-Maartensdijk, 20 Maart. In hunne
vergadering van heden werden door ingelanden
van het waterschap Sint-Maartensdijk op de voor
dracht, die Z. M. den koning zal aangeboden wor
den om' daaruit eene benoeming van dijkgraaf te
doen, geplaatst de heerenN. Polderman, M. D.
Hage en A. Oudesluijs. In deze vergadering werd
ook besloten de jaarwedde van den te benoemen
dijkgraaf te verminderen van 300, zooals zij tot
dusver geweest was, tot op 200.
Op slechts enkele uitzonderingen na is door alle
ingezetenen van Hoedekenskerke, zoo daar als te
Kwadendamme, met al de leden van den gemeente
raad aan het hoofd, een verzoek aan den koning
gericht om den heer J. Welleman, secretaris enz.,
te benoemen tot burgemeester. GCt.)
De firma Cantzlaar en Yan Schalkwijk te Rot
terdam schrijft naar aanleiding van een en ander,
dat in den laatsten tijd over het vervalschen van
meekrap geschreven is, in den Zier. Nieuwsbode
het volgende
«Sedert een paar weken werd bij onze concur
renten meekrap aangeboden en verkocht, op het
oog met zorg en zuiver bewerkt, doch die bij
scheikundig onderzoek 25 tot 35 percent asch-
gehalte aantoonde, dus schandelijk belast met zand
of andere minerale stoffen. Die vaten waren ken
nelijk niet met zorg door een bekwamen droger
bewerkt. Goede onberoofde mogen hoogstens 13
a 14 pereent aschgehalte hebben.
«Terwijl men dus op het oog zuivere onberoofde
aanbood en verkocht, leverde men bepaald wat
men noemt verknoeid goed.
«Wij achten het in het belang van den land
bouwer, zoowel als van den handelaar, dergelijke
vak
Zij trachtte te doen alsof zij hem niet begreep,
maar antwoordde eenvoudig:
«Het is nog volstrekt niet uitgemaakt, dat er
een gebeurtenis op handen is."
«Des te beter!" zei hij.
«Waarom?"
Hij lachte. «Waarom? Ben ik nu iemand aan
wien men redenen vraagt. En als ik van
mijne bange voorgevoelens sprak, zoudt gij mij
dan gelooven
Er volgde een kleine pauze en daarop vroeg
Marianne vastberaden:
«Wat hebt gij tegen graaf Sonnberg?"
Rothenburg antwoordde spottend:
«Alles; dat hij jong is, dat hij mooi is, voor
naam, rijk, dat hij.
«Den naam heeft van knap te zijn" vulde
de gravin aan.
«Dien dwaze menschen hem gegeven hebben
en die dus onherroepeljjk is. Maar", ging hjj
Door den raad van Cadzand is, op zijn verzoek,
wegens ongesteldheid, eervol ontslagen als secretaris
de heer H. G. Fokker. (G. Ct.)
practijken zooveel mogelijk aan de kaak te stellen
en tegen te werken.
«Wij staan persoonlijk gelukkig buiten de quaes-
tie en hebben geen directe schade erdoor geleden.
Intusschen hebben wij de volgende voorwaarden
gesteld aan allen, van wie wij meekrap koopen:
"Indien niet uitdrukkelijk anders is overeengekomen,
wordt de meekrap verkocht op monsters, onder dien
verstande, dat de te leveren partijen bij verbranding niet
meer dan f 5 percent asch mogen overlaten
Alle vaten, die meer aschgehalte aantoonen, kunnen
geweigerd worden, zelfs al mocht in het koopmonster ook
meer gevonden wordeu.
I)e koo] monsters strekken dus alleen tot uiterlijke
beoordeeling der qualiteit."
«Wil men meekrap onzuiver bereiden, men ga
zijn gang, maar kome er dan ook rond voor uit-
Wij voor ons houden evenwel staande, dat het
werkelijk duurzaam belang van den landbouwer
medebrengt, goede zuivere waar te leveren."
De heer M. Bolle Lz., nieuw benoemd burge
meester van Haamstede in plaats van wijlen den
heer C. M. Bolle, is Zaterdag bij zijne komst in
de gemeente met eerepoorten en vlaggen ontvan
gen, terwijl een vijftigtal ingezetenen hem bij den
ingang van het dorp ontvingen en de schooljeugd
hem het welkom toezong. Des avonds werd êr ge-
illumineerd en bracht het zanggezelschap den bur
gemeester eene serenade, terwijl te zijnen huize
een aantal ingezetenen feestelijk onthaald werden.
Voor eenige andere feestelijkheden, waaronder
het inhalen met eene eerewacht te paard, had de
burgemeester uitdrukkelijk bedankt.
SchouwenDuivel and20 Maart.
Ter opmaking van het gemeentelijk landbouw
verslag, dat de grondslag is van het algemeen land
bouwverslag, laten in sommige gemeenten de burge
meesters lijsten drukken, waarop de te beantwoorden
vragen zijn gesteld. Yan deze lijsten wordt een
exemplaar bij ieder der landbouwers en andere
belanghebbenden in de gemeente rondgezonden,
met verzoek ze in te vullen, en binnen een be
paalden termijn teruggehaald. De personen, die
met het rondbrengen en inzamelen der lijsten zijn
belast, meestal de gemeenteveldwachters, -worden
door den burgemeester vooraf behoorlijk ingelicht,
teneinde belanghebbenden, zoo noodighij het
invullen behulpzaam te kunnen zijn.
«Het komt mij voor, schreef de minister van
waterstaat in het laatst des vorigen jaars, bij het
toezenden der modellen, dat deze wijze van samen
stelling der verslagen alleszins aanbevelenswaardig
is, en in vele gemeenten zonder bezwaarzal
kunnen worden gevolgd".
Of tengevolge daarvan deze methode met of
zonder bezwaar in meer gemeenten dan vroeger
gevolgd is, weet ik niet, maar wel, de aan
schrijving zegt het, dat ter verkrijging van
vollediger en nauwkeuriger opgaven de inrichting
van het model gewijzigd en de vragen gedeelte-
ernstig voort: «meen niet dat ik hem niet waar
deer. Hij bezit een kostbaar en zeer zeldzaam
ietshij heeft een ziel. Yoor het oogenblik is
dat nog een geheim voor hem, hij weet het
niet. Maar het oogenblik zal komen waarop hij
het merkt en dat zal beslissend voor hem zijn."
Met gebogen hoofd had Marianne naar die
woorden geluisterd, die bijna geheel hare gedach
ten uitdrukken.
«Dus raadt gij jnij vroeg zij aarzelend.
«Te wantrouwenriep hij uit, «men moet
het noodlot altijd het meest wantrouwen, wanneer
het een ongestoord geluk schijnt te beloven. De
booze machten, die 's menschen levenslot bestieren,
geven öf dorst, öf lafenis, het zwaard, of de vuist
die het zou kunnen hanteerenzij geven dezen
den wensch en genen de vervulling ervan en
waar ik uiterlijke overeenstemming bespeur, weef
ik ookhier is innerlijke tweedracht.
«Iets van dit alles geef ik toe", sprak Ma
rianne, «zonder daarom aan uwe booze machten
te gelooven. En volmaakt gelukwie denkt
daaraan
«Niet waar?" riep hij, «vooral in onzen
deugdzamen tjjd, die elk geluk verbiedt, behalve
het plichtmatige."
«Dat was toch in vroegere tijden ook zoo."
«O neenToen hartstocht, kracht en moed
nog op aarde heerschten, toen was het anders.
De naïveteit verontschuldigde de schuld. Vroolijk
pleegden de goden hunne streken en de menschen
volgden hen argeloos na. Thans sluipt de zonde J
lijk gesplitst, gedeeltelijk duidelijker gesteld zijn.
't Is inderdaad te hopen dat hiermee de rij der
vragen voorgoed gesloten is en het gemeentelijk
landbouwverslag het beslaat nu zestig kwarto
bladzijden in onze eeuw niet grooter meer
worde. Ieder, die het met aandacht doorleest, zal
aan het einde, vragens- en antwoordensmoede
uitroepen: alleen een zich zelf registreerend-land-
bouwleven zou tot al deze dingen bekwaam zijn.
Om iets ten bewijze te noemen, moeten o. a.
van tarwe, rogge, gerst, haver, boonen, erwten,
aardappelen, bieten, koolzaad en vlas ik ver
meld slechts de in Zeeland meest geteelde
behalve het aantal daarmede bezette hectaren en
de gemiddelde opbrengst, ook van het stroo, de
volgende vragen worden beantwoord:
a Toestand bij de grondbewerking.
b uitzaaiing of het poten,
c ontkieming.
d tijdens den winter.
e en ontwikkeling na den winter.
f tijdens het bloeien.
g de rijping.
h het oogsten.
i Qualiteit van het gewas of graan.
j stroo.
1c Opbrengst van het gewas of graan.
I stroo.
m Gemiddeld gewicht van het gewas of graan.
n Nadoelen door nachtvorst, hagel, legeren, schot.
o Namen der verbouwde verscheidenheden.
p Welke van deze verscheidenheden gaf de beste
uitkomst en waarin bestond die
q Gaat de teelt voor- of achteruit, en wat is-
hiervan de oorzaak
Onder n° 11 der vragen naar ingevoerde ver
beteringen staat
Zon in uwe gemeente een reinigingsdienst of
mestverzamelplaats bestaat, op te geven
a hoeveel M3 of stère, last, ton enz. daarvan ver
kocht of verzonden werd;
b waarheen die hoofdzakelijk werden uitgevoerd;
c den gemiddelden prijs in het vooijaar,
den zomer,
het najaar,
per eenheid smaat, naar welke verkocht werd
d het totaal der onkosten, aan de mestverzameling
of reiniging verbonden
e indien de mestverzameling verpacht wordt, zou
eene opgaaf der verhandelde hoeveelheid wen-
schelijk zijn, benevens dè naam des pachters.
Deze vragen moeten, naast een lange reeks
andere die ik stilzwijgend voorbij ga, door de
ruim elf honderd gemeentebesturen, ieder voor
zich, beantwoord worden.
Laten er nu velen zijn met een open oog voor
hunne omgeving, weinigen kunnen zeker den
landbouw en zijn ontwikkeling zoo in al hun
schakeeringen op de hielen volgen.
Geen wonder dan ook dat men klaagt over de
juistheid.
En dan moesten de klagers de trechters eens
kennen, waardoor in vele gemeenten er zijn
lichtschuw rond en het laf berouw hecht zich aan
hare voetzolen. Wij, denkende zwakke stumpers,
ontzenuwd door het peinzen, wij kunnen de
schoonste misdaad niet meer genieten."
«Misdaad genieten? Dat is weer iets
voor mijnheer Von Rothenburg", zei Marianne.
De geraaktheid, die in haar stem lag, scheen
Rothenburg veel genoegen te doen. «Altijd ik
meer dan ooit!" zei hij lachend, «sedert de eenige
hand, die tot mijn redding uitgestoken werd, mij
heeft opgegeven geheel opgegeven niet waar
Marianne ontmoette zijn spottenden, uitdagenden
bliker lag een onverbiddelijk strenge uitdruk
king op haar gelaat, hare oogen schitterden zege
vierend en zij sprak bedaard
«Zoo even hebt gij u deelnemend aangaande
Thekla betoond, wat noopt u thans om dien
goeden indruk weer te bederven 1"
«Waarschijnlijk mijn booze geest," antwoordde
hij op lichtvaardigen toon. «Maar laten wij daar
over zwijgen. Yrede dus en eeuwige vriendschap
«Vrede," herhaalde zij met nadruk, «voor
zoover gij in staat zijt dien te houden. Daar
komt Thekla!"
Zij stond op en ging haar dochter te gemoet
die aan den arm van vorst Clemens naar haar
toe kwam. Een oogenblik staarde Rothenburg
haar somber na en prevelde
«Toch jammer!" daarna keerde hij zich om
met een gebaar, als wilde hij een last afschudden
en verdween onder de menigte, die naar de ver
trekken stroomde, waar het souper opgedragen
gunstige uitzonderingen de cijfers en de ant
woorden loopen
Yoor een goed verslag bezitten de landbouwers
natuurlijk de bronnen.
Hij, welke die bronnen op eenvoudige wijze
naar zich toe weet te leiden, heeft de juiste bouw
stoffen voor een goede en vertrouwbare landbouw-
statistiek.
En deze kan men verkrijgen
1. Door van de drie verschillende modelstaten,
die de gemeentebesturen nu ontvangen, een exem
plaar bij eiken landbouwer ter invulling en onder-
teekening te bezorgen en eenige dagen later te
doen afhalen door een persoon, bevoegd om ze
na te zien en bekwaam om de leemten aan te
vullen en de onkundigen bij het opmaken behulp
zaam te zijn.
De pers zou daarbij vooraf door het geven van
inlichtingen gaarne hare medewerking verleenen
en de staten een belangstellende ontvangst ver
zekeren.
2. Door vervolgens in iedere gemeente de land
bouwers bijeen te roepen tot onderlinge vaststelling
der antwoorden op de gedane vragen.
Zulke bijeenkomsten, waarop een jaar levens
ons oog voorbij trok, zouden zeker leerrijk zijn;
een welkome afwisseling in het winterwerk en
het oog van menigeen opmerkzamer maken.
En nu nog iets.
Gewoonlijk verschijnt het verslag anderhalf
jaar na den tijd waarover het loopt. Yeel is er
dan geleden en gebleken, maar veel ook gevraagd
en geantwoord, sla ter overtuiging een blik
in het modelverslag, dat noch voor ons, noch
voor het nageslacht belang heeft.
Ik zou dit willen weglaten en niemand kwellen
met het te verzamelen, noch laten hengelen naar
antwoorden die gewaagd en onbeduidend zijn.
Zoo zou het verslag wel geen photographie,
maar, samengesteld uit bouwstoffen aan de bron
nen gegaard, een getrouwe afspiegeling van den
landbouw kunnen zijn en onschatbare waarde
hebben voor de tegenwoordige en toekomstige
Nederlanders.
Het besluit, in de tweede kamer voorgesteld
door de commissie van rapporteurs, met betrekking
tot het adres van generaal Yan der Heijden,
luidde aldus: «het adres te verzenden aan.den
minister van koloniën, met verzoek aan de kamer
zoo mogelijk zoodanige inlichtingen te verstrekken,
als naar het oordeel van Z.Exc. dienen kunnen
om de bezwaren van den generaal Yan der Heijden
op te heffen."
De kamer heeft echter, gelijk wij gisteren gemeld
hebben, met 35 tegen 24 stemmen, op voorstel
van den heer De Casembroot, beslotenaan den
minister van koloniën het adres en de daarbij
gevoegde stukken te zenden, met verzoek om
inlichting."
De luitenant ter zee C. Hoffman, gezaghebber
voor den 5* tocht van de Willem Barents, heeft het
werd. Het kleine gezelschap dat zich nog in de
balzaal bevond maakte zich gereed die te ver
laten. Het bestond uit de gravin en haar dochter;
vorst Eberstein en zijn neef, een jong mensch met
een rond, kinderlijk gezichtje, trouwe bruine
oogen, ver uit elkaar staande tanden en dun,
lichtblond baardje. Hij bood Thekla zijn arm
aan, terwijl Marianne die van zijn oom aannam.
Het jonge paar ging voorop en de kleine graaf
sprak zacht en schuchter, maar zeer druk met
zijn stilzwijgende dame.
«Hij doet haar verwijten", zei de vorst, terwijl
zij de met bloemen versierde trap afdaalden. «En
hij heeft er alle reden toehij had het recht gehad
den cotillon, dien hij met haar danste, ook met
haar te eindigen. De arme jongen wachtte met
zooveel ongeduld tot zij bij hem terugkeerde; maar
toen zij eindelijk kwam, werd zijn aanzoek om de
laatste wals afgeslagen; ja, ja hij werd afgeslagen!
Vorstelijk, zooals zij zijn kan, die kleine heks,
zei zij: «dank u ik dans van avond niet
meer.
«Heeft Thekla dat gezegd?" vroeg de gravin
verschrikt.
«Jawel!" antwoordde Clemens lachend, «ert
met een blik op Sonnberg die straalde van geluk
een ernstige, welwillende blikik wilde dat gij
hem gezien hadt Maar verklap mij niet 1" flui
sterde hij Marianne toe.
Het rijtuig stond voor, de dames stapten in:
«Morgen om 2 uur komen wij dus", riep haar dg
vorst nog toe; het rijtuig rolde voort,