N° 68,
I25e Jaargang.
1882.
Dinsdag
21 Maart.
Middelburg 20 Maart.
1
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Gemengde Berichten.
Dit blad verschijnt d a ge 1 ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels/11,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daübe Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
Onze Plicht tegenover Multatuli.
Namen van goeden klank worden onder de
zeventig onderteekenaars gevonden.
Als Ingezonden Stuk vindt men hierachter
eene oproeping, door zeventig Nederlanders
tot hunne landgenooten gericht, om door een
bewijs van nationale dankbaarheid den levens
avond te verhelderen van den grooten schrij
ver en den genialen denker, die door den zelt
gekozen en veelzeggende!) pseudoniem Multa
tuli den naam van E Douwes Dekker beroemd
gemaakt heeft.
Niet iedere volzin, welke in dat stuk voor
komt, wordt door ons onderschreven. Het is
echter onnoodig daarover in beschouwingen te
treden, dewijl geen verschil in'het oordeel over
Multatidi's veelzijdig en veelbewogen leven en
werken voor ons van invloed is op de hoofd
zaak, waar het hier op aar komt.
Die hoofdzaak is dat, naar onze overtuiging,
een groot deel van het Nederlandsche volk
aan Multatuli een plicht der dankbaarheid te
vervullen heeft.
Aan zijn besef van plicht heeft de assistent
resident Douwes Dekker vdor 25 jaren zijn belang
ten offer gebracht. Na deze, in onze zelfzuchtige
en berekenende wereld, zeldzaam voorkomende
daad van zedelijken moed, heeft Midtatuli door
de kracht van zijn genie en door onvermoeiden,
afmattenden arbeid aan eene reeks van werken
het leven geschonken, welke tot het schoonste
en oorspronkelijkste bebooren wat de Neder
landsche lederkunde ooit heeft voortgebracht.
Een dichter denker, die aldus arbeidt,
bewijst diensten aan zijne nationaliteit, welke
niet met ondank mogen vergolden worden. In
Nederland geeft echter de letterkunde aan hen,
die haar als vak beoefenen, nauwelijks een
middel van bestaan, veel minder eene beloo-
"hing, geevenredigd aan den luister, dien hunne
werken voor altijd aan het leven der natie
schenken.
Behalve deze aanspraak op de nationale
dankbaarheid, heeft Multatuli ontelbare Neder
landers persoonlijk aan zich verplicht.
Zijne werken bezitten bij uitnemendheid de
eigenschap van, behalve te bekoren door hun
vorm, tot eigen geestes arbeid op te wekken.
Wie aldus door hem tot onderzoek en nadenken
gebracht is, heeft, onverschillig welke de slot
som daarvan geweest moge zijn, een belangrijk
gedeelte van zijn geestelijk leven aan Multa
tuli te danken.
Om al deze redenen gelooven wij dat de
oproeping, om aan Douwes Dekker door een
stoffelijk teeken te doen zien dat hij niet voor
ondankbaren heeft geleefd en gewerkt, bij
onze landgenooten weerklank behoort te vinden.
Hetzij men in den schrijver van den Max
Havelaar het moedig slachtoffer van edel plicht
besef liefheeft; hetzij men in den auteur der
Vorstenschool den dichter bewondert, die aan
den boom onzer dramatische letterkunde een
zijner schoonste en pittigste vruchten heeft doen
bloeien; hetzij men den denker waardeert, die
sprekende en schrijvende overal het „zaad"
zijner Ideeën heeft gestrooidhetzij men in
den schepper van Wouter Pieterse, van de
Millioeneustudienvan de Specialiteiten-Studie
en van zoo menig ander geschrift slechts
den meester ziet, bij wien al onze jongere
letterkundigen ter school gaan, in elk dezer
gevallen heeft men reden zich aan te sluiten
bij het werk waartoe thans onze medewerking
gevraagd wordt.
De kunst en de letteren, de wetenschap en
de journalistiek, de ambtenaarswereld en die
der militairen zijn er vertegenwoordigd. Niet
zonder aandoening zal Multatuliwanneer het
stuk hem onder de oogen komt, er den naam
püder vinden van den gepensioneerden luite
nant-kolonel van het Indische leger A. Collard,
die als militair kommandant te Rangkas-Betoeng
Duclari van den Max Havelaar) van Douwes
Dekker's worsteling en lijden getuige is geweest.
Zijne liaudteekening komt voor de zooveelste
maal het zegel zetten op de feiten der akte
van beschuldiging, welke Multatuli tot de
Nederlandsche regeering heeft gericht en die
tot dusver door niemand op afdoende wijze is
weerlegd. Aan Multatuli's vriendengeestver
wanten of bewonderaars is thans de taak om
te zorgen, dat indien het nageslacht op grond
dier aanklacht over het Nederlandsche volk
van onzen tijd het „Schuldig" moet uitspreken,
het aantal persoonlijke uitzonderingen op dat
vonnis althans groot moge zijn.
Met de pogingen tot aanvulling van het muziek
korps der stedelijke schutterij alhier wordt steeds
voortgegaan. Behalve de verleden jaar dienst
doende muzikanten zijn thans geengageerd een
eerste clarinettist, een eerste cornet-a-pistonnist, een
oboist en een trombonist. Bovendien worden
een oboist en een saxophonist, opgeleid en zijn
er acht leerling-muzikanten, die nog niet tot de
uitvoeringen medewerken, als reserve voor de
toekomst.
Men is dus op den weg van vooruitgang en
het zou jammer wezen wanneer door onvoldoende
ondersteuning die weg weder verlaten moest
worden. Het geldt hier eene zaak waar de ge-
heele burgerij genoegen van heeft en welke aan
degenen, die niet in de gelegenheid zijn pleizierreisjes
te maken, nagenoeg het eenige genoegen oplevert,
dat kosteloos voor ieder te verkrijgen is. Wie
dus voor zichzelf niet zoo heel veel om de schut
terij-muziek geeft, denke eens om anderen.
Aanleiding om hieraan te herinneren vinden
wij daarin, dat sommige der verleden jaar toege
zegde bijdragen thans uitgebleven zijn. Misschien
zal men, bij nader inzien, zich nog eens bedenken.
"Volgens waarnemingen van kolonel Le Fèvre,
gedurende 40 jaren in het departement van Cha-
rente in Frankrijk gedaan, zou iedere dag mist
in Maart een dag rijp in Mei ten gevolge hebben,
hetzij op denzelfden dag der maand, een dag te
voren of éen dag daarna.
Uit deze profetie zou men nu het aantal nacht
vorsten kunnen afleiden, dat ons in de bloeimaand
te wachten zou staan voor hetgeen de lentemaand
te genieten geeft.
Vlissingen, 20 Maart. Door twee loodskwee-
kelingen van het loodswezen alhier, H. J. Schot
en W. U. Auer, is met goed gevolg het examen
voor zeeloods afgelegd.
Volgens particuliere berichten uit Suriname is
de terugreis naar Nederland van den gouverneur
jhr. Van Sypestein bepaald op 4 Augustus e. k.
Te Paramaribo meent men dat de gouverneur van
Curayao, baron J. H. A. W. van Heerdt tot Evers-
berg, tot gouverneur zal benoemd worden.
De heeren Kuipers deelen in de Asser courant
mede, dat zij wel het voornemen hadden gehad
de grondsoorten uit Dakota aan het proefstation
te Wageningen te doen onderzoeken, maar daar
van zijn teruggekomen om de kosten, die f 10
tot ƒ15 bedragen, terwijl prof. Mayer zelf zegt,
dat ieder de identiteit der aardmonsters, ook al
noemden zij die, in twijfel kon trekken. De
heeren Kuipers verzekeren dat zij nooit hebben
verklaard, dat de aardstoffen scheikundig waren on
derzocht; wel hebben zij op vele plaatsen, onder
anderen te Zwolle den 4en Maart, uitdrukkelijk
het tegendeel gezegd.
Z. M. de koning zal vermoedelijk op den 31
Mei a. naar Wildungen vertrekken, en, even als
het vorig jaar, aldaar zijn intrek nemen in het
Badelogirhaus.
De audiëntie van den minister van oorlog zal
aanstaanden Donderdag niet plaats hebben.
De St.-Cl bevat een kon. besluit waarbij aan
de gemeente Hoogeveen een rijkssubsidie wordt
verleend van 669.46, zijnde de helft van de
verdere kosten welke het stichten eener school
in die gemeente, waarvoor reeds een rijkssubsidie
van ƒ10,000 werd verleend, hebben bedragen.
De St.-Ct bevat een kon. besluit waarbij Val
kenburg als standplaats van een postkantoor
wordt aangewezen.
Men schrijft van Kotta Radja aan het Bat. Hllad
In den nacht van 28 Januari deden de Atjehers
een aanval op de kampong Atèh, die ten Z. O.
van den kraton en slechts enkele minuten van de
woning des gouverneurs verwijderd ishet hulp
geroep der bewoners was dan ook in den kraton
zeer duidelijk hoorbaar. Na het lossen van eenige
schoten uit Beaumontgeweren, vielen zij de kam
pong aan, wondden een der bewoners, namen alles
wat van hunne gading was mede, en verdwenen
weder even spoedig als zij gekomen waren. Eene
üit den kraton afgezonden troepen-afdeeling mocht
er niet in slagen den vijand te achterhalen.
In denzelfden nacht werd de rivierwacht bij
Indrapoera door gewapende Atjehers bekropen en
aangevallen.
Om de kroon op alles te zetten, deden de At
jehers den volgenden dag met eene macht van
100 man een aanval op een transport, dat van
Toengkoep naar Kroeng Kalie marcheerde. Dit
transport bestond uit 20 Europeanen en stond
onder de bevelen van een Europeeseh sergeant.
De vijand, verscholen achter zich aan weerszijden
van den weg bevindend kreupelhout, liet eerst het
transport voorbij trekken, gaf toen een salvo en
viel onmiddellijk daarop met den blanken klewang
aan. Het troepje verkeerde in een uiterst hache-
lijken toestand, daar er dadelijk 2 sneuvelden en
6 gekwetst werden, waarvan 3 zeer ernstig. Met
de grootste kalmte verzamelde de transportkom-
mandant de overblijvenden, en wist den vijand
door een wel onderhouden geweervuur tot den
aftocht ie noodzaken.
Niet genoeg kan de houding van dezen dappe
ren onderofficier geprezen worden. Het zegt veel
om, omsingeld als hij was door 100 Atjehers, niet
alleen stand te houden, maar ook den vijand op
de vlucht te jagen, na hem een verlies van 15
dooden en eenige gewonden toegebracht te hebben.
MINISTERIEELE DEPARTEMENTEN. Eervol Ontslag
verleend aan W. A. Peereboom, als commies bij
het dep. van waterstaat enz., behoudens aanspraak
op pensioen en bij dat dep. bevorderd tot com
mies de adj.-comm. J. M. Gevers Leuven, J. W.
van Schagen, C. C. Muller en mr W. Vissering
tot adj .-comm. de le klerken W. C. Capel en J.
B. Wakerlin en benoemd tot adj .-comm. de opz.
2e kl. bij den aanleg van staats-sp., H. T. Klompé.
Tliolen, 19 Maart. Tot de le klasse der
rijks-normaallessen in deze gemeente zijn toege
laten de mannelijke kweekelingenA. Vreugde
te Tholen, A. Geluk en J. Verkerke te Poortvliet,
M. Hage te Scherpenisse en de vrouwelijke J.
Jansen te Oud-Vosmeer, M. Douw van der Krap
en H. W. Kuyper Boone te Tholen.
Orezand, 19 Maart. De heer J. F. de Later,
predikant te Sint Annaland, heeft voor het beroep
naar Ovezand c. a. bedankt.
Tltolen, 20 Maart. De heer De Lange, predi
kant te Goedereede, heeft bedankt voor het beroep
naar de hervormde gemeente te Poortvliet.
De off. van adm. le kl. L. M. van Onselen,
dienende aan boord van het wachtschip te Helle-
voetsluis, wordt met 1 Mei a. vervangen door den
off. van adm. le kl, F. A. Frederiks.
De kapt. J. C. T. Bouman van bet 8e reg. inf.
is, op zijn verzoek, eervol ontheven van de functien
van kapt. vóór speciale diensten en als zoodanig
vervangen door den kapt. N. H. A. Camp van het
2e bat. van dat regiment.
De off. van adm. 2e kl. D. A. van der Laan,
dienende a/b van het art. instructieschip Het Looi
wordt op nonactiviteit gesteld en vervangen door
den off. van adm. 2e kl. A. Vermeulen.
De luit. t,z le kl. jhr J. C. F. Westpalm
van den Hoorn van Burgh, uit O. I. in Nederland
teruggekeerd, is op nonactiviteit gesteld.
Maandag den 13. dezer werd dr. Anema te
Scheveningen geroepen ten huize van C. van den
Berg, om geneeskundige hulp te verleenen aan een
vijfjarig knaapje, 'dat 's middags ongesteld was
geworden. Het kind gaf onder vreeselijke benauwd
heden onmiddellijk na de komst van den dokter
den geestdr. Anema schreef den dood toe aan
een aanval van kwaadaardige koorts. Donderdag
avond werd in hetzelfde gezin weder de genees
kundige hulp van dr. Anema verzocht voor een
zevenjarig meisje, dat nog dienzelfden avond
stierf, terwijl zich voor en na dên dood dezelfde
verschijnselen voordeden als bij het kind dat
Maandag bezweek, verschijnselen die den arts deden
vermoeden, dat beide kinderen vergiftigd waren,
vooral toen kort na het intreden van den dood de
huik een donkergroene en de beentjes een roode
kleur aannamen.
Dr. Anema stelde de politie van het voorval in
kennis en eerst Zaterdag zijn de kinderen ter
aarde besteld, nadat een lijkschouwing heeft
plaats gehad. Naar de verschijnselen te oordeelen
kan aan geen metaalvergiftiging gedacht worden;
men vermoedt dat de kinderen in het duin de
een of andere giftplant of het zaad daarvan ge
geten hebben, of giftstoffen hebben ingeademd bij
de mesthoopen die in de nabijheid van de ouder
lijke woning gevonden worden. Er bestaat niet de
minste reden om aan een opzettelijke vergiftiging
te denken. Vad.)
V Een schuit met groenten, gelegen in de
Brouwersgracht te s Gravenhage, is door een zwerm
ratten bezocht en de voorraad zoo gehavend, dat
het overgeblevene naar de mestvaalt moest gebracht
worden.
Te Groningen heeft een verschrikkelijk on
geluk plaats gehad. Een zware ijzeren rol, achter
een wagen gebonden, wej-d langzaam voortgetrok
ken. Een vijfjarig knaapje ging erop zitten, viel
eraf en werd onder de rol verpletterd.
Een aandoenlijk bewijs van gehechtheid van
een haan aan zijn kippen werd voor een paar
dagen geleverd in het hotel De Paauw te Amster
dam. Een zestal kippen, gereed om den weg van
de meeste kippen te gaan, werden daartoe door
den knecht beurtelings uit den loop genomen;
telkens wanneer hij dit deed vloog de haan hem
aan, maar moest het steeds aanzien dat de dood
aan zijn levensgezellinnen werd voltrokken. Dit
was te veel voor zijn trouw hanenhart: op het
zelfde oogenblik dat de laatste kip den laatsten
adem uitblies, stortte de haan op den grond en
was dood.
De Nederlandsche regeering heeft aan Frank
rijk de uitlevering toegestaan van den Engelsch-
man Edward Jocobs, wegens een diefstal van
210,000 francs, in 1878 te Rijssel gepleegd in de
bijbank der Fransche bank. Hij was te Rotter
dam tot een half jaar gevangenisstraf veroordeeld
wegens zakkerollerij.
Door het dilettanten-gezelschap H. W. N.
(meest uit officieren van de zee- en landmacht be
staande), te Nieuwediep is eene Nederlandsche
operette opgevoerd, getiteld Marijke van Scheve-
ningen, door den heer Coldewey, van Deventer, die
zelf de tenorpartij zong. Behalve deze, komen er
nog een mannen- en twee damesrollen in, bene
vens eenige koren. Het werk wordt zeer geprezen.
Het werd te Nieuwediep voor de tweede maal ten
voordeele der N. en Z. Holl. Reddingmaatschappij
opgevoerd. Beide keeren was de zaal goed vol en
vielen den componist toejuichingen en lauwer»
kransen ten deel.
Een der meest gebruikelijke middelen oni
aan zeker chemisch mengsel het voorkomen van
wijn te geven en het dan voor druivennat te ver»
koopen is het verwen van het vocht met kleur»
stoffen die niet altijd scheikundig te vinden zijn.
Een practisck middel echter bestaat om uit te
maken of de wijn kunstmatig is gekleurd, door
wat wijn te koken en er dan een flanellen lapje
in te doopen, dat men daarna laat drogen. Wascht
men het dan later en behoudt het nog een rood-
achtigen tint, dan was de wijn kunstmatig ge
kleurd.
De keizer van Duitschland is Vrijdag uitge
gleden engevallen. Zaterdag moest hij zijne
kamer houden.
De hertogin van Connaught, schoondochter van
koningin Victoria en zuster van prinses Hendrik
der Nederlanden, is van hare laatste bevalling nog
niet geheel hersteld, hoezeer haar toestand geeü
gevaar meer oplevert. Het zal zonderling klinken
dat de prinses deze langzame herstelling te dan,-