N°. 67.
125e Jaargang.
1882.
B IJ VOEGSEL
Maandag 20 Maart.
NA HAAR DOOD.
FEUILLETON.
Nieuwjaars-bedeeling.
Middelburg 18 Maart.
Zee-telegraafkabels
~V A. N" D E
Gemeente-Gasfabriek.
Marie von Ebner Esclienbach.
MIDDELRURGSOHE COURANT.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat de commissie, die zich op hun verzoek
wederom welwillend heeft belast met de inzame
ling van giften en het doen van eene uitdeeling
van eetwaren en brandstolfen, op den Nieuwjaars
dag 1882, hare rekening en verantwoording bij
hen heeft overgebracht en dat deze door hen is
nagezien en onder dankbetuiging goedgekeurd.
Middelburg, den 17en Maart 1882.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C K
De secretaris
G. N. DE STOPPELAAR.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
brengen ter kennis van de gasverbruikers bin
nen deze gemeente, dat in het begin der maand
April a. zal worden aangevangen met het leggen
der nienwe bnizenleiding, gedurende welken tijd,
op nader aan te kondigen dagen, van des mor
gens 9 tot des namiddags 5 uren geen gas zal kunnen
geleverd worden.
Voorts verwittigen zij de belanghebbenden dat
gedurende die verlegging ten behoeve van de per-
ceelen, gelegen in de straten waar deze zal plaats
hebben en wier eigenaren of bewoners alsnog een
gasleiding mochten verlangen te bezitten, de leiding
van gemeentewege niet alleen tot aan de grens van
het perceel maar ditmaal ook kosteloos tot de plaats
van de meters in huis zal gelegd worden, mits zij
van dit hun verlangen schriftelijk kennis geven
aan den directeur der gasfabriek voor 1 April a
dat bedoelde verlegging zal plaats hebben van
de gasfabriek door de laan naar de Noordpoortstraat,
de Korte en Lange Noordstraat, de Markt en de
Lange Delft, de St Pieterstraat, de Balans, en
de Wagenaarstraat alsmede door de St Janstraat,
Segeerstraat en Nieuwstraat.
Middelburg, den 17en Maart 1882.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
P I C K
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR.
Het voornemen der Fransche regeering, tot
VAN
Eenige zeer aannemelijke" partijen waren reeds
door Thekla afgeslagen, toen Paul Sonnberg voor
het eerst in gezelschappen verscheen. Hij werd
voorafgegaan door den roem dat hij een man was
die voor een aanzienlijke loophaan bestemd was. In
zijn leven was alles anders geweest dan in dat
van de meesten zijns gelijken. Een jeugd vol
werk en moeite lag achter hem. Hij had als kind
de openbare school bezocht en daarna aan een
Duitsehe universiteit gestudeerd.
Ofschoon hij uw eenige zoon en de eenige
erfgenaam van een aanzienlijk vermogen is
zeiden de menschen tot zijn vader.
Omdat hij dat is," luidde het antwoord.
Vermogen is onvermogen in de hand van iemand
die niets kan. In mijn hand, bijvoorbeeld en in
de uwe."
Zwaar drukte den ouder wordenden man het
bewustzijn dat hij niet kon voldoen aan de
eischen van den tijd, die hem onverhoeds op het
lijf vielen. Het gevoel van onmacht, dat hem neer
het beleggen van een internationaal congres
om regelen vas t te stellen voor de bescherming
van zee-telegraafkabels, geeft uitvoering aan
een voorstel, dat reeds in 1869 door de regee
ring van de Vereenigde Staten gedaan werd.
Dit voorstel kwam hierop neer, dat de opzet
telijke beschadiging van zee kabels, in vredes-
en oorlogstijd, door alle natiën als zeeroof
beschouwd en bestraft zou worden. Tegen dit
denkbeeld werd echter aangevoerd dat de
strafbedreiging aan den eenen kant te zwaar,
aan den anderen onuitvoerbaar en voorts ook
onvolledig zou wezen, dewijl niet alleen op
zettelijke, maar ook beschadiging door achte
loosheid, natuurlijk in mindere mate, strafbaar
gesteld behoort te worden. Zoowel op ver
schillende telegraaf-congressen als op de te
Brussel in 1874 gehoudene internationale bij
eenkomst over het Russische voorstel tot codi
ficatie van het oorlogsrecht, werden de zee
kabels ter sprake gebracht, zonder dat men
tot een besluit kwam. Meer vrucht gaf de
beraadslaging van het Institut de droit inter
national, in 1879, te Brussel. Daar werd de
volgende verklaring op voorstel eener op de
vergadering in het vorige jaar te Parijs be
noemde commissie aangenomen:
„Het zoude als een groot nut erkend moeten
worden, indien de verschillende staten eenpa
rig verklaarden dat de vernieling of bescha
diging van telegraafkabels in volle zee als eene
schending van het volkenrecht kon worden
beschouwd, en wanneer men te gelijkertijd
overeenkwam te bepalen welke handelingen te
dien opzichte als strafbaar zouden gelden en
welke strafbepalingen zouden worden toegepast.
Tot opsporing en inhechtenisneming van den
schuldige en verdachte zouden, op bij verdrag
nader vast te stellen voorwaarden, de oorlogs
schepen van alle natiën gerechtigd moeten
zijn, onder verplichting den aangehoudene aan
de overheden van zijn land uit te leveren. In
tijd van oorlog moesten de zee-telegrafen, die
onzijdige staten met elkander verbinden, on
schendbaar zijn. In geval tot het verbreken van
kabelgeleidingen, als onvermijdelijke oorlogs
maatregel, moest worden overgegaan,zou men zich
ter verhindering van de telegrafische gemeenschap
tot de volstrekt noodzakelijke middelen moeten
bepalen en verplicht zijn, de hiervoor genomen
maatregelen onmiddellijk bij het staken der
vijandelijkheden op te heffen."
Het beginsel dezer verklaring mag, voor
zoover het den vredestijd betreft, als de slot
som worden beschouwd van alle vroeger daar
over gevoerde gedachtenwisseling. Voor de
drukte, mocht zijn zoon nooit kennenten strijde
gerust zou hij het leven beginnen; gewoon om te
werken zou hij in de rij der arbeidenden treden. De
vader meende dat hij hem niet vroegtijdig genoeg
op eigen beenen kon laten staan en op eigen
krachten leeren steunen.
»Het moet zoo zijnhet is voor zijn best
wil!" daarmede troostte de graaf zich zelf en zijn
vrouw na het afscheid van hun dierbaar kind,
dat hun eerst op lateren leeftijd geschonken was.
Paul begreep de wenschen en verwachtingen der
zijnen en overtrof die alle. Elk jaar keerde hij
terug, steeds rijker aan onderscheidingen. Thuis
wachtte hem een afgodische liefde. Zijn moeder
herleefde en zijn vader kon zijn opgetogenheid
nauwelijks achter stilzwijgende goedkeuring ver-
hergen alle gezichten helderden ophet geheele
huisgezin straalde van vreugde. Gelijk een betoo-
verde prins op den dag zijner bevrijding in zijn
koninkrijk terugkeert, zoo nam Paul dan voor
korten tijd bezit van zijn erfrecht. Toen hij aan
de universiteit klaar was ging hij naar Engeland
om landhuishoudkunde te leeren en keerde eindelijk
voor goed in het ouderlijk huis terug. Nu moest
hij toonen wat hij geleerd hadNij moesten er
verbeteringen en nieuwigheden ingevoerd worden,
die de geheele buurt ten voorbeeld moesten strek
ken. De domme tegenwerking en het wantrouwen
dat hij ondervond ontmoedigden hem niet, een
tijdlang ten minste niet! Doch toen hij na jaren
onvermoeid streven steeds op dien denkbeeldigen
en toch onoverkomelijken scheidsmuur tusschen
bescherming van de telegraaf in oorlogstijd
zijn herhaaldelijk verder strekkende wenschen
uitgesproken, welke echter zoowel door prof.
Renault in de Revue de droit international, jaar
gang 1880, als door dr. Fischer in Die Tele
graphie und das Volkerrecht als onbereikbaar
worden voorgesteld. Laatstgenoemde zegt: „Zoo
lang de oorlogvoerende partijen de telegraphie
tot bereiking van haar krijgsdoel gebruiken,
blijft het plan om de telegraaf in oorlogstijd
onzijdig te verklaren niets dan een vrome
wensch, practisch even onuitvoerbaar als het
denkbeeld van den algemeenen wereldvrede.
Hoe verleidelijk het denkbeeld ook zij om aan
de telegraaf dezelfde onschendbaarheid toe te
kennen, welke aan de overbrengers van bood
schappen door de oudste zeden van het volken
recht gewaarborgd wordt, is het toch niet
onduidelijk dat de telegraphie. zoolang zij voor
den oorlog dienst kan doen, geen aanspraak
maken kan op de volkenrechtelijke voorrechten
van herauten en gezanten."
De Duitsehe schrijver geeft echter een plan
tot bereiking van het doel in overweging. De
oorlogvoerende partijen zouden namelijk de
exploitatie van kabels, welke met onzijdige
landen in verbinding staan, aan eene gemengde
commissie van ambtenaren, betzij uit de oorlog
voerende, hetzij uit onzijdige nationaliteiten
gekozen, kunnen opdragen Hierdoor zou,
meent dr, Fischer, de onpartijdigheid van den
internationalen dienst gewaarborgd worden
doch prof. Renault doet hiertegen opmerken
dat men zelfs bij de meest mogelijke onpartij
digheid, toch het wisselen van schijnbaar on
schuldige telegrammen, met overeengekomen
beteekenis der woorden, niet zou kunnen be
letten. Prof. Renault gelooft daarom dat het
beginsel, aangenomen in de boven aangehaalde
verklaring van het Brusselsche congres, in
oorlogstijd het eenig mogelijke is internatio
nale bescherming van die kabels alleen, welke
eene verbinding tusschen onzijdige landen
vormen.
Het blijkt hieruit dat het plan van den mi-
nister De Freycinet om een internationaal con
gres bijeen te roepen, gemakkelijker uit te
voeren dan de practische uitkomst ervan te
verzekeren is. Al moet deze echter noodzake
lijk bepaald blijven tot de regeling van den
toestand in vredestijd en tusschen neutralen,
dan nog is zij de moeite van een congres en
van de daaruit voortvloeiende tractaten wel
waardig. De onderzeesche telegraafkabels
vertegenwoordigen eene ontzaglijke waarde,
welke geheel onbeschermd op den bodem der
theorie en praktijk stuitte, toen alles wat hem
gelukte met spot en wat hem mislukte met leed
vermaak begroet werd, toen begaf hem het geduld
en maakte plaats voor wrevelen deze werd nog
verhoogd door de onzekerheid van den algemeenen
toestand, door de wanhopige verwarring in het
geheele land. Oostenrijk stond aan den rand van
een afgrondin het binnenland was de rassen
haat ontvlamd en van bniten dreigde een strijd
op leven en dood.
Het huwelijk, dat Paul op verlangen zijner
ouders met hun pleegkind, een arm nichtje ge
sloten had, bracht hem geen geluk aan. Hij had
zijn jonge vrouw nooit lief gehad en voelde zich
door haar liefde gekweld. Zoo was hem het ver
blijf te zijnent van alle kanten vergald en toen
de oorlog uitbrak spoedde hij zich naar Weenen
en liet zich als gewoon soldaat aanwerven in een
regiment dat onmiddellijk naar Italië vertrok.
Onder weg ontving hij de tijding dat hem een
dochter geboren was, maar dat hij zijn vrouw
verloren had.
Na afloop van den veldtocht verliet hij de ge
lederen en gaf hij den officiers-rang, dien hij op
het slagveld bij Custozza verworven had op, om
plaats te nemen in den rijksraad onder de leden
der oppositie. Zijn kunde en de geestkrachtwaar-
mede hij zijn meening verdedigde trokken
de aandacht. Men schreef het aan zijn jeugd
toe dat hij hersenschimmen najoeg; dat hij
eene vrijzinnige opvatting der politiek had, be
schouwde men als een aardigheid' en vergaf dit
zee ligt, aangezien de strafbedreigingen, in
alle landen tegen het beschadigen van het
materieel van de telegraaf uitgevaardigd, niet
verder reiken dan het grondgebied der ver
schillende staten. Nog grooter is de uitge
breidheid en de waarde van het verkeer, dat
langs die lijnen plaats heeft en nog aanzienlij
ker de schade, door eene storing der tele
graafdraden aan den handel en de overige
belangen der beschaafde wereld berokkend.
Misschien zal ook deze gemeenschappelijke
behandeling en regeling eener internationale
aangelegenheid de wereld weder een stap nader
brengen tot het besef dat de belangen aller
volken éen, en mogelijke botsingen door vreed
zaam overleg te voorkomen of te beslechten
zijn. Het denkbeeld van een „algemeenen
wereldvrede," zooals dat in de vorige eeuw
door den abt De Saint Pierre werd ontwik
keld, moge onuitvoerbaar wezen, iedere poging
om de volken tot wat minder bloedvergieten op
te voeden dan de vijf of zes groote oorlogen,
welke gedurende de laatste 30 jaren in de
„beschaafde" werekl gewoed hebben, verdient
toejuiching.
De heer P. Kleynhens, le luitenant der genie,
beveelt in het Militair Blad het algemeen ge
bruik van een werktuig om aardappelen te schillen
voor alle garnizoenen aan.
Deze machines zijn reeds met goed gevolg aan
geschaft voor het 2e bataljon van het 8e reg.
infanterie te Arnhem, voor het korps genietroepen
in de kazerne Damlust te Utrecht, voor het depot
van het 8e reg. infanterie aldaar, en misschien
nog voor enkele andere korpsen. Ze worden
vervaardigd door de firma Baaser en C° te Kalk,
bij Keulen en geleverd door de firma Nagel en C°
te Amsterdam, a f 350 voor een werktuig waar
mede 150 tot 200 L. aardappelen in een uur
behandeld worden, en a 200 voor een van 50
tot 100 L.
De aardappelenaan den eenen kant in de
machine gebracht, vallen er aan de andere zijde
blank geraspt uitmen moet dan alleen nog de
zoogenaamde putjes of diepe oogen verwijderen.
Oin 550 L. geschilde aardappelen voor eene
soldaten-menage, of 46 L. voor eene onderofficiers
menage te verkrijgen, moet men, bij de oude
methode van het »aardappelen-jassen", volgens den
heer Kleynhens, inkoopen 800 en 76 L. aardap
pelen. Met het schilwerktuig 'de aardappelen
behandelende, behoeft men daartoe slechts 650
en 56 L. in te koopen. De besparing is dus be
langrijk.
De aanschaffing, zegt de schrijver, kan op de
volgende manier plaats hebben.
gaarne aan den edelman, die het goede oogenblik
wel zou weten te vinden om op het rechte pad
terug te keeren. In gezelschappen nam hij door
zijn geboorte en vermogen een eerste plaats in.
Maar zijn stap was te zwaar voor de geparquet-
teerde vloeren der salons en hij zou de groote
wereld spoedig ontvloden zijn, indien Thekla daar
niet te vinden geweest ware. Zoo ooit twee men
schen voor elkaar in de wieg gelegd waren, waren
het deze, meende hun omgeving. Beide jong,
rijk, knap, zeer begaafd, in het bezit van gelijken
rang, gelijken naam alles volmaakt in overeen
stemming. Met de openhartigheid van een man,
die niet bang is om afgewezen te worden, liet
Sonnberg zijn bewondering blijken en die werd
met zichtbaar welgevallen aangenomen. Alle andere
aanbidders trokken zich terug en alle hoop op de
gunst der gevierde schoone was vervlogen, toen
men Paul op de vraag van vorst Eberstein,
»Hoe bevalt zij u?" hoorde antwoorden:
»Als het schoonste, wat ik ooit gezien heb."
Het bal waarop vorst Clemens de beslissing
van zjjn noodlot hoopte te beleven spoedde ten
eindehet was het laatste en tevens het schitte
rendste van den geheelen winter.
Marianne wachtte slechts het slot van den cotillon
af om het feest te verlaten en datzelfde voornemen
had ook Sonnberg te kennen gegeven, die naast
haar gezeten, naar het dansen keek. Zij voerden
