125e Jaargang.
1882.
Dinsdag
N° 2.
3 Januari.
Middelburg 2 Januri.
1881.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent;
A d ve r t e n t i n 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels ƒ1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich enz.
Robert Hamerling laat in eene welbekende
satire den Duitschen stam op zijn tocht naar
het Westen een gevoelig verlies lijden. Een
gier rooft in den donkeren nacht uit de bagage
een pakket, vliegt er mijlen ver mee heen en
laat het eindelijk vallen in Pommerland, waar
het diep onder het zand wordt bedolven. Eenwen
later graaft de eigenaar van den grond naar
^een schat, en hij vindt het pakje. Hij was
een zonderling, een dolkop, doch nadat hij de
kostbare vondst hadjjedaan, gelukte hem alles
wat vroeger onmogelijk scheen volbracht hij
in een oogwenk. Het pakje behield hij echter
voor zich alleen, aan niemand er iets van
mededeelende, getrouw aan zijn devies:
Halte fest und gieb nichts wieder
Nunquam satis nie genug!
Varzin heette het landgoed in Pommeren
en het pakje bevatte het politiek verstand des
Duitschen volks, reeds in den Kaukasus, tijdens
de volksverhuizing, verloren.
Indien wij den gedachtengang van den gees-
tigen Oostenrijker volgen en prins Bismarck
zich in het uitsluitend bezit bevindt van het
politiek verstand des Duitschen stams, dan
vinden wij volkomen vrede met hetgeen wij
in Duitschland zien gebeuren, het enkel be
treurende dat de gelukkige bezitter niet goed
geefs genoeg is om den inhoud van het pakje
onder zijne landgenooten te verdeelen. Tenzij
hij alles voor zich behoudt om het veilig te
bewaren en niet aan een tweede, misschien
wederom eeuwenlang onherstelbaar verlies bloot
te stellen.
De inhoud van den Pommerlander schat was
rijk en is nog niet uitgeput. De middelen
waren erin besloten om de lang gezochte staat
kundige eenheid der Duitschers te scheppen,
sterk tegen iederen aanval van buiten, als de
koning des wouds onder de dieren van min
deren rang. Zoolang Varzin's eigenaar uit die
afdeeling van het pakje zijne kracht tot han
delen putte, trok zijn arbeid de bewondering
der gangche wereld en scheen het inderdaad
of niets hem kon mislukken.
Het politiek verstand van den stam moest
hem verder leeren hoe die éen geworden staat
moest leven, en om hem in de eerste plaats
te beschermen tegen het noordelijk klimaat,
wierp men hem den daar in de mode zijnden
mantel der parlementaire regeering om de len
denen. Alle deelen van het nieuwe rijk waren
sedert eeuwen in het genot van een aan het
type der hedendaagsche vertegenwoordiging des
volks verwant systeem, hoezeer er tusschen een uit
algemeen stemrecht gesproten rijksdag, bijeen
komende krachtens eene redelijk democratische
grondwet, en hetgeen zij vroeger van deelne
ming des volks aan de regeering hadden ge
kend, eene diepe klove lag. Aan de hand
van den sterken leider deed men den sprong,
en schijnbaar ongedeerd stond de Duitsche stam
eensklaps aan den overkant.
Heeft nu prins Bismarck zich vergist, toen
hij den inhoud van het pakket onderzocht, of
heeft reeds vdor eeuwen een snoode hand
den inhoud vervalscht Of was de samenstel
ler een idealist en treedt ook hier de herber
Widerstreit voor den dag zwischen teutschem
Ideal und teutscher WirJclichkeit
Wij weten het niet, maar het stelsel beant
woordt niet aan de verwachtingen van Duitsch-
lands grooten kanselier. Daarom heeft hij het
gaandeweg ontdaan van zijne hoofdpijlers, de
zelfstandig verantwoordelijke ministers, en de
gansche verantwoording op eigen schouders
genomen, voor het verschillend regeeringswerk
ervaren hoofdambtenaren kiezende, aan welke
hij den titel van minister liet. Daarom prent
hij met woord en daad aan de volksvertegen
woordiging de les in, dat van de regeering,
pa van baar alleen, de hoogste wijsheid uitgaat,
in welk stelsel het volkomen past de reeds
verworpen wetsontwerpen nagenoeg onveranderd
weder aan de volksvertegenwoordiging over te
leggen. Daarom acht hij het wenschelijk dat
de rijksdag eene afspiegeling zij der regeerings-
opinie en gelast hij zijnen ambtenaren in lien
geest invloed uit te oefenen op de verkiezingen.
Om geene andere reden streeft hij naar volsla
gen financieele onafhankelijkheid der rijksre-
geering, zoowel van de landdagen der staten
als, zooveel naar de grondwet mogelijk is, van
den rijksdag zeiven. En in diezelfde wijsheid
past het, de sociale hervormers, waar zij op
eigen gelegenheid hunne stelsels trachten te
verspreiden, met alle gestrengheid der wet te
vervolgen, om weinig later uit de bron van
alle goed, uit de regeering, even ingrijpende
maatschappelijke hervormingen, even gestrenge
belemmering van persoonlijk streven te doen
voortspruiten.
Het Duitsche volk bleef onbekend met den
inhoud van het pakket. Het ging tegenover die
wijsheid aan het raisonniren en koos rijksdagen
die onhandelbaarder werden, naarmate het
gevaar voor Duitschlands eenheid geweken
scheen, en zich inbeeldden, dat het politiek
verstand van den Duitschen stam niet berustte
bij den grooten man van Varzin, maar in de
stembriefjes var het door hem geschapen alge
meen stemrech'.
Vooral de matste verkiezing gaf daar pan
doorslaande Mijken. Nadat reeds de vorige
rijksdag menige voordracht der regeering had
afgewezen, werd de verkiezing van October
door de in het gansche land verspreide werk
tuigen der kanselarij gericht tegen de liberalen,
die weerbarstig en der regeering ongehoorzaam
waren gebleken. Met katholieken verbond men
zich, die lachend toezagenja bij de herstem
mingen zelfs met sociaal-democraten, om het
liberalisme te weren. En met welk gevolg
De liberalen kwamen zoo aanzienlijk versterkt
uit de stembus, dat enkel de hulp der clericalen
de regeering in staat kan stellen om hervor
mingen tegen hunnen zin tot stand te brengen.
Aan deze hulp zijn voorwaarden verbonden,
welke prins Bismarck wel nimmer kan aanne
men. Evenals hij het politiek verstand der
Duitsche natie meent in zijn bezit te hebben,
acht de katholieke kerk zich de eenige bron
van staatkundige wijsheid voor alle volken.
Aan dit besef is onvermijdelijk de overtuiging
verbonden dat haar geest in de staatsregeling
moet heerschen, en zij, die de onfeilbare wet
stelt voor elk gebied van menschelijk weten en
werken, komt daardoor in zoo feilen strijd met
iedere andere levensopvatting, dat noch een
steil behouder, noch een hervormer het met
haar ooit verder zal brengen dan tot samen
werking in het negatieve, tot tijdelijke bestrijding
van een gezamenlijken vijand. Wijl het doel van
prins Bismarck's practischen geest bij uitstek
positief is, wijl hij tastbare resultaten aan zijn
volk wil nalaten, schijnt eene samenwerking
dezer ongelijksoortige factoren onmogelijk, zelfs
niet tegen het liberalisme. Want de katholieke
kerk weet dat zij ten slotte meer vrijheid
wachten kan van de liberalen, althans in een
protestantsch land, dan van Bismarcksche staats-
almacht.
Zoo is het Duitsche parlement en het is
binnen zijn eigen wanden zoo genoemd een
Wirwarr geworden en laat zich omtrent zijn
arbeid weinig voorspellen. Prins Bismarck's
groote en veelgeroemde kunst om bij zijne
trouwe garde een der andere groote partijen
in het gelid te scharen tegen de derde, leverde
in 1881 niet meer de uitkomsten van vroeger
dagen, en zelfs de bedreiging dat hij van het
staatstooneel zou aftreden, liet den op eigen
wijsheid bogenden rijksdag koud.
Strevende naar groote binnenlandsche ver
anderingen handhaafde de Duitsche kanselier
met krachtige hand den Europeeschen vrede.
Er is haast geen belangrijk politiek geschil in
Europa, waarin niet zijn advies den doorslag
geeft. En dit is natuurlijk, want hij beschikt
over een ongeëvenaarde staatsmansdoorzicht en
over groote materieele kracht. Waar deze
beiden gepaard gaan de tweede is trouwens
de schepping van het eerste wordt eene
macht ontwikkeld, tegen welke verzet gevaar
lijk is.
Na het sluiten van het verbond tusschen
Duitschland en Oostenrijk zagen wij Rusland
in toom gehouden tegenover de Porte en trad
het Oostersch vraagstuk in een tijdperk van
rust, zooals het in de laatste jaren weinig heeft
gekend. De onredelijke eischen van Grieken
land om vermeerdering van grondgebied dreig
den, bij de onvaste leiding der Fransche diplo
matie en prijsgegeven aan de elkander weer
sprekende circulaires van den minister St. Hi-
laire, een on weder samen te doen trekken aan
den betrokken hemel in het Oosten. Doch de
winden legden zich neer en de wolken stoven
uiteen, toen prins Bismarck zijn vertrouwden
Hatzfeldt naar Konstantinopel zond en de En-
gelsche bankier Goschen, een man van zaken,
derwaarts was getrokken, na te Berlijn het
advies van den Duitschen kanselier te hebben
ingewonnen.
De pas gemaakte schuldregeling, waardoor
de stelling der Porte in Europa grootelijks is
versterkt, was voor een groot deel te danken
aan den door Duitschland aan de Porte afge-
stanen directeur van financiën, die de ruwheid
van den veeleischenden Engelschen gevolmach
tigde wist te verzoenen met den benarden
staat der Turksche financiën. En zou het te
gewaagd zijn den Berlijnschen invloed te zoe
ken in de ingetogenheid der Russische regee
ring bij het invorderen der oor logs-indemniteit,
waarop deze regeling een oogenblik dreigde
af te stuiten
Toen de Fransche republiek haren nog niet
gemotiveerden aanslag op Tunis ondernam,
klonk oorlogstaal uit den levendigen mond der
Italiaansche patriotten. En hier hoorden wij
het van den minister Mancini zeiven, dat de
Duitsche kanselier vredestichter was. Ook de
Porte liet spoedig hare vijandige houding varen.
Rumenië was opgestoven in weinig vriende
lijke taal tegen Oostenrijk, zijn machtigen
nabuur, die met kwalijk verholen spijt de
Donau-staten uit hunne vroegere onafhankelijk
heid zag opgeheven en, tuk op handelswegen
naar het zuidenonverdeeld wil heerschen
over de gemeenschappelijke rivier. Oostenrijk
toonde zich gekwetst en te Bucharest bleef
men een zeer hoogen toon voeren. Daar komt,
slechts enkele dagen geleden, even onverwacht
als volledig, de Rumeensche regeering te
Weenen verschooning vragen voor het gebeurde,
en ook deze wanklank verdwijnt uit Europa's
harmonie. Zou het gewaagd zijn de onder
stelling te opperen dat de Hohenzollern, die
te Bucharest den scepter voert, vatbaar is ge
weest voor den welmeenenden raad van het
eerwaardig hoofd van zijn geslacht, den Duit
schen keizer, bondgenoot zijns broeders in
Oostenrijk Hongarije
De vredestichtende hand van prins Bismarck
is niet te miskennen. De reden zijner gedrags
lijn schijnt voor de hand te liggenhij wil
naar zijne opvatting arbeiden aan de innerlijke
bevestiging der Duitsche eenheid. En daarbij
is het mogelijk, dat noch zijn beschermend stel
sel, noch zijne belastinghervorming, noch zijne
groote plannen van staatszorg voor den arbeider
door hem worden gewild, omdat hij juist in die
regeling zooveel heil ziet wegens haar eigen
voortreffelijkheid. Het is mogelijk dathet allen
slechts maatregelen zijn om het naar boven
strevende individualiteitsgevoel in de Duitsche
natie aan banden te leggen en bij den Duit
schen vaderlander de overtuiging te kweeken,
dat zijn heil is gelegen in solidariteit uitslui
tend onder Duitschers, eene solidariteit van
welker uitingen de alles doende regeering
eenige middelaar is.
En wanneer nu de Duitsche staatsregeling
de verwezenlijking dier plannen in den weg
staatwanneer de rijksdag blijft weigeren in
den geest des kanseliers te arbeiden, dan zal
deze, die ons geleerd heeft in zijne wilskracht
te gelooven, middelen beramen om zijne macht
in het binnenland te vermeerderen. Daarvoor
staan twee wegen openeen coup Uitat of
een oorlog.
In dezen gedachtengang worden de beraad
slaagingen van den Duitschen rijksdag zeer
belangrijk voor gansch Europa.
De kiezers voor leden der tweede kamer worden
eraan herinnerd dat morgen, Dinsdag, van des
morgens O tot des middags 41 nren de inlevering
hunner stembiljetten plaats moet hebben.
Deze herinnering is alles wat wij, na eene pole
miek van vele weken, thans nog te zeggen hebben.
Wij vertrouwen, dat het recht en de liberale
zaak zullen zegevieren en nu, evenals voor vijf
weken; bij meerderheid van stemmen gekozen zal
worden de heer H. J. BOUL.
Een nieuw bewijs dat de wakkerheid onzer
geestverwanten aan de overzijde der Schelde niet
verflauwt, ontvangen wij in den vorm van een
proefhommer van De vrije kiezer, volksblad voor
liet kiesdistrict Middelburg, ifitgegeven door A. J.
Bronswijk te Oostburg en gedrukt bij Willems te
Maldeghem.
De hoofdbeginselen van het liberalisme worden
daarin nogmaals op bezadigden toon uiteengezet
en de verkiezing van den heer Bool aanbevolen
door eene lijst, welke de namen van ruim 350
kiezers bevat.
Aan het commissariaat van politie alhier is
als gevonden gedeponeerd:
Een gouden vingerring met haar bewerkt en
op een plaatje twee letters; een gouden oorbel,
waarvan de bel uit bloedkoralen bestaat; een
zilveren lucifersdoosje; een portemonnaie met zil
veren beugel en eenig geld; eene beurs waarin
eenig geld; een ring met verscheiden sleutels;
een notitie boekje, en een sigarenkoker met zil
ver belegd.
Door gedeputeerde staten van Zeeland is bepaald
dat de herijk der maten en gewichten zal plaats
hebben voor Middelburg, ook voor St. Laurens,
2327 en 3031 Januari, 13, 610 en 1315
Februari; Veere, ook voor Vrouwepolder, 19 Juni;
Amemuiden, ook voor Nieuw en St. Joosland, 20
JuniSerooskerke 21 Juni, des voormiddags
Oostkapelle, ook voor Grijpskerke, 21 Juni des
namiddags; Domburg, ook voor Aagtekerke, 22
Juni; Westkapelle, ook voor Zoutelande, 23 Juni;
Koudekerke en Meliskerke en Biggekerke 24 Juni;
Vlissingen 2630 Juni, 1 en 3—6 Juli; Oost-en
West-Souburg, ook voor Ritthem, 7 Juli.
Iloiiiliurg, 1 Jan. Het orgel in de kerk dei*
Ned. Herv. gemeente alhier, dat tot dusver boven
den predikstoel stond, is nu boven den ingang
der kerk geplaatst. Bovendien zal, zoodra de
geldmiddelen het toelaten, de kerk bekoepeld
worden, waardoor het gebouw aanmerkelijk in
fraaiheid zal winnen.
Wisse, 1 Januari. De gemeenteraad heeft deh
heer J. Beenhakker, secretaris dezer gemeente, tegen
1 Februari a. op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend.
ïerselie, 1 Jan. Als een bewijs Voor de
belangrijkheid van het post- en telegrafisch ver
keer dezer gemeente, kan dienen dat gedurende het
afgeloopen jaar 5563 telegrammen, 33418 brieven"
of briefkaarten, 25262 gedrukte stukken 570 aan-
geteekende brieven, 860 postwissels en 273 qui*
tantiën behandeld werden.
Van de telegrammen kwamen 4319 gedurende
de zes maanden van den oestertijd, in welke
maanden ook verreweg de meeste aangeteekende
brieven, postwissels en quitantiën voorkomen.
Zonder de oestercultuur zou Yerseke eene
onbekende kleinheid zijn, terwijl nu zijn naam
naar alle punten van het Europeesche telegraaf-
net wordt overgebracht.
Onder voorbehoud deelt het N. v. d. D. mede
dat de minister van oorlog bepaald zou hebben,
dat de preventieve detentie van onderofficierenen
minderen voortaan, evenals de gevangenisstraf,
beschouwd zal worden als interruptie van dienst,
en dus niet mede zal tellen voor vervulden
diensttijd.
Wordt hieronder verstaan praeventieve detentie;
gevolgd door schuldigverklaring, dan bestaat
deze bepaling sedert .lang bij de marine, voor
officieren zoowel als voor minderen. Zij is dan
ook zeer wel te verklaren, want de voorloopige
zoowel als de latere hechtenis is dan het gevolg
van eigen schuld.
