N« 306.
124® Jaargang]
1881.
Donderdag
29 December.
Nieuwe Bekentenissen.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiön: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenlandde Compagnie générale de Puhlicité G. L. Daum <t Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich enz.
Middelburg, 28 December.
T
MIDMLBIRGSCHE COURANT.
li.
Tusschen nu en ons opstel van Maandag
ligt weder een betoog van de Standaardin
antwoord op de verklaring van de Tijd, dat
men van katholieke zijde niet van zins is zich
contractueel met, dat is onder, de anti
revolutionairen te verbinden. Dit wordt den
„onvertrouwbaren bondgenooten" aanstonds in
gepeperd door de mededeeling, dat het belang
der antirevolutionairen geenszins altijd mede
brengt, bij eene herstemming tusschen een
liberaal en een katholiek, op laatstbedoelden
te stemmen. „Sommige liberalen," beweert de
Standaard„staan ons nader dan zekere katho
lieken." Daarom hebben de antirevolutionairen
sedert 1871 volstandig geweigerd op roomschen
te stemmen, gelijk dr. Vermeulen te Goes
ondervond, toen hij met den heer Bredius in
herstemming kwam en door de protestantsch-
kerkelijke partij, onder de leus„Geen vrede
met Rome!" in den steek gelaten werd.
Voortaan hebben dus de katholieken dit
aangenaam vooruitzichtgeen open contract
vóór de verkiezingen maar ook geen stil
zwijgende overeenkomst daarna. Diensten mogen
zij bewijzenmaar op wederdienst geen aan
spraak maken.
Het geval, dat tusschen een katholiek en
een liberaal herstemd moet worden, komt echter
zeldzaam voor. Ten Zuiden van den Moerdijk
komt geen liberaal tegenover de overmacht
der roomschen, ten Noorden daarvan komt in
den regel geen ultramontaan, tegenover de
niet-roomsche meerderheid, in aanmerking. Het
geval van Goes is eene uitzondering en de
verklaring van de Standaard mag dus als een
dreigement, meer dan als eene aanzegging
van politieke beteekenis beschouwd worden.
Als bedreiging beteekent zij echter, dat het
aangevangen overleg der twee anti-liberale
strijdgenooten weder afgestuit is op beider
geloofshaat.
Kan het ook anders Wanneer de Standaard-
redacteur zich nederzet om de mogelijkheid
van een contract aan te toonen, dus zeker
zonder de bedoeling om de tegenpartij met
opzet te grieven, vangt hij aan met een macht
van pikante aanhalingen uit katholieke schrij
vers, ten betooge dat, goed beschouwd, een
roomsche voor een protestant nooit te ver
trouwen is. Zelfs niet onder eede, want de
roomsche heeft altijd zijn reservatio mentalis
zijn kerkelijk goedgekeurd achterdeurtje, waar
door hij aan iedere aanvaarde verplichting ont
snappen kan. Na deze aangename inleiding
volgt een betoog, dat de antirevolutionair toch
maar, in dit geval, onder voorbehoud van groote
voorzichtigheid, zich tot eene overeenkomst
moet laten vinden. Maar ieder begrijpt, dat
de bittere smaak van het toegediende voor.
proefje den geheelen broeder-maaltijd blijft
vergallen.
Bij de ultramontaansche schrijvers is het
niet anders. „De staatkunde, zegt de Tijd
van 22 Dec. die wij drijven, zal specifiek
pausgezind, dat wil zeggen, zal katho
liek zijn. Komt het met die staatkunde
overeen, dan zullen wij ook antirevolutionaire
candidaten steunen, maar zonder daarbjj af
stand te doen van onze vrijheid, of ons door
contracten te binden."
Dat voor Nederlanders ook nog van eene
Nederlandsche politiek sprake kan zijn,
schijnt bij deze heeren niet op te komen. Aan de
„paus-gezindheid" wordt alles getoetst. Is de
pauselijke aaak ermede gediend, zal men des
noods voor een „ketter" stemmen. Dat ver
klaart waarom men somtijds, zoo als bij de
verkiezing van den heer Lohman te Goes, een
feilen „papenhater" in de kamer helpt brengen.
Rome ziet ver, is aan geen tijd gebonden, en
vergist zich niet licht ten aanzien van zijn
belang. Het hecht niet aan 't behalen eener
oogenblikkelijke stembus-overwinning; maar, zoo
als de Standaard ergens zegt: „aan het breken
van het protestantsch karakter onzer natie."
Daartoe kan, in verband tot de toekomst, zelfs
de verkiezing van een antirevolutionair leider
dienstig zijn.
Gelukkig zijn vele Nederlandsche katholieken
bezadigder dan hunne kerkelijk-politieke drij
vers en vinden ook de inblazingen van de
Standaard bij vele vromen en rechtzinnigen
geen weerklank. Daaraan hebben wij het te
danken, dat onze verkiezingen nog haar politiek
karakter niet te eenenmale verloren hebben
en niet in een bitteren geloofsstrijd ontaard
zijn. Waar deze woedt, zijn tweedracht en
onvruchtbaarheid de eenige planten die op het
slagveld groeien.
Daarin, in het verkeerde beginsel waarvan
zij uitgaat, ligt ook het geheim der teleurstel
lingen, welke de antirevolutionaire partij voort
durend ondervindt en waarvan de Standaard
voor ons het treurig tafereel ontrold heeft.
Bij verkiezingen te triomfeeren, gaat betrek
kelijk gemakkelijk. Men kan van een candi-
daat, wien niemand persoonlijk of uit geschriften
kent, alles vertellen wat men, op grond van
meer of minder vertrouwbare berichten en
veronderstellingen, gelooft, hoopt of meent te
weten. Niemand kan het tegenspreken en de
candidaat zelf wordt er, bij het stelsel van
persoonlijke onthouding dat tot onze politieke
zeden behoort, nooit door gecompromitteerd.
Zoodoende maakt men de kiezers warm met
de beloften en voorspiegelingen die hun het
liefst zijn, en voert hen misschien in genoeg
zaam getal ter stembus om de meerderheid te
krijgen.
Komt de candidaat in de kamer, dan zou
hij, als men zijne daden en uitlatingen goed
naging, misschien reeds tegenvallen. Maar de
Standaard, is daar om hem op de vingers te
tikken, en met wat wenken van de leiders
aan den eenen en eenige goed te pas gebrachte
betoogen, in den bij de partij gelief koosden
toon, aan den anderen kant, gelukt het de
illusie der kiezers, dat de gekozenen ook in
hun politieke gedragslijn de mannen naar hun
hart blijven, levendig té houden.
Maar nu komt het tot regeeren. Onveran
derlijk, wanneer de loop der politieke omstan
digheden deze ontknooping te weeg brengt,
ziet de antirevolutionaire partij zich teleurge
steld. Zij kan wel Van der Brugghen en
Simons, Van Zuylen en Mij er, Van Lijnden en
Six, mannen, die om hun vroomheid voor
iedere godsdienstige en om hun bekwaamheid
voor iedere staatkundige partij aannemelijk
zouden zijn, op 't kussen brengen, maar iets
verwezenlijken van hetgeen zij bij de verkie
zingen en in hare bladen den volke voorspie
gelt, dat kan zij niet. Reeds voor dat de
rege er-periode is aangebroken, herkent zij in
de redevoeringen van haar Lohman wel den
anti-liberaal en den anti-papist dien zij afvaar
digde maar zij ziet hem tevens medewerken
tot het samenstellen van ons „modern" straf
wetboek. Zij hoort haar Fabius en Seret wel
getuigenis afleggen voor de „opstanding des
vleesches", maar hun critiek der oorlogsbe-
grooting gelijkt op die van den liberalen officier
Kool zooveel als het woord van ieder luitenant
maar op dat van ieder kapitein kan lijken.
Ziehier dus hetgeen deze beschouwingen ons
leeren.
Politieke onderhandeling, uitgaande van
kerkelijke beweegredenen, leidt tot niets dan
twist en krakeel. Dat is ons uit de campagne
van de Standaard met de Maasbode en de Tijd
gebleken. Staatkunde op kerkdijken grondslag
is eene onmogelijke staatkunde. Dat toont ons
de geschiedenis der antirevolutionaire partij en
dat heeft haar hoofdman en leider, Groen,
bewezen toen hij zich, zijn leven lang, steeds
tot redeneeren bepaalde, maar voor regeeren
nooit te vinden was.
Met deze „nieuwe bekentenissen" van cleri-
cale organen voor oogen, leggen wij aan de
kiezers ten slotte de vraag weder voor, of kerke
lijke leuzen voor politieke beweegredenen mogen
gelden Of het voldoende is, van woordvoerders,
wier goede trouw wij niet iu verdenking zoeken
te brengen, doch wier inlichtingen door niets ge
waarborgd worden, te vernemen dat zeker onbe
kend jong man, in Brabant, zekere godsdienstige
gevoelens is toegedaan Of die verzekeringen
zwaar genoeg wegen om een man te verwerpen
van rijpen leeftijd, wiens eervolle loopbaan als
een geopend boek voor ons ligt om van zijne
bekwaamheid te getuigen, een Zeeuw door
geboorte, opvoeding en verwantschap, een man
wien de meerderheid der kiezers reeds eenmaal
als haar vertegenwoordiger aanwees, doch
wien het grillige toeval, door eene fout in den
vorm, aan eene herstemming onderwerpt
Wij gelooven dat de stembus van 3 Januari
op deze vragen een antwoord geven zal, dat
voor het gezond verstand en de rechtvaardig
heid der kiezers pleiten zal.
De commissie benoemd voor het afnemen alhier
van de examens van apothekers-bediendeheeft
aan 3 candidaten de akte van bevoegdheid uit
gereikt, zijnde de dames E. P. Denners, geboren
te 's Gravenhage, wonende te Amsterdam, M. E.
Wafelbakker, geboren en wonende te Amsterdam
en R. J. Wijnen- geboren te Rhenen, wonende te
Amsterdam. Eene dame trok zich tij JenS het
examen terug. Het examen is afgeloopen.
Onder een grooten toeloop van nieuwsgierigen
had heden middag de vernieuwde proeftocht van
den stoomtram door onze stad plaats.
Omstreeks half twee van Vlissingen gekomen,
spoorde de locomotief met twee wagens tot vóór
de Langeviele-brug, waar burgemeester en wet
houders, de gemeente-bouwmeester en andere
beambten post hadden gevat. De brug werd
beproefd, eerst met de locomotief alleen, later
ook met de gevulde wagens, tot welker vulling
het noodige aantal straatjongens en andere toe
kijkers zich uiterst welwillend en onder groot
gejuich leenden. De doorbuiging der brug bleef,
naar wij vernamen, beneden het voor hare sterkte
gevorderde minimum.
De tocht werd daarna voortgezet tot op de
Markt, zonder andere avonturen dan dat de trein
enkele malen ontspoorde, zoo als ook vóór de
brug eens plaats had gehad.
Van hinderlijke rook of stoom werd thans niets
meer gemerkt.
Er is thans machtiging verleend tot het voort
zetten der proeftochten binnen de gemeente,
teneinde ook hier te verbeteren wat nog aan den
weg ontbreekt.
Inmiddels neemt het aantal passagiers op het
nieuwe middel van Vervoer toe en bedraagt het
in de laatste dagen gemiddeld 200 per dag. Op
de beide Kerstdagen werden ruim 600 personen
vervoerd.
In de heden namiddag gehouden zitting van
den gemeenteraad van VJissingen werd de heer
M. Pot herbenoemd als lid der commissie voor
de zeemans- en visschersbeurs, terwijl de heeren
J. Spanjaard en dr. PabBt werden benoemd tot
leden der plaatselijke schoolcommissie.
Aan den heer C. Heeröldt werd, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als onderwijzer aan de
openbare lagere school.
Tot aankoop van een gedeelte zeedijk voor
f 3250 werd besloten, even als tot inkoop tegen
20% van f 2000 stedelijke gevestigde schuld.
Het onderwijs in de nuttige handwerken op de
lagere scholen werd geregeld, door te besluiten
tot het benoemen van twee onderwij zeressen,
ieder op eene jaarwedde van f 250 en 7 helpsters,
ieder op eene jaarwedde van f 100.
Ter verkrijging van subsidie van staatswege
voor den aaneouw van schoolgebouwen, werd de
gemeente-begrooting voor 1882 gewijzigd, en be
sloten een adres aan Z. M. den koning in te dienen.
Dit besluit werd eerst na langdurige beraadsla
ging genomen.
Bij koninklijk besluit van 23 December jl. is
bepaald dat de stembriefjes ter verkiezing van
een lid van de tweede kamer der staten-generaal,
in het hoofdkiesdistiict Middelburg op 3 Januari V
1882 in te leveren, zullen geopend worden op 5
Januari d. a. v.
De audiëntie van den minister van binnenland-
sche zaken zal op Zaterdag 31 December niet
plaats hebben.
Tholen, 27 Deo. Onder Staveuisse zijn
aangespoeld 15 kisten, ieder inhoudende 50 fles-
schen met Apollinaris-water, terwijl te Sint
Philipsland eenige kisten met kaas en sinaas
appelen gevonden zijn, welke goederen alle ver
moedelijk afkomstig zijn van eene boot, die
tusschen Rotterdam en Antwerpen vaart.
Sint Maartensdijk, 27 Dec. J. Kempen,
de aangehouden dader van den diefstal vaP
gouden en zilveren voorwerpen te Goes, heeft
hoogstwaarschijnlijk Viijdag en Zaterdag hier en
te Stavenisse de gestolen goederen rondgevent.
Althans heeft toen iemand, die zeer veel geleek
op het opgegeven signalementdergelijke voor-
werpen op verschillende plaatsen uitgestald en
getracht ze ver beneden de waarde te verkoopen.
Daarom en ook om de onbeholpen wijze, waarmede
hg met zijne koopwaar omsprong, vertrouwde
men hem niet, waarom hij slechts weinig ver»
kocht. De ijverige nasporingen van den brigadier
Schultz hebben ten minste nog maar een paar
zilveren horlogesleutels doen ontdekken, welke in
beslag genomen en door genoemden Kempen
verruild zijn.
ïerseke, 27 Dec. Onze gemeenteraad heeft
besloten een gemeente-geneesheer op te roepen
tegen eene jaarwedde van f 1000, zonder vrije
woning. Tot heden bedroeg de wedde slechts
600.
De namen der te Harderwijk laatstelijk aange
komen 13 Indische militairen, afkomstig van de
Koning der Nederlanden, zijn Van Loo, sergeant
der inf.; Ooijkaas, sergeant der art.; Krop, kor
poraal der art.; Singer, Morgenthal, Van Berkel,
New, Decoo, Schreurs, Lamarque, Dijck, Marqui-
nier, soldatenNowee, adj.-onderofi.-kwart.
De verschillende candidaten der afdeelingea
van de centrale kiesvereeDiging in het hoofdkies
district Sneek zijn op de algemeene vergadering
dezer laatste samengesmolten tot éen, zijnde de
heer A Bums, te Hindeloopen, lid der provinciale
staten. Deze is aizoo de candidaat der liberalen
bij de aanstaande verkiezing van een lid der
tweede kamer.
Het internationaal Poolonderzoek, waarvoor de
tweede kamer f 30000 heeft beschikbaar gesteld,
zal in 18821883 plaats hebben op negen stations
in het noorden van Europa, Azië en Amerika.
Noorwegen heelt zich belast met het onderzoek
te Bossekop in Finmarken Oostenrijk met dat
op Jan Mayen-eiland (IJszee)Rusland op Nova-
Zembla en aan den Lenamond (Siberië)Noord-
Amerika in Lady-Frankliu-baai en opKaapBarrow;
Denemarken op Groenland; Zweden op Spitsbergen;
no. 2 Dickson haven aan den mond der Yenissei
(Siberië) is voor Nederland bestemd.
Nu vele particulieren reeds zijn voorgegaan en
het rijk ook 30000 beschikbaar stelt, zullen de
ontbrekende f 14000 zeker spoedig worden bijeen
gebracht, te meer daar het denkbeeld van gelijk»
tijdige waarnemingen, van zooveel belang voor weers
voorspellingen en ook voor handelsbetrekkingen,
van onzen landgenoot prof. Buys Ballot is uitge
gaan. Men zende bijdragen of verklaringen van
deelneming aan dezen hoogleeraar of aan den
heer B. J. G. Volok te Utrecht, die zich als lid
eener commissie daartoe bereid heeft verklaard-
-
De Indische regeeriüg heeft op 17 Nov. jl. de
stoomboot Gouv-Qen, van Lansberge^ gesagf^