No. 302.
124® Jaargang.1
1881.
V rijdag
23 December.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3jm. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland; de Compagnie générale de Publicite O. L. Daub* Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich en*.
Middelburg, 22 December.
FBUTLLBION.
EEN VERWOEST LEVEN
IDDEL
De commissie benoemd voor het afnemen alhier
van de examens van apothekersbediende, heeft
aan twee candidaten de akte van bevoegdheid
uitgereikt, zgnde de dames L. Gr. Gr. Wineke,
geboren te De Rijp en wonende te Amsterdam en
C P. Ripping, geborenen wonende te Middelburg.
Twee dames trokken zich tijdens het examen
terug. Het examen wordt voortgezet.
Bij het bestuur der vereeniging Uit het volk-
voor het volk bestgat het voornemen om gedu
rende de beide Kerstdagen op de bovenvourzaal
van het raadhuis alhier eene tentoonstelling te
houden eener daartoe door de maatschappij Arti
et amicitiae te Amsterdam beschikbaar gestelde
portefeuille met teekeningen van onze voornaam
ste meesters.
Vllssingen, 22 December. De nieuwjaars
collecte, die door diakenen der Nederd. Herv.
gemeente alhier aan de huizen der gemeenteleden
is gehouden, heelt opgebracht ƒ222.37.
Op het strand van de rijks-zeeweriDg aan de
Oude Hoeve (Noordkust van Schouwen), is,
boven op dam no. 6, een groot wrak geslagen.
Aldaar drijft zwaar hout.
In het voorloopig verslag over de domeinbe-
grootiug wordt door eenigo leden gewezen op den
twijfel, die in de memorie van toelichting geop
perd wordt, in hoeverre eene afdamming van de
Mosselkreek en van de Eendracht te verkiezen
zg boven de afdamming van het Slaak. Deze
leden wenschten daarom dat de regeering tot geen
afdamming zou overgaan, alvorens de kamer in de
gelegenheid gesteld te hebben een nader oordeel
uit te spreken over de wenschelijkheid daarvan.
Andere leden meenden evenwel, dat de atdam-
ming van het Slaak, na het onderzoek, dat jaren
geduurd heelt, thans een uitgemaakte zaak is.
Behalve de hoogere kosten, die volgens de mem.
V. toel. den minister afschrikken, zal eene afdam
ming van de Mosselkreek en van de Eendracht
gernimen tjjd vorderen om met de belanghebbende
eigenaren de noodige overeenkomsten te sluiten.
Uit bet oogpunt van landaanwinning beschouwd,
betwijfelden, deze leden het ook ten zeerste of
eene afdamming van het genoemde water meer
voordeel zou opleveren dan die van het Slaak.
Omtrent den moordenaar W. M. de Jongh wordt
thans gemeld dat hij hersteld en zijne krankzin
nigheid slechts voorbijgaande geweest is.
Wij hopen dat biermede de berichten over dit
individu uit zullen zijn. In 't begin trokken ze,
3
doos
JESSIE EOTHERGILL.
HOOFDSTUK II.
Wat is succes?
Dit lijkt een alledaagscb, ja bijna min soort
van leven; maar het wordt minder onbelaugrijk
wanneer men denkt aan al wat er achter die
jonge gezichten kan verborgen zijn, welke
eigenschappen en hoedanigheden daar wellicht
voor altijd achter blijven sluimeren, of in
tijds opgewekt en tot haar volle recht gebracht
zullen worden.
In een van die oriket of football-clubs met den
geheimzinnigen titel van: de schorpioenende
Muggen, de vrije wandelaars, ot iets van dien
aard, had Philip een jaar of drie geleden Herman
Berghaus ontmoet. Zijn vader was koopman, een
van de rijkere kooplieden; zijn moeder was een
allerliefste vrouw en bun huis, dat altijd gastvrjj
open stond voor de vrienden van Herman, was
een zeer aangenaam huis om te komen. Herman
jr&g de eenige 200ft met drie zusters die beu
uit een zielkundig oogpunt, eenigszins de aandacht
Zeer spoedig is men echter tot het besef geko
men dat dergelijke personen niet in 't leven ge
houden worden omdat hun verder lot, met uit
zondering van hen, die 't ongeluk hebben tot hen
ia nadere betrekking te staan, iemands
belangstelling wekt.
De tweede kamer heeft gisteren, na een warm
debat, wa irin verschillende belangrijke voorvallen
plaats hadden, in hare avondzittiag de begrooting
van oorlog aangenomen met 45 tegen 30 stemmen.
De tegenstemmers waren 27 liberalen, benevens
de heeren Seret, Fabins en Keuchenius, welke zich
bij deze gelegenheid van het hoofdkorps der
antirevolutionairen hebben afgescheiden.
In de middag-zitting werd eerst, zoo als wij
gisteren gemeld hebben, de post tot uitbreiding
der maréchaussée door den minister teruggenomen.
De beslissing over deze uitbreiding, welke eene
zaak is van politie- en niet van militair belang,
is dus uitgesteld. Ware zij met de oorlogsbe-
grooting verbonden gebleven, dan zouden ver
moedelijk meer leden tegen deze gestemd hebben,
dewijl eene in hoofdzaak militaire inrichting onzer
rijks-politie, naar onze meening niet zonder
reden, bij velen bezwaar ontmoet.
Nadat aldus het gevaar eener onzuivere beslis
sing van de begrooting was afgewend, vertoonde
zich een ander in de ontevredenheid, bij vele
liberalen opgewekt door de onlangs Dij algemeenen
maatregel van inwendig bestuur vastgestelde
verdeeling der garnizoenen en daarmede samen
hangende kazerneering des legers. Niet aldus,
maar bij de wet, had deze zaak geregeld moeten
worden, betoogde de heer Patijn en hij stelde
eene motie voor om dat te doen verklaren. De
minister beriep zieh echter op eene uitdrukking
in het afdeelings-verslag over de begrooting,
waarbij de „groote meerderheid" te kennen had
gegeven dat de kazerneering bij de wet, of bij
maatregel van iuw. bsstuur vastgesteld moest
worden. Op grond daarvan, verkoos de minister
de motie niet anders dan als eene verklaring van
wantrouwen te beschouwen, van welke hij het
behoud zijner portefeuille afhankelijk maakte.
Dat wilden noch de rechterzijde, met uitzonde
ring van den heer Van Wassenaer, die nu weder
uit het antirevolutionaire gelid liep, noch 13
liberalen van verschillende kleur. De motie-Patijn
werd dus met 47 tegen 30 stemmen verworpen.
Des avonds werd van antirevolutionaire zijde,
door den heer A. van Dedem, een amendement
voorgesteld om de vestingüegrouting met 400.000
te verminderen. Het had ten doel om, zoo lang
over de militie- en de schutterijwet niet beslist
en de organisatie der levende strijdkrachten alzoo
niet geregeld was, niet aan de dure werken tot
verdediging van Amsterdam te laten beginnen.
De minister achtte ook dit denkbeeld volstrekt
bedierven. Zonder bijzonder innige vriendschap
waren Philip en Heiman altijd goede kameraads
geweest, want Herman, die eenige jaren jonger
was, voelde den invloed dien Philip, ondanks zijn
alledaagschen levensluop, in het algemeen op zijn
kennusen uitoefende. Het zou moeiehjk te bepa
len zijn waarin die aantrekkelijkheid bestond,
want zijn manieren waren eenvoudig, zonder
buitengewone zachtheid of verfijnd heid. Misschien
had juist die eenvoud iets bekoorlijks, daar hij
thaus zeldzamer voorkomt dan vroeger. Hij ging
onder zijn vrienden door voor een goeden kerel,
moeielijk om wakker te schudden, doch die som
tijds met een onverstoorbare kalmte heel droge,
geestige dingen kon zeggen, waarover men on
willekeurig moest lachen, of op onverschilligen
toon scherpe wooiden kon uitendie wel
eens een onaangenam gevoel achterlieten bij
hen, tot wie zij gericht waren. Misschien lag
de bekoorlijkheid ook voor een deel in zijn
uiterlijk, want hij was een bijzonder knap
mensch, met zijn donker gelaat en zijn warmen
Zuidelijken tint, die bewees dat het bloed onder
die bruine huid vrij stroomde. Somtijds herin
nerde hij u aan een gezicht op een schilderij van
Van Dijk of Paul Veronese. Hij had een aange
name stem, met een zweem van den Yorkshireschen
tongvalvriendelijke zwarte oogen, waarin som
tijds een gloed flikkerde, die een vuriger tempe
rament verried dan men gewoon was bij hem te
onaannemelijk, dewijl de verdediging van Am
sterdam, afgescheiden van alle andere beschou
wingen, in ons defensie-stelsel eene hoofdzaak is.
ïtet amendement werd verworpen met 50 tegen
25 stemmen, waarbij nog 3 antirevolutionairen
(Lohman, Seret en Keuchenius) zich hij den
voorsteller voegden.
Aan de indiening zijner schutterij- en militie-
ontwerpen heeft de minister Reuther ongetwijfeld
een zeker aantal stemmen vóór zijne begrooting
te danken, die hem de gelegenheid niet wilden
ontnemen om die ontwerpen te verdedigen. An
deren zullen daarentegen, juist om de in die
ontwerpen nedergelegde beginselen, tegengestemd
hebben.
Uit den afloop valt dus omtrent de toekomst
dier voorgestelde organisatie onzer levende strijd
krachten niets te voorspellen en de verdeeldheid
welke zich, ten aanzien van dit onderwerp, bij de
groep der antirevolutionairen openbaart, maakt
de profetie zeker niet gemakkelijker.
De heer J. C. van Marken jr., directeur der
Ned. Gist- en Spiritusfabriek te Delft, op wiens
met uitnemend gevolg bekroonde pogingen tot
verbetering van het lot zijner werklieden wij
meermalen de aandacht vestigden, is door het
honden van lezingen in verschillende steden voor
datzelfde doel voortdurend werkzaam.
Het participatie-stelsel, dat is de verdeeling
der winst in eene vast bepaalde verhouding tus-
schen de aandeelhouders der onderneming en al
hare beambten en werklieden zonder onderscheid
van rangis aan genoemde fabriek sedert
hare oprichting toegepast. Op deze wijze is
achtereenvolgens een spaar-, een zieken- en
een pensioenfonds opgericht voor de arbeiders,
die tevens in de gelegenheid gesteld zijn aandeel
houders te worden. Goede woningen, een boek
verzameling, een uitspanningslokaal, bevordering
van het schoolgaan, kinderfeesten, dat alles is, of
wordt, onder de leiding van den directeur door
de arbeiders der Delftsche fabriek tot stand
gt bracht.
Bijzonderheden over een en ander hebben wij
vroeger bij meer dan een gelegenheid medegedeeld,
Hier willen wij alleen nog uit het ütr. Dbl. het
slot der voordracht opnemen, die de heer Van
Marken in de Utrechtsche afdeeling der Tereen.
t. bev. v. fabr. en handw. nijverheid gehouden
heeft.
„De vraag iszouden anderen ook kunnen doen,
wat door den heer Van Marken wordt verkregen
Het antwoord van den spreker op die vraag luidt
volmondig ja. Zijne werklieden zijn volstrekt
niet beter of slechter dan men ze overal elders
vindtvoor het meerendeel zijn zij geheel volgens
't gewone type. Ook bedenkingen omtrent een
te klein personeel bij den een, en een te groot
personeel bij den ander, konden z. i„ niet gelden.
veronderstellen. Hij kon somtijds heel zwart
kijken en zijn glimlach, die heel liefelijk was, ver
toonde zich niet dikwijls.
Hij bevond zieh thans met Herman in een
breede, drukke straat, bekend als Carlton Road,
een der drukste toegangen tot de stad. Zij ver
volgden dien een tijd lang totdat zij de laatste
winkels voorbij waren en een weg betraden, die
aan weerszijden overschaduwd werd door groote
boomen, welke achter vrij hooge muren groeiden
en daarachter stonden vele groote, mooie, moderne
huizen; ook eenige oudere, die uit het midden
der vorige eeuw dagteekenden, toen Irkford nog
een klein stadje was met minder inwoners dan nu
hare voorsteden bevatten.
Philip en Herman gingen de groote houten
poort, die tot een van die huizen behoorde, binuen
en bevonden zich in een liefelij keD, frisschen tuin,
een tuin waarvan de schoonheid des te meer opviel
omdat hij zoo vlak bij een groote rookerige stad
lag. Als de houten poort gesloten was zag men
niets van de drukte daarbuiten en hoorde men
alleen het getrappel der vele voeten en het ein
deloos gerammel der rij tuigen.
„Heila!riep Herman, en zag den tuin
rond, „ik zie niemand van de meisjes zij hadden
toch stellig' gezegd dat zij croquet gingen spelen.
Laat ons gaan zien waar zij zijn."
Zij gingen het huis in, waarvan de deur open
stond en betraden eerst een ruime vierkante zaai
Een kleiu personeel gaf aanleiding dat hij tijd
en moed had om te beginnen, en hoe meer de
fabriek zich uitbreidt, des te gemakkelijker wordt
het voort te gaan. De zaak marcheert nn van
zelf. Eu wanneer men wilde tegenwerpenby
ons gaat het niet, omdat de kleine winst, die wij
behalen, 't niet mogelijk maakt iets voor dat doel
af te zonderen, dan wees hij erop, dat hij juist
ermee begonnen is toen de onderneming slecht
ging en men bijna wanhoopte aan haar slagen.
Al de instellingen, die te Delft konden worden
opgericht, zijn niet het gevolg van het succes
der fabriek, maar dat succes is er integendeel
voor een goed deel mede aan te danken. Het
geld, dat eraan besteed werd, is met woekerwinst
terug ontvaugen iu den grooteren bloei, dien de
fabriek daardoor verkregen heeft. Daarom wekte
bg zijne medefabrikanten op om ook eene poging in
die richting te doen, een klein beetje tgd, moeite
en geld in 't belang van hunne werklieden op te
offeren, waardoor zij ook hun eigen belang ten
krachtigste zouden bevorderen."
De oude strijd tusschen vrijen handel en be
scherming wordt te Rotterdam weder gevoerd
tusschen de heeren Jos. en E. L. Jacobson Lzn.,
beide lid der Rotterdamsche kamer van koop
handel, waarvan eerstgenoemde het beschermende,
of zooals het tegenwoordig genoemd wordt, het
stelsel van wederkeerigheid, laatstgenoemde den
vrijen handel voorstaat.
Dewijl dit verschil van meening reeds vóór
jaren overvloedig is toegelicht en onder die toe
lichting, met rgp beraad, onze handelswetgeving
zich in de richting der vrijheid heeft ontwikkeld,
valt er nit den hernieuwden woordenstrijd niets
nieuws meer mede te deelen.
Op denzelfden grond rust de weigering van
die kamers van koophandel en andere lichamen,
welke tot een vernieuwd onderzoek der quaestie
niet willen medewerken. Waartoe zal men op
nieuw onderzoeken wat in alle landen der be
schaafde wereld het onderwerp van een veelja
rigen strijd heeft uitgemaakt In 't gezicht van
dien stryd heeft men by ons te lande aan de
vrijheid de voorkeur gegeven, als het meest wen-
schelijke stelsel voor het algemeen belang van
ons land. Hervatting van het onderzoek kan
niets anders tot doel hebben dan het verkieshjke
der vrijheid, in twijfel te trekken.
Slechts in zoover is er aan dit uitgeput debat
iets toe te voegen, dat met ieder jaar nieuwe cij
fers ter beschikking komen van hen die voor het
eene of het andere stelsel optreden.
Daarin iigt dan ook het voornaamste belang
der kleine brochure, welke de voor vrijen handel
gezinde heer Jacobson heeft uitgegeven onder deu
titel Vrijhandel of
De schrijver herinnert dat, onder het vryhan-
dels-systeem, de flanellen en baaien goederen uit
en vervolgens een gezellig woonvertrek, waar een
gezelschi p heeren en dames bijeen was, dat Philip
ontzaglijk talrijk voorkwam.
„Zeg eens meisjesriep Herman „Thekla,
Emilie! Ik dacht dat gij van avond croquet wildet
spelen."
„Er kwamen zooveel menschen en wij vonden
het zooveel prettiger om te praten, dat wy er
van afgezien hebben Herman" antwoordde een
heldere, kalme stem, terwijl een mooi blond
meisje uit eeu der drukste groepen naar hem toa
kwam.
„Hebt gij mijnheer Massey beloofd dat wij
croquet zonden spelen en is hg daarom meege
komen voegde zij er bij en reikte Philip de
hand.
„Och neen, wy komen hier omdat wij niet
wisten waar wg anders zouden heengaan", ant
woordde Herman met broederlijke ongegêueerd-
heid.
„Dank u wel voor zulk een vleiend bezoek."
„Hg verdraait de zaken, juffrouw Berghaus
Hij bracht ons hier omdat hg
„Nu laat dat maar rusten", zei Herman goe
dig, „beJenk dat het op uw terrein geschied is."
„Wat is dat voor een geheim vroeg
Thekla.
„En ik heb u iets te vragen, dat gij mij
hoop ik wel zult willen toestaan. Het hteft geen»
haast. Wanneer het u van avond gejegen komtjfi
