N». 278.
124« Jaargang!
1881
Vrijdag
25 November.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité O. L. Daubk Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich enz.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Middelburg, 24 November.
De minister van financiën stelt zich voor, met
Benoemingen en besluiten*
Onderwijs.
Kerknieu ws.
MIDDELBURGSCHE COURANT
Zooals wij reeds in ons nommer van 19 Oct.jl.
gemeld hebben, heelt omstreeks dien datum de
onderteekening plaats gehad der overeenkomst,
gesloten tusschen den commissaris des konings
in Zeeland, daartoe door den minister van water
staat gemachtigd, voor den staat, en de konink
lijke maatschappij De Schelde te Vlissingen, ter
exploitatie in erfpacht van een gedeelte der havens
en haventerreinen te Vlissingen.
Wij vernemen nader dat deze overeenkomst
weldra, in den vorm van eene bij dedepartemfnten
van waterstaat en van financien in bewerking
zijnde wetsvoordracht, aan de bekrachtiging der
wetgevende macht zal worden onderworpen.
De bijzonderheden van de overeenkomst zijn
ons nog niet volledig bekend. Voorloopig kunnen
wij slechts mededeeleu dat zij omvat de
terreinen van de buitenhaven te Vlissingen, zoo
mede de beide binnenhavens van het kanaal door
Walcheren aldaar, met al de gebouwen en werken,
sporen en toestellen of andere roerende zaken,
die zich op deze terreinen bevinden. De erfpacht
wordt aangegaan voor den tijd van 50 jaren, met
het doel om door de exploitatie van een en
ander het vervoer van personen, goederen en vee
per spoorweg, te land en te water te bevorderen.
Binnen zes maanden na de onderteekening der
overeenkomst moet zij door de wetgevende macht
zijn bekracntigd, dat is dus vóór 21 April. Veel
tijd valt er alzoo voor de regeering in Den Haag
niet te verliezen en het wekt zelfs eenige ver
wondering, dat het ontwerp van wet zoolang op
zich laat wachten. De oorzaak daarvan ligt, zegt
men, in onderhandelingen, die op dit oogenblik
gevoerd worden tusschen de concessionarissen en
de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoor*
wegendie zijdelings bij de zaak is betrokken.
By het departement van waterstaat zijn thans
verschillende modellen van handwagentjes inge
zonden, waaruit een keuze zal worden gedaan
voor de in te voeren karretjes by het in werking
treden, in het volgende jaar, van den pakketten-
dienst.
Tot bevelhebber van de Willem Barents by
den eerstvolgenden tocht naar het Noorden, is
volgens de N. B. Ct reeds aangewezen de luite
nant ter zee le kl. M. C. Huffman.
De heer Jager heeft in een brief aan den
voorzitter der Amsterdamsche kamer van koop
handel opnieuw het vraagstuk der vrystelling van
de vaart op het Noordzeekanaal ter sprake ge
bracht. Volgens de door de ministers van finan
cien en van waterstaat overgelegde stukken zijn
op het Noordzeekanaal aan kanaal- en havengeld
betaald de volgende sommen: in 1876 11,740,
in 77 f 182,610, in 78 f 174,623, in 79 203,796
en in 80 f 230,045.
Namens de kerkeraden der Ned. Herv. gemeen
ten te Voorst, Apeldoorn, Voorthuizen, Barneveld,
Amersfoort, Baarn, Hilversum, Naarden, Bussum
en Weesp, zoomede drie predikanten te Zutfen,
is een adres ingediend aan den raad van bestuur
van de Bioil. IJz. Spoortceg-Maatseh., inzonderheid
den Oosterspoorweg, met verzoek in de dienst
regeling zoo mogelijk een wijziging in te voeren,
die gelegenheid voor meer rust op Zon- en feest
dagen geeft en tevens waarborgen voor de gods
dienstige, zedeiyke en lichamelyke belangen en
behoeften van het personeel.
Eenige pastoors hebben zich bereid verklaard
in geiyken geest een adres tot de Holl. IJz.
Spoorweg-Maat8ch. te richten. Het adres is wel
willend ontvangen, maar vooralsnog stuit het
verzoek op practische bezwaren af.
Volgens de N. B. Ct is De Jongh, de moorde
naar van Marius Boogaart, in de gevangenis te
Leeuwarden thans krankzinnig,
jdlp gal lick hemden dat de moordenaar Jut
indertijd, niet zeer laDg na zijne veroordeeling
tot levenslange gevangenisstraf, gestorven is.
Het zou eene belangwekkende statistiek kunnen
wezen te weten wat er van misdadigers, die onder
eene andere strafwetgeving tot de doodstraf ver
wezen zouden zijn, wordt.
Misschien zou daaruit biyken, dat een dood
vonnis niet noodig is om aan een door wroeging
gefolterd leven, hetzij geestelijk of lichamelijk
een einde te maken.
Een predikant der rechtzinnige richting, in eene
Zeeuwsche gemeente, beweerde onlangs op den
predikstoel dat de aarde draait.
Over deze lasterlpke aantijging tegen onze
planeet werd hy onmiddelyk na de preek onder
handen genomen door een der ouderlingen, die op
de plaats zelve het bewijs verlangde van de anti-
bybelsche draaierij. Of dominè hem al voorstelde
naar de pastorie mede te gaan en daar een natuur
kundig boek te raadplegen, hielp nietin de kerk
was 't gezegd en in de kerk moest het bewezen
worden.
Een niet-orthodox collega geeft nu in de
Goesehe Ct. het volgende middel aan de hand
om, wanneer men de bekende proef van Foucault
niet aan kan wenden, op eenvoudige wijze, met
wat geduld, de beweging der aarde om haar as
te bewijzen.
Men vuile eene groote waschkuip, tot op een
handbreed van den rand, met water, en zette in
het middelpunt der kuip een houten spil tusschen
een paar metselsteenen vast. Op die spil steke
men eene speld, waarvan de kop een weinig boven
het water uitkomt. Nu legge men een groot, rond
papier, in welks middelpunt een gat is geknipt,
op het water, en wel zoo, dat het papier zich
rondom de speld als vrij kan bewegen zonder
ergens den rand van de kuip te raken. Maakt
men nu b. v. aan de noordzijde door insnijding
in het papier een teeken en plaatst men in den
binnenkant van de kuip eene speld, met dat teeken
overeenkomende, dan is alles gereed, als de kuip
maar behoorlijk van tocht is afgesloten. Voor
alle zekerheid kan men er ook glas overheen
plaatsen en dit met de kuip en den grond ver
binden en, als het eene weddingschap gold, alles
te zamen verzegelen.
Na een paar dagen reeds ziet men, dat het papier
zich langzaam naar het Oosten heeft gedraaid;
maar de werkelijkheid is, dat de kuip zich voort
durend van het Westen naar het Oosten heeft
bewogen, terwyl het water met het papier erop
iets minder snel volgde, evenals de stofjes uitge
strooid op een glas water, dat men snel omdraait.
Vlissingen, 24 Nov. Het verbouwen van
het post en telegraafkantoor alhier, hetwelk den
11 November te 's Gravenhage is aanbesteed, is
naar wy vernemen, niet toegewezen aan den min
sten inschryver, den heer C. Maters alhier; maar
is de uitvoering van dit werk opgedragen aan
den heer D. Bijl, aannemer, mede alhier woonach
tig voor de inschrijvingssom van f 15748.
Door de Mij t. bev. v. Nijverheid is aan de
overweging harer departementen aanbevolen de
volgende vraag:
Is herziening van ons belastingstelsel, aanvangende met
vereenvoudiging van het tarief der rechten op in- en
uitvoer, gepaard met afschaffing van alle in- en uitvoer
rechten tusschen Nederland en Nederlandsch Indie
wenscheljjk, ter bevordering van de wederzjjdsche belangen
van Nederland en zijne koloniën, teneinde Nederland en
Indië, zoo spoedig en zoo volkomen als dit mogelijk is,
te maken tot een vrijhaven voor het handels- en scheep
vaartverkeer
en voorts:
Is het wenschelijk, dat de nog bestaande uitvoerrechten
uit Nederlandsch Indië, zoowel naar Nederland als naar
het buitenland, worden afgeschaft?
Er bestaat gelegenheid tot verzending der
correspondentie naar Ned. Indië door middel van
het stoomschip Drenthewaarvan het vertrek uit
Botterdam op 26 Nov. a. bepaald is.
Behalve naar Batavia wordt met deze gelegen
heid mede eene brievenmaal verzonden naar Padang.
De brieven en verdere stukken behooren op den
dag van vertrek van het stoomschip 's morgens
uiterlijk vóór 11 uur te Botterdam aangekomen
te zyn.
zyn ambtgenoot van justitie in overleg te treden,
om door krachtige toepassing van de by art. 10
der wet van 28 Maart 1877 Stblno. 43) be
dreigde strafbepaling, den omloop van vreemde
koperen munt tegen te gaan. Overigens wordt
steeds met de inwisseling van koperen tegen
bronzen centen voortgegaan. Iu het geheel is
thans aangemunt voor 900.000 aan bronzen
centen en voor f 300.000 aan 2| centstukken
waarvan den öen November jl. respectievelijk
voor ruim f 631.000 en 190.000 in omloop was
gebracht, terwijl daarentegen op dat tydstip voor
f 495.679 aan koperen centen was ingetrokken.
Een particuliere brief van den 20en October jl.
aan bet Handelsbladuit Atjeh, meldt o. a. het
volgende
In de vorige week kwam de gouvernements
stoomboot De Valk op de reede van Salamanga om
den controleur af te halen. De gezagvoerder zond
daartoe den derden stuurman M. met een vlet en
drie inlandsche matrozen, allen ongewapend, naar
wal. Zij landden aan de vroegere aanlegplaats,
die echter verzand is. De stuurman liep een eind
landwaarts naar de benting, ontmoette daar twee
Atjehers met klewangs gewapend, en vroeg hen
naar den weg. Zy vielen hem onmiddellijk aan.
Van boord werd dit geziende matrozen hadden
intusschen de vlucht genomen en men verjoeg
de aanvallers met geweerschoten, maar vond den
armen jongen man stervende, met 26 klewang-
houwen. Aan boord gebracht, overleed hy weldra.
Hoe is het mogelijk geweest, een sloep ongewapend
aan land te zetten op een plek, waar onlangs de
postpakketten zyn geroofdDe gouverneur heeft
de uitlevering der moordenaars geëischt, benevens
8000 dollars schadevergoeding. De monding der
rivier is nu door twee marineschepen en een
stoomboot geblokkeerd. Deze flinke maatregel,
de eerste sedert zyn optreden wordt algemeen
op prys gesteld.
De benting Salamanga zal wel binnenkort ge
sloopt worden, daar zij niets beteekent. De troepen
zijn er als 'tware gevangen, want wie buiten
gaat wandelen, loopt alle kans om door kogels
of klewanghouwen te vallen.
Volgens een schrijven uit Djeddah (Arabië)van
9 dezer, is de cholera aan het afnemen. In
Djeddah zelf, waar reeds eenige duizenden pel
grims waren aangekomen, op den terugtocht uit
Mekka, zyn maar zeer weinigen aan de ziekte
overleden, en alleen lieden die reeds aangetast er
aankwamen. Djeddah is dan ook bekend
volgens den briefschrijver wegens zyn geringe
vatbaarheid voor de ziekte. Deze heeft te Mekka
byna alleen onder de armste, naaktsteslechtst
gevoede pelgrims gewoed.
Door de vereenigiug der in 1816 aan wijlen
prins Frederik en zijne mannelyke afstammelingen
afgestane domeingoederen met de domeinen van
den staat, zullen de domein-inkomsten waarschyn-
lijk met ongeveer f 400.000 verhoogd worden.
Het adres tegen den eedsdwang, door het
hoofdbestuur van den Nederlandschen Protestan
tenbond aan de regeering verzonden, luidt aldus:
Aan den Koning.
„Sire
„Met verschuldigden eerbied wendt zich tot uwe
majesteit het hoofdbestuur van den Nederland-
schen protestantenbond, daartoe door de algemeene
vergadering van dien bond gemachtigd, om uwe
majesteit zyne bezwaren voor te dragen tegen de
thans bestaande wetteiyke bepalingen omtrent den
eed, indien daaruit voortvloeit dat een ieder ver
plicht is den eed af te leggen, tenzij hij behoore
tot een kerkgenootschap dat het eedzweren ver
biedt. Als leden van eene vereeniging, welke
zich ten doel stelt de vrije ontwikkeling van het
godsdienstig leven te bevorderen, zoo binnen den
kring der kerkgenootschappen als op ieder ander
gebied, zullen wy uwe majesteit wel niet de ver
zekering behoeven te geven van onze overtuiging,
dat niettegenstaande kerk en staat gescheiden
moeten zyn de staat een overwegend belang
heeft bij den godsdienst en bij den godsdienstzin
zijner ingezetenen. Dat belang miskent de staat,
wanneer hy dwingt tot eene handeling, die, als
het afleggen van den eed, de belijdenis van een
godsdienstige meening in zich sluit en daaraan
are kracht ontleent. De dwang, dien de staat
oplegt, kan ook daarin geene rechtvaardiging
vinden, dat van het afleggen van den eed worden
vrygesteld zy, die behooren tot eene gezindte,
welker beginselen het zweren verbieden. Niet
alleen maakt het voorrecht, aan dezen toegekend,
den aan alle anderen opgelegden dwang des te
stuitender; die dwang bernst op de onhoudbare
stelling dat zy, die tot eene gezindte behooren,
welke het eedzweren niet verbiedt, daarom tot
het afleggen van een eed verplicht zouden zyn,
en dat 't lidmaatschap van eene gezindte de ver
plichting te niet doet, om in zaken des geloof»
alleen aan het geweten te gehoorzamen. Boven
dien wordt die dwang nog daardoor veroordeeld,
dat hij weder leidt tot een even on verdragelij ken
en niet minder ongeoorloofden dwang om lid te
zyn van eene bepaalde godsdienstige gezindte,
kerkgenootschap of vereeniging. Mocht immer
een Nederlandsche regeering zich voorstellen door
dergelijken dwang den godsdienst, dien wy ook
den duurzamen grondslag achten van het staatB-
en maatschappelyk leven, in den staat te hand
haven wij zouden niet mogen ophouden daar
tegen te protesteerenuit kracht van het
geweten welks handhaving het waaraohtig
belang van staat - en godsdienst beide eischt.
Onze bezwaren tegen de bestaande wetteiyke be
palingen omtrent den eed dwingen ons tot uwe
majesteit het eerbiedig dringend verzoek te
richten maatregelen tc willen nemen, tengevolge
waarvan de dwang tot het afleggen van den eed
worde opgeheven."
Gisteren had aan het ministerie van financiën,
ten overstaan van twee leden der algemeene
rekenkamer, door den directeur der staats-loterij,
de uitloting plaats van dertig reeksen, waarin
de nog aanwezige 3J pet. schuldbekentenissen ten
laste van het voormalig amortisatie-syndicaat zoo
na mogelyk zyn verdeeld.
Dié reeksen zyn de volgende en bevatten de
daarnevens aangewezen nommers, te weten
31e reeks, bevattende nrs. 318 t/m 327
160e
n
9
9
1891
9
1903
194e
9
9
9
2311
9
2320
278e
9
9
9
3553
9
3562
351e
JV
9
9
4417
9
4426
367e
9
9
9
4607
9
4623
452e
9
9
9
5565
9
5576
549e
9
9
9
6691
9
6701
604e
9
9
9
7319
X
7330
607e
9
9
9
7352
X
7364
620e
9
9
9
7528
9
7538
1107e
9
9
9
13590
9
13599
1217e
9
9
9
14881
9
14890
1283e
9
9
9
15747
9
15762
1378e
9
9
9
16883
9
16900
1397e
n
9
9
17103
9
17114
1472e
9
9
9
17969
9
17978
1513e
9
9
9
18450
9
18459
1544e
9
9
9
18786
9
18795
1622e
9
9
9
19781
9
19795
1623e
9
9
9
19796
9
19812
1624e
9
9
9
19813
9
19822
1833e
9
9
9
22182
9
22192
1847e
9
9
9
22333
9
22343
1869e
9
9
9
22604
9
22613
2052e
9
9
9
24678
9
24689
2120e
9
9
9
25491
9
25600
2184e
n
9
9
26539
9
26548
2253e
9
9
9
27651
9
27660
2293e
9
9
9
28344
9
28359
{Zie laatste
Bericht n van gisteren.)
entrepot. Benoemd tot directeur van het
entrepót-dok te Amsterdam, voor den tyd van
vier jaren, P. Bahusen.
Kerfewerve, 23 Nov. Do gemeenteraad
heeft den heer J. vau der <2ande, op zyn verzoek,
eervol ontslag verleend als hoofd der school, in
te gaan 1 Febr. a. Gedurende ruim 34 jaren
heeft hij die betrekking met voorbeeldigen ijver
en trouw bekleed. Zijn heengaan is voor de
gemeente een groot verlies.
Vlissingen, 24 Nov. Door den kerkeïasd