N°. 237.
T24ft Jaargang?
J88ll
Zaterdag
8 October.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels f 1.50
iedere regel meer 0,20,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daubb Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich enz.
Middelburg, 7 October.
M1DDELBURGSCHE (!0l RAM.
Naar wij vernemen wordt door de justitie alhier
opsporing en aanhouding verzocht van een zich
noemenden Klap, volgens opgave geboren te Ka
palle, oud ongeveer 23 jaren, tamelijk lang, blond,
zonder baard, op wiens rechterhand een anker is
geprikt, gekleed in vuil blauwachtig boezeroen,
witachtige broek met gaten, waardoor een roode
onderbroek zichtbaar is, en pet.
De eerste jaarlijksche schietwedstrijd van de
schietvereeniging der dd. schutterij alhier is goed
geslaagd. Nadat van 10 tot 12 uren talrijke
liefhebbers op de vrije baan hunne krachten
hadden beproefd, werd te 1 uur aangevangen
met den personeelen wedstrijd, waaraan de meeste
leden der vereeniging deelnamen.
De eerste prijs, voor dien wedstrijd, een zilveren
remontoir horloge, werd behaald door den korp.
Heij boer, met 51 puntende 2e pr., een schrijfne-
cessaire, door fourier Den Doop, met 45 p.; de
3e pr,, een album, door den schutter Pieters, met
44 p.de 4e pr., een reisnecessaire, door korp.
Klaassen, met 43 p.(laatste schot 9) de 5e pr.,
een whistdoos, door korp. J. J. Wiessner, met
43 p.; de 6e pr.* een aschbakje met zilver, door
den schutter Van Loopik, met 40 p. (laatste
schot 9)de 7e pr., een bierglas, door den schut
ter Krijger, met 40 p.(laatste schot 8)de 8e
pr., een schilderij lijst, door kap. Boone, met 40
p., (laatste schot 5)de 9e pr., een pijp, door
den le luit. Den Bouwmeester, met 38 p.de 10e
pr., een brievenhanger, door serg. Lako, met 36
p., (laatste schot 7)
De rozenprijs werd behaald door korp. Heij boer
met 5 zwarte rozen.
De prijzen in den personeelen wedstrijd behaald,
werden, nadat de kapt. Boone, voorzitter der
echietvereeniging, eene toespraak had gehouden,
door den majoor komm. uitgereikt; bij welke
gelegenheid de serg'. Heijboer, namens de leden,
aan het bestuur dank bracht voor de goede rege
ling en aan den majoor voor den steun, door
hem aan de vereeniging verleend.
Te 2 uren kwam het muziekkorps der schutterij
op het terrein en voerde eenige nommers uit.
De uitslag van den wedstrijd op vrije baan,
die tot 5 uren voortduurde, deelen wij morgen
mede.
Axel, 6 Oct. In de heden alhier gehouden
zitting van den gemeenteraad is de begrooting
dezer gemeente voor 1882 vastgesteld in ontvang
en in uitgaaf op 16,038.96f
Het vergunningsrecht op den verkoop van
sterken drank in 't klein werd vastgesteld op
f 10 per f 100 huurwaarde of gedeelte daarvan.
Er bevinden zich alhier, op eene bevolking van
3098 zielen, 51 slijters en herbergiers.
Oudelande, 7 Oct. De heer J. Agterberg,
hoofdonderwijzer alhier, herdacht gisteren den
dag, dat hij vóór vijf en twintig jaren zijne be
diening aanvaardde.
Talrijke blijken van sympathie mocht hij onder
vinden; de beide schoolopzieners en de oud
schoolopziener mr. J. H. de Laat de Kanter,
gaven door hun tegenwoordigheid van hun
belangstelling blijken.
Verschillende fraaie geschenken, o. a. van de
kerkvoogdij, van de Jongelingsvereenigingvan
een der wethouders, van den ambachtsheer, den
heer Hoboken, werden den jubilaris aangeboden.
De burgemeester deelde mede dat de gemeente
raad besloten had de jaarwedde van den heer
Agterberg te verhoogen met f50.
Voor de gansche gemeente was de 6e Oct. een
ware feeBtdag.
does, 7 Oot. Burg. eu weth. dezer gemeente
hebben den raad voorgesteld het vergunnings
recht voor den verkoop van sterken drank in het
klein te stellen op f 25 van elke 100 huurwaarde.
Neemt men in aanmerking, dat het aantal loca-
liteiten, waar genoemde handel gedreven wordt,
driemaal meer bedraagt dan het in art. 2 der
wet als maximum aangegeven cijfer, dan schijnt
heffing van het hoogste recht, door de wet toe
gelaten, wel gerechtvaardigd.
Een ingezeten onzer gemeente ondervond dezer
dagen op min aangename wijze dat „wat in een
goed vat is, niet verzuurt". In het jaar 1858
werd hij, wegens deelneming aan het zoogenaamde
„iaveisteken", veroordeeld tot gevangenisstraf die
hij ondergaan beeft, alsmede tot eene geldboete
en de kosten van het geding, welke rnim 380
bedroegen. Toevalligerwijze bleek het den amb
tenaar, met de invordering van dergelijke posten
belast, dat genoemd bedrag nog verschuldigd was
en heelt hij den veroordeelde deswege aangespro
ken. Naar wij vernemen heeft deze aan de
regeering een request tot vrijstelling ingediend.
Yerseke, 7 Oct, De heden voor de eerste
maal alhier gehouden oesterbeurs was druk bezocht,
het aanbod vrij groot, doch de handel flauw,
Men besteedde voor groote 60 tot 65, twijfelaars
45 tot 40, afgestoken broed van dit voorjaar
5 tot 9.
Wij geven dit bericht zoo als wij het, pel' telegraaf,
ontvangen. Met de heurstermen in het oestervak erken
nen wij echter niet hekend en dus aan vergissingen bloot
gesteld te zijn. Dat er ook al "twijfelaars" onder de
oestera voorkomen, is voor ons een teleurstelling. Tot
dusver dachten wij, dat althans onder deze mede-schepselen
het heeld van den "vasthouder", aan alles, in onverzwakte
getrouwheid gevonden werd. Eed.
JBreskens, 6 Oct. De gemeenteraad heeft in
zijne zittting van heden het vergunningsrecht tot
verkoop van sterken drank in het klein, be
paald op f25 per 100 huurwaarde.
Naar wij vernemen zal de vereeniging Eet Ne-
derlandsch Tooneel den 13en dezer hier optreden
met Inkwartiering, een stuk waarvan de Amster
dammer onlangs zeide
Het stuk waarmede Eet Ned. Tooneel de
wintercampagne opende, trekt bij voortduring een
zeer talrijk publiek. Geen wonder, het stuk ia
los en vroolijk geschreven, werd goed vertaald
en goed gespeeld en Centurio, die Krieg im Frieden
van G. von Moser en F. von Schönthan in een
Nederlandsoh kleed stak, heeft alle eer van zijn
arbeid. Geen toeschouwer zal evenwel dit stuk
voor oorspronkelijk kunnen houdenmen behoeft
slechts enkele minuten de opvoering bij te wonen,
om al dadelijk in dit blijspel men had het
even goed een kluchtspel kunnen noemen een
Duitsche Posse te zien.
Daarbij was het onmogelijk van den artillerie
officier Van Rheden tot Rhedenshuize een Hollander
te makenwij mogen hier en daar verwaande en
pedante luitenants aantreffen, kwasten als Van
Rheden worden gelukkig in ons leger uiet aan
getroffen. Doch het zjj er verre van, dat dit den
indruk van het geheel zou kunnen schaden,
integendeel de vertaling van Krieg im Frieden
mogen wij als een aanwinst voor ons repertoire
beschouwen.
Zooals wij zeiden wordt het stuk goed gespeeld
en verdient het spel der artisten allen lof. Het
stuk is zoo fraai gemonteerd, als wij dat van
Eet Ned. Tooneel gewoon zijn en geen generaal-
inspeetsur zou op de uuiformen en uitrusting
eenige aanmerking kunnen maken.
De heer J. H. Donner, het antirevolutionaire
lid der tweede kamer, is reeds begonnen met aan
den gemeenteraad van Leiden kennis te geven dat
hg „wegens zgne bekende gevoelens ten aanzien
der openbare scholen," voor eene benoeming tot
lid der plaatselijke schoolcommissie bedanken zal.
Bedankt nu ook de heer Le Poole, dan kan de
commissie weder uitsluitend uit vrienden der
openbare school worden samengesteld. Dat is
voor den gercgelden gang der zaken beter en
hare tegenstanders hebben er blgkbaar vrede mêe.
Naar de betrekking van griffier bg de tweede
kamer solliciteeren de heeren mrs. J. D. Veegens,
W. J. Wintgens en H. P. de Kanter, advocaten
te 's Gravenhage en te BrielleW, Polman Kru-
seman, commies ter provinciale griffie van Zeeland;
jhr. G. J. T. Beelaerts van Blokland, referen
daris bij het ministerie van justitie.
Naar die van griffier of commies-griffier mr. D.
Dnmbar, advocaat te Deventer.
Naar die van commies-griffier, mrs. F. W. J.
G. Snijder van Wissenkerke, H. W. F. Struben
en jhr. J. H. J. Quarles van Ufford, allen te
's Gravenhage J. O. Baud, advocaat te Arnhem j
J. de Haas jr., te Groningen; H. Zillesen, advo
caat te Amsterdam.
Naar die van tweeden commies-griffier mr. P.
A. J. van den Brandeler, te 's Gravenhage.
Het oud-lid der tweede kamer jhr. mr, J. W.
H. Rutgers van Rozenburg is gisteren door de
Amsterdamsche kiezersvereeniging Burgerplicht
weder candidaat gesteld. De heer mr. T. M. C.
Asser had voer de candidatuur bedankt en aan
bevolen om den bekwamen en onafhankelgkeu
man, dien men onlangs ten onrechte uitgeworpen
heeft, te herkiezen. In de discussie kreeg de
minister Modderman, wegens „de zoete en flu-
weelen wgze waarop hg in de tweede kamer de
gewetensvrijheid verloochend heeft," menigen zet.
Van een man als de heer Rutgers, die soms wat
ruw, maar moedig en consequent is, heeft men
zoo iets niet te wachten.
Voor den gemeenteraad werd de heer B. H.
Heldt, met 50 van de 74 stemmen, candidaat
gesteld.
Het Weekbl. v. h. Regt heeft het ingezonden
stuk van den heer Van der Mieden van Opmeer,
opgenomen in ons no van Maandag, met het door
ons daaraan toegevoegde bgschrift overgenomen
en knoopt daaraan de volgende opmerkingen vast.
„Een van de teederste punten onzer wetgeving
is de Zondagswet. Noli me langere. Reeds meer
dan 30 jaren staat zg op de lgst van de wetten,
die geacht worden met onze grondwettige begin
selen in strijd te zijn, ten hoogste onrechtvaardig
en onbiliyk moeten genoemd worden. Maar het
is zulk een teeder puntAlsof niet het algemeen
belang en de vredelievende samenwoning tusschen
de burgers vorderde dat de steenen des aanstoots
het allereerst werden weggenomen. Een zeer
teeder, zeer gevoelig punt, maar dan ook naar
onze overtuiging een reden te eerder om het te
regelen.
„Van de Zondagswet gewagen wij naar aanlei
ding van de correspondentie tusschen den heer
Van der Mieden van Opmeer en de redactie der
Middelburgsche courant, welke wg in het Weekblad
van heden opnemen, en wij wenschen hier wel bij
te voegen, dat, zoo wij niet alle opmerkingen
beamen van de redactie der Midd. Ct., en den
rechter jure constitulo, ook zonder voorafgaande
regeling der administratieve macht, ten volle
bevoegd achten te beslissen welke dagen als alge
meen erkende christelgke feestdagen moeten worden
beschouwd, wij het iu den grond der zaak met
haar eens zgn, vooral waar zg zich over onge-
lgkheid van toepassing der Zondagswet beklaagt.
„Onze grief is niet, dat de wet wordt toegepast.
„Zonderlinger is het," schreet de P. in Weekbl.
no 1109, „dat men die wet tot den huidigen dag
heeft behouden niet alleen, maar dat men, wel
verre van haar stilletjes den dood der vergetelheid
te laten sterven, niet ophoudt haar zoo goed of
zoo kwaad als men kan te handhaven". Met die
woorden zouden wij niet durven instemmen. Niet
in de niet-toepassing, maar in de toepassing is het
middel gelegen om van met den geest onzer
grondwet, met recht en billijkheid strijdige wetten
verlost te worden. Het middel van willekeurige,
grillige toepassing is nu reeds sedert dertig jaren
aangewend, maar het is niet proefhoudend gebleken.
Het wordt tijd, een andere kuur te beproeven.
„Een Zondagswet, niet de Zondagswet", zeide
de tegenwoordige minister van justitie, meer dan
eenig ander bekwaam en in staat om ook dit
vraagstuk op te lossen, onmiddellijk bij zijne
optreding. Misschien ziet hg juist. „Van een
Zondagswet, uit een uitsluitend christelijk-religieus
oogpunt en waarvoor alleen christelyk-religiense
gronden worden aangevoerd, om gebod en verbod
te motiveeren" (zooals de Arnhemsche courant
zich reeds in 1850 uitdrukte) kan en mag geen
sprake zijn. De staatskerk ligt achter ons. Het
gebod tot het houden niet van een maatsehappe-
lijken rustdag, maar van een cliristelgken feestdag,
moet aan alle niet-christelgke gezindheden aan
stoot geven.
„Eene andere vraag is, of het, niet met het
uitgedrukte doel om den openbaren godsdienst te
heiligen, maar in het belang der openbare orde,
om stoornis of belemmering van den openbaren
godsdienst te voorkomen, wenschelijk is te achten,
dat van staatswege politiemaatregelen worden
vastgesteld, of met andere woorden het maat
schappelijk belang (en daaronder is zeker in de
eerste plaats wel het belang van de meerderheid
der staatsburgers te verstaan) eischt den gods-
dienstigen rustdag in een maatschappelijken te
herscheppen.
„Die vraag is eene zeer ernstige vraag, die aller
overweging in de hoogste mate verdient en wier
bevestigende beantwoording misschien (maar wg
durven dit nog niet met alle zekerheid te zeggen)
zou kunnen leiden tot eene vrijzinnige en practisch
bruikbare wet, bij de toepassing waarvan men
niet verviel in de grofste ongerijmdheden en
tegenstrijdigheden."
Nadat bg onderzoek was gebleken, dat Enk
huizen ten aanzien der gsbezetting geen nadeelen
aanbood tegenover de Ven en ook geen redeUjke
twgfel kan bestaan of er zal in de haven steeds
een vaargeul van 3 meter diepte kunnen onder
honden worden door den stroomheeft de
regeering gemeend, als havenplaats voor den
NoordhoflandschFrieschen spoorweg, Enkhuizen
te moeten kiezen boven het geheel onbewoonde
punt de Ven, waar een nieuwe haven aanmerkelijk
meer zou kosten.
De spoorweg HoornEnkhuizen is daarom nu
ontworpen van Blokker over Hoogkarspel en
Bovenkarspel naar de zuiderhaven van Enkhuiztn.
Daartoe is een wetsontwerp ingediend.
De Nederlanders, die in dagbladen niet de ru
briek „zitting- der tweede kamer" plegen over te
slaan, zullen bg het lezen van de redevoering,
door den heer Wintgens gehouden, zeker een
allerzonderlingst denkbeeld hebben gekregeD van
den Nederlandschen advocaat.
In het jaar 1860, op den 27en Maart, werd voor
het hof van Zuid-Holland een uitmuntend pleidooi
gehouden voor iemand die was veroordeeld, omdat
bg bezwaren had gemaakt den eed af te leggen.
De verdediger kwam met kracht op voor het
beginsel van godsdienstige vrgheid en zeide o.a.
"Naar ons staatsrecht zijn wijders kerk en staat in zoo
verre gescheiden, dat de wereldlijke overheid zich niet
hegeeft op het geestelijk gebied. Het publiek gezag mengt
zich niet in de zaken van den godsdienst. De belijders
der onderscheidene godsdiensten hebben tegenover den
Nederlandschen staat dezelfde rechten en dezelfde verplich
tingen. De kerkgenootschappen genieten dezelfde bescher
ming. Godsdienstige vereenigingen mogen vrijelijk worden
opgericht. Bij het openhaar schoolonderwijs is den onder
wijzer geboden de godsdienstige begrippen van andersden
kenden te eerbiedigen. Het onderwijs in den godsdienst
wordt aan de kerkgenootschappen overgelaten. De staat
begunstigt geenerlei godsdienstige richting boven andere.
Hij eerbiedigt elk begrip op godsdienstig terrein. In.
een woord, er bestaat in Nederland volkomen vrijheid van
godsdienst, en uit dat groote, grondwettige beginsel moet
volgen, dat de staat hij al de wetten en verordeningen
die van hem uitgaan, de eerbiediging van godsdienstige
meeningen of begrippen ten grondslag legt. Zoo is het
bij de wet op het lager onderwijs. En zoo ook waar de
wet spreekt van het afleggen van den eed."
„De welsprekende advocaat, die aldus de rechten
van het geweten bepleitte, was mr. W. Wintgens.
En eergisteren sprak dezelfde advocaat, nU als
afgevaardigde, in geheel anderen zinhg bestem
pelde degenen die bezwaar hebben tegen den eed,
als ongodisten en nietswaardigen.
„Was hij dan in 21 jaren tijds van gevoelen
veranderd, wat zeker mogelijk ware geweest en
door ieder behoorde te worden geëerbiedigd i
Neen; ongevergd gaf hij als reden op, dat een
advocaat eene andere roeping heeft dan een ver
tegenwoordiger; want dat de advocaat in straf
zaken wel alles voor zgn cliënt moet aanvoeren.
„Wie denkt hier niet aan het verhaal van den
beklaagde, die op de vraag van zgn advocaat:
„of hij schuldig was tot antwoord gaf
„Anders had ik u immers niet noodig."
„De Nederlandsche balie zal zulk een opvatting
van hare taak verre van zich werpen, gedachtig
juist aan den eed, die door de advocaten wordt
afgelegd: dat zij geen zaak zullen verdedigen, dié
zij niet in gemoede als rechtvaardig erkennen.
Want de heer Wintgens was in 1860 niet als vet-
dediger toegevoegd aan den beklaagde, maar had
de verdediging v r ij w i 11 i g op zich genomen V'(Bbl.)
In een bericht nit Petersburg aan het R'ott. Nbl,,
betreffende de stranding van het Nederlandsche
stoomschip Ceres bij Reval (vermeld onder onze
Laatste Berichten van Woensdag jl.) wordt dg
volgende opmerking gemaakt;
