N°. 172.
12Jaargang.
1881.
Maandag
25 Juli.
Gemengde Berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daubs Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlyn Weenen, Zurich enx.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Middelburg, 23 Juli.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine m leger.
Rechtszaken,
COURANT.
By de thans zoo algemeen erkende wenschelijk-
heid eener hervorming van ons middelbaar on
derwijs, kan een boek van een satiricns als Jan
Holland over dit onderwerp niet nalaten de
aandacht te trekken. Hij heeft het tot titel
gegevenHe familie WiUems en bedoelt met dien
naam hetzelfde soort van lieden als hij reeds In
zijn Nette Mensohen geeselde, een mengsel van
gezond verstand en van verwaandheid, van weet
gierigheid en oppervlakkigheid, van aristocraten-
haat en burgerlijke opgeblazenheid. Type en
schepping tevens dier lieden ziet hij in ons
middelbaar onderwijs, door Thorbecke en den
kruidenier Willem» te zamen uitgedacht en voor
welks Hollandsohen naam: „middelbaar-onder-wijs"
Jan Holland deze Duitsche omschrijving beeft
gevondenWa* die Mittel gebdret zur Afterweis-
heitof deze dubbele Latynsche: Quod media parit
ad subdoctrinam, i.ad viroa semidoctosprocreandos.
Van een schrijver, die ziilk een hoeveelheid gal
in zyn inktpot heeft, is geen onpartijdig oordeel
te wachten. De altijd-door heftige en venijnige
kwetsende en kwaadwillige critiek van Jan
Holland maakt weinig indruk op iemand, die zonder
vooringenomenheid of illusie zich rekenschap wil
geven van de gebreken, welke de eerste regeling
van het onderwijs voor de beschaafde burgerklasse
in Nederland bij hare geboorte in 1865 ter wereld
heeft medegebracht. Men weet wel dat alles er
niet volmaakt aan is; maar men weet ook dat
niet alles in de grondgedachte der scheppers ver
keerd was. Men weet dat veel van de gebreken
der inrichting door verstandige practijk worden
weggenomen en voorts neemt men zich voor, by
eene herziening, met de opgedane ondervinding
voordeel te doen. Daarbij zal geen stem, die met
eenigen grond van gezag zich laat hooren, aan
de oplettendheid der herzieners mogen ontgaan.
Als zoodanig mag ook de raad van Jan Hol
land niet in den wind geslagen worden. Zoo
iemand, dan heelt hij over de opleiding der
Nederlandsche jeugd veel nagedacht. Wel ziet
hy den tegenwoordigen toestand door den donkeren
bril zijner satire; maar als hij de vraag zoekt te
beantwoorden wat voor het bestaande in plaats
moet komen, dan heeft hij het goede voor. Hij
heeft het volle besef van datgene wat door
ieder wordt erkend als het hoofdgebrek van
ons middelbaar onderwijs: zijn overlading, de
te groote verscheidenheid van kundigheden
die te gelijk aan de jengdige hersenen te verwer
ken worden gegeven. Tevens is hy overtuigd
dat dit gebrek niet anders is weg te nemen
dan door opofiering van eenige vakken, wier nut
op zichzelf niet ontkend wordt, maar welke, in
dien men tot kiezen genoodzaakt is, plaats moeten
maken voor andere, welke onmisbaar zij a om bij
eene degeiyke opleiding der jeagd, den lust tot
voortgezette, eigen studie te behouden.
Jan Holland wil het verplicht onderwijs aan de
hoogere burgerscholen bepalen tot vier groepen.
lo Taalonderwijs in het Nederlandsch en éene of
meer vreemde talen. Geen verplichting tot het
leeren van drie wereldtalen, maar wel de gelegen
heid om, des verkiezende, er onderwijs in te
kannen ontvangen. Daarentegen wil hy de kennis
van het Latijn als vereischte stellen voor alle
taal-leeraren, dewijl alleen die kennis, naar zijne
meening, in staat is om het wysgeerig inzicht in
de taalwetten en de aesthetische opvatting der
letterkundige voortbrengselen van elke natie te
verzekeren. 2o Wiskunde, omdat zy als deur-
wachtster staat aan de poorten der meeBte natuur
wetenschappen en den weg baant tot de meest-
ttiteenloopende beroepen. 3o Phyaica, als het
best van alle natuurkundige vakken berekend op
ontwikkeling van den geest. 4o Geschiedenis.
Geen overzicht der „algemeene geschiedenis," vol
jaartallen en namen, vrat niemand onthouden kan.
Evenmin een zoogenaamde „kuituurgeschiedenis",
welke bij gemis van kennis der feiten en datums
zich op moet lossen in oppervlakkigheid en
wijsneuzigheid. Voor het onderwijs in geschiedenis
beeft Jan Heiland een plan, dat wij niet auders
dan met zyn eigen woorden kunnen doen kennen.
"Laat groote, duideljjk gedrukte, des noods met kleuren
verduidelijkte, historische tabellen maken, even als de
groote wandkaarten voor de aardrijkskunde. Leer de
ongens, al doende, op die tabellen den weg vinden. Laat
geen aanleiding voorbijgaan om erop te wijzen. Behandel
dan, altijd met verwijzing op die tabellen, belangrijke
tijdsgewrichten uit het leven der mensehheid. En dan denk
ik, dat het dagelijksch aanschouwen van uwe door détails
boeiende uitwerking van enkele punten, den jongens een
beter beeld van de historie zal geven dan het van huiten
leeren van een geraamteachtig handhoek. Al zijn ze dan
ook niet in staat aan een examen in "algemeene" geschie
denis het hoofd te bieden, hun zal op later leeftijd de
belangstelling bijblijven om deze of gene feiten nader te
onderzoeken."
Aardrijkskunde, opgevat als land- en volken
kunde, is volgens dit leerplan te verbinden met
geschiedenis, terwijl de noodzakelykste begrippen
van physische aardrijkskunde en cosmographie
kunnen aansluiten bij physica en wiskunde.
Tot de genoemde vier vakken moet het volgens
de wet verplicht onderwijs aan eene hoogere
burgerschool bepaald worden, met een diploma
voor voldoend eindexamen, nit te reiken niet door
provinciale examen-commissiën, maar door de
leeraren der school zelve.
Behalve deze verplichte wetenschappen, moet
het leerplan aangevuld worden naar plaatselijke
behoeften. In een fabrieks-district zal onderwys
in werktuigkunde en scheikunde noodzakelijk zijn.
In eene handelsstad zal men opleiding in handels
wetenschappen en boekhouden noodig achten.
Piant- en dierknnde zullen gewenscht worden voor
eene landbouwende bevolking, met nog andere
toepassingen op haar bedrijf. Teekenen en boet-
seeren zal hier, algemeene geestbeschaving of ge
legenheid tot hoogere vorming van leeraren elders
noodzakelijk gevonden worden. Inditallea moet
vrijheid bestaan, ook in het, voor die bijkomende
vakken, bevredigen van den „examineerhonger
waaraan het tegenwoordig geslacht van Nederland
ïydt."
Wij willen hier de opmerking maken, dat dit
denkbeeld der inrichting van het leerplan naar
plaatselijke behoeften, naar 'tons voorkomt, schip,
break ïyden zal op de onmogeiykheid om iedere
plaats, waar eene hoogere burgerschool gevestigd
zal zyn, in eene zekere categorie op te sluiten.
In eene handelsstad zal, naast de behoefte aan
vak-onderwys, ook die aan meer algemeene
wetenschappeiyke opleiding, even als in eene
landbouw-streek die aan handelswetenschappen
gevoeld worden. Zoodoende gaat men óf weer
klachten over onvolledigheid, ót eene hernieuwing
van het oude euvel der te groote veelzijdigheid
te gemoet.
De familie Willems bevat verder nog beschou
wingen, of liever gedachten, over het hooger, meer
bijzonder het gymnasiaal onderwijs, over het
middelbaar onderwijs voor meisjes en over het
verschil tusscben de Nederlandsche schryf- en
spreektaal. Heeft men zich echter over den ver-
drietigen indruk heengeset, dien des schrijvers
neiging maakt om alles van den onaangenaamsten
kant te bezien en zijn waarnemingen in den ste-
kelachtigsten vorm mede te deelen, heeft men
daarenboven afgezonderd wat niet tot het betoog
dienende is en slechts tot versiering of tot afwis
seling strekt, en tracht men daarna zioh reken
schap te geven van wat er bruikbaars in het
boek steekt, dan gelooven wij dat men zich in
hoofdzaak tot de door ons medegedeelde gedachten
over de hoogere burgerscholen voor jongens be
paald zal zien, Hetzy men ze voor toepassing
geschikt achte of niet, overweging verdienen ze
zeker.
Bij den heden morgen plaats gehad hebbenden
proefrit met de locomotief en een tweede klasse
waggon op den stoomtramweg Middelburg—Vlis-
singen, is de reis van de remise teVlissingen af, tot
de Langeviele buitenbrüg alhier, zonder déraille
ment en in den tyd van 25 minnten afgelegd. Op
de Langeviele buitenbrug derailleerde de machine
en stootte tegen de yzeren leuning der brug,
waardoor deze en het metselwerk der brug
eenigszins beschadigd werden.
Nadat de rails verlegd waren, is 'a middags de
trein naar Vlissingen teruggekeerd,
Zaamslag, 22 Juli. Door den brigadier der
rijks-veldwacht alhier, J. P. Koene, is beden gear
resteerd en naar bet huis van bewaring te Ter
Neuzen overgebracht J. Dees, die volgens zijn
bekentenis, heden in den vroegen morgen getracht
heeft in zyne woning brand te stichten, zoodat
reeds het stroo en beddegoed in de bedstede vuur
hadden gevat, hetgeen echter spoedig werd ge-
bluscht. Verslaafdheid aan den drank van het
geheele huisgezin heeft dien man, vroeger welge
steld, nu tot dit uiterste gebracht, door welke
oorzaak ook hun eenig kind, wegens mishandeling
zijner moeder, voor eenige maanden voor de
rechtbank te Middelburg terecht stond.
De kade en de steigers der oesterputten te
Yerseke leveren dezer dagen een reeht levendig
schouwspel op. Op den wal ziet men millioenen
gekalkte dakpannenwier hei-witdoor de
Julizon beschenen, het oog pijnlijk aandoet, en
daartusschen eene menigte mannen, vrouwen,
jongelingen en jonge dochters, die zich alle om
het zeerst reppen, de pannen in wagens by de
vaartuigen te brengen, waar weer anderen gereed
staan om ze ving aan boord te smakken. De
schippers brengen de ladingen zoo ving mogelijk
naar de verschillende perceelen der bank, waar
de pannen over boord geworpen worden, om
later, by laag water, in orde te worden gelegd.
Het geheele tooneel geeft den indruk dat er
haast by isde wind alleen veroorlooft zich
soms de vrijheid den werklieden een spaak in
het wiel te steken. En er is ook haast bijWant
in ongeveer drie weken tijds moet alles klaar zgn.
Dat al deze arbeid veel geld kost, is te be-
grijpen. Maar er bestaat kans, dat de zee het
met goede rente teruggeven zal. Althans nu reeds
hoort men vau verschillende zijden, dat de aan
slag van broed op de reeds uitgelegde pannen
gunstig is. Qoesche Ct.)
Z. M. de koning en de koningin zijn gisteren
avond, met de kleine prinses, uit het buitenland
op Het Loo teruggekeerd.
Z. K. H. prins Frederik wordt heden avond
uit Neuwied in Deu Haag terugverwacht.
De St. Ct. bevat de statuten der coöperatieve
winkelvereeniging van het district Vlissingen en
omstreken der vereeniging Eigen Hulp teVlissingen.
PBHSioBirBK. Pensioen verleend aan J. Drabbe,
ontv. der dir. bel. enz., ad 1570, aan S. Cats, be
waarder der hypotheken en van het kadaster, ad
f 2200, aan T. van den Berg, zich ook schrijvende
Van den Bergh, hoofdcommies bij den raad van
state, ad f 1600 'sjaars.
lbger. In rang en ouderdom overgeplaatst bij
het wapen der inf. van het leger van N. I. de 2e
luit. D. de Moulin, van het wapen der inf. van
het leger hier te lande, die voor 5 jaren werd
gedetacheerd bij het leger in N. I.
waterstaat. Op verzoek aan A. Schraver te
VlissiDgen, eervol on.slag verleend als opzichter
van den waterstaat le kl.; en voorts benoemd
tot opzichter van den waterstaat le kl. H. W.
L. Docters van Leeuwen, thans 2e kl.; 2e kl., J.
G. Grutterink, thans 3e kl.3e kl., H. Portheine
jr., thans 4e kl.
De uitslag van het eind-examen der hoogere
burgerscholen in Zeeland is, dat twee candidaten,
W. L. P. Wezepoel uit Middelburg en D. H. van
Hoek uit Goes, genoemd examen met goed gevolg
aflegden; éen candidaat werd afgewezen.
Op de aanbevelingBiyst voor de benoeming
van een leerares voor de hoogduitscbe taal en
letterkunde aan de H. B. S. met öjarigen cursus
voor meisjes te Rotterdam zgn geplaatst mej. A.
Lewin, leerares aan de H. B. S. voor meisjes
alhier, en mej. G. A. E. Oort, te 's Gravenhage.
De synode der N. H. kerk heeft benoemd
tot leden der eynodua contractu tot behandeling
van het hooger beroep van L. J. de Kok en A#
Gideonse te Middelburg, van eene beslissing van
het prov. kerkbestuur van Zeeland, ter zake hunner
benoeming als ouderlingen, de heeren Luti, Hof
stede de Groot, Segers, Loeff, Jans, v. Reeken
We8trik, Bruinwoid, Riedel, Dikema, v. Heel en
Roodhuyzen.
In de synode is ook de zaak van prof. Acquoy
ter sprake gekomen. Door een der leden werd
voorgesteld aan de regeering te verzoeken, zoo
spoedig mogelijk eene beslissing hierin te nemen,
doch na breedvoerige beraadslaging werd besloten'
dat de vergadering zich van alle stappen in deze
onthouden zou.
De synode der Ned. herv. kerk heeft besloten,
in het officieel orgaan de predikanten op te wek
ken, den 31 Juli a. in de openbare godsdienst
oefeningen de vervallen-verklaring van Phillips II
van de heerschappg dar Nederlandenden 26 Juli
1581 uitgesproken, te gedenken, voor zooveel zij
die niet reeds op den voorafgaanden Zondag heb
ben gedaan.
Tengevolge der nieuwe wijze van voeding van
de soldaten moet het rijk gemiddeld per dag 6 a
7 centen bijslag aan de soldy toevoegen, opdat,
na aftrek der uitgaven voor de menage, het ver
eischte zakgeld a 10 cent per dag overblijve.
De 2e luit. der iuf. A. E. E. Grubé is in
gedeeld bg de 2e oomp. 5e bat. 3e reg. te
Middelburg.
f- -JL
Gisteren deed de rechtbank alhier uitspraak in
de zaak van het O. M. tegen E. C., wonende te
Watervliet en J. v. H., wonende te Philippine»
behandeld in de zitting van 15 Juli 11. Beide
beklaagden waren in verzet gekomen van een
tegen hen by verstek gewezen vonnis dezer
rechtbank dd. 14 Juni 11. De rechtbank ver
oordeelde ook nu weder de beklaagden tot eene
cell, gevangenisstraf vau zes maanden en tot het
geven eener schadevergoeding van f 150 aan de
beleedigde partij P. de J., die zich weder in de
strafzaak met zijne civiele vordering gevoegd
had. Voor beklaagden trad op mr. M. J. de
Witt Hamer en voor de beleedigde gevoegde
party mr. F. N. van der Bilt, advooaten alhier.
De gemeenteraad van Leiden heeft als deskun
digen voor het onderzoek der plannen tot uitbreiding
van de stedelijke gasfabriek benoemd de heeren
Simon Thomas, directeur der gasfabriek te Am
sterdam, en Yan Eindhoven te Haarlem.
Op berichten van z. g. n. „ongelukken'*
wordt door ons nooit bijzonder jacht gemaakt,
omdat wg ze maar zelden belangwekkend vinden.
Welk een rgke oogst daarmede echter te behalen
is, bewijst het volgende lijstje, uit een nommer
van een onzer grootere bladen achter elkander
opgesteld. Aan den Westerdoksdgk te Amsterdam
een jongen, bezuiden Egmond aan zee een hulp*
onderwgzer, te IJselmonde eene 72jarige vrouw,
buiten de Muiderpoort te Amsterdam twee knaapjes
verdronken. Te Hoorn een arbeider van een
steiger, te Amsterdam een scheepstimmerman van
een stelling, te Wgk een dienstmeid van een
hooiwagen doodgevallen. Te Venlo een huzaar
door een paard getrapt. In de kazerne Oranj*
Natsatt te Amsterdam een milicien zioh doodge
schoten en in de gevangenis te Alkmaar een
brandstichter zich opgehangen.
Al deze gevallen, in bijzonderheden verteld;
geven spoedig een kolom vol „akeligheid."
Dinsdag nacht zyn op eene hofstede inded
Westlandpolder, onder Wolfaartsdijk, twee vreemde
landloopers gevat en voorloopig in arrest genomen,
om ze den volgenden morgen naar Goes over tb
brengen.
Een straatjongen gooide gisteren een emmer
water eener straatschrobbende dienstmaagd op de
Groenmarkt te 's Hage omver. De meid werd
hierover zoo boos dat zy den jongen haar anderen
vollen emmer nasmeet. Ongelukkig kwam deze
echter terecht op eene voorbijgaande dame, die
doornat en weinig in haar humenr in een winkel
gebracht moest worden.
Zwolle, 22 Juli. De aardappelziekte komt hier
en daar voor, doch uitsluitend in het loof. Get
beschot is groot, de prijzen zijn laag en de
kwaliteit is algemeen uitstekend.
