buitenlandT
öêmeag&s Berichten.
Laatste Berichten.
Benoemingen en besluiten.
Kerknieuws.
Rechtszaken,
Verkoopingen en aanbestedingen.
Staten-Gener aal.
Weerkundige waarnemingen,
31 Mei des morgens te 8 uren.
-f-10.6
--11.1
16
--15
--14
--17
--13
--14
--16
--18
--14
--18
--14
--15
--13
--15
--14
--13
Algemeen Overzicht.1
Amsterdam, 31 Mei. Uit het verslag, heden
in de algemeene jaarvergadering van de Amster-
damsche Kanaal-Maatschappij uitgebracht, bleek
dat de opbrengst der kanaal- en havengelden even
als het vorige jaar weder belangrijk vooruit ging.
Ontvangen werd f 230.015, tegen 203.796 in 1879.
Door de Noordzee-sluizen werden geschut naar
zee 2214 stoom- en andere schepen, uit zee 4195.
In 1879 waren die getallen 1919 en 4013.
De ontvangsten bedroegen met inbegrip van de
f 6.072.512 subsidiën van de stad Amsterdam
met de renten f 8.600.197 waaronder de opbrengst
der drooggemaakte gronden f 964,593 enz voorkomt?
De uitgaven 7.994.979, met inbegrip van de
aflossing van verschillende leeningen f 6.525.000
(de bekende dading tusschen Amsterdam en de
regeering).
Op 1 Jan. bleef alzoo beschikbaar f 605.218
Volgens het Rott. Nbl. is de kleine badplaats
Wildungen in rep en roer door het aangekondigd
verblijf van ZM. den koning en de koningin.
„Met een gevolg van 50 a 60 personen," voegt
de berichtgever erbij, doch dit zal wel abuis
wezen. Onze koninklijke familie reist gewoonlijk
niet met zoo'n Oosterschen stoet.
Voor de hooge badgasten worden de geheele
eerste en tweede verdieping van het nieuwe bad
hotel in gereedheid gehouden. De koning der
Nederlanden is het eerste gekroonde hootd dat in
den loop dezer eeuw daar komt; men kan zich
dus de drukte die er heerscht wal voorstellen.
Het stoomschip Merapi vertrok op 8 December jl.
van Soerabaija, met bestemming naar de Oostelijke
streken van den Indischen Archipel.
Den 28en daaraanvolgende stootte het schip op
zijn terugreis op een rit, dat niet voorkomt op
de zeekaarten, circa 4 Engelsche mijlen van de
kust van Timor Laut.
Het schip maakte onmiddellijk zeer veel water,
de vuren in de machine-kamer werden uitgedoofd,
zoodat men verplicht was het schip te verlaten.
Op 30 December bereikte de bemanning in booten
de kampong Olieliet op de kust van Timor Laut,
alwaar zij 77 dagen, aan gebrek en ellende ten
prooi, heeft doorgebracht.
De inboorlingen, hoewel niet tot gewelddadig
heden overgaande, waren zoo inhalig, dat zij niet
het minste voedsel wilden verstrekken zonder
daarvoor schadeloos te worden gesteld met klee-
ren enz. Dat lijden heeft geduurd tot 17 Maart jl.,
toen de bemanning door den gouvernem.-stoomer
Tegal werd afgehaald.
Op den 30en Mei 1781 werd, ter hoogte van
Kaap St. Marie, een roemrijk gevecht geleverd
tusschen de Hollandsche fregatten Castorkapitein
Pieter Melvill, en Br iel, kapitein Gerard OorthuijSj
en de Engelsche fregatten Flora, kapitein William
Peere Williams, en Crescent, kapitein Thomas
Pakenham.
Gisteren was het dus 100 jaren geleden dat dit
feit plaats greep.
Het was een onzer laatste gevechten ter zee
tegen de Engelschen.
Een afbeelding van dezen zeestrijd (Japansch
verlakt op koper) bevindt zich in het Koninklijk
Kabinet van zeldzaamheden te 's Gravenhage.
{Dbl.)
De audiëntie van den min. van waterstaat zal
den 2en en die van den min. van marine den 3en
dezer niet plaats hebben.
Het pensioen van generaal Van der Heyden
bedraagt niet, zooals onlangs gemeld werd,/9000
maar, tengevolge der verhooging met 1/4, welke
het pensioen volgens het reglement ondergaat bij
het verlies van éen lichaamsdeel (het linkeroog, den
generaal uitgeschoten bij Samalangan,) f 11.250.
Eigen Haard maakt zich deze week weder ver.
dienstelijk met een aibeelding van het borstbeeld
van Duifje, eene uit de geschiedenis van Zweden
bekende vrouw van Nederlandsche afkomst. Dit
beeldhouwwerk van prof. Stracké is in het gebouw
van het Amsterdamscbe Panorama ten toon gesteld.
Verder vinden wij in dit nommer de voortzetting
der novelle Eb en Vloedeene teekening van den
gevel der Amsterdamsche universiteits-bibliotheek,
xooals die zich in een droom aan den bibliothecaris
vertoont, door den architect Cuijpers geteekend.
betaalmeesters. Ervol ontslag verleend uit
zijne betrekking van betaalmeester te Arnhem,
aan G. Fontein, op zijn verzoek, behoudens aan
spraak op pensioen.
lkgeb. De kapitein der inf. G. T. C, Callenfels,
thans op non-activiteit, is op zijne aanvrage, op
pensioen gesteld, en het bedrag van dat pensioen
bepaald op /1430 'sjaars.
WKWEZEjsr. Bg res. van den min. van koloniën
is O. Venema, laatsteiyk ijker te Amsterdam,
gesteld ter beschikking van den gouv. gen. van
N. I. om te worden benoemd tot ambtenaar voor
het ijkwezen daar te lande.
Kieuw- en 8t. Joosland, 29 Mei. Heden
maakte onze leeraar, ds. W. E. M. Engelberts,
aan de gemeente bekend, dat bij eene beroeping
naar Zwartsluis had ontvangen.
De kerkeraad te Biervliet beeft den vorigen
predikant ds. N. J. Krom, die van Biervliet naar
's Heer Hendrikskinderen vertrok, beroepen. Bijna
zeker is het, dat hij, tengevolge van een klein
misverstand, zgne eerste gemeente had verlaten.
Daar ds. Krom 24 jaren te Biervliet gevestigd
was geweest, konden de ingezetenen over dit
beroep een woordje meespreken.
Dit deden ze dan ook en een 40tal der voor
naamste ingezetenen schreven eenige dagen later
aan hunnen vroegeren leeraar, dat zijne terugkomst
hunne sympathie wegdroeg. Aan eene aanneming
van het beroep wordt dan ook niet meer ge
twijfeld. (ff. Ct.)
Bij vonnis der rechtbank alhier is, overeen
komstig het requisitoir van het O. M., de 14jarige
A. Dees, van Zaamslag, schuldig verklaard aan
mishandeling zijner moeder, gepleegd zonder oor
deel des onderscheids. Hij werd mitsdien vrijge
sproken, met last dat hij naar een verbeteringsge-
sticht zal worden opgezonden totdat hij zijn 18e
jaar zal hebben bereikt.
Filssingen, 31 Mei. Onze gewoonlijk zoo
kalme stad was gisteren avond het tooneel van
een buitengewonen volksoploop. Een paard van
mevrouw de wed. V., gespannen voor een licht
rytuigje {panier) werd op den Nieuwen dijk
schichtig, sloeg den boom van het rijtuig af en
ging daarmee door. Gelukkig raakte de boom
al spoedig onklaar met éen lantaarnpaal, waardoor
het paard het onderst boven rolde en gegrepen
werd. Mevr. V. kwam met den schrik en de
koetsier mat een erg beschadigd aangezicht vrij.
Nauwelijks waren de samenscholingen, die ge
woonlijk op zulke gebeurtenissen volgen, eenigszins
gedund, toen de aandacht getrokken werd naar
de Kaaskade, waar de heer F. met paard en
wagen, gewoonlijk dienende tot het rondbrengen
van mineraalwater, van boven neer in 't water
gereden was. Gelukkig was 'tlaag water; het
arme paard werd spoedig op het droge gebracht,
terwijl de berijder, dour het modderbad heel wat
opgefrischt, zoo goed als het wilde een ladder
opklauterde en onder geleide van de om deze
aardigheid tierende straatjongens in veiligheid
gebracht werd. De wagen was heden morgen
nog niet uit de Kade gehaald.
Voor het eerst konden gisteren de voor
naamste kantoren en inrichtingen te Amsterdam,
80 in getal, het geriefelijke der telephoonverbin-
dingen ondervinden. Een enkel sein voldoet om
de beambten op 't centraal station te verzoeken
de noodige verbindingen te maken, waarna men
direct met de personen op een ander kantoor kan
spreken. Binnen enkele seconden staat men in
onmiddeliyke verbinding met de verst verwgderde
stations en spreekt men met de personen aldaar,
even gemakkelijk alsof men met elkander in een
zelfde vertrek ware.
Wie echter het ragfijn net van draden ziet, bijv.
boven den Dam, waar zij alle bijeen komen, die
kan de vrees niet onderdrukken, dat een enkele
stormbui het geheele werk voor ettelijke dagen
kan verstoren. De spanning der draden, zooals
die in de hoofdstad heeft plaatsgehad, komt ons
weinig deugdelijk voor. (R. Nbl.)
Hontcnisse, 29 Mei. Heden avond,
ongeveer 11 uren, werd onze gemeente opnieuw
in rep en roer gebracht door het geroep „brand
Ditmaal stond de schuur der Weezen de Waal op
het dorp Groenendijk in lichte laaie. Bijna zyn
twee personen, welke daarin sliepen, verbrand.
Twee vaarzen en eenige landbouwwerktuigen zijn
geheel verbrand, terwijl eenig ander vee ernstige
brandwonden heeft bekomen. Gelukkig is de
brand tot de schuur bepaald gebleven en was
alles verzekerd.
Deze brand, de derde in den loop van éen jaar,
doet aan kwaadwilligheid denken en wekt niet
weinig ongerustheid.
Na aftrek van een afschrg ving van twee ton,
keert de Kon. Ned. Stoombootmaatschappij te Am
sterdam over 1880 een dividend van 5 pet. uit.
Z. M. de koning heeft de voor de locaal-
spoor benoodigde gronden van Het Loo kosteloos
afgestaan.
De eerste „koffiewagen" van de Maatschappij
voor Volkelcoffiehuizeri" te Amsterdam is gisteren
in dienst gesteld,
Hij ziet er keurig netjes uit, zindelijk en op de
meest practische wijze ingericht, alles is er te
koop, dat in het Volkskoffiehuis op Rapenburg
wordt geboden en voor dezelfde geringe prijzen.
Spijzen en warme en koude dranken van de beste
hoedanigheid voor den minst mogeiyken prijs.
Deze eerste koffiewagen zal nu hier, dan daar
statioueeren, vooral in de nabijheid van fabrieken
en werkplaatsen en de schafturen.
Ook als de wagen aan het rijden is, kan de
dorstige of hongerige zich om consumabel vervoe
gen. Een wenk, en het koffiehuis, zijn schaftkelder,
staat voor hem.
Men heeft in verschillende bladen kunnen
lezen dat de Russische troonopvolger, de 13jarige
grootvorst Nikolaas, een ziekelijke knaap is. De
Peterburgsche correspondent van de Kölnische Zg.,
in den regel goed onderricht, zegt dat die geruch
ten ongegrond zyn. De kroonprins is een gezonde
krachtige jongen van goeden aanleg, een beleefde
knaap, die zich de genegenheid van al zyne
leermeesters verwerft.
De heer Goschen, de Engelsche gezant by
de Porte, is op zijne terugreis naar Londen te
Berlijn aangekomen. Hij zal niet meer naar zijn
gezanteschapspost terugkeeren. Het talent van
dezen financier en staatsman is reeds op ver
schillend gebied werkzaam geweest. Toen hij
jong bankier was in Londen, gaf hij een boek uit
over „de theorie der buitenlandsche beurzen" dat
hem als financier van hoogen rang deed kennen
en hem een jaar later een plaats in het parlement
voor de city bezorgde. In 1865 werd hy vice-
president van den Board of Trade in het minis
terie Russell en later kanselier van Lancaster, eene
sinecure welke stem en zitting in het kabinet
geeft en nu door John Bright wordt bekleed.
In het ministerie Gladstone van 1868 werd hij
eerst minister voor het armbestuur {Localgovern
ment Board), later van marine. Men zong toen:
Has old Goschen
Any notion
Of the motion
Of the ocean
Maar hy toonde zich ook voor die taak bere
kend. Na den val van het ministerie Gladstone
werd hij door de Engelsche houders van Egyptische
obligatiën naar Egypte afgevaardigd en later
zien wg hem als gezant van Engeland te Kon-
stantinopel, waar hy den sultan eene provincie
helpt afdwingen, om straks de eerste plaats in te
nemen, die in het Engelsche ministerie openkomt.
Wellicht maakt de heer Gladstone eene plaats
Voor hem open, want bij bekleedt nog steeds
twee betrekkingen, die van eersten lord der schat
kist en van kanselier van de Exchequer. Het
zyn beide mooie betrekkingen, ook aan de
materieele zijde. Ze geven ieder f 60.000 'sjaars.
De shah van Perzië wil dezen zomer weer
op reis gaan en den Ruasischen keizer een bezoek
brengen.
Amsterdam. Het gerechtshof heeft Johannes
Vernimmen, wegens poging tot moord op zijn
meisje en wegens moedwilligen doodslag op de
dochter van Ulrich, tot tien jaren tuchthuisstraf
veroordeeld.
Tweede kamer. In de eerste plaats werd
aangenomen het wetsontwerp tot aanvulling van
art. 25 der Indische comptabiliteitswet, ter bevor
dering eener spoedige oplossing van mogelijke
bedenkingen der rekenkamer.
Daarna kwam aan de orde het wetsontwerp tot
wyziging der |artt. 11 en 12 van de wet op het
hooger onderwijs (eindexamen aan de gymnasia,
onder toezicht van een staats-gecommitteerde, en
examen voor eeae staats-commissie). Verscheidene
sprekers bestreden de hoofdbeginselen van het
ontwerp, in zoover z'j ronden dat het onnoodig
vooruitloopt op nog niet gebleken gebreken en
omdat aan den rijksgecommitteerde te groote
macht tegenover de curatoren wordt gegeven.
Ook de uitsluitende instelling van het staats
examen, voor hen die buiten de openbare gym
nasia opgeleid zijn, vond ernstig bezwaar.
De minister van binnenl. zaken verklaarde dat
het ontwerp is voorgedragen in ernstig overleg
met deskundigen, tot waarborging van degelijke
eindexamens, zonder hinder voor het bijzonder
onder wg s. De minister deelde mede dat het
programma der eindexamens in overeenstemming
met het laatstelijk vastgestelde leerplan gewyzigd
zal worden.
Bij de artikelen stelde de heer Vermeulen voor
ook aan de belangen der bijzondere inrichtingen
van onderwijs gelegenheid te geven het eindexamen
af te leggen aan een openbaar gymnasium. Dit
amendement werd verworpen, doch daarna het
wetsontwerp in zyn geheel mede verworpen met
41 tegen 26 stemmen.
Het wetsontwerp tot invoering der postpakket-
dienst werd op verschillende gronden bestreden
door de heeren Bastert en Van Baar. Morgen
voortzetting.
Amsterdam. Door de prov. staten van
Noord-Holland is tot lid der eerste kamer verko
zen de heer M. H. Insinger en tot lid van gede
puteerde staten de heer H. J. van Lennep.
Dublin. Kettle, een der hoofden Van de
Landleague is gearresteerd wegens opruiing.
iSierlkïce, 30 Mei. Het maken der gebou
wen voor het stoomgemaal te Dryschor is aan
genomen door P. Vink te Noordgouwe, voor
16,968 en het leveren der machinerieën door de
ijzergieterij de Prins van Oranje te 's Hage voor
f 22,985.
tweede kamer.
Con versio-Grondbezit.
De heeren v. d. Hoeven, v. Houten en v. Rees
hebben, als meerderheid der comm. v. rappor
teurs over het koloniaal verslag van 1880, de
mededeelingen van den min. v. kol. over de
conversie van het grondbezit op Java aan een
breedvoerige critiek onderworpen.
In de eerste plaats gaan zij daarbij de ante'
cedenten van den min. te dezen aanzien na, in
verband met het bekende „eindiésumé" van het
onderzoek in 186769. Uit dat eindrésumé con-
stateeren zij de verklaring, dat het erfeiyk indi
vidueel grondbezit vroeger bestond en grootendeels
onder den invloed van regeerings-handelingen aan
de bevolking is ontnomen. Daarna reveleeren de
rapporteurs, dat de min. by de behandeling
van de z. g. agrarische wet (van April 1870),
als lid der kamer, trachtte er de bepaling uit te
verwijderen, die verbetering van het inlandsche
grondrecht beoogde. Vervolgens herinneren zij
aan de bekende reis van den heer Levyssohn
Norman en aan het telegram van Nov. 1874, om die
reis te doen staken, waarbij wordt opgemerkt dat
de min. daarbg niet handelde op grond van offi-
cieele berichten. Constateerende nu dat het h. i.
onzeker bleef of die forsche greep in het gezag
van den gouv.-generaal gerechtvaardigd was,
merken de rapporteurs op, dat een en ander voor
ambtenaren en bevolking krachtige vingerwijzingen
waren, dat de conversie niet in den smaak van
den min. viel.
Dezelfde geest ligt h. i. duidelijk in de
vragen, zooals die nu in 1878 aan de ambtenaren
werden gesteld, te duidelijker omdat geen inlich
tingen werden ingewonnen daar waar zou gebleken
zyn, dat de conversie wèl kon bestaan. De rapp.
vinden dus eenzijdigheid in dat onderzoek.
Bovendien ontkennen zy dat die ambtenaren in
staat waren geweest, een grondig onderzoek in
te stellen. Het vernieuwde onderzoek boezemt
hun dan ook geen vertrouwen in ten aanzien van
degelijkheid, nauwgezetheid en volledigheid ja,
zg ontmoeten er lichtvaardige verklaringen in,
door geschiedenis en feiten weersproken. De
rapporten zyn dus h. i. blijkbaar slechts vlijtig
opgesteld, in den geest der regeering.
De rapporteurs wijzen er daarna op, dat de
bevolking niet weet dat zij vrijheid heeft om te
converteeren en meenen moet dat de reg. dat niet
wenscht, waarin het persoonlijk belang der dessah-
hoofden haar tracht te houden. Niet met een
circulaire, maar bij algemeene verordening moet
das rom der bevolking op de meest stellige wyze
duideiyk gemaakt worden, dat zy volkomen vry
is in haar keuze ten aanzien van den grondeigen
dom; en met waarborgen tegen misbruiken of
ongerechtigheden moet haar gelegenheid worden
gegeven, van die vrijheid gebruik te kunnen
maken. Dat spoedige uitvaardiging van zulk
een verordening meer dan ooit een eisch is ge
worden van goede staatkunde en rechtvaardigheid,
is op die gronden de conclusie der meerderheid.
{Zie vervolg Bijvoegsel.)
kamer
Ba-
Wind-
Toe
Tem
der
plaatsek.
rom.
afwijk.
richt.
kracht
stand
lucht.
pera
tuur.
Cels.
Delfzyl.
Groningen
Helder
Ylissingen.
Maastricht.
Sylt
Shields.
Yalentia.
Hamburg
Swinemunde.
Leipzig.
Carlsruhe
Grisnez
Parijs
St Mathieu
Biarritz
Perpignan
Christiaansund
Stockholm.
Koppenhagen
Portsmouth
Yarmouth
7.5
7.8
8.6
8.8
8.0
7.3
7.0
6.5
6.7
5.2
9.2
1.1
6.5
3.0
4- 6.7
3.0
-j- 6.4
NNO
NNW
NNW
NNO
Nff
NNW
NW
stil
W
NW
ZO
NO
NNO
N
ZO
NNO
W
N
ZW
1
0
2
2
1
1
2
0
2
1
1
2
4
2
3
4
6
4
2
helder
helder
helder
helder
z. bew.
I. bew.
helder
helder
helder
helder
kelder
1. bew.
helder
helder
helder
betr.
mist.
helder
helder
1
4-16
18
Grootste verschil in Nederland:
'sochtends 8 uren: Y. 1.3 D.
des namiddags:
Thermometerstand te Middelburg,
30 Mei. 'sav. 11 u. 55 gr.
31 's morg. 8 u. 63 gr. 'smidd, lu. 69 gr.
'Sav. 5 u. 62 gr. F.
Terwijl de heer Gambetta in Cahors zijn ver-
moeienden feesttocht vierde, broeide er onweer te
Parijs. Gaarne hopende wat zg geloofden, hadden
de republikeinen, die voorstanders zijn van de
instelling der grooiere kiesdistrioten, verkondigd
dat er geen twijfel kon bestaan of de senaat zou
zijne goedkeuring hechten aan het ontwerp van
den heer Bardon x, waarbij de scrutin de lists
moet worden ingevoerd. Reeds spoedig echter
verspreidden zich geruchten dat er onder de
linkerzgde van den senaat menig lid wordt ge
vonden, die het ontwerp in zyn tegenwoordigen
vorm onaannemelijk vindt en er zijne stem niet
aan zal geven, tenzij er eene wijziging in gebracht
wordt. Dip geruchten zijn bevestigd, want, biykens
de gisteren geschiede benoeming der rapporteurs
van de aideelingen, was in acht van de negen
afdeelingen eene meerderheid te vinden tegen het
ontwerp in zyn tegenwoordigen vorm.
De reden van dezen tegenstand is niet ver te
zoeken. Weinig kan het den senators verschelen
of de kamerleden door een grooter of door een
kleiner aantal kiezers worden gekozen. Maar er
ligt een voetangel in het door de kamer aange
nomen ontwerp. Elk departement zal een kamerlid
kiezen voor iedere 70.000 inwoners, en daaren
boven nog een voor de fractie boven het veelvoud
van 70.000. Daardoor zal de kamer een vyftigtal
leden meer tellen, ongeveer 580, terwyi de senaat
slechts 300 leden telt. Elke vermeerdering van
het ledental der kamer vermindert den invloed
van den senaat, wyi deze volgens de grondwet
in twee gevallen zich met de kamer in éene ver
gadering moet vereenigen, by grondwetsherziening
en bij de benoeming van een president. Stellen
