N°. 133.
124?
1881J
Maandag
30 Mei.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco f 3,50,
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland; de Compagnie générale de Publicité C. L. Daube Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlin Weenen, Zurich enz.
Middelburg, 28 Mei.
De groote Murilla della Merced,
boor
H. CARL. S.
IUIDDËLBIIRGSCHË COURANT.
In de provincie Zeeland worden met 1 Jnni a.
voor den dienst der rijks-poatBpaarbank nog
opengesteld dé volgende hulpkantoren der poste
rijen Bath, Cats, Cortgene,Gravenpolder, 's Heer
Arendskerke, 's Heerenhöek, 's Heer Hendrikskin
deren, Heinkenszaud, Kapelle, Krabbendijke, Oude-
lande, Overslag, Ovezande, Philippine, Schore,
Westdorpe, Wilhelminadorp, Wissenkerke en Wol-
phaartsdijk.
De kamer van koophandel en fabrieken alhier
zal, op Maandag den 30 dezer, des namiddags te
3 uren precies, een openbare vergadering houden.
Breskens, 27 Mei. Met groote ingenomenheid
werd alhier de blij mare vernomen dat de provinciale
staten in hunne zitting van heden over de te
verleenen subsidie voor den tramweg Breskens—
Maldeghem gunstig hebben beschikt.
Oogenblikkelijk wapperden tal van vlaggen van
vele woningen, hetwelk onze plaats een recht
feestelijk aanzien gaf.
Ëere zij onzen burgemeester, den heer J. Ger
ritsen, aan wiens ijverig en onvermoeid pogen
het voor een groot deel te danken is dat de zaak
van den tramweg, tot hiertoe, als welgeslaagd
beschouwd kan worden.
Des avonds werd door de Harmonie van Groede
den burgemeester eene serenade gebracht, terwijl hij
tevens van verschillende zijden vele gelukwenschen
mocht ontvangen.
Tholen, 27 Mei. In den loop van den
zomer zal waarschijnlijk ook de rijks-normaalschool
alhier worden ingericht overeenkomstig de jongste
voorschriften van den minister van binnenlandsohe
zaken.
Wanneer dan deze inrichting zal overgeplaatst
zijn naar de localen die voor haar in de nieuw
te bouwen school znllen worden aangewezen,
zal zij, met een voldoend aantal lesuren en het
noodige onderwijzend-personeel, beter dan vroeger
nog, aan hare bestemming kannen beantwoorden.
*Zierikiee, 27 Mei. De steenbakkerij van de
firma Giljam, Moolenburgh en Co. alhier is den
25en dezer met de daarbij behoorende roerende
goederen verkocht voor f 4396, aan den heer D.
E. Mnlock Houwer, voor wiens rekening de zaak
cal worden voortgezet, waarover menig Zierik-
zeeënaar zich verhengt.
IFETTIUI-iBTOIT.
141
HOOFDSTUK III.
.Hebt gij him gezegd dat gij het geschilderd
hebt?"
.Neen, ik heb hem nog niets gezegd."
Dat antwoord scheen haar gerust te stellen;
maar zij viel weer in haar stoel; daar zij zich
niet langer staande kon honden. Op datzelfde
oogenblik kwam er door de denr, waarmede ik
naar mjjn slaapkamer placht te gaan, een man
binnen, in wien ik, ondanks het kale hoofd en
verdere veranderingen door de jaren teweegge
bracht, den persoon herkende, dien ik bij het licht
van den rjjtuiglautaren had gezien, met dezelfde
gelaatstrekken als die welke aan het doode hoofd
behoorden. Hg scheen hevig te ontstellen toen
hij de agitatie der barones gewaar werd en vroeg
op gejaagden toon:
.Was giebt's denn, was giebt's?"
nSchweig, tohweig, Nathan I" antwoordde de
dame en wenkte hem met de hand mir
gleich, gleich Zij spraken langen tijd fluisterend
samen ia het Daitsch ea wjj merkten beiden op
Generaal Van der Heyden heeft Woensdag den
6en April jl. het bestuur over Atjeh aan zijn
opvolger, den gouverneur Prnijs van der Hoeven,
die den vorigen avond was aangekomen, overge
geven. De generaal is, na den volgenden avond
eene schitterende en recht hartelijke afscheids
partij der ingezetenen van Kotta Radja in de
sociëteit te hebben bijgewoond, met zijne echt
genoot en dochter den lOen per stoomschip Japara
naar Batavia vertrokken. Den 17en aldaar aan
gekomen en door den legerkommandant en een 70tal
officieren aan den Boom ontvangen, zou de gene
raal den 6en Mei per mailboot Koning der Neder
landen naar Europa vertrekken.
Bij het nederleggen van zijne roemvolle taak,
heeft generaal Van der Heijden de volgende
waardige en mannelijke toespraken gehouden
«Gouverneur!
»De toestand van het gewest, waarover UH. Edg. het
bestuur gaat aanvaarden, is, onder de gegeven omstandig
heden, zonder overdrijving gunstig te noemen. Gestadige
vooruitgang valt te erkennen; sedert u verleden jaar in
andere betrekking in Atjeh waart, is weder op verbetering
te wijzen. Veel, zeer veel blijft nog te doen over_
Naarmate die toestand verbetert en een rustige toekomst
verzekert, zal men kunnen overgaan tot vermindering der
troepenmacht. Groote voorzichtigheid blijft geboden om
de vrucht van jaren niet in gevaar te brengen.
«Mijne heeren!
«Bij het nederleggen mijner betrekking van gouverneur
van Atjeh en onderhoorigheden betuig ik mijnen innigen
dank aan de ambtenaren, de inlandsche en Chineesche
hoofden van burgerlijk bestuur, aan den stationskommandant
en zijne ouderhebbende officieren van Zr. Ms. zeemacht
en aan de officieren van 's konings troepen, zoomede aan
de burgers, die ieder in zijn kring door plichtsbetrachting
en toewijding mijne moeielijke taak hebben verlicht.
«De loyale, ridderlijke medewerking van officieren en
minderen der zeemacht, 't zij ze in het veld naast hunne
kameraden van bet leger, 't zij ze aan boord der schepen
van oorlog hunne gewichtige taak vervulden, zal ik steeds
met warmte herdenken.
«Hoofden en grooten van Atjeh, sedert een en een
half jaar hebt gij ondervonden hoe er weder welvaart
ontstaat in Atjeh als er rust, orde en veiligheid heerschen.
Blijft daarom oprecht getrouw in uwe goede gezindheid
jegens de Nederlandsch-Indische regeering, opdat allen,
hoofden, grooten en het volk, ongestoord de voordeelen
kunnen genieten van landbouw, handel en nijverheid. Da
groote Missigit, die hare voltooiing nadert, zij u een
blijvend teeken Van de liefde der regeering.
«Gouverneur.
«Ik geef u bij deze het bestuur over; moge het u
gegeven zijn dat bestuur te voeren naar de inzichten der
regeering, tot toenemend welzijn van het gewest Atjeh
en onderhoorigheden."
De nieuwe gouverneur antwoordde hierop in hoofdzaak,
dat hij besefte hoe moeielijk de taak was, die op hem
rustte; dat het echter aangenaam voor hem was om die
hoe Nathan eensklaps, bij de eerste woorden die
de dame tot hem sprak, aangestoken werd door
haar angst en bleekheid en van lieverlede kwam
er op de twee geziohten dezelfde harde, wantrou
wige uitdrukking, die de dame eerst had aange
nomen. Eindelijk wendde de man sich tot ons
en zei op zeer dreigenden toon:
,De barones Mordecai zegt dat zij niets
fan éen fan u beiden af weet en ook niets fan
een schilderij niemental neen. Maakt das
dat gij weg komt, en wat gauw ook."
Ik was op het punt van een zeer boos antwoord
te gevenmaar Morris zag mij aan met een Wik,
waarin al de onbedwingbare humor van een Ier
lag en nam de taak van woordvoerder op zich.
Hij begon op zijn beminnelijkste manier
.0, jal zoo dacht ik er ook juist over,
mijnheer. Het spijt mij dat wij de barones lastig
zijn gevallen en ik hoop dat zij ons zal vergeveni
als zij inziet dat wij alleen de bedoeling hadden
om haar door een gezelligen kout te vrijwaren
voor de moeielijkheden, Waarin zij waarschijnlijk
zal komen door processen en die soort van
dingen, met den graaf Brikbrakmont" (wat drukte
bij op dien titel!) .waardoor ook een menigte
oude koeien uit de Bloot zullen gehaald worden;
bijvoorbeeld hoe de baron vrede zij zijne
ziele! meermalen uit nieuwe schilderijen oude
placht te maken. En dan is er nog die veel
vreemder historie van het hoofd van een ver
moorde, want dat hij vermoord was, weten
wij allen waarover die gemeene politie, de
bestuursveranderingen te kunnen invoeren, welke hij de
eer had gehad om in commissie met generaal Van der
Heijden voor te stellen e dat hij rekende op de plichts
betrachting van ambtenaren en officieren.
Vervolgens had de overgave van het militair komman do
plaats en werd door den generaal, na de voorlezing van
het besluit, houdende de benoeming van den kolonel Haus
tot mil. kommandant, de volgende toespraak gehouden:
«Kolonel
•De invoering eèner normale bestuursinrichting op
Atjeh, die de aanleiding was tot uwe benoeming, wordt
in de kabinetsmissive van 11 Maart door Z. E. den
gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië gezegd
«In werkelijkheid de kroon te zetten op het gebouw,
opgetrokken door den heldenmoed en de toewijding van
het Indische leger.""
«Zijne excellentie biedt mij deswege nogmaals hare
waardeering en den dank der regeering.
«Mijne heeren! Ik benut deze gelegenheid om die
gevoelens der regeering over te dragen aan mijne krijgs-
kameraden, officieren, onderofficieren en soldaten, die deze
schoone uitkomst bewerkten.
•Kolonel, ik draag n thans het hevel over de troepen over
met de hoop dat zij onder uwkommando met onverminderden
ijver mogen medewerken tot het behouden van rust en
vrede in Groot-Atjeh en onderhoorigheden."
De kolonel Haus beantwoordde met korte woorden deze
toespraak; hij vond het eene eer het militair kommando
van den generaal over te nemen en hoopte dat de troepen
onder zijne bevelen zich ook van hunnen plicht zonden
kwijten.
De heer J. A. Staroke heeft in het Handelsblad
een stuk geplaatst, waaraan, wij met instemming,
het volgende ontleenen
«De kamer is dan eindelijk met de drankwet gereed
gekomen en heeft nu een interpellatie over het kiesrecht
behandeld.
•Waar blijft intusschen de aangekondigde interpellatie
omtrent het gebeurde met de schrijvers aan de marine
werf?
«Denkt de minister, denken de heeren leden der tweede
kamer, denkt de interpellant zelf er wel aan, dat onder-
tusschen reeds de straf wordt toegepast, en dat du9
menschen, die toch reeds een hijzonder schrale -verdienste
hadden (9 a 12 gulden per week) nu nog drie maanden
lang 3, zegge drie gulden per week, worden gekort en
dus feitelijk aan gebrek blootgesteld, omdat zij, zeer beleefd,
van een grondwettig recht gebruik gemaakt en gevraagd
hebben om meer loon?
«Is er een onrechtvaardigheid gepleegd, door wien dan
ook, moet dan niet zoo spoedig mogelijk het onrecht
worden hersteld en de schromelijke gevolgen weggenomen?
«Waarop wacht men Wacht men temet totdat de
boete geheel betaald is en de schade, in verschillende
gezinnen aan leven en gezondheid toegebracht door ge
brek, onherstelbaar is geworden
«Dat men spreke en hij, dia misschien misbruik van
gezag heeft gemaakt, dit erkenne, of zoo niet, gedwongen
worde de straf te doen ophouden.
magistraten en couranten-schrijvers een ophef
zullen maken van geweld, niet waar Maar ziet
u, als wij het u te lastig maken, vraag ik om
verschooning mevrouw en mijnheer goeden
morgen uw onderdanige dienaar goeden
morgen."
Groot was de uitwerking van dit .vuurwerk;"
bij eiken knal nam bun ontzetting zichtbaar toe,
vooral bij de barones. SehtilSehtil.' Wacht!
wacht! asjeblieftJ Gij- moet niet gaan eer ik
met u getehproken heb," riep zij gejaagd en
drukte de hand met een pijnljjke uitdrukking
tegen haar hart. Zij was nog bleeker geworden
en duwde den man vinnig toe:
.Nathan, halt das maul,} daarna vervolgde
zij tot mij, terwijl zij naar het verste venster ging:
.Kom eens hier asjeblieft. Laat ik eens
met u praten."
Ik ging naar haar toe, maar het trof mg dat
dit een stout stuk was; want nog nooit zag ik
op eenig menschelijk gelaat zulk een boosaardige
uitdrukking.
„Nu dan" fluisterde zij mfl in ,hoe feel
fraagt gij
.Hoeveel ik vraag?" herbaalde ik geheel
uit het veld geslagen.
.Achja, zeg maar hoef eel geld
.Geld!" riep ik lachende uit, nu haar be
doeling mij dnidelijk begon te worden. .Goede
mevrouw, ik verlang geen geld."
„Himmele donnerl wat wilt gij dan?"
.Mevrouw de barones" zeide ik hardop en
«Of er is onrecht gepleegd en dan mag tnen niet langer
wachten met dit te herstellen, want: de maag van wer
kende menschen wacht niet
«Of alles is in wettige orde, maar dan wordt het de
taak van hen, die met mij recht boven wet stellen, om
de benadeelden te helpen."
Een bekend, bgna een beroemd man uit den
ouden tijd, is Dinsdag te Arnhem overleden.
Gerrit Engelberts Gerrits, in 1795 te Hoorn ge
boren, later onderwijzer te Amsterdam, vervolgens
leeraar in de geschiedenis aan de kweekschool
voor onderwijzeressen te Arnhem, leefde sedert
eenige jdren aldaar zonder beroep. Van 1825 tot
1865 zagen van zijne hand het licht een bijna on-
noemelijk aantal geschiedkundige werken en
schoolboeken, van welke zijn Keur van gedenk
waardige tafereelen, Gedenkstuk van Nederl.
Heldendaden ter zeeOns Vaderland, Leven
van Willem I, Leven van Willem II,
Levensschetsen van stadhouders, zeehelden en
andere beroemde personen het meest bekend zijn.
Het thans opgroeiend geslacht kent hem niet
meer en die volwassen zijn begonnen hem reeds
te vergeten. Toch is een goed deel der voorstel
lingen, welke wij ons maken van de gebeurtenissen
onzer vaderlandsehe geschiedenis, bg velen onzer
zeker van hem afkomstig.
Hij is, na in de laatste twee jaren zgne kamer
niet meer verlaten te hebben, Dinsdag onverwacht,
op bgna 86jarigen ouderdom, ontslapen.
Blijkens mededeelingen van den voorzitter der
Internatioale Poolcommissie, den heer Wild, is de
uitvoering van het plan om physisehe, meteoro
logische en aardmagnetische waarnemingen op
een reeks stations in den poolkring te doen, nu
verzekerd. In den herfst van 1882 zal voor een
jaar ten minste met de waarnemingen worden be
gonnen, Denemarken, Noorwegen, Oostenrijk-Hon-
garfle, Rusland, Zweden, en N.-Amerika hebben
definitief bun medewerking beloofd. Acht punten
zullen stations ontvangen. Als, wat zeer waar
schijnlijk is, ook DnitscBland, Frankrgk en
Nederland mede doen, dan komen er nog 3 of
meer stations bg, o. a. de Kaap Hoorn.
Het vertrek van Z. M. den koning en de koningin
naar Wildungen blijft bepaald op 31 dezer. Prin
ses Wilhelmine zal gedurende het verblijf harer
ouders aldaar, op het paleis te Arolsen vertoeven.
HH. MM. znllen vergezeld zijn door den vice-
admiraal jhr. Van Capellen en graat H. dn Mon-
cean, adjudant van Z. M., Ie secretaris vau den
koning en de koningin, benevens door den direc
teur ot een der referendarissen van het kabinet
des konings en door een hofdame van de koningin.
ging naar het midden van de kamer .in deze is
mijn vriend, mijn raadsmanik kan geen gesprek
met u voeren, waarin hg niet deelt. Wat ik
verlang is de bevrediging van eenige zeer on
aangename gevoelens, die ik heb. Ik vraag u,
en gij moet versta mij wel gij moet mij
bet geheim van het hoofd van den doode, dat ik
hier geschilderd heb, ophelderen. Hoe kwam
bij aan zgn einde?"
9Gott im Himrnel viel zij mg hoogst ge
belgd in de rede. „Watgij denkt toch niet dat
wij him ermoordet hebben?"
.Ik hoop het niet" antwoordde ik bedaard.
„Wel, hij was de broeder van dezen
Nathans tweelingbroeder."
„Goede hemel t zijn tweelingbroeder" koii
ik niet nalaten uit te roepen, toen de gelijkenis
mg weer voor den geest kwam. .En hoe werd
hij gedood dat wil zeggen hoe was hij ge
storven
.Nathan vertel him hoe nw broeder werd
gedood."
De barones moest dit bevel tweemaal herhalen
eer Nathan, die ons met een angstig gezicht bad
gadegeslagen, schoorvoetend en aarzelend gehoor
zaamde.
(Wordt vervolgd.)