No. 77.
124® Jaargang.
1881
Vrijdag
1 April.
De Kruisvaarders,
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 5/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per'regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoolda^eiiten vooi het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parys Londen, Frankfort a. M., Berlyn Weenen, Zurich enz.
Middelburg, 31 Maart.
MIDDELBllGSGHl
Heden middag is op de Groote Markt alhier
een aanvang gemaakt met het leggen der rails
voor den stoomtram tussehen Middelburg en Viis
singen. Ook te lissingen is men met het werk
begonnen. Naar wij vernemen bestaat het voor
nemen de zaak met kracht aan te vatten en
hoopt men half Juui gereed te zijn, om den len
Juli de lijn feestelijk te openen.
De weg dien de tram door deze gemeente za*
nemen, blijft zoo als vroeger is bepaaldMaikt,
Pottenmarkt, Langeviele en Singel, om langs den
bermweg Viissingen te bereiken.
Het talrijk publiek dat gisteren avond het voor
nemen had de door het Rotterdamsche tooneel-
gezelschap in den schouwburg alhier te geven
voorstelling bij te wonen, is daarin teleurgesteld.
Tengevolge van het deradleeren van een goede
rentrein op het station Zevenbergen, miste de
trein, waarmede men te 1 u. 16 m. uit Rotterdam
vertrokken was, de aansluiting, waardoor het ge
zelschap, na eene mislukte poging om per extra-
trein Middelburg vroeger te bereiken, eerst te
half negen hier aankwam.
Het was ruim 7 uren toen hier met zekerheid
bekend was dat de voorstelling niet kon doorgaan.
Eerst toen kon uien,door tiet aller wege uitzenden van
boodschappers en door het rondklinken op de straat
het publiek waarschuwen. Een aantal bezoekers
waren echter reeds in den schouwburg, een ander
gedeelte was op weg erheen, die allen, niet
het minst zij die zich de reis van Viissingen
naar hier getroost hadden tamelijk ontstemd,
huiswaarts moesten keeren.
Naar wij vernemen bestaat nu het voornemen
om den 20 April de voorstelling te doen plaats
hebben.
In het verslag der plaatselijke schoolcommissie
te Middelburg over 1880, wordt gewezen op de
vaststelling der nieuwe verordeningen, welke het
uitvloeisel der wet van 1878 waren. In het afge-
loopén jaar zijn deze, bij het in werking treden
dier wet, dadelijk ten uitvoer gelegd.
Het aantal leerlingen op de opeubare en bijzon
dere scholen te zamen, met inbegrip van de 169
der rijks-leer school, bedroeg op 31 Deo. 1880
1844, tegen 1893 op het einde van '79. Het ver
schil is toe te schrijven aan de opheffing der
meisjesschool op de Haringplaats, die in eene
school van middelbaar onderwijs is veranderd.
Het getal leerlingen der openbare gemeente
scholen verminderde, door dezelfde oorzaak, van
1102 tot 1051 leerlingen; dat der bijzondere
scholen verminderde van 631 tot 624. Dat der
herhalingsschool nam toe van 35 tot 42, zijnde
29 mannelijke en 13 vrouwelijke. De Zondag
school voor volwassenen werd in 1880 bezocht
door 45 mannen en 27 vrouwen, tegen 50 en 18
in 't vorige jaar. Op de r.eesschool in 't gesticht
op 't Molenwater gaan 13 meisjes, op die in 't ge
sticht op de Heerengracbt 9 jongens ea 15 meis
jes. Volgens de bijgevoegde tabel eindelijk
bedraagt het aantal kiudereu op de versouillenUe
bewaar-, voorbereiding-, naai- en breischoleu 473
jongens en 594 meisjes, te zamen 1067.
In de tabel wordt als het totaal der leerlingen op
gegeven: 306 mann. 336 vrouwel. te zamen das 642-
Volgens de optelling moeten de cijfers echter zijn 318 m.
806 rr., te zamen 621, welk getal ook in de recapitulatie
aangenomen wordt.
Zierikzee, 30 Maart. De drie stoombooten,
die thans, de een al sneller dan de andere, tus
sehen Zierikzee en Rotterdam varen, zullen met
1 April een weldadigen invloed, voor reizigers
althans, op de passagiersvrachten gaan dit-
oefenen.
Het personentarief wordt dan:
1. op de stoomboot Zierikzee, van Zierikzee
naar Rotterdam en omgekeerd:
groote kajuit f 1.50, vroeger f 2.50
voorkajuit 1.1-50
2. op de stoomboot Zierikzee en op de Mid-
delburgsche booten, van Zijpe naar Rotterdam en
omgekeerd
groote kajuit f 0.75, vroeger 1.50
voorkajuit 0.50, hrs
De Zeeland en de Schouwen-Duiveland, onze
twee jongste isolement-verdrijvers, hebben nog
niet geopenbaard welke verwoestingen ze in de
passagiersvrachten willen aanrichten.
„Men" maar die denkt mogelijk aprh moi
les actionsverwacht dat beiden, evenals som
mige effecten, de dalende beweging zuilen voort
zetten.
St. Laurens, 31 Maart. Eene collecte ten
behoeve der Transvaalsche Boeren, alhier door
eenige ingezetenen gedaan, heeft 31.75 op
gebracht. Dit geld is aan de commissie te Mid
delburg overgemaakt.
In de gisteren gehouden openbare vergadering
van den raad van state, afdeeling voor de ge
schillen van bestnnr, zijn o. a. behandeld de
beroepen
Van den gemeenteraad van Middelburg, tegen
een besluit van ged. staten van Zeeland, waarbij
goedkeuring is onthouden aan een raadsbesluit
tot opheffing van een openbare lagere school in
die gemeente. Rapporteur-staatsraad mr. J.
Heemskerk.
Van den gemeenteraad van St. Maartensdijk,
tegen een besluit van ged. staten van Zeeland,
houdende regeling van de jaarwedden der onder
wijzers. Rapporteur-staatsraad mr. Verniers van
der Loeff.
'sKonings beslissing deelen wij later mede.
De St. Ct. bevat een staat van gewezen schepe
lingen en mariniers, voor wie bedragen uit Oost-
Indie zijn ontvangen, als aandeel in de opbrengst
van in 1874 op de kust van Atjeh buit gemaakte
vaartuigen.
Bij den minister van bianenlaudsche zaken is
van de te Kotta Radja (Atjeh) opgetreden com
missie tot het inzamelen van gelden ten behoeve
der noodlijdenden door den jongsten watersnood
in Nederland ontvangen een bedrag van 625.
De ambachtsschool te Rotterdam ving het afge-
loopen dienstjaar aan met 151 leerlingen. Bij het
einde van den eursns werden 31 leerlingen eervol
ontslagen en verlaten 9 andere de school. De
nieuwe cursus vangt aan met 149 leerlingen.
Prijzen of getuigschriften werden gisteren uit
gereikt aan timmerlieden, smeden, meubelmakers,
loodgieters, huisschilders, éen instrumentmaker,
éen lithograaf, éen metselaar, éen steenhouwer en
éen piano maker.
Aan het sparen hebben in den afgeloopen cur
sus 68 leerlingen deelgenomen, met een gezamen-
iijken inleg van 240.66. Aan 24 hunner ziju
tot aanmoediging kleine premiën toegekend, die
op hunne spaarbankboekjes ziju bijgeschreven-
Zij vertegenwoordigen reeds een bedrag van
749.54.
Volgens het Bat. Hbl. is een der heeren Boisse-
vain, u t Amsterdam, benoemd tot lid van de factorij
der Ned. Handelmaatschappij te Batavia in de
plaats van den heer Van Wijngaarden, die Indië
verlaat. Naar men verneemt, is de heer Boisse-
vatn in de laatste jaren in Amerika gevestigd
geweest en is deze benoeming geschied met het
Oog op de uitbreiding van de Amenkaansche
relatiën der factorij.
De wegens lichamelijke ongeschiktheid uit den
militairen dienst ontslagen sergeant J. W. Schutter
heeft zich tot de tweede kamer gewend, met
verzoek om pensioen. Volgens zijne mededeelingCu
was hij tot den 19on October 1880 gezond, doch
ziek geworden na een buitengewoon verinoeieuden
marsch, over een afstand van 1§ uur, van Arnhem
naar de Kemperheide, die in versnelden en loop
pas in minder dan een nur werd afgelegd. Dit
wordt door eenige andere sergeants bevestigd,
doch de hoogere autoriteiten hebben daarin geene
aanleiding gevonden om die ziekte te beschouwen
als „in en door den dienst ontstaan," zoodat 8.
zonder pensioen werd ontslagen. Verschillende
verklaringen worden nu door hem bij bet adres
gevoegd, waarmede hij hoopt de tweede kamer
van zijn recht te overtuigen.
Tot candidaat voor de betrekking van algemeen
secretaris der Mij. tot nut van 't Algemeen is ge
kozen te Leeuwarden, St. Auna-Parochie, Tiel,
Bols ward ea Akkram, mr. A. Kerdijk.
Te Gouda en Veendam, P. Brujjn.
Ook het dep. Haarlem, dat bij de eerste stem
ming met 16 tegen 15 stemmen mr. Kerdijk ver
koos, bracht thans 35 stemmen op den heer Bruijn
uit, tegen 18 op den anderen candidaat. Hetzelfde
is te Zwolle geschied. Groningen, Kampen en
eenige andere departementen zijn daarentegen op
mr. Kerdijk overgegaan, die daarenboven bij de
eerste stemming ruim 60 stemmen vóór was.
In verband met de sedert plaats gehad heb
bende invoering van het burgerlijk bestuur in
Atjeh trekkeu de volgende regelen in het mail
overzicht van het Algem. Dagblad de aandacht.
„Wij zijn nieuwsgierig te weten, of de reis van
mr. Der Kinderen naar Atjeh nog andere gevolgen
zal hebben dan de voorbereiding van een wet
boek. Nadert de tijd misschien, waarop het
plaats-rust van den veroverings-oorlog tot een
werkelijken vredestoestand zal kunnen overgaan?
Naar wij vernemen, is door den gouvernements
commissaris veel aandacht gewijd aan de vraag
naar eene behoorlijke ieorganisatie van het
inlandsch bestuur op Atjeh, tot opheffing der
feitelijke regeeringloosheid onder de inlanders.
De geheele inrichting van onze bezetting op
Atjeh is niet ontstaan volgens de eischen van
een gerege'd bestuur, maar volgens die van den
oorlog, dien wij gevoerd hebben. Waar de vijand
het ons vroeger lastig maakte, staat eene Denting.
Wel zijn eenige bentings, die bij de uitbreiding
onzer liuiën binnen ons gebied vielen, opgeheven,
ui ear nog altijd is ons systeem van bezetting
ingericht naar de eischen van steeds vooruit
geschoven liniën tegen een daarbuiten loerenden
vijand. Daarin zal vroeg of laat verandering
moeten komen. Iu stede van afaluitingsliniëu, die
toch de stroopeude benden niet afsluiten, zullen
centrale bezettingspuaten moeten komen, tot
handhaving der iulandsche hoofden, aan wie het
inlandsch bestuur eu de bewaking der veiligheid
ten slotte moet zijn -opgedragen. De wet der
traagheid of volharding doet zich in de verovering
en bezetting van Atjeh gelijk overal gevoelen, en
van het steeds in dezelfite richting voortgaande
militaire lichaam zelf' kan de stoot niet verwacht
worden, welke in die richting verandering moet
brengen."
Aan de beide Belgische kamers is een adres
aangeboden door 109 advocaten, ledeu van de
rechteriijke macht en ambtenaren van het open
baar ministerie te Geut, waarin, op daarin ont
wikkelde gronden, verzocht wordt de volgende
wettelijke bepalingen in te voeren
1. Wanneer iu ten strafzaak, waarin verschei
dene personen betrokken zijn, de rechtspleging in
het Nederlandsen wordt gevoerd, zal het openbaar
ministerie zich uitsluitend van die taal moeten
bedienen, indien zij door al de betichten verstaan
wordt, en een hunner zijne verdediging erin laat
voordragen.
2. De ambtenaren der gerechtelijke politie in
de Vlaamsche gewesten zullen hunne processen-
verbaal in het Nederlandsch moeten opstellen. De
vei klaring van eiken getuige of verdachte zal
worden opgeteekend in de taal, waarin hij ze
heeft afgelegd.
Prof. Buijs Ballot schrijft in het ütr. D.
Heden is mij de officieele tijding geworden,dat
de Vereenigde Staten deel zullen nemen aan de
internationale poolexpeditie in 188283 en twee
plaatsen bezetten Point Barrow en Lady Fran-
klin-Bay.
Daaruoor is dus die onderneming verzekerd en
zal het nu aau Nederland te beslissen zijn, of het
de middelen wil verschaften om iu Dickooubaven
waar te nemen.
Binnen kort zal ik nu tot dee1 neming daaraan
oowekken en hond ik mij reeds dadelijk voor
toezeggingen aanbevolen.
(Niels Gade. Andersen. Tasso.)
Eene buitengewone uitvoering zal Dinsdag den
5en dezer door de zangvereniging Tot Oefening
en Uitspanning alhier gegeven worden, op welke
een tot dnsver nier onbekend werk, Die Kreuz-
fahrer, van Niels Gade, ten gehoor© gebraeht
wordt. Eenige aanteekeningen omtrent den com
ponist, zijn werk en de stof welke bij ter muzikale
bearbeiding gekozen heeft, zullen misschien wel
gevallig zijn aan de muziekliefhebbers, die zeker
niet verzuimen zullen de buitengewone inspanning,
welke de vereeniging en haar directeur zich dezen
winter geven, met hunne belangstelling te beant
woorden.
Niels Willem Gade, in 1817 te Kopenhagen
geboren, behoort door zijne latere vorming tot de
Duitsehe muzikale wereld, die hem als een harer
hoogst geschatte levende meesters erkent. Toch
heeft hij, ondanks alles wat hij van Duitschland
overgenomen heeft, steeds iets eigenaardigs be
waard, dat aan zijne Deensche afkomst herinnert
en vooral od de werken zijner jeugd een bijzon
der kenmerk gedrukt heeft. Zoon van een instru
mentmaker, na eene vrij gebrekkige muzikale
opleiding door zijne ouverture Nachkldnje von
Ossian in 1841 bekend gewor deu en met een prijs
bekroond, werd hij door zijn kunstlievenden
koning iu staat gesteld zich do reizen verder
te ontwikkeien. Te Leipzig bevriend geraakt
met Meudelssohn, die den Deenschen kunstbroeder
met al de warmte vau zijn beminnelijk karakter
vooruit zocht te helpen, werd hij in 1844, na eene
reis in Italië, tot mede-directeur der Leipziger
Gewandhaus-conceiten benoemd. Na Mendelssohn's
dood volgde hij dezen op, doch vergat zjjn vader
stad niet, waar hij sedert 1848, met den titel van
professor in de muziek, eerst als kapelmeester
van den hof-schouwburg, later als directeur van
het conservatoire werkzaam gebleven is.
Door zijne instrumentale en vocale werken, zijne
ouvertures Nachklange von Ossian, lm Hochlani
en andere, zijne dramatische gedichten Co mala
Erlklnigs Tochter, Kalanus, Sioh, zijne kwartetten
en piano-compositiën, heeft hij in de schatting
der muziekbeoefenaars van alle natiën een der
hoogste plaatsen verworven.
Even als Kalanus en Sion, behoort Die Kreus-
fahter tot Gade's „cantates voor solostemmen,
koor en orkest." Een werk van den omvang
van een oratorium heeft hij niet geleverdzijne
opera Marietta bracht het nog niet verder dan
den schouwburg zijner geboortostad. Den tekst
van Die Kreuzfahrer had hij te danxen aan den
dichter Carl Andersen, die zich daartoe van
fragmenten uit Tasso's Verlost Jerusalem bediende.
Het is juist driehonderd jaren geleden, dat dit
grootste werk van den meest geliefden dichter
der Italianen voor de eerste maal te Padua ge*
urukt werd. Hij was een ongelukkig menscb,
Torquato Tasso. Door machtige vrienden, vorsten
eu kerkoversten, om zijn talent bewonderd en als
op handen gedragen, zag hij niettemin, tengevolge
eener zielsziekte, in zijne verbeelding niets dan
vijanden, benijUers en belagers om zich been.
Week en gevoelig van karakter, beging hij in de
ziekelijke opwellingen zijner ij verzucht en achter
docht, daden van drift en geweld, door welk©
zijne begunstigers genoodzaakt waren hem na
eens als een krankzinnige, dan wéder als een
misdadiger op te slniten of te bannen. Hjj stierf
in 1595, op zijn 51e jaar, te Rome aan eene
kwaailaaidige koorts, welke oorzaak was dat de
door kardinaal Aldobraudini, als eene laatste
bevrediging van zijn kunstenaarstrots, hem toe
gedachte dichter-kroning, hem ontging.
Voor dezen gevoelig en, met eene zoo levendig©
verbeelding begaafden dichter uit den bloeitijd
der Iialiaansche renaissance, was de eerste kruis
tocht, die de verovering van Jeruzalem tot doel
had gehad, eene als aangewezen stof. Leest
men de historische feiten van dezen kruistocht,
zooals ze door de kroniekschrijvers vermeld
worden, dan waant men reeds, nu eens eed
sprookje, dan weder een roman te vernemeni
Een Fiansch so.daat, Peter van Ainiens, die ds
deu dood zijner vrouw kluizenaar geworden was,
ziet op eene bedevaart naar Jeruzalem het Heilig©
Graf iu handen der ongeloovigen, en Palestina
onder hun heerschappij. Van toorn en schaamte
gloeiende, weet hij eerst deu paus en daarna alle
volken der Cnristeuheid door zijne predikiug tot
den kruistocht to bewegen. Met eon ontzaglijk
heir van ongeoefende, doch vurig geloovige kruis--
vaarders trekt hij opdoch ziet reeds in Hon
garije zijn leger te niet gaan. Daarna sluit bij
zich aan bij de kruisvaarders, die onder Godfried
van Bouillon in 1099 Jerusalem veroveren j wordt