N°. 69.
124e Jaargang.
1881.
Woensdag
23 Maart.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 5/m. franco 5,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daubh Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich enz.
Zij die zich vóör 1 April 1881 op
deze courant abonneeren, ontvangen de
nog ip dit kwartaal verschijnende nom
mers gratis.
Middelburg, 22 Maart.
Ter Neuzen, 21 Maart. Door bet zangge
zelschap Neuzens Mannenkoor is jl. Donderdag
avond alhier een concert gegeven, ten vocrdeele
der gekwetsten in de Transvaal, dat zuiver op
bracht ƒ190.70. Die gelden zijn gezonden aan
professor Harting, te Utrecht.
Wij herinneren onze lezers aan de collecte, welke
morgen (Woensdag) des middags tusschen éen
en drie uren, aan de huizen der ingezetenen van
Middelburg zal worden gehouden ten vooxdeele
der hulpbehoevenden in de Transvaal.
Blijkens een bericht in de N. Roti. Ct. van
heden wordt tusschen het Amsterdamsche en het
Utrechtsche Transvaal-comiié reeds overleg ge
houden omtrent de meest doelmatige besteding
der van alle zijden toestroomende geldelijke bij
dragen. Tot dat overleg zullen later ook de
elders gevestigde comités worden opgeroepen.
De giiten hebben reeds een aanzienlijk cijfer
bereikt eu nog is de beweging in dit opzicht
slechts in haren aanvang. Alle kans schijnt dus
te bestaan dat, ook indien de vijandelijkheden
niet meer hervat mochten worden, de middelen
aanwezig zullen zijn om, hetzij tot leniging der
gevolgen van den krijg iets van beteekenis te
doen, hetzij op andere wijze den Transvalere een
feitelijk bewijs te geven van de sympathie, door
hun dapperheid en vaderlandsliefde 'bij hunne
stamverwante broeders in Nederland opgewekt.
Wjj hopen dat ook de Middelburgsche Boeren-
vrienden zich daarin niet onbetuigd zuilen laten.
Ook het Vaderland dringt aan op nadere
inlichtingen omtrent de invoering van het burger
lijk bestuur in Atjeh en geeft, uit particuliere
bronnen, de volgende inlichtingen. Generaal Van
der Heijden is bij besluit van den gouverneur-
generaal van 11 Maart eervol ontheven van zijn
betrekkiug als gouverneur en militair bevelhebber
van Atjeh, onder dankbetuiging voor zijn bewezen
trouwe diensten. Het ontslag is dus niet geschied
op verzoek.
Generaal Van der Heijden had aan den gouv.-
gen. verlof gevraagd om zich naar Padang te
mogen begeven, teneinde den nieuwbenoemden
gouverneur-generaal, den heer 's Jacob, bij diens
aankomst aldaar te knnnen verwelkomen. Dit
is geweigerd.
In de gisteren namiddag gehouden zitting van
de kamer van koophandel en fabrieken alhier
werd besloten niet in te willigen het verzoek van
de kamer te Oldenzaal om aan een door haar
aan de tweede kamer gericht adres tot ondersteu
ning der rentenet adhesie te verleenen, op grond
dat met de behandeling van dat ontwerp reeds
is aangevangen.
Naar aanleiding van een van de kamer te
Dordrecht ingekomen verzoek om ondersteuning
van een door haar aan de regeering ingediend
adres betrekkelijk de zegelwet, stelde de voor
zitter de vraag of het wetsontwerp betrekkelijk
de zegelbelasting bij de kamer al dan niet een
punt van onderzoek zal uitmaken. Aangezien de
stemmen over deze vraag staakten en de stem
van den voorzitter eene beslissende was, is die
vraag ontkennend beantwoord; behalve de voor
zitter stemden de heeren Luteijn, B. A. Fokker»
Van Burg en Tak tegen.
Een van de kamer fe Gorinchem ontvangen
afdruk van een door haar aan de regeering inge
diend adres, betrekkelijk het wetsontwerp tot
verbetering der Eeulsche vaart, werd voor kennis
geving aangenomen.
Van de leden der tweede kamer die hebben
voorgesteld eene enquête in te stellen, betreffende
de exploitatie der Ned. spoorwegen, is een afdruk
ontvangen van bedoeld voorstel. Alvorens tot
de behandeling ervan over te gaan zal dit aan
de leden tér lezing gezonden worden.
Door de commissie voor de maand is rapport
uitgebracht omtrent het in hare handen gesteld
tarief van weegloonen. De strekking van dit
rapport, om aan den gemeenteraad te adviseeren
sommige loonen te verdubbelen en andere te
verhoogen, wordt door de meerderheid der kamer
niet gedeeld. Na discussie wordt besloten als het
gevoelen der kamer mede te deelen dat tegen dit
tarief geen bezwaren bestaan.
Omtrent het eveneens door den raad aan de
kamer om advies gezonden voorstel, betreffende
de opheffing der beurtveren, adviseert de com
missie en de kamer vereenigt zich ermede
het voorstel aan te nemen, aangezien de handel
er geen nadeel van zal ondervinden. Het toestaan
van vaste ligplaatsen aan de schippers die gere
geld op de gemeente varen, acht men zeer wen-
schelijk.
Eindelijk werd goedgevonden de commissie
voor de maand uit te noodigen rapport uit te
brengen omtrent de aan de kamer gezonden
adressen van de heeren Den Bouwmeester, Borsius
en Van der Lege, en Faro en Dhont, waarbij
eerstgenoemden verzoeken een der terreinen aan
de Oostzijde van het Walchersche kanaal in
eigendom te bekomen om daarop eene handels-
inrichting te stichten, met los- en laadplaatsen
voor zee- en binnenschepen enz., alles met
directe aansluiting aan den spoorweg, terwijl
laatstgenoemden eveneens aldaar terrein wen-
schen te koopen tot het maken van inrich
tingen tot berging en opslag van goederen.
De tentoonstelling van schilderijen van oude
meesters, ten voordeele der hulpbehoevenden duor
den watersnood, is gisteren voor't publiek geopend,
nadat zij den vorigen dag door Z„ M. den koning
en de koningin en door prins Frederik bezocht was.
Naar men van welingelichte zijde verneemt,
heeft het comité voor de Londensche vee- en
zuivel-tentoonstelling van Oct. 1880, een schrijven
ontvangen van een bekwaam, nauwgezet en actief
handelaar te Londen, over de Hollandsche boter.
Deze handelaar (Nederlander van geboorte)
schrijft o. a., dat men zich door de Denen heeft
laten overvleugelendat het Deensehe systeem
verreweg het beste is; dat de Hollanders dit nog
maar niet genoeg algemeen willen inziendat de
Hollandsche landbouwer met hardnekkige hal-
Btarrigheid zich vastklampt aan oude gewoonten
dat hij niet aarzelt met de boter te knoeien en
dikwijls den bodem van het vat met een kwali
teit vult, die meer op smeer dan op boter gelijkt-
De schrijver besluit met de opmerking: „Met ons
prachtig vee en onze bloeiende weilanden behoeven
wij in de boterproductie voor geene enkele natie
onder te doen, zoo de landbouwer zich slecbts
met hart en ziel op zijne taak wil toeleggen en
recht door zèe wil gaan."
Die brief heeft het comité niet opgenomen in
zijn reeds ingediend verslag aan den minister van
waterstaat, omdat men geloofde beter te doen,
dien brief niet in een officieel rapport op te nemen,
dewijl de handel eerder dient beschuldigd te worden
van knoeierij in zake boter dan de boerenstand
en de schurkeryen niet op rekening der boeren
moeten worden gesteld, maar op die der boter-
knoeiers-handelaren. Alle ingezonden boter van
de Nederlandsche inzending was puik te noemen,
eu het was moeilijk de beste er uit te zoeken,
maar dergelijke beste boter ziet nooit de markt.
HaarlCt.)
In een brief uit Den Haag in de Arnh. Ct.
wordt uitgerekend, dat de vergeefsche discussie
over de moties tot uitstel der behandeling van
't ontwerp betreffende de rentebelasting aan 81
De audiëntie van den minister van financiën zal
Donderdag den 24n dezer niet plaats hebben.
Bq de Mij. tot Expl. v. Staatsspoorwegen zijn
benoemd tot waarnemend ageut te Arnhem F. C.
Rose, chef de bureau aan de inspectie te Middel
burg; tot waarnemend chef de bureau aan de
inspectie te Middelburg: C. Walraven, eerste klerk
aldaartot stationschef te Bergen op ZoomS. K.
Sybrandi, stationschef te Buitenpost.
kamerleden ieder 11, dus te zamen 891 uren nati-
onalen tijd heeft gekost. „Wel moeten de leden
van de kamer met hun tijd geen raad weten, dat
zij zoo goedsmoeds, nutteloos een vierendeeljaar
zoek maken!"
Mevrouw de weduwe W. Storm, geb. Van der
Chjjs, heeft „namens vele Nederlandsche vrouwen"
een adres aan de koningin van Engeland gericht,
waarin verzocht wordt dat door een onpartijdige
commissie, door de koningin te benoemen, een
onderzoek moge worden ingesteld naar de oor
zaken van het verzet der Transvaalsche Boeren,
teneinde aldus tot een gelukkigen vrede of tot
eene scheidsrechterlijke beslissing te komen en
het bloedvergieten te doen ophouden.
Tot candidaat voor de betrekking van alge
meen secretaris der Mij. tot Nut van 't algemeen
is gekozen te Maastricht, Loehem, Giethoorn en
Abbekerk mr. A. Kerclijk. Te Schoonhoven,
Amsterdam, Steenwijk, Nieuwolda en Waterland
P. Brugn.
Door burg. en weth. van Amsterdam is een
prae-advies uitgebracht over de aanvraag om
terreinen achter het Rijksmuseum voor de alge
meen© koloniale en uitvoerhandel-tentoonstelling.
Een onderzoek, ingesteld naar de grondslagen
der onderneming en de kansen van welslagen,
heeft de volgende uitkomsten gegeven
dat de Ned. regeering geen geldelijken steun
zal verleenen, maar haar medewerking heeft be
loofd, zoowel als tussehenpersoon langs diploma-
tieken weg bij de buitenlandsche mogendheden,
als door zelf in te zenden;
dat voor de tentoonstelling, als financieele
onderneming, een Belgische firma als pachter zal
optreden, de gebouwen opricht en al de voor-en
nadeelen op zich neemt, onder controle der com
missie van uitvoering, behoudens een bijdrage
van 125.000
dat voor het welslagen ten minste 5000 inzen
ders moeten, meedoen; daartoe is een gebouw van
ten minste 6 j hectare (1/3 van Weenen 1873, 1/4
van Parijs 1878 en evenveel als Brussel 1880)
noodig, behalve de ruimte voor plantsoenen en
bijgebouwen, te zamen 20 H. A. grond.
De vraag, of er behoefte bestaat aan zulk een
tentoonstelling, meenen B. en W. aan de onder
nemers ter beantwoording te moeten laten.
De hoofdvraag is of de tentoonstelling zal slagen,
en dit hangt grootendeels af van de medewerking
van onze regeering en die van andere koloniale
staten. Onze regeering heeft wel geen geldelijken
steun, maar toch medewerking toegezegdwordt
ook die van anderen verkregen, kan de zaak
zoo doende een karakter verkrijgen, overeen
stemmende met de waardigheid van een der oudste
kolonale natiën, en mag men op grond daarvafl
van de onderneming verwachten, dat zij voor
Nederland gewenscht is, dan mag, naar de mee
ning van B. en W„, het aan de hoofdstad ge
vraagde offer worden gebracht.
Naar aanleiding van het liquideeren der Am
sterdamsche Stoomvaartmaatschappij, die na een
jaar lang wekelijks een stoomboot op Londen te
hebben laten varen, wat slechts f 7000 verlies
gaf en na die boot te hebben verloren, haar dienst
heeft opgegeven, vraagt het Nieuws van den Dag
„Is dan met onzen eenigen prins Hendrik het
ras der mannen uitgestorven, die geld overhebben
voor onze scheepvaart?
„Zijn er in Amsterdam geen Amsterdammers
meer? Stemt het niets reeds treurig, als men
nagaat dat er iu het afgeloopen jaar 120 schepen
onder Nederlandsche vlag zijn uit de vaart ge
raakt, terwijl er slechts twee, en dat nog wel in
Engeland, in aanbouw zijn
Door de reddingbooten der Zuid-Holl. Mij tot
Redding van Schipbreukelingen zijn, blgkens haar
jaarverslag, gedurende het jaar 1880 bij negen
verschillende gelegenheden pogingen tot redding
De reddingbooten van Brielle en Maassluis
ondergingen belangrijke reparatiën. Het gebouw,
waarin de reddingsmiddelen te Ter Heyde gebor
gen worden, verkeert in bouwvaliigen staat. Da
overige stations zijn behoorlijk onderhouden eh
in voldoenden toestand, zoomede de telegrafische
gemeenschap tusschen Ter Heyde, 's Gravesande,
Hoek van Hollanden Maassluis.
De maatschappij heeft voortdurend behoefte aan
veelzijdigeondersteuning. De. noodzakelijke uitbrei
ding en hot onderhoud van stations en reddings
middelen veroorzaken steeds grootere kosten,
terwijl de vaste bijdragen van recderijen en assu-
rantiemaatsehappijen bij de voortdurende vermin
dering en liquidatiën daarvan jaarlijks kleiner
worden.
Uit het fonds van wijlen mej. I. M. de Rarth
zijn in het afgeloopen jaar 38 weduwen of andere
betrekkingen van in de uitoefening van hun beroep
noodlottig omgekomen zeelieden met f 1595
ondersteund geworden. Ook dit weldadig fonds
blijft in de aandacht van weidenkenden aanbevolen.
De ontworpen Vereeniging voor locaal-spoor wegen
en tramwegen is gisteren te Utrecht tot stand
gekomen in eene vergadering, welke onder voor
zitterschap van den heer S. Hamelink, door de
heeren H. Boers, J. W. R. Gerlaeh en K. H.
Sehadd was belegd.
Het doel der vereeniging ishet belang dezer
vervoermiddelen en dat van het publiek te bevor
deren, en men zal trachten dat doel te bereiken
door onderlinge samenwerking en grondige behan
deling van de onderwerpen, welke door het be
stuur of do leden ter overweging worden aange
boden. De statuten werden vastgesteld en het
bestuur gekozen.
De contributie werd vastgesteld op f 10 voor
een belanghebbendeen op 25 voor eene
tramweg-onderneming.
Verscheidene maatschappijen en particulieren
zijn reeds tot het lidmaatschap toegetreden.
De heer D. W. Stork, uit Hengelo, een van de
grootste fabrikanten, en tevens een der jeng-
digste, uit Twente, hield Zondag avond eene
voordraeht in de Roiterdamscha afdeeling van
het Werkliedenverbond. Hg betoogde dat het, tot
verbetering van den maatschappelijken toestand
binnen de grenzen van het mogelijke, vooral
aankwam op samenwerking tusschen patroons en
werklieden. De pogingen der werklieden tot ver
krijging van het tienuurstelsel, van een werk
lieden-pensioen en van het algemeen stemrecht
keurde hij goed, mits men zich van dit laatste
maar niet alles voorstelde.
Duitschland h e e f t algemeen stemrecht, en
alles wordt er door éen despotiek man be^
heersekter worden wetten uitgevaardigd, die
lijnrecht in strijd zijn met de belangen van de
mindere standen. De werkman moet leeren ver
trouwen stellen in den werkgever; de werkgever
moet leeren zijn volk niet als knechten maar als
mede-arbeiders te beschouwen. Onderlinge be»
spreking is noodzakelijk tot voorkoming vau
valsche voorstellingen en tot verkryging van
sameuwerking. Spreker verhaalt hoe hg het met
zijne werklieden heeft aangelegd. Hij heeft hen
bijeengeroepen, en huu de inrichting, den gang
en den stand zijner zaak uitvoerig uiteengezet^
teneinde hun duidelijk te maken wat er was van
de onderstelling, dat er bg betrekkelijk gering
loon zoo ongergmd veel door de fabriek werd
gewounen. Hij heeft hen onder het oog gebracht
welke op dat oogenblik de gevolgen zouden
zijn indien zij zien niet wisten in te krimpen.
Hij heeft al de zoogenaamde geheimen zijner zaak
blootgelegd, en hen'daarbij als zijn gelijken be
schouwd. En hy heeft langs dien weg sulkë
goede uitkomsten verkregen, dat hij zijn voorbeeld
eiken werkgever ter navolging aanbeveelt; Men
moet zijne werklieden niet als louter machines
beschouwen. Het lichaam van den werkman kan
men koopen en zgn lichaamlijken arbeid tot
zekere hoogte controleeren, maar zijn geest moei
hij u vrijwillig schenken. Daartoe ia een prikkel
noodig, en die prikkel is veeltijds gelegen in zijn
eigen belang het eigen belaag opgevat in den
goeden zin des 1 woords. Direct en indirect zal
daardoor tevens het belang van den werkgever
zelf worden bevorderd. Volgt deze de gegeven -
wenken, dan zal de werkman beter, gestadiger,
oordeelkundiger werken. Hij zal met meer liefde
zijn plicht vervullen en degelijker arbeid iu
korter tyd leveren.
Het moet komen tot den toestand, waarin
de werklieden mede deelen in de winsten def
industrieele ondernemingen, nadat aan het
