n®. m.
124e Jaargani
1881.
Zaterdag
5 Maart,
NATIONALE MILITIE.
Le Chalet."
ZEEMILITIE.
Middelburg, 4 Maart.
Dit blad verschijnt dagelij ks.,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 5/m. franco 5,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 1-7 regels f 1.50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenlandde Compagnie générale de Publicité G, L. Daubb Cie. te Parijs Londen,. Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich enz,
FBXJXLIL.B'X'OlSr.
Een vertelling uit de leerjaren
van Adolphe Adam
MIDDELBIIRGSC
De burgemeester en wethouders van Middelburg;
Geiet op art 150 der wet op de nationale
militie van den 19en Augustus 1861, (Stbl. co. 72);
Gezien de ciroulaire van den commissaris des
koDings in deze provincie dd. 22 Februari 1881,
A no. "234, 3e afd. Provinciaal Uad no. 31);
brengen ter keunis der lotelingen dezer ge
meente van de lichting van dit jaar
dat zij, die verlangen bij de zeemilitie te
dienen, zich daartoe vóór den len April a. ter
gemeente-secretarie moeten aanmeldenen
dat verzoekschriften, om inlijving bij de zee
militie, gericht aan den minister van marine,
voortaan buiten beschikking zullen worden ge
houden, vermits de keuze uit hen die zich daar
voor aanbieden geheel is overgelaten aan de
officieren van de marine, met de overneming der
zeemilicieus belast.
Middelburg, den len Maart 1881.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ.
De secretaris,
J. W. DE RAAD, l. s.
Droeg dé gisteren in haast door ons beschreven
plechtigheid der inwijding van de nieuwe leer
school bij de rijks-kweekschool voor onderwijzers
alhier een hoog ernstig karakter, van meer fees
telijker) en vroolijken aard was de voortzetting
dier inwijding, tot welke gisteren avond te half
zeven weder eenige geöoodigden, dames en heeren
ditmaal, met het personeel der kweekschool, in
de gymnastiekzaal bijeen waren. De avond was
nu bestemd tot feest vieren en daartoe droeg
ieder, de kweekelingen in de eerste plaats, het
zijne by. Zang- en muziekuitvoeringen onder
leiding van den leeraar in de toonkunst, den heer
A. Lyseö, gymnastische oefeningen, bestuurd door
den leeraar in de gymnastiek, den heer G. Keyzer,
vervolgens, nadat men naar de teekenschool op
de bovenverdieping verhuisd was, op een geïm
proviseerd tooneel eene tooneelvoorstelling, kluch
ten en pantomimes, weder afgewisseld door koor
zang, volgden elkander op. Toen keerde men
naar de gymnastiekzaal terug, waar het een en
ander gereed gemaakt was om, na de voortdu
rende oefeniDg van spieren, longen en hersenen,
ook de maag wat te doen te geven. Dat „jon
gens" altijd jongens blijven, ook al dragen ze den
titel van kweekelingen en worden zij met het
ietwat meer deftige praedicaat „jongelui" aange
sproken, dat bewees de luide en hartgrondige
4
doos
Ernst P s s q u
II.
Op eek steen aan den weg zaten twee meisjes van
ongeveer twaalf en veertienjaar, armoedig gekleed,
met een portefeuille van glimmend, zwart leder op
den schoot, nieuwsgierig te bladeren in allerlei
beschreven papieren, teekeningen en platen, die
daarin lagen, terwijl een hoer, die erbij stond,
druk met de meisjes soheeu te onderhandelen.
Adam kwam nieuwsgierig naderbij en zag tot
zijn verbazing, dat die papieren in drie deelen
verdeeld, aanteekeningen en lange opstellen in
de Fransche taal bevatten. Die sierlijke, verlakt
lederen portefeuille kon onmogelijk aau die arme
meisjes behooren; zij moesten haar ongetwijield
op den straatweg gevonden hebben eu hij werd
in die meening bevestigd door den bot r, die in
het kanton Bern thuis hoorde en vloeiend Fransch
«prak, Hij vernam verder nog dat die porteleuille
toejuiching, waarmede de aankondiging dat er
beneden wat te eten gevonden zou worden, door
de tachtig bezitters van jongensmagen begroet
werd.
Na, de broodjes met vleesch waarop zij onthaald
werden, zouden spoedig verorberd zyn geweest,
als niet het programma nog een aantal nommers
had gedragen, waarvan er geen overgeslagen
mocht worden wilde men de inspanning, welke
ieder eraan besteed had, niet teleurstellen. Zoo
ging dus, onder het eten, het zingen, muziek-
maken en reciteeren voort. Terwilie van 't kunst
genot, zoude men ook niet gaarne het Air varié
voor viool, van De Bériot, voorgedragen door
den heer Lysen, evenmin ais de Serenade van Beet
hoven, met vier handen op de piano gespeeld,
of het mannen-quartet van vier heeren onderwij
zers der leerschool, gemist hebben.
Dsn moest er ook nog heel wat gezegd worden.
Wat men bij de plechtige samenkomst des mid
dags wel op het hart, maar niet zoo dadelijk op
de tong had, kwam nu als van zelf te voorschijn.
Den directeur, de ziel der kweekschool en niet
minder de ziel van dit feest, had men zijne
erkentelijkheid en toewijding te betuigen, te zeg
gen dat de goede woorden, des middagds oor hem
gesproken, weerklank gevonden hadden in de
harten zijner leeraren en kweekelingen. Den
inspecteur Moens, die ook nu weder, den geheelen
avond, aanwezig was en van ganseher harte
deelde in het pieizier van „zijn volkje," had men
te zeggen hoe het op prijs werd gesteld, dat door
zijn tegenwoordigheid op het feest der Middel-
burgsche kweekschool het zegel gedrukt werd der
instemming van den man, die, meer dan iemand
anders in Nederland, zeggen mag dat indien ons
volksonderwijs gebraont zal worden tot een
hooger trap van voortreffelijkheid, daarmede zijne
gedachte enwensch tot dauen geworden zijn. De
heer Moeas had daarvoor te danken in een dier
uit het hart gewelde eu rechtstreeks haar weg tot
het hart vindende ontboezemingen, waarvan hij,
meester van het woord en man van gemoed bij
uitnemendheid, het geheim bezit. Dan waren er
nog enkele aanvullingen noodig op het gesprokene
van den middag; het werk der bouwmeesters van
de school moest nog eens herdacht worden, al
was het alleen maar om den verslaggever van de
krant iu de gelegenheid te stellen eene onwille
keurige omissie te herstellen, toen hij wel de
namen der ingenieurs en aannemers schreef, maar
in de haast vergat die te noemen van den heer
V an Lokhorst, den bouwkundige aan de afdeeling
onderwijs van het departement van binneuland-
sche zaken, wien het grootste aandeel in het
ontwerpen der nieuwe gebouwen toekomt, alsmede
die der heeren opzichters Van Otterloo en Van
Wijngaarden, onder wier toezicht het werk is
uitgevoerd. Van de kweekelingen moest er een,
wel kou toebehooren aau de reizigers van een
postrijtuig, dat een uur te voren over denBrünig
naar Brienz was gereden. Dat was het rijtuig
met de drie Fransche heeren, dat Adam in Zun-
gern gezien had en het kon niet anders of die
moesten de portefeuille verloren hebben, liij deed
nu zijn best om de papieren van de meisjes te
krijgen, ten einde die aan zijne landgenooteu, die
hij te Brienz hoopte aan te treffen, te overhandi
gen. Maar daar verzette de boer zich tegen, die
datzelfde beoogde en zeker dacht er een goede
beiooning uit te halen. Een blank vijffrankstuk
dat Adam de meisjes bood, gaf den doorslag en
het gevondene werd hem gaarne afgestaan. De
meisjes snelden jubelend heen, maar de boer
raasde en vloekte toornig op den jongen man en
bedreigde hem met politie en gevangenis. Daarop
schreed hij met groote stappen voort, naar het
naast bijgelegen plaatsje, Biicnzwijler, om bij den
schout aangifte van het gebeuido te doen.
Adam lette niet op de dreigementen van dien
man; hij legde zorgvuldig de papieren iu de om
slagen, stak de portefeuille in zijn reistasch en
zette kalm zijn wandeling voort. Hij trok Brienz-
wijier door, zonder door iemand lastig gevallen
of ondervraagd te worden. De boer moest dus
zijn voornemen opgegeven of den schout niet
thn.S gevonden hebben. Adam ging ongehinderd
voort en kwam tegen den avond, na een mooie
ofschoon wel wat lange eu vermoeiende wande-
de oudste, komen zeggen hoe voor hen <dit feest
een onvergetelijke dag zal zijn en hoe de band
van gehechtheid en dankbaarheid, welke hen met
de kweekschool en met hun onderwijzers verbindt,
van nu af voor hen onverbrekelijk zal wezen. En
eindelijk diende er uit den boezem vaa 't publiek
nog wel een stem op te gaan om te getuigen
van den goeden indruk, door dit feest op allen
gemaakt die er deel aan mochten nemen en van
de blijde verwachtingen, met welke men de
kweekschool den thans geheel voor haar geopen-
den weg ziet opgaan, nu men heeft mogen zien
welk een geest van ernstig plichtbesef, van vroo
lijken levensmoed en van eendrachtig samenwer
ken allen bezielt, die aan haar verbonden zijn.
Dit alles werd gezegd, door wie doet er nu
niet toe. Wie er spraken, deden het niet om in
de krant te komen. Onze verslaggever zat er
ook niet bij om op te teekenen en te notulearen,
maar om, als vertegenwoordiger van het groote
publiek dat niet aanwezig kon zijn, zich te over
tuigen of dit eenvoudig feest, met kleine midde
len, doch door algemeene samenwerking gegeven,
werkelijk is geweest een opgewekt, een vroolijk,
een ongekunsteld feest van beschaafde en welop
gevoede jongelieden met hunne meesters. Dat
getuigt hij bq deze.
De klok van middernacht was reeds goed koud
toen het nog wat verkorte programma ten einde,
en, wat noodzakelijk gezegd moest worden, ge
zegd was. Toen kregen de kweekelingen verlof
om heen te gaan, met de vermaning om uaar en
in hun kosthuizen terug te keeren, even ordelijk
als zij hier bijeen geweest waren, en met de
herinnering dat den volgenden morgen te half
negen de leerschool en te tien uren de kweek
school de verzamelplaats moest wezen voor dege
nen, die aan de eene of andere dier scholen hun
dagtaak te verrichten hadden.
Men verwacht misschien van ons nog eene
beschrijving der gebouwen, welker inwijding het
hier gegolden heeft en over welke reeds veel, tot
in de hoogste vergadering des lands, gesproken is.
Wij zullen hierbij echter zeer kort en sober zijn.
Op bouwkundige kennis maken wij geen aanspraak,
maar hoe wij de gebouwen als leek, met een ge
woon gezond menschenverstand, beschouwen, wil
len wij hier niet verzwijgen.
In den tuin van het door het rijk voor betrekkelijk
weinig geld gekochte, prachtige huis in de Noord-
straat, waarvan de vertrekken, in den geest van
het geheel, op solide en gepaste wijze gerestau
reerd en voor leerzalen ingericht zijn, heeft men
een gebouw van twee verdiepingen gezet. Dit
bevat eene zaal voor muziek-onderwys en daar
boven eene andere voor het teeken-ouderwys der
kweekelingen; een gymnastiek-lokaal; voorts
vier lokalen beneden en even zooveel boven, voor
ling, gelukkig te Brienz aan. Hij behoefde niet
lang naar zijne landgenooten te zoekenwant in
het oude logement „Zum Biken" zag hy het hem
bekende rytuig op de binnenplaats staan en dus
zouden de heeren zich wei in huis bevinden. Met het
gevoel van een overwinnaar betrad onze jonge
vriend de gelagkamerwant hy was overtuigd
dat hy dien vreemdelingen een grooten dienst zou
bewyzen, door hun de porteleuille ter hand te
stellen. Hg wierp zijn reiszak, waarin die groote
schat verborgen was, op een stoel en daar het
vertrek ledig was en de drie heeren zich, naar
hy vernam op het meer bevonden, liet hij zyn
avondeten brengen; want hy was zeer hongerig
geworden. Doch nauweiyks stond het eten voor
hem, of daar vloog, juist toeu hy gretig wilde
toetasten, de kamerdeur, onder een groot lawaai
en geschreeuw open en hij zag eenige mannen
naar binnen stormen, terwijl een schorre stem riep:
„Daar zit hy, dat is de dief! Paki hem,
mannen! Hij moet de portefeuille, met al de
papieren en het geld nog in zijn ransel hebDen,
waarin hij die gestoken heeft, zooals ik met myn
eigen oogen gezien heb."
Het was de boer dien hij op den berg ontmoet
had, met den schout van Brienz wij Ier en twee
veldwachters. Hij had den schout niet dadelyk
gevonden; maar hem da.ma zooveel verteld van
die groote vondst en zooals uit zyn eigen woor
den bleek, erbij gemaakt dat er heel veel geld
de ongeveer 300 kinderen der leerschooleen klein
vertrek als wachtkamer voor de onderwyzers; een
paar woonkamers voor den concierge der kweek
school en eenige kleine dienst-lokalen.
De inrichting en uitrusting van al deze leer
zalen is zoo uitmuntend, ais ze in eene rijksschool,
welke tot model voor alle andere scholen moet
kunnen strekken, verwacht mogen worden. De
leermiddelen zijn van de beste soort. Da meu
belen, schoolbanken, kasten, borden, de lambri-
zeeringen, deuren, schoorsteenen, privaten, alles
in éen woord, is met de uiterste zorg en netheid
afgewerkt. Het geheel geeft een indruk van
groote doelmatigheid en soliditeit.
Blijkt die indruk in het gebruik juist, dan ge-
looven wij dat op dit gedeelte van het gebouw
niets aan te merken valt. Het rijk bouwt niet
voor enkele, maar voor zeer vele jaren. Moge
dus voor het oogenblik de rekening van den
bouwmeester misschien hoog wezen, dan kan het
geen meer dan onvermijdelijk noodig besteed is,
in den loop des tyds in duurzaamheid en minder
kosten van onderhoud goed gemaakt worden.
Al deze lokalen worden vereenigd door een gang
en twee trappen, welke ais een alleraardigst
staaltje van bouwkundig talent en vindingrykheid,
voortaan zeker eene plaats in de merkwaardigheden
van Middelburg en zelfs van Nederland zullen
innemen. Op de manier zooals, bij voorbeeld,
in 't kristallen paleis te Sydenham, het Alhambra
van Granada en andere beroemde bouw-wer-
ben in 't klein worden voorgesteld, heeft de
bouwmeester hier een kloostergang in miniatuur
willen maken. Wij weten wel, dat dit „oud-
Hollandsche" bouwstijl genoemd wordt en gebrui
ken het woord „kloostergang" dan ook niet met
eenige byzondere bedoeling, maar alleen omdat
deze uitdrukking het best onzen indruk weder
geeft. Bevolkte men deze trappen en gangen
met in bruine monnikspijen of in zwart-witte
nonnengewaden gekleede figuren, en nam men dan
een kykje op een der gunstig gelegen punten,
in de met antieke yzeren leuningen versierde
omgangen van de trappen, dan zou cie illusie vol
komen zyn. Een Bosboom of ander verdienste lyk
gewelventeekenaar, wordt deze studie met ver
trouwen aanbevolen. Misschien echter zullen, by
gebrek aan kloosterlingen, waaraan oqs goede
Nederland nu eenmaal niet ryk is, de frissche ge
zichtjes der kinderen van de leerschool, de slanke
gestalten der kweekelingen en de manneiyke figu
ren hunner meesters, ook wel effect maken. Aan
tegenstelling tusschen die personen en hun omge
ving, zal het althans niet ontbreken.
Ruim, gemakkelijk en vry helder verlicht, zyn
deze trappen en gangen buiten tegenspraak.
Kostbaar zyn zij, met al hun bij werk van steenen
van verschillende kleur, van tegeltjes, van fraai
bewerkte leuningen, van zware deuren met sier-
in de portefeuille was, dat de man niet anders
kon dan zich met twee veldwachters en den aan
klager op weg begeven om den zoogenaamden
dief te zoeken. De boer, die vreesde zyn beloo
ning misgeloopen te zyn, was zyn bedreiging maar
al te goed nagekomen.
De arme Adam ontstelde hevighij wilde tegen
die afschuwelijke beschuldiging opkomen, maar
de schout, een bejaard, bezadigd man, sneed al
zijn tegenwerpingen af, door hem op de porte
feuille te wyzen, welke de boer intusschen, zonder
veel plichtplegingen, uit zyn reistasch gehaald had.
Daar was het corpus delicti, daartegen viel
niets in te brengenAdam moest toegeven dat
hy het voor vijf franken van die meisjes gekocht
had, doch alleen met het doel om het aau de
eigenaars terug te geven.
De schout haalde bij die verzekering wel éérst
de schouders op; maar hij scheen toch geneigd
om den jongen man, die verder een goeden indruk
op hem maakte, te geiooven, toeu eensklaps de
boer met een schelle stem riep.
„Het geld is weg! het is er niet en toch
heb ik het met mijn eigen oogen ge«ien. Het
waren Fransche banknoten, ik zou er een eed op
kunnen doen."
De schurk had al de papieren door elkaar ge
haald en hield ze uu den schout voor, wiens ge
laat betrok, maar die zulk een aanklacht toch wel
diende te gelooven en op ijskouden toon hield bij
