W. 25. 124® Jaargang. 188L Maandag 31 Januari. Het onderwijs-debat. Dit blad verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per 5/m. franco f 5,50. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent. Advertentiën: 20 Cent per regel. Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1-7 regels f 4.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Hoofdagenten voor het Buitenlandde Compagnie générale de Publicité 0. L. Daube Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlyn Weenen, Zurich enz. Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL, Middelburg, 29 Januari. DDELBIIRG Er heeft in de eerste kamer ook een onder wijs-debat plaats gehad. Geheel zakelijk, en zich aansluitend aan de aanbevelin gen van den heer De Sitter omtrent het in acht nemen van zuinigheid bij het op- en in richten van rijksgebouwen, zou het geen ver melding vorderen in onze beschouwing der slotsommen van het kamer-debat, indien door de tegenstanders van het openbaar lager onder wijs uit het gesprokene geen gevolgtrekkingen gemaakt werden, over welke wij iets te zeggen hebben. In het verslag der afdeelingen was aanbe volen, alle noodelooze opdrijving van uitgaven te vermijden, ook teneinde de gemeenten, die ondanks de 30 pet. uitkeering, toch reeds hare onderwijs-uitgaven aanmerkelijkzullen zien stijgen, niet meer dan noodig te bezwaren. De xegeering had dit beaamd, als „een nuttige wenk voor de gemeentebesturen." De heer Pické kwam haar, in de openbare beraadslaging, van deze opvatting terugbren gen. De gemeentebesturen konden zelve wel beoordeelen wat zij doen moestenmaar de regeering moest hun het voorbeeld geven van zuinigheid, en door hare ambtenaren van het schooltoezicht niet tot onnoodige opdrijving aanleiding doen geven. Hij haalde, als een 'voorbeeld van te kostbare inrichting, de kweek en leerschool te Middelburg aan. Hij waar schuwde tegen de teleurstelling, welke de regeering zou ondervinden, indien zij zich voorstelde dat zij door de subsidiën, welke zij aan jongelieden voor opleiding aan kweek scholen verstrekt, alle hulponderwijzersplaat sen, op afgelegen dorpen, bezet zou krijgen. Hij beval haar daartegen het middel aan, dat in België aangewend wordt: bij het verleenen van subsidie eene overeenkomst te vorderen, waarbij de kweekeling zich verbindt gedurende een zeker aantal jaren zich beschikbaar te stellen voor hitlponderwij zersplaatsen aan open bare scholen, waar zich geen aspiranten voor aanmelden. Hij critiseerde verder eenige be palingen van het koninklijk besluit betreffende den bouw en de inrichting der scholen. De voorgeschreven ruimte achtte hij te groot. Houten "vloeren beschouwde hij, voor kinderen ten plat ten lande, die het grootste gedeelte van hun leven doorbrengen in woningen met steenen "vloeren, als niet noodzakelijk. Sommige voor schriften oordeelde hij te onbestemd en daardoor, in de hand van schoolopzieners, die niet tot zuinigheid gezind mochten zijn, aanleiding tot «verdreven eischen. De minister van binnenlandsche zaken ver klaarde zich dankbaar voor de ontvangen raadgevingen en beloofde ze, zooveel mogelijk, te zullen opvolgen. De kweek- en leerschool te Middelburg kost, ja, 138.000; maar zon der de persoon.ijke bemoeiingen van den mi nister zou ze f 179.500 gekost hebben. Ook de bepalingen van het koninklijk besluit van 80 Aug. 1880, ofschoon voor critiek vatbaar, zijn toch veel gematigder dan die, gesteld in het bekende rapport der staatscommissie. Valt er nti nog iets in deze voorschriften af te keuren, dan is dit veelszins het gevolg van verschil van gevoelen tusschen de paedagogen én hygiënisten zelve. Zoo zijn o. a. de steenen vloeren door niemand der geraadpleegde des kundigen in bescherming genomen. De minis ter zou echter niet nalaten, bij het beslissen hooger beroep pv$r de uitspraken der school* opzieners of inspecteurs, de beginselen van gepaste zuinigheid te betrachten, welke in 't belang der schatkist en in dat der gemeen ten, ook waar 't het onderwijs betreft, in acht behooren genomen te wordeD. Van die toezegging nam de heer Pické nog maals akte. „Een woord, zeide hij, door den minister in deze vergaderzaal gesproken, is een woord gericht tot alle gemeentebesturen en bovenal tot alle ambtenaren, die onder hem toezicht over het onderwijs zullen uitoefe nen. Dat woord, hier gesproken, zal overal gehoord worden en zoo zullen die ambtenaren weten, dat als zij zich schuldig maken aan overdrijving, zij in den minister een tucht meester zullen vinden." Hiermede liep het debat over het lager onderwijs af. Wat wordt daarin nu gezocht door hen, die voortgaan de wet van '78, ook na hare aanneming en invoering, te bestrij den Zij vinden er de bevestiging in van hetgeen door hen altijd voorspeld is gewordendat het openbaar onderwijs, onder de nieuwe wet, veel meer geld zou kosten. Zij beweren dat den voorstanders der wet, die op hun voor spellingen, toen het nog tijd was, niet verko zen te letten, thans de schrik om het hart slaat, nu zij zien waar de wet toe leidt, en dat „de oogen hun opengaan" voor hetgeen zij begonnen hebben. (Zie het Zuiden van 27 dezer.) Er is in deze voorstelling eenige waarheid en veel onjuistheid. Waar is het, dat het onderwijs meer geld gaat kosten; maar de geheele bedoeling der wet van '78 is niet anders geweest dan aan de openbare scholen, aan welke door de karigheid van vele ge meentebesturen het noodige onthouden werd, door den staat mede te doen betalen in de kosten en daardoor aan het staats-toezicht stem te geven in de uitgaven, te doen verstrekken wat haar toekomt. In dit opzicht kan er geen sprake zijn van teleurstelling en de geheele tegenstand, welke de herziening der wet van '57 jaren lang bij vele liberalen ondervonden heeft, sproot nergens anders uit voort dan juist uit het besef dat iedere herziening geld zou kosten. Als 't op betalen aankomt, begint men met, bij liberale zoowel als bij andere belasting schuldigen, op onwil en bezwaren te stuiten. Waar is het ook, dat nu de staat en zijne ambtenaren voor 't schooltoezicht aan 't werk gaan om de wet uit voeren, het blijkt dat in dezen tak van den staatsdienst, even goed als in alle anderen, gewaakt moet worden tegen overdreven ijver of verkeerde inzichten. Dat is de taak der Vertegenwoordiging en der openbare meening, en de heer Pické heeft niets anders gedaan dan hetgeen zijn ambtgenoot De Sitter op ander gebied deed, toen hij bij den minister erop aandrong dat deze, ook in de staatszorg voor het openbaar onderwijs, op de belangen der belastingschuldigen zou letten. Ook deze uitkomsten waren echter te voor zien en men moet al zeer geringen dunk van de scherpzinnigheid zijner tegenstanders heb ben, om te meenen dat hun voor eene zoo eenvoudige zaak eerst zoo laat „de oogen open" zouden gaan. „Staats-werk is duur werk" is een spreekwoord, waarmede de liberalen langen tijd, toen het beginsel van het laisser aller nog in zijn volle kracht, in eene andere richting, moest toegepast worden, tegen onnoo dige staats-bemoeiing opgekomen zijn. Het zou wel wonder zijn indien zij dat spreekwoord plotseling vergeten waren, nu het eene uitbrei ding der staatszorg betreft, tot welke velen hunner slechts met aarzeling, met tegenzin zelfs, zijn overgegaan, omdat gebleken was dat de noodzakelijkheid ertoe dwong. Daarop komt het aan en onze tegenstanders behoeven zich geen illusie te maken dat, in d i t opzicht, de oogen ons open zullen gaan voor het licht dat zij vermeenen te zien. Even als de ondervinding met de wet van '57 heeft geleerd dat aan de gemeentebesturen niet zonder hooger toezicht de zorg voor het open baar onderwijs kon overgelaten blijven, zoo had, lang voor dien tijd, de geschiedenis van het onderwijs geleerd dat, wanneer dit van particuliere bemoeiingen afhing, er in 't geheel niets van terecht kwam. In dit opzicht brengt schier iedere dag nog nieuwe lessen. Of weet men niet wat te Hoogeveen geschiedt Daar bestond vroeger eene bijzondere school der zeer talrijke Christelijk-gereformeerde gemeente, waar het onderwijs in streng kerkelijke richting gegeven werd, Die school verliep, lang vóór dat er van de wet van '78 sprake was, en de kinderen trokken of naar de openbare, of naar de Christelijk-nationale school. De beweging van '78 deed zich echter ook te Hoogeveen voelen en onder de ijverige bemoeiingen van een nieuwen Chr. gereformeerden predikant werd het plan opgevat om, naast de openbare en de „school met den bijbel," nog weder eene school te stichten, voor de Christelijk- gereformeerde gemeente. Heftige strijd werd daarover gevoerd, niet slechts tusschen de confessioneelen en de Christelijk gerefor meerden, maar in den boezem dezer laatsten zelve. Of het plan tot uitvoering komen zal is nog niet zeker, maar er wordt aan den eenen kant even ijverig voor gecollecteerd, als het aan de andere zijde heftig bestreden wordt. Of het onderwijs daaronder lijdt, behoeft men niet te vragen. Wanneer men zulke staaltjes van oneenigheid ziet in de zorg voor het onderwijs, tusschen twee richtingen die beide op streng orthodox standpunt staan, dan begrijpt ieder wat ervan komen zou wanneer die zorg geheel aan de bemoeiing van particulieren of van bijzon dere lichamen werd overgelaten. Daarom, en omdat gebleken is dat ook de gemeenten in dat opzicht niet deden wat het volksbelang vorderde, is de staat, de dure, maar onzijdige staat, met het werk belast. Ons aller belang brengt mede, toe te zien dat de „duurte" niet grooter worde dan, in 't belang van 't onderwijs, gevorderd wordt. Maar dat onze oogen voor eenig ander licht geopend zullen worden, daarop geeft ook het debat, in de eerste kamer gevoerd, niet het minste uitzicht, De spoorboot is heden morgen te 10 uren van Zierikzee vertrokken, kwam te 12 u. 30 m. te Yeere aan en is te 2 u. 30 m. naar Zierikzee teruggekeerd. Goes, 29 Jan. Door burg. en weth. is, na de beurs-commissie gehoord te hebben, bepaald dat de graanbeurs, met ingang van 8 Februari a., weder van half een tot half drie uur gehouden zal worden. Veere, 29 Jan. De Nederlandsche vice-consul te Margate heeft in een nader schrijven het treurig bericht van het vergaan der vischsloep Vrouw Clatina bevestigd. De geheele bemanning is omge komen, met uitzondering van den matroos Meule- meester, die waarschijnlijk morgen naar Arnemui- den, sijne woonplaats, terug zal keeren. Goes, 28 Januari. Het voorstel-Massee ten aanzien der Werkliedenvereeniging is, schoon door den voorsteller met warme overtuiging verdedigd, door den raad verworpen. Het debat kan in 't kort aldus geresumeerd worden. Het beginsel, waarop de vereeniging steunt, bleef onaangetasttrouwens de principieele quaestie werd door den heer Massee eeuigszins losgelaten. Hoofdzakelijk werd over de inwendige regeling der vereeniging beraadslaagd. Dat ten aanzien van dit laatste verbeteringen kunnen worden aangebracht, valt niet te loochenen. De hoofd-commissaris, het raadslid Den Boer, die de verdediging van het „gilde" op zich nam, was zelf van oordeel, dat eenige veranderingen wen* schelijk zijn. Dat echter sommige gebreken geen grond mogen opleveren om eene overigens nuttige instelling af te schaffen, ligt voor de hand,4Ü^ dat zij den heer Massee, na den val van zijn voorstel, aanleiding zullen geven om eene herziening der verordening voor te stellen, ligt minder voor de hand, maar wenschen wij in 't belang der vereeniging. Retrenchement, 28 Januari. Gisteren is alhier tot lid van den gemeenteraad gekozen de heer Pieter Brevet. Groede, 28 Januari. De collecte voor den algemeene commissie van den watersnood te Am sterdam, heeft alhier opgebracht f 315.40; van Christelijk- nationale zijde zijn buitendien ook nog gelden gecollecteerd voor eene bijzondere com missie ergens in Noord-Brabant; zoodat men het totaal voor deze gemeente op ongeveer f 400 kan stellen. Bath, 28 Januari Bij afgaand water komt er zooveel drijfijs van boven, dat de rivier er bijna geheel mede is bedekt en zelfs ontzaglijke schotsen op en over elkander kruien. Met den vloed is meer blank water te zien. Starenisee, 28 Jan. Het aantal deelnemers 'n de scboolspaarbank alhier bedroeg op l Januari jl. 87, met een tegoed van f 744.01. Gedurende het jaar 1880 werd terugbetaald 197.66, terwijl aan rente 27.031 werd bijge schreven. De hoogste inleg is f 44.50 en de laagste 0.28. De volksspaarbank telde op 1 Januari 25 deelnemers, met een kapitaal van ƒ819.814. Uit gehaald werd in 1880 ƒ114,904 en aan rente ƒ10.74. De hoogste inlegger had 450, de minste ƒ2 te goed. Door ingelanden van den Maagspolder is op verzoek eervol ontslag verleend aan J. Blok, als gezworen en aan A. Weijns als afgevaardigde voor het waterschap de Valkenissegeul, en tot beide betrekkingen benoemd M. Hooiaard te Krabbendijke. (ff. Ct). De opbrengst der watersnood-collecten is ge weest: te Heinken8zand f 135X24, te 's Heer Arendskerke 101.10 en te Wolfaartsdijk ƒ324.864. Wegens vergevorderden leeftijd heeft de secre taris der Mij tot Nut van 't Algemeenmr. P. M. G. van Hees, eervol ontslag uit die betrekking verzocht. Het hoofdbestuur heeft bij circulaire aan de departementen voorgesteld, dit ontslag te verleenen onder toekenning van pensioen, en in de vacature te voorzien door eene keuze uit het volgend drietal: mr. A. Kerdijk, directeur der rijks-postspaarbank te Amsterdam, W. J. van Gorkom, schoolopziener te Leiden en P. Bruijn, sinds 1877 onafgebroken werkzaam aan het alge meen secretariaat. Het hoofdbestuur heeft de departementen uit* genoodigd hunne besluiten uiterlijk op 1 Maarts, te willen mededeelen. Zwolle, 28 Jan. De jaar lij ksche algemeene vergadering der schippers-vereeniging Sehuttevaer zal Woensdag den 2 Februari alhier gehouden worden. De stichter, die dezer dagen in goede gezondheid zijn 83n verjaardag vierde, zal de vergadering als eere-voorzitter bijwonen. In plaats van het overleden bestuurslid de heer J. de Graaff is verkozen de heer D. J. H. van Tussenbroek. De St.-Ct. bevat de statuten van de vereeniging Nederlandsche vereeniging van gemeente-ambtenaren, gevestigd te Utrecht, ten doel hebbende het be vorderen van de belangen der gemeente-ambtena ren, waartoe in de eerste plaats behoort de oprichting te hunnen behoeve van een pensioen-, weduwen- en weezenfonds. Tot leden der vereeniging worden zonder ballo tage alle gemeente-ambtenaren in den uitgebreidsten zin des woorls toegelaten. Bij kón. besluit is ontbonden de staatscommis sie, ingesteld bij besluit Van 30 Januari 1878$ no 3, met dankbetuiging aan de beerenjbr. par.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1881 | | pagina 1