1880.
N®. 300:
123e Jaargang^
Maandag
20 December*
Middelburg 18 December,
Vereeniging van krachten.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
middelburgs™ courant
Dit blad vereohijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent,
Advertentlen: 20 Oent per regel!
Qeboorte-, Trouw-, Doodberiohten enz.: van 1—7 regels Z 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Hoofdagenten voor het Buitenlandde Compagnie générale de Puhlicité G. L. Daübe Cie. te Parijs Londen, Frankfort a. M., Berlijn Weenen, Zurich enz.
Bij deze oourant behoort een BIJVOEGSEL.
Het vraagstuk van de bestrijding der armoede
is in onzen tijd het onderwerp van velerlei ge
dachte nwisseling. Dit is niet te verwonderen.
De kennis der kwalen van ons maatschappelijk
leven, het besef dat daartegen middelen tot
herstel of leniging gezocht moeten worden,
teneinde te voorkomen dat ze een uitweg zoe
ken iu eene omwenteling, door een onzer minis
ters voor weipige dagen aangekondigd als de
geweldigste die ooit aanschouwd zou zijn,
dat besef is langzamerhand doorgedrongen tot
ieder, die zich met de dingen van staat en
maatschappij, deelnemend of aanschouwend,
bezig houdt. Er wordt soms beweerd dat de
armoede voortwoekert, dat iszich uitbreidt.
Het is moeilijk nit te maken of deze bewering,
zoo algemeen uitgesproken, voor een bepaald
land waarheid bevat. Maar ook al ware dit
niet het geval, al bleef de som der armoede,
in den loop der eeuwen, ongeveer even groot,
dan nog zou haar bestrijding, in onzen tijd
van openbaarheid, van algemeen en publiek
overleg over alle belangen des maatschappe-
lijken levens, onvermijdelijk meer dan ooit te
voren een onderwerp van onderlinge beraad
slaging moeten uitmaken.
Als vrucht dier gedachtenwisseling ontdek
ken wij een streven om, ook op dit arbeids
veld, de verspreide krachten tot éen geheel te
vereenigen. De heer J. H. C. Heyse beval
reeds voor een drietal jaren in zijn geschrift
over armverzorging, opgenomen in de toen
bestaande reeks van Stemmen over staatkundige
en maatschappelijke vraagstukken, eene navol
ging aan, op Nederlandsche leest geschoeid,
van het stelsel dat te Elberfeld gevolgd wordt.
Daar gaat alle armverzorging sedert 1852 uit
van de overheid, die voor iedere wijk der stad
een armverzorger uit de stemgerechtigde bur
gers benoemt. De vergadering dezer armver-
zorgers, benevens een comité onder voorzitter
schap van den burgemeester, beslissen over
aanvragen om onderstand voor de huiszittende
armen, bepalen of een behoeftige naar 't werk
huis of naar eene andere philanthropische in
stelling gezonden zal worden, voeren dus de
opperste leiding over de openbare weldadig
heid. De kosten worden uit de gemeente
belastingen bestreden.
De heer Heyse was met dit stelsel, voor ons
land, slechts in zoo ver ingenomen als het
nagevolgd kan worden met eerbiediging van
iet particulier karakter der liefdadigheid. Van
reglementeering en overheidszorg heeft men,
ten onzent, een ingekankerden afkeer. Hij
Wilde daarom, met behoud van de werkzaam
heden der burgerlijke armbesturen als politie
zaak, en dus uitsluitend in werk- en gasthuizen,
en met in stand houding der kerkelijke arm
besturen voor de verzorging van weezen en
gebrekkigen, alle verdere armenzorg en bestrij
ding van armoede in iedere gemeente toever
trouwd zien aan éene vereeniging van vrijwil
lig optredende particulieren. Deze vereenigingen,
nit een groot aantal leden samengesteld, over
Welke de taak van onderzoek en hulpverleening
verdeeld zonden worden, zouden het werk en
de inkomsten van alle thans bestaande kleinere
philanthropische instellingen in zich moeten
opnemen en, naar de schrijver meende te kun
nen aannemen, op algemeen vertrouwen en
medewerking mogen rekenen.
Er bestaat tegen dit en soortgelijke plannen
Van algemeene hervorming het bezwaar, dat
ze te zeer indruischen legen hesl
.den, gewoonten en liefhebberijen, welke, vooral
waar het werken der liefde geldt, met omzich
tigheid verdienen behandeld te worden. Tot
bepaling van het einddoel, waar men eenmaal
komen wil, zijn deze overwegingen nuttig;
maar als practische oplossingen der vraag, op
welke wijze de strijd tegen de armoede op het
oogenblik meer afdoende is te maken, verdie
nen de pogingen, op verschillende plaatsen
van ons land aangewend om de particuliere
philanthropic in éene richting te leiden en te
vereenigen, nog meer onze aandacht,
De vereeniging Liefdadigheid mar Vermogen
voor 5 jaren te Amsterdam onder bescherming
van Z. K. H. prins Hendrik opgericht door de
leden eener reeds beBtaande kleinere vereeni
ging, beoogt de bestrijding der armoede, vooral
door haar te voorkomen. Zij tracht dit doel te
bereiken door werkverschaffing, het verleenen
van tijdelijken onderstand, het bevorderen van
het schoolgaan der kinderën en het geven van
rentelooze voorschotten. Naar de behoeften van
ieder voor onderstenning aanbevolen gezin,
wordt onderzoek gedaan door eene commissie
van twee ledeningevolge hun voorstellen
wordt hulp verleend en omtrent den toestand
der ondersteunden maandelijks verslag uitge
bracht. Als grondbeginselen gelden lo geen
onderscheid te maken van geloofsbelijdenis of
overtuiging; 2o aankweeking van het besef,
dat ieder voor zichzelven behoort te zorgen,
zich niet mag verlaten op de mededeelzaamheid
van anderen, maar door eigen geestkracht en
ontwikkeling zijner vermogens zijne plaats met
eer moet trachten te vervullen. Samenwerking
tusschen het armbestuur en de verschillende
diaconieën of vereenigingen is het doel waar
het genootschap naar streeftdoch hoezeer het
op dezen weg reeds eenigen voortgang heeft
gemaakt, is het lieht te hegrijpen dat in eene
stad als Amsterdam, waar de liefdadige stich
tingen en vereenigingen zoo talrijk zijn en de
groote bevolking de controle zoo moeilijk maakt,
de uitkomst barer pogingen in deze richting
eerst na betrekkelijk langen tijd zichtbaar kan
worden.
Meer rechtstreeks vereeniging van krachten
in het werk der liefdadigheid heeft ten doel
het „bureau van informatie", voor een paar
jaren te Rotterdam opgericht, doch dat, zoo wij
ons niet vergissen, ofschoon voor den ingetreden
winter weder geopend, nog geen blijvend be-
bestaan heeft verkregen. Het inwinnen van
inlichtingen naar de behoeften van ieder gezin
omvat natuurlijk de kennis van den onderstand,
dien het op de eene of andere wijze reeds
verkrijgt. Zoodoende wordt het bureau van in
formatie van zelf een bureau van consultatie,
dat niet alleen opeenhooping van onderstand
op éen pnnt voorkomt, maar ook aan de lief-
dadig-gezinden, die iets doen willen, gelegenheid
verschaft om dit te doen met kennis van zaken
en met hoop op gunstig gevolg.
De beste uitkomsten in deze richting zijn
verkregen door de Kamer van Navraag, te
Enschedé opgericht en door dr. S. Cramer in
de Vragen des Tijds van November jl. be
schreven. Het is echter van belang, de aan
dacht te vestigen op de exceptioneel gunstige
plaatselijke omstandigheden, onder welke deze
inrichting werkzaam is. Enschedé is eene
gemeente van nog geen 10.000 inwoners, die
niet meer dan 300 hulpbehoevende gezinnen
bevat. De grootste bron van bestaan voor
gegoeden en behoeftigen is de arbeid in
fabrieken, waaruit gelijkheid van belangen en
bedoelingen, en gemakkelijke controle voort
vloeit. Particuliere liefdadige instellingen van
ouden datnm bestaan er bijna nietdaaren
tegen zijn er een aantal nieuwere inrichtingen
als fabriekschool, spaar- en voorschotbank,
ziekenfonds enz., die alle onder den invloed der
denkbeelden van onzen tijd tot stand gekomen
zjjn en onder welke gemakkelijk samenwer
king verkregen wordt. Eindelijk is de leiding
der zaken meest in handen van eenige toon
gevende personen en familiën, van wie de
meeste bronnen van arbeid uitgaan. Wat door
hen in 't algemeen belang besloten en verricht
wordt, en dat is veel, ondervindt bijna
geen tegenkanting, of overwint die, waar zij
zich vertoont, gemakkelijk.
Desniettemin verdient de Enschedêsche Kamer
onze aandacht, dewijl zij nagenoeg alles ver
wezenlijkt wat men op dit gebied verlangen
kan. Gelijk haar naam aanduidt, bedoelt zij
niets, anders dan 't geven van inlichtingen,
doch zij verkrijgt nog veel meer. Een bezol
digd commissaris doet onderzoek naar den
toestand der gezinnen, brengt verslag nit aan
't bestuur der Kamerhoudt een register waarin
alles omtrent de hulpbehoevenden wordt aan-
geteekend. Niemand, geen particulier of in
richting, verstrekt eenige hulp zonder daarvan,
met een ongeteekend briefje des noods, opgave
te doen aan den commissarisniemand ver
leent eenigen onderstand zonder zich overtuigd
te hebben van hetgeen het gezin, dat hij hel
pen wil, op andere wijze reeds ontvangt. Be
scheiden armen, die zich niet durven aanmel
den, worden opgezocht of kunnen, weder met
een eenvoudig briefje, aan de Kamer worden
bekend gemaakt. De Kamer beveelt hare
beschermelingen aan in de welwillendheid van
hen die goedgeefsch zijnschikt het hun niet
dan wendt zij zich tot anderen, maar, en
dit verdient de aandacht, nog nooit is 't
haar voorgekomen dat zij niet eindigde met
een goed hart en een open beurs te vinden.
De goede wil om het lot der door de fortuin
tnisdeelden te lenigen, is in overvloed aanwezig
het komt er slechts op aan dien te leiden en
daardoor lust en moed te geven om zich te
uiten.
De Enschedêsche Kamer is ook streng waar
het noodig is. Waar zij luiheid, spilzucht
of bedrog ontdekt, past zij het harde
geneesmiddel van 't onthouden van allen
onderstand toe. Als een diaconie of andere
instelling onwillig bleek om tot het alge-
meene doel mede te werken, dan zou zij
door haren invloed aan die instelling alle
bronnen van bestaan afsnijden. Hiertoe is zij
echter nooit moeten komen, doch zij zou er
niet voor terug gedeinsd zijn want, gelijk dr,
Cramer schrijft: „Het zedelijk belang der ar
men moet het zwaarst wegen en daarvoor is
alles beter dan ongeregelde armenzorg en
gemis aan samenwerking.
Hoe verschillend ook de omstandigheden
elders mogen zijn, toch verdient het voorbeeld
van Enschedé, wat de grondbeginselen aangaat,
overal navolging. Men moge meer voortbouwen
op bestaande inrichtingen, men moge genood
zaakt zijn met deze meer rekening te houden
dan de Enschedêsche fabrieksheeren behoefden
te doen, hun beginsel van gemeenschappelijk
handelen zal door niemand, die zich met
armenzorg bezig houdt, gewraakt worden. Ook
daarin verdient zij navolging, dat hun inrich
ting een voorbeeld is van eenvoudige samen
stelling. Vergaderingen houdt zij bijna niet,
commissiën ot sub-commissiën kent zij niet,
brieven of staten schrijven doet zij niet, ja zij
heeft niet eens een reglement Dat moge iets
onbegrijpelijks zijn voor een genootschap-lievend
Nederlander, wanneer er zooveel goeds mede
gesticht wordt als te Enschedé geschiedt
behoort men te beproeven of men het ook
zoo niet kan.
geb. te Middelburg, en J. A. F. van den Honte
Willems, geb. te Middelburg. Vier candidaten
trokken zich gedurende het examen terng.
Het examen is afgeloopen.
Z. M. stoomschip Samarang, dat volgens de
jongste mailberichten gernimen tijd vast zat op
de riffen van Licoepang, nabij de Noordkust van
Celebes, en aan welks behoud door sommigen
reeds gewanhoopt werd, is naar wij vernemen
weder afgebracht en blijkt niet zvraar beschadigd
te zijn.
Bij de afdeeling ütrecht van de Vereeniging
t. b. v. fabrieken handwerhsnyverheid is in
overweging om aldaar op kleine schaal een
„kantwerkschool" op te richten. Het groote ver
bruik van Fransche en Belgische kanten deed den
wensch ontstaan, om dezen tak van nijverheid,
die door vele Nederlandsche vrouwen en meisjes
met voordeel zou kunnen uitgeoefend worden,
hier te lande in te voeren. Alvorens nadere
voorstellen te doen, heeft het bestnnr een com
missie van onderzoek benoemd.
In 1880 rverden langs het kantoor Hansweert
naar Belgie uitgeklaard 1199 mosselschuiten, waar
mede 71940 ton of 7194000 kilo mosselen werden
uitgevoerd. De raiddelprijs bedroeg ƒ2.50 per
ton, zoodat de waarde van het uitgevoerde f 179.850
De commissie benoemd voor het afnemen van
de examens van apothekersbediende heeft heden
aan twee candidaten eene akte van bevoegdheid
uitgereikt, zijnde de heeren A. A. D. vanDolder,
Z. M. de koning en de koningin zullen Dinsdag
een bezoek brengen aan de koningin van Zweden,
in het AmsUlhotel te Amsterdam.
Ook de kroonprins van Zweden wordt tegen
DinBdag te Amsterdam verwacht voor 8 dagen.
De koningin van Zweden wordt in Maart a.
andermaal te Amsterdam verwacht tot bet doen
eener na-kuur bij dr. Metzger, ter volkomen ge
nezing harer, reeds vijf jaren geduurd hebbende
kwaal.
consuls. Erkend en toegelaten als ccjsnl van
Oostenrijk-Hongarijo te Batavia, de heer P. F.
W. Pels.
legee. Bepaald dat in den loop van het jaar
1881, voor den tijd van vijfjaren zullen worden
gedetacheerdbij het leger in Ned. Indie, do
kapitein M. Jorissen, van het 8e, en de le luit.
P. E. Mulder, van het 2e, en H. L. Le Maire,
van het 3e reg. int. en bij het leger hier te lande,
de na te noemen officieren der infanterie van het
leger in Ned.-Indie, alsbij het 8e reg. inf., de
kapitein J. A. Vinkbij het 2e reg. inf., de le
lnit., A. J. Visseren bij het 3e reg. inf., de le
luit. Gr. A. Hansen.
Op de als naar gewoonte slechts door een klein
aantal leden bijgewoonde algemcene vergadering
der Vereeniging tot wering van Schoolverzuim te
Middelbntg, werd gisteren avond de begrooting
voor 1881 in ontvang op f 1075, behoudens enkele
memorieposten, en in nitgaaf op f 799, dus met
een goed slot van f 276 geraamd. Dewijl ten
vorigen jare het goed slot 640 bedroeg, is de
financieels toestand der vereeniging niet verbeterd,
waartegen echter het door haar gesticht wordende
nut ruim opweegt. Hoe meer belooningen wor
den uitgekeerd des te lediger de kas wordt, maar
hoe meer ook het doel wordt bereikt.
De aftredende bestuursleden, deheerenF. G. de
Liefde, J. C. Worrell, J. J. Worrell, F. Ermerins,
dr. F. P. J. Sibmacher Zijnen en J. Vermeulen
werden alle herkozeD.
De door de vereeniging aangewende middelen
om het schoolverzuim tegen te gaan leveren steeds
verblijdende gevolgen op.
Door het bestuur werd het denkbeeld ter sprake
gebracht of het niet wenschelijk zon zijn, over de
leerlingen, die na voldoend eind-examen de schooi
verlateD, van wege de vereeniging een soort
patronaat nit te oefenen, om te voorkomen dat
zooals helaas steeds te veel gebeurt die
leerlingen door de ouders worden geëxploiteerd,
dus geen ambacht kiezen en op later leeftijd
daarvan wrange vruchten plukken. Men wenschte
zoowel ouders als kinderen op te wekken tot hei;
