N». 159.
2ïJe Jaargang-,
Donderdag
8 Juli.
1D0ELBUR0SCHB
Uit blad versohijnt dagelijks,
mei uitzondering van Zon- en Feeetdagen,
Prys per 3/m. franoo 3,50.
Afzonderlijke nommere zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 1—7 regel8 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote lettere worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijnj Weenen, Zurich euz.
Middelburg, 7 Juli.
Het eerste nommer van het Volksbladhet or
gaan van Volksonderwijs in zijne gewijzigde ge
daante, is verschenen en begint, met eene schets
van wat, nu de strijd om de school eerlang
door do invoering der nieuwe schoolwet eeu
ander tijdvak zal intreden, het streven van
Volksonder wijt moet wezen. Daar dit betoog
ons van meer dan speciaal belang voorkomt,
laten wij het iu zijne hoofdtrekken hier volgen.
In de eerste plaats wordt Volksonderwijs ver
dedigd tegen het verwijt van eene staatkundige
vereeniging geworden te zijn en het onderwijs,
van een maatschappelijk en opvoedkundig vraag
stuk, tot een staatkundige quaestie gemaakt te
hebben. De openbare school vooruit te brengen,
was altijd het doel der vereeniging en alleen
omdat daartoe herziening der wet van 1857 nood
zakelijk was, zag zij zich genoodzaakt het staat
kundig strijdperk binnen te treden. Maar zelfs
in den tijd toen hare agiteerende werkzaamheid
het krachtigst was, heeft zij, door nauwkeurige
onderzoekingen naar den toestand van het lager
onderwijs in vele gemeenten, door het bevorderen
der algemeene belangstelling in de school, door
het verspreiden van beter inzicht in do opvoed
kundige beteekenis en het maatschappelijk belang
der volksschool, aan hare oorspronkelijke bestem
ming krachtig gearbeid.
Thans, nu de wet van 1878 tot stand is geko
men, kan Volksonderwijs zijn agiteerend karakter
voor een goed deel vaarwel zeggen, ofschoon
hot zijn ideaal nimmer uit het oog mag verliezen
van aan de beginselen der vereeniging volle
dige toepassing, vollediger dus dan in die
wet het geval is, in de wetgeving te ver
schaffen. Maar in de jongste algemeene vergade
ring is het reeds, onder algemeene instemming,
uitgesproken dat voortaan het streven dor vereeni
ging moet zijnde verbeteringen, door de wet van
'78 in de regeling van 't lager onderwijs gebracht,
zoo spoedig mogelijk in werking te doen treden;
terwijl zij daarnevens zich tot t*ak stelt
deelneming aan het werk der volks-opvoeding,
aankweeking van het opvoedend karakter der
school en bevordering der samenwerking tusschen
school en huisgezin.
Wordt hiermede gezegd dat Volksonderwijs
zijne politiek-agiteerende werkzaamheid voorgoed
vaarwel zegt? In 'tminst niet; in de eerste
plaats wordt aan de afdeelingen de wet niet ge
steld en blijven deze vrij om te doen wat haar
naar de plaatselijke omstandigheden on belangen
wenschelijk voorkomt. Maar bovendien zou zulk
een verzekering kwalijk strooken met de volhar
ding, waarvan de kerkelijke partijen blijk geven.
Tegenover haar onverdroten propaganda blijft
waakzaamheid plicht. En mocht haar ijveren
leiden tot dreigend gevaar voor de openbare
school, dan zal dit door vernieuwde krachts
inspanning moeten worden gekeerd. In dit
opzicht is de veieeniging niet ongelijk aan
een volk, dat tot ontwapening zijner legermacht
besluit, maar bereid en in staat is weder
strijdvaardig te wordenzoodra het door
oorlogsgevaar andermaal onder de wapenen wordt
geroepen. Zij legt haar wapenen af, maar ver
roesten laat zij ze niet. Zij bergt en onderhoudt
ze in het tuighuis; en in afwachting van den
tijd, dat het wellicht noodig zal blijken ze ander
maal te voorschijn te halen, wil zij aan de meer
productieve werken des vredes haar krachten
wijden.
Het Volksblad bevat al dadelijk een bewijs dat
de vereeniging, waarvan 't het orgaan is, haar
oog niet van het staatkundig terrein afwendt,
door in hetzelfde nommer eeDe critiek te leveren
op de houding der tegenwoordige regeering tegen
over de veel vertraagde invoering der schoolwet.
Die invoering, zoo was in de wet zelve be
paald, zou bij koninklijk besluie worden vast
gesteld; waarom heeft de minister haar dan nu
weder afhankelijk gemaakt van voorafgaande
aanneming der credietwet door de staten-generaal?
Hierdoor wordt de strijd met de kerkelijke partijen
zonder nut of noodzaak heropend en, al schijnt
kans op afstemming niet groot, toch weder de
invoering aan vertragiug bloot gesteld. Nu de
minister eenmaal tot dien omslachtigen weg be
sloten wa3, had intn echter van hem mogen
verwachten dat hij met den meest moge lijken
spoed daarop zou zijn voortgeschredenmaar in
stede daarvan gebruikt hij drie weken tot het
stellen eener memorie van antwoord, waar in
hoofdzaak niets anders in wordt gezegd dan dat
de minister het eens is met hetgeen door de ver
dedigers van het wetsontwerp reeds is aangevoerd.
Toch is die invoering, met 1 November reeds,
van geen geriug gewicht te achten. Vooreerst in
't belang der karigst bezoldigde onderwijzers,
wier inkomen dan reeds met dien datum op
't wettelijk. minimum gebracht zal worden. Maar
dit is zeker niet het eenige en zelfs niet het
gewichtigste voordeel. Van grooter beteekenis is
het, dat de aanstelling van het schooltoezicht niet
tot het volgende jaar behoeft te worden verdaagd.
Doch nog meer dan op t ij d i g e, komt het
aan op goede benoemingen. De regeling
van het schooltoezicht behoort ongetwijfeld
tot de zwakke deelen der wet; maar ook bij
een gebrekkige organisatie kan het schooltoezicht
krachtig zijn, zoo men slechts goede kenzen weet
te doen. Mannen, die het openbaar onderwijs
van harte zijn toegedaan, bezield met lust en ijver
om de wet in milden geest toe te passenmannen
van de practijk, die niet opgaan in schrifturen
en paperassen, maar een open oog hebben voor
de behoeften van het werkelijke leven; mannen
met kennis van schoolzaken, maar van uniyerseeie
kennis tevens, wier blik niet tot de schoolwereld is
beperkt, maar die door studie en levenservaring
niet slechts in naam doch ook in werkelijkheid
boven het onderwijzend personeel staan, uit
zulke mannen moet het schooltoezicht worden
samengesteld, opdat de wet van 1878, die toch
reeds groote leemten en gebreken heeft, in de
toekomst voor ons vaderland geen ramp maar
een zegen worde.
In eene heden gehouden vergadering van de
advocaten bij de rechtbank te Middelburg, is de
raad van toezicht en discipline aldus samenge
steld deken de heer mr. W. C. Borsius, leden de
heeren mrs. J. H. de Laat de Kanter, W. A. van
Hoek, F. J. Brevet, J. G. de Witt Hamer en W.
Polman Kruseman, secretaris.
Naar wij vernemen zal aan het vroeger mede
gedeelde plan om alhier een schietwedstrijd te
houden met de leden der dd. schutterijen van
Vlissingen, Goes en Zierikzee geen uitvoering
gegeven worden.
Te Vlissingen, waar de dichter Jacobus Bellamy
den I2en November 1757 geboren werd, zal
Maandag den 12en dezer zijne nagedachtenis ver
eeuwigd worden door de onthulling van een ge
denksteen in den voorgevel van het huis, waar
zijne ouders woonden en hij het eerste levenslicht
zag. De heer Joh. Dyserinck zal bij die gelegen
heid eene feestrede uitspreken en daarna zal in
het raadhuis eene tentoonstelling geopend worden
van voorwerpen, op Bellamy's kort, maar voor
onze letterkunde zoo belangrijk leven betrekking
hebbende. Men weet dat hij reeds op 29jarige
leeftijd, den Hen Maart 1786, te Utrecht overleed.
Bij Kon. besluit van 2 Juli 1880, n° 29, is
opgeheven het ontvangkantoor der dir. belast.,
invoerr. en ace. te Koewacht c. a., zoo als het
thans bestaatmet behoud van het kantoor van
expeditie en laatste visitatie, volgens art 2 van
Zr. Ms. besluit van 4 Juoi 1864 (Slbl. n° 45)>
aldaar gevestigd, hetwelk tevens is aangewezen
om te worden waargenomen door een commies
ontvanger.
Bij hetzelfde besluit zijn de gemeenten Koe
wacht, Overslag en Zuiddorpe toegevoegd aan het
kantoor der dir. belast., invoerr. en acc. te Axel
cterwijl de gemeente Zaamslag van dit laatste
is afgescheiden en toegevoegd aan het ontvang
kantoor der dir. bel., invoerr. en acc. te Ter
Neuzen c. a.} onder voortdurend beheer van den
tegenwoordigen titularis D. A. van Wolframsdorff.
Tevens is J. L. de Weille, thans ontvanger
der dir. bel., invoerr. en acc te Koewacht c. a.t
benoemd tot ontvanger dier middelen te Axel c. a.
De minister van financien maakt bekend, dat
door den heer mr. C. J. Pické, burgemeester van
Middelburg, eeae som van f 275 in 's rijks
schatkist is gestort, wegens teruggave van de
helft vau het hem over het tweede kwartaal 1880
toekomend wachtgeld als oud-iaadsheer in het
voormalig provinciaal gerechtshof van Zeeland.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der cor
respondentie naar Ned. Indie door middel van
het stoomschip Drenthewaarvan het vertrek uit
Botterdam op 10 Juli a. is bepaald.
De brieven enz. beboeren op den dag van ver
trek van het stoomschip, uiterlijk 's morgens voor
10 uren te Botterdam aangekomen te zijn.
De audiëntie van den minister van koloniën zal
op Vrijdag, 9 Juli, niet plaats hebben.
Gisteren avond werd te Amsterdam de alge
meene vergadering der Vereeniging tot afschaffing
van sterken drank gehouden. Het woord werd
gevoerd door ds. Brouwer, als voorzitter, de
heeren Schuller, Fabius, d'Engelbronner en J.
Heemskerk Az. Allen betuigden hun ingenomen
heid met het door de regeeriug ingediend wets
ontwerp tot beteugeling van het drank-misbruik.
Men was echter algemeen van oordeel dat het
nog door amendementen versterkt en verscherpt
behoort te worden. Ook was men het daarover
eens, dat ook de beste wet niet teweeg kan brengen
wat de vereeniging wenscht; maar dat daartoe
bet geweten, de levendige overtuiging van het
volk vereischt wordt.
Uit naan? der vereeniging werd een telegram
van dankbetuiging voor den door de regeering
gedanen stap, aan Z. M. den koning gericht.
(N. qt.)
Uit Brussel wordt medegedeeld, dat het Z. M.
den koning der Belgen behaagd heeft, in verband
met het tot stand komen van de conventie be
treffende het kanaal van Ter Neuzen naar Gent,
enz., de volgende Nederlanders te benoemen of
te bevorderen in de Leopoldsordetot komman-
deurs, de heeren J. G. W. Fijnje, raad-adviseur
voor de zaken van waterstaat en spoorwegen bij
het departement van waterstaatN. T. Michaëlis,
directeur voor de spoorwegenJ. F. W. Conrad,
hoofdingenieur van 's rijks waterstaatW. A.
Bibbe, administrateur der generale thesaurie bij
het departement van financiëntot officieren, de
heeren: mr. C. J. E. graaf van Bylandt, referen
daris van het departement van buitenl. zaken
W. T. Koster, referendaris bij het departement
van waterstaat enz.G. van Diësen, hoofdingenieur
van 's rijks waterstaat in Zeelandtot ridder, den
heer C. B. Schuurman, ingenieur 3e kl. te Ter
Neuzen.
Amsterdam, 6 Juli. In de heden gehouden
jaarvergadering van de Nederlandsche Handel My is
een niet bijzonder gunstig verslag uitgebracht
over het afgeloopen boekjaar. Ofschoon de toe
stand van den handel over 't geheel verbeterd
was, hadden de resultaten der operatiën daarmede
geen gelijken tred gehouden.
De twee gecedeerde suikerfabrieken, de drie
koffielanden en de tabaksonderneming te Edi
werkten met verlies, evenzoo andere ondernemingen.
Te zamen genomen was het resultaat der cultuur
ondernemingen uiterst teleurstellend. Op de winst
en verliesrekening der factory te Batavia van
uit» Juni 1879 komt dan ook een post van éen
millioen gulden voor verlies en afschrijving op
cultuurondernemingen.
Het in 1878 te New-York gevestigde agentschap
werkte reeds vrij gunstig, een zuivere winst van
f 37.000 werd genoten.
De productie der plantage de Resolutie in
Suriname was zeer aanzienlijkde bevolking
bestond uit 835 hoofden, waaronder 636 Chinee-
sche- en Indische immigranten en 199 geemanci-
peerden. De gezondheidstoestand is zeer bevre
digend. Niettegenstaande de groote productie is
het geldelijk resultaat ongunstig, tengevolge van
den buitengewoon lagen middelprijs der producten.
Door de wet tot bevordering van den aanvoer
van vrije arbeiders is een eerste stap gedaan tot
verbetering van den toestand der kolonie; maar
zij kan dan alleen nuttig werken, wanneer zij
zóo wordt toegepast, dat op minder bezwarende
voorwaarden dan voorheen immigrauten-aTbeid te
verkrijgen is. In bet eerste jaar vau werking
zal dit niet het geval Lijnhet aandeel derplan-
ters iu de kosten is daarvoor te grooteerst dan
wanneer de koloniale regeering tot de overtui
ging komt, dat snelle aanvoer van arbeidskrach
ten op groote schaal bij minder drukkende
voorwaarden mogelijk is, zal dit het geval zijn.
De winsten bedroegen iu totaal f 2.366.0J0de
verliezen totaal ƒ562.000, saldo winst ƒ1.834.900.
liet dividend wGffXrQÜQfëf 50 per aandeel vau
1000 vastgesteld.
Het verslag werd zonder discussie goedgekeurd
door de vergadering, op welke door 27 aandeel
houders 899 heele en 3 halve aandeden vertegen
woordigd waren.
Benoemingen en besluiten.
consuls. Bij kon. besluit is aan den heer F.
S. Hamel, gewezen consul-generaal dor Nederlan
den te Elmlua, thans op wachtgeld, opgedragen
het Nederlandsch consulaat te Bangkok (Siam)
tijdelijk waar te nemen.
notarissen. Benoemd tot notaris binnen het
arrondissement Groningen, ter standplaats de
gemeente Groningen, mr. B. van Roijen, candi-
daat-notaris, thans burgemeester dier gemeente.
hoogek ondebwijs. Voor het studiejaar 1880
-1S81 benoemd tot rector-magnificus aan de
rijks universiteit te Leiden, dr. T. Zaaijer; te
Utrecht, dr. P. de Jong; te Groningen, mr. H. E.
Moltzer.
GENEESKUNDIGE DiENSï. Bij kon. besluit zijn
de heeren drs. J. W. Kleinenhammans, praktisee-
rend geneesheer te Schaephuysen (Pruisen), en
G. A. Ingenohl, praktiseerend geneesheer te Vluyn
(Pruisen,) voor den tjjd van vijl jaar, benoemd tot
off. van gez. 2e kl. bij het leger in N. I.
Onderwijs.
Tot leeraar in de natuur- en scheikunde aan
het gymnasium te Zutfen is benoemd dr. B. C.
Goudsmit.
Kunstnieuws.
De koninklijke militaire kapel van het regiment
grenadiers en jagers vertrok heden ochtend uit
Den Haag om eene kunstreis te doen naar
Almelo, Zwolle, Sneek, Zutfen en Deventer.
Heden middag kwamen alhier per barge een
60tal leerlingen der Christelijke Zondagschool
van Vlissingen aan, vergezeld van hunne onder
wijzers en onderwijzeressen. Na een wandeling
door de stad gemaakt te hebben, werden hun in
de school in de Gravenstraat eenige ververschingen
aangeboden, en vertrokken zij vervolgens per
barge naar Veere.
Heden middag is een zesjarig knaapje, dat zich
met spelen op de in de Heerengracht alhier liggende
balken vermaakte, te water geraakt en met veel
moeite gered. Door doeltreffende hulp mocht bet
gelukken den knaap, die reeds bewusteloos was,
zoover bij te brengen dat het koud bad waar
schijnlijk geeu ernstige gevolgen hebben zal.
Volgens beschikking van den minister van
waterstaat enz. is aan de spoorwegmaatschappij
MechelenTer Neuzen vergunning verleend, om
het paardenspoor van de stationsloskade naar de
Oostsohutkolk te Ter Neuzen in stand te doen
blijven.
Zondag jl. had te Terschelling eene plech
tigheid plaats, welke bijna eenig in ons land zal
zijn. Het was ter gelegenheid van een eeuwfeest
en wel van een wachthuis 1 De vreemdelingen,
die dit eiland in de laatste jaren bezochten, herin
neren zich ongetwijfeld het vervallen schuurtje,
dat aan het einde van de haven staat. Dat ge
bouwtje, in 1680 gebouwd, in plaats van dat
hetwelk in 1666 was afgebrand, diende reeds 200
jaren lang den eilanders tot wachtplaats op de
postschuiten en tot schuilplaats voor den regen.
Hadden er strandingen plaats, ze werden daar
besprokendie klachten had kon daar luisterende
ooren vinden; die hulp noodig had vond ze daar
die in huis geen vuur had kon zich daar ver-
