he:
ill!
il
11
If
De gasquaestie te Brussel.
N«: ii3
Middelb
.i I;
II f I
I
'|i|
'fff
laatste Trots Conies, Een paar keeren waagde hij
zich aan het tooneel, doch hij was daarmede niet
gelukkig. Dramatisch talent ontbrak hem geheel
de gave van opmerken en ontleden, door eene
machtige verbeelding ondersteundwas zijne
grootste kracht. In den stijl was bij een onge
ëvenaard meestersommige bladzijden van hem
behooren tot het schoonste en merkwaardigste dat
niet slechts in de Fransche, maar in eenige taal
geschreven is. Zijn invloed op de letterkunde van
zijn land was buitengewoon en deze alleen is
voldoende om hem tot een meester van den hoog-
sten rang te stempelen. De enkele boeken die hij
schreef, zijn de school geweest waarin achtereen
volgens Ernest Feydeau, de gebroeders Goncourfc,
Alphonse Daudet en Emile Zola, om slechts
de meest bekenden te noemen, de kunst van
het realisme geleerd hebben.
Een oordeel uit te spreken over zijne werken
valt ons moeilijk, dewijl ze zoo weinig in onzen
smaak vallen. Misschien moet men Franschman
zijn om in de macht en den kieuren-rijkdom van
Flaubert's stijl zóóveel genot te vinden, dat men
uit bewondering daarvoor, datgene wat hinderlijk
en stuitend is over 't hoofd kan zien. Wij moeten
echter bekennen dat onze weerzin voor Flaubert
nooit de walging bereikt heeft die Zola's boeken
bij ons opwekken. Zooals bet met ieder meester gaat,
is het ook hem gegaan: in zijne gebreken, in
zijne minst aantrekkelijke eigenschappen heeft hij
de meeste navolgers gevonden. Flaubert, door
het voorbeeld en de studie van zijn vader, door
de waarnemingen welke hg sedert zijne vroegste
jeugd aan de ziekbedden van een hospitaal
gemaakt had, zelf een halve geneeskundige en
door zijne studiën een physioloog, begon met
van een roman een physiologiseh betoog te maken.
Zij die na hem gekomen zijn gelooven geen roman
meer te mogen schrijven, waar niet een bloedlucht
als in een snijkamer, een vleeschwalm als in een
slachterij, een vischstank als op de markt, een
groentereuk als in een kelder, of ook een parfum
als eigen is aan het lichaam en de kleederen eener
vrouw, uit de wereld waar men zich parfumeert
en blanket, uit opstijgt. Het is mogelijk dat deze
kunst die der toekomst ismaar ons veroorzaakt
zij nog slechts afkeer en schijnt zij in strijd met
al wat wij ooit geacht hebben tot de eischen en
bestanddeelen der ware kunst te behooren.
Flaubert is echter, evenals ieder wegbereider
en profeet, dikwijls onjuist en onbillijk beoordeeld,
dralen met mijn voornemen om Holland en Parijs
te bezoeken, waar ik zooveel zou vinden, waaraan
ik mijn eigen smaak kon toetsen. De behoefte om
naam te maken en iets te beteekenen in de wereld,
maakte mij zelfzuchtig genoeg om het verzoek
van mijn vriend af te slaan, terwijl ik mijzelven
heel in het geheim moest bekennen, dat mijn
angst om de gravin te ontmoeten, niet geheel
zonder invloed was geweest op het vasthouden
aan mijn besluit.
Elke brief dien Leonard van zijn moeder, van
Cecile of van Clamor ontving, stoorde mijn ge
moedsrust. Ik kon niet werken wanneer ik las
hoe Cecile op haar levendige wijze beschreef hoe
lief Dora er in den rouw uitzag; hoe zij evenals
een vermoeid kind zich alles liet welgevallen en
hoe zij toch somtijds de opmerking maakte dat
Dora den graaf niet betreurde als den man, door
wiens dood al haar levensgeluk verwoest was.
„Haar huwelyk", schreef Cecile, „is voorzeker
vreedzaam en gelukkig geweest, want hij had
zulk een edel, beminnelijk karakter eu zij mist
hem blijkbaar zeer, maar ik kan toch de gedachte
niet van mij afzetten dat zij op haar twintigste
jaar haar eigen hart nog niet geheel kent. Zij
heeft den graaf geen liefde toegedragen, zooals do
onze, dat is Clamor geheel met my eens. Daarvoor
was zij veel te jong en daar zij zoo schoon en
rijk is zal de generaal haar voorzeker nog een
^weede, even schitterend huwelijk zien doen als
Reeds dadelijk willen wij erop wijzen dat, wat
men ook tegen zijne richting moge inbrengen,
eene beschuldiging van lichtzinnigheid of van dorst
naar roem of voordeel niet tegen hem opgaat.
Van zijn vader had hij rijkdom en een algemeen
geëerden naam geërfdbeiden kon hij door zijne
opzienbarende boeken wèl verliezen, doch behoefden
ze hem niet te bezorgen. Dat hij wist wat hij
wilde en bedoelde, bewijst de ernstige en nauwgezette
arbeid en voorbereiding, die hij aan zijne romans
wijdde. Zijn leven was onberispelijk, al zijne
vrienden hielden van hem, aan het woelige en
blinkende Parijsche leven nam hij weinig deel.
Zulk een man voor te stellen als een die schandaal
bedoelt en noodig heeft, gaat niet aan.
Velen veroordeelen hem uit huichelarij, om
daardoor een misschien reeds verbeurden roep
van preutschheid en nauwgezetheid te herwinnen.
De politie van het tweede keizerrijk, die zoovele
walgingwekkende schandalen onder hare oogen
toeliet en zooveel diepe, met het vernis der
schitterendste weelde bedekte verdorvenheid te
beschermen had, voelde zich in hare kieschbeid
gekrenkt toen Madame Bovary als feuilleton in de
Revue de Paris werd opgenomen. Zij vervolgde
den schrijver wegens outrage h la moralemoest hem,
na eene schitterende pleitrede van den advokaat
Séuard, zien vrijspreken en zijn boek, tengevolge
van dit proces, eene populariteit zien verwerven
die het anders misschien nooit bereikt had.
Anderen spreken kwaad van Flaubert zonder
hem goed te kennen. Het Handelsblad schrijft nog
heden, om toch vooral het gebeurde met Madame
Bovary als een gewichtig bezwaar tegen den
schrijver te doen geldendat de Revue de Paris
„in het niet zeer preutsche Parijs" vervolgd werd
omdat zij den roman had uitgegeven, „met weg
lating der gemeenste bladzijden".
Dit is onjuist. De redactie der Revue was met
de éenige coupuredie zij zich veroorloofd had,
bijzonder onhandig geweest. Dit was de beschrij
ving van zekeren rit, door Emma Bovary met
haar vriend Léon in eene gesloten vigilante door
al de straten en wijken van Rouaan gemaakt.
Wat op dien rit voorviel wordt echter met geen
enkel woord beschreven, al is het dan ook voor
den lezer volstrekt niet twijfelachtig. Men leest
alleen dat de vigilante den ganschen dag door
Rouaan reed, tot groote verbazing van den koetsier
eu van de Rouaansche leegloopers, die maar niet
begrijpen konden wat voor hartstochtelijke lief-
het eerste» Misschien komt er nog wel eens een
vorstelijk personaadje, die hem schadelooB stelt
voor zijne teleurgestelde verwachtingen ten opzichte
van Clamor. Verbeeld u hoe deftig ik dan zou
spreken vanmijn zwager, de vorst die en die
Ik ben het geheel met den generaal eens, alleen
een vorst is goed genoeg voor Dora!"
Dat klonk alles heel opgewekt en aardig, maar
voor mij had het een andere beteekenis en ik
wist daardoor waarheen ik gaan moest en waarheen
nietzoodat ik in den nazomer aan den Rijn
afscheid nam van Leonard en vol ijver en studiezin
naar Nederland vertrok. Het klimaat, het land,
de menschen en de schilderijen alles beantwoordde
aan mijn verwachting. Ik had goede aanbevelings
brieven, werd in aangename kringen opgenomen,
trof oude kennissen aan en was zeer tevreden dat
ik mijn plan had doorgezet. Doch toen de trek
vogels in groote zwermen naar het zuiden begon
nen te vliegen bekroop mij een gevoel als of ik
met hen mede moestwant uu waren deVonMarvilles
ook daar, waar die vogels heen vlogen en waar
ook ik heen kon, als ik wildeIk bleef
echter aan het werk.
Zoolang het helder en zonnig was vertoefde ik
in den Haag en ging van daar naar Antwerpen,
waar ik nog veel meer kon leeren; maar toen de
nevelen mij verhinderden om het grootste gedeelte
van den dag bezig te zijn en de zon gelijk een
bleeke maan aan den hemel stond, toen de sneeuw,
hebbers van het rijd vermaak daarin toch konden
zitten* De redactie van de Revue, die verplicht
was geweest, op het uitdrukkelijk verlangen van
Flaubert, in eene noot aan te teekenen dat op
deze plaats een stuk was uitgelaten, bracht juist
hierdoor de preutsche politie op het spoor. Men
stelde zich voor dat in dit gedeelte iets ver
schrikkelijks moest staan en vond zich niet weinig
teleurgesteld toen Flaubert's advocaat, in zijn
pleidooi, de gecorrigeerde drukproef voorlas. Toen
moest men erkennen dat dit de nuchterste blad
zijde van het geheele boek en zeker in geen enkel
opzicht te vergelijken was met de wulpsche
voorstellingen, die men in den Jocelyn van La-
martine, in de Notre Dame de Paris van Victor
Hugo, in de werken van Mnsset, Mérimée en
andere meesters der Fransche romantiek en
dichtkunde aantreft.
Toch noemt het Handelsblad dezen zelfden
Lamartine en Victor Hugo onder de „dichters en
kunstenaars, die het ideaal eerden en omhoog
wezen
Flaubert valt niet in onzen smaak en wij
gelooven dat iemand, die zijne verbeelding rein
en zijn smaak zuiver houden wil, zich de lezing
der romans van de realistische en naturalistische
school ontzeggen moet. Maar wij gelooven ook
dat een Nederlander, die zijne lectuur aan deze
eischen toetsen wil, bijna de geheele Fransche
roman-letterkunde en poëzie van den nieuweren
tijd ongelezen moet laten. Plaatst men zich
eenmaal op haar standpunt, dan is aan Flaubert
de naam van een harer groote meesters niet te
betwisten.
De stad Brussel exploiteert hare eigen gasfa
briek, doch heeft verschillende aanbiedingen van
particulieren ontvangen om de fabriek over te
nemen, welke door den gemeenteraad aan eene
commissie van zeven leden zyn toevertrouwd om
daarop advies uit te brengen. Vier der aanbie
dingen werden met eenparige stemmen afgekeurd,
terwijl ook de vijfde slechts in de oogen van
drie leden der commissie genade vond. De min
derheid, welke vooral met het plan was ingeno
men, wijl de aanbieders zich bereid verklaard
door rook en stof in een vuile grijze korst veran
derd, huizen en straten bedekte, toen kwam het
verlangen naar de heldere kleuren, de warme zon
en het heerlijke klimaat van Italië bij mij op en
de herinnering deed mij dat alles veel meer
waardeeren dan ik gedaan had terwijl ik het genoot.
Ik kon mij levendig voorstellen hoe Clamor en
Cecile, arm in arm, door de. schoone tuinen van
den Monte Pincio wandelden! Ik kon in een paar
dagen bij hen zijn, als ik wilde, ik kon aan de
zijde van Dora wandelen en getuige zijn van de
bewondering die zij alom verwekte. Wanneer
ik wilde!
Maar ik bleef werken, want ik wilde vergeten.
Wat vergeten? niets dan een kinderdroom, een
oogenblik van opgewondenheid, een dwaze hoop
Ik was geen knaap meer toen ik naar Holland
ging, ik had mijn zevenentwintigste jaar bereikt
en moest dus in allen ernst die dwaze droomen
vergeten en ik deed het; Ik schreef in langen
tijd noch aan mevrouw Von Marville, noch aan
mijn vriend, op gevaar at van lomp te schijnen.
De toekomst moest mij rechtvaardigen en ik
trachtte mijn tijd zoo nuttig mogelijk te besteden.
Ik bleef een jaar in Holland en twee jaar te
Parijs en bracht het zoover als ik het met
mijn aanleg brengen kon. Mijne schilderijen
vonden aftrek; ik kreeg meer bestellingen dan
ik af kon, verdiende meer geld dan ik noodig
had en had schik in mijn leven, Parijs beviel mij
hebben tot een nader onderzoek of nog niet
voordeeliger voorwaarden voor de stad zouden
te maken zijn, heeft hare zienswijze in eene
afzonderlijke nota by het rapport gevoegd.
De aangeboden voorwaarden zijn de volgende
De concessionaris neemt de fabriek over van de
stad met het materieel van de fabriek en van de
straatverlichtinghij verkrijgt het gebruik der
bestaande leidingenhet recht om voor zijne reke
ning nieuwe aan te leggen en te onderhouden, en
het recht om ieder ander stelsel van verlichting
in te voeren. Hij verbindt zich om de stad baat
te doen vinden bij iederen vooruitgang der weten
schap op het gebied der gasproductie voor ver
warming en verlichting, en tevens om ieder ander
systeem van gas verkrijging in te voeren dat
goedkooper zal gebleken zijn dan het steenkolen-
gas, nadat zulk een stelsel onder gelijke voor
waarden van exploitatie drie achtereenvolgende
jaren in eene stad van 300.000 zielen is in toepassing
gebracht.
De concessie zou 50 jaren durenterwijl de
concessionaris zou gemachtigd worden om eene
maatschappij met een kapitaal van 20 millioen
franken op te richten.
De concessionaris betaalt aan de stad, in ter
mijnen, 15 millioen franken. Gedurende de eerste
zes jaren betaalt hij haar jaarlijks fr. 600.000.
Later geuiet de stad de helft van de zuivere
winst, die overschiet als er vijf percent van het
maatschappelijk kapitaal en de aflossing voor
eventueel te sluiten leeningen (voor uitbreiding
enz.) betaald zijn.
Het gas zal voor particulieren 18 centimes de
kubieke meter kosten in plaats van, zooals thans,
20 centimes; voor door de stad gesubsidieerde
inrichtingen 8 centimesterwijl de straatverlichting
niet aan do stad zal berekend worden.
Over dit voorstel zon eergisteren in den Brussel-
sche gemeenteraad eene discussie plaats hebben»
doch het was te laat geworden en de zaak staat
bovenaan op de agenda voor de volgende ver
gadering.
zeer goed, ik schepte behagen in de Parijsche
levenswijs en was een geposeerd man geworden
toen Leonard, lang nadat Cecile gehuwd was, ook
voor eenigen tijd naar Frankrijk kwam.
Een ieder die oprecht met zich zeiven en
anderen omgaat zal moeten bekennen dat
het een groote voldoening is, om aan iemand die
ons arm en onaanzienlijk gekend heeft, te toonen
hoever wij het gebracht hebben in de wereld. Dit
gevoelde ik behalve de vreugde van het wederzien,
toen ik Leonard in mijn fraai ingericht atelier
ontving en in mijne sierlijke woning bracht. Het
zag er nu heel anders bij mij uit dan in dat
ledige vertrek te Berlijn, dat met een klein
slaapkamertje mijn geheele woning uitmaakte Ik
had er drie dubbel pleizier in wanneer de fransche
meesters, met wie ik mijn vriend in kennis bracht,
mij met een hartelijk „Eh! bonjourmon cher I"
verwelkomden. Wanneer Goupil mij vroeg of ik
niets voor hem had en wanneer uit de wijze
waarop ik overal ontvangen werd, bleek dat de
naam „Kronan" goed aangeschreven stond, al
klonk hij ook wat hard in een Franscben mond,
dacht ik Leonard heeft mij niet eens
thuis gezien, op het plein van het slot, met mijne
groote laarzen en dien ellendigen langen jas
{ff or dl vervolgd
GEDRUKT BIJ DE GEBROEDERS ABRAHAMS
TE MIDDELBURG.
Mil
IQ
Af!
Hoofdi
Met het oog ofl
der Grand Central Bi
het materieel der ExJ
uitgebreid. Eenigel
bereids besteld.
Ofschoon oorsprong
Pulmann-restauratieil
vang van den zomeq
Venlo in dienst te
eerst iets later kunn[]
Vllsslngen, 13|
van de daartoe aal
gisteren de proef toe
zeegat gedaan met
bestemde stoom vaar]
maatschappij de &c|
vaartuig voldeed
eischen. Heden zal j
stoomschip, op dezej
Tevens is men
vier torpedovaartuij
marine.
Bittbem, 13
tie van den nienwbl
gemeente, de heer IJ
plaats. De al Ier we
op gerichte eerepoori
ken illuminatie gave
beid, waarmtde de
door de ingezetenen i
Het reeds vóór i
deelde bericht van
J. SDijder gevraag|
eu Vrouwepolder,
Het is aangevraagd
In een in het Zui
de elfde vergadeiii
lingsverbond vindenW
dier bijeenkomst her
gereformeerde gemi
eetzaal werd here ca
iemand, die de le
ge meensch&ppelijke|
onverwacht teleur!
lokaal krijgen. F li
der kerk met kleec
gedekt, een 32tal|
schoven en de ma!
wijze plaats.
Wij denken er 1
_JFETJ]
36.
Een roman uit
FAN1
TWINTIG
Mijn omgang mi
een groote omkeer f
onwillekeurig kwal]
altijd weer terug oJ
laten had; ik ko
vertellen zonder
boven kwam en
verlangen in mij ojj
melijk mijn weldoi
mÜ ging en die liej
dat de lompert,
"was te hulp gekon
®iet verdiend had.
Op zekeren dag
de Boulogne wande|
2ou vinden om meti
jfaadelfzij zooals vil
