Benoemingen en besluiten.
Onderwijs»
Kerknieuws.
Marine en leger.
Kunstnie uws.
Rechtszaken.
Koloniën.
éMiWbt "WttüfyU».
bij jongelieden, en de verstandelijke ontwikkeling,
waaraan steeds hooger eischen worden gesteld,
afbreuk doet aan het gemoedsleven en den zede
lijken vooruitgang; maar hij meende dat er veel
meer nadeel was te duchten van de vrienden,
zich noemende waarachtige vrienden van de leer
van Jezus en men ook van hen kon zeggen, „de
hemel beware mij voor mijn vrienden, voor mijn
vijanden zal ik zelf zorgen."
Wie waren nu die vrienden
Aan de eene zijde de Koomsche clericalen met
syllabus, encycliek, index, onfeilbaarheid, onbe
vlekte ontvangenis, het heilige hart van Jezus,
Lourdes en Salette.
Maar aan de andere zijde de protestantscho
confessioneelen met scholen met den bij bel, Cathe-
chismus geloofsartikelen eigen-onfeilbaarheids-
geloof, en last not least vrije universiteit op
gereformeerden grondslag.
Eigenaardig sluit zich daarbij aan het in de
meeste bladen medegedeelde over de vele gevallen
van krankzinnigheid, veroorzaakt door godsdien
stige dweperijuit het verslag van het krankzinni
gengesticht te Dordrecht.
De hemel beware mij voor mijn vrienden! Die
woorden schoten mij ook in de gedachte toen
Vrijdag 11., nadat de heer Spoor een stilet
had gestoken in het hart van mej. De Groot, ter
wijl dit bestemd was voor mevr. Kleine, men
versta mij wel, altijd handelende als hoofdpersonen
in Schimmel's nieuwe drama, het gordijn was
gevallen onder het zingen van een vers uit den
103den psalm.
Hadden, zoo als dat tegenwoordig steeds gaat,
's heeren Schimmel's vrienden niet zoo duchtig
de loftrompet gestoken en vooruit reeds verteld
hoe mooi die „kat" was, welk een schitterende
revanche het stuk zou zijn voor het fiasco van
Juffrouw Bos, van aanhoudende repetities onder
het oog des schrijvers zelf, enz., enz., het publiek
had zich minder teleurgestold gevoeld.
Die den roman zich niet meer herinnerde,
trouwens het stuk bevat slechts enkele episoden
uit dat lijvige boekwerk, die niet veel meer
bewaard had uit het op school geleerde omtrent
„rondkoppen" en „cavalieren", en vooral zij die
het stuk, dat nu gelukkig vóór de opvoering in
druk verscheen, niet lazen, zullen zich telkens
hebben afgevraagd: Waarom komt nu mijnheer A
op het tooneel? Waarom loopt B zoo spoedig
weg? Waarom blijven de dames die en die niet
nog wat met elkander enz. Het derde bedrijf
zou ten overvloede hiervan als bewijs kunnen
strekken, maar zeker is het dat het stuk, over 't
algemeen genomen, geen meevallertje was.
Misschien lag dit ten deele hieraan dat een der
belangrijkste rollen, wegens ongesteldheid, door
een onvoorbereide werd vervuld en enkele too-
neelen daardoor ook vervielen, maar men kon
niet zeggen dat het stuk flink marcheerde.
Mocht nu iemand door die beoordeelingen
worden afgeschrikt om de voorstelling van De
Kat van den Tower bij te wonen, de lezing ervan
zij ieder belangstellende in onze vaderlandsche
letterkunde ten sterkste aanbevolen. Men zal
dan gewaar worden hoe flink een schrijver de
heer Schimmel nog is en hoe wel versneden zijn
pen voor kernachtig proza en krachtige rij mlooze
verzen blijft.
Een enkele aanmerking aan het adres van den
heer Tourniaire. Waarom kwam hij in het derde
bedrijf sans rimeniraison, zonder dat de schrijver
er een wenk toe geeft, in de rol van Benri Percy
op als een zwaaiende Maandaghouder Men zou
geneigd zijn geweest hem voor den Hangscken
kantonrechter te brengen.
Dien magistraatepersoon worden door de dronke
lieden hier steeds de handen vol werk gegeven
gisteren had hij weder 133 Bacohusvereerder's te
pakken, waarbij twee die voor de 59e maal werden
veroordeeld. Als verontschuldiging of verzach
tende omstandigheden zou voor eeu enkele maal
kunnen dienen, dat men bier als in de woestijn
Sahara, een droge keel krijgt door het zand en
stof dat door den stevigen N. O. wind in dichte
wolken opgejaagd, ons in oog, oor, neus en
mond gaat zitten en aan de kleêren zich vasthecht.
De door den „Uaagschen penkrasseraan de
publiciteit prijs gegevene „huid-uitslagschilfers"
jagen nog menigeen vrees aan. Hoe jammer dat
die heer thans zoo kopje onder duikt in het
„rijkswapen"; hij kon anders de aandacht van
het gemeentebestuur eens op dien Sammoum
vestigen.
Ik doe de vraag: waarom, wanneer des zomers
bij warm weder, als gezondheidsmaatregel, de
straat wordt besproeid, reeds nu niet daarmede
een aanvang gemaakt?
Des zomers heeft men nog de bladen der boomen
die gedeeltelijk het stof opnemen. Bovendien wordt
er nu het meest gewerkt, vooral van stadswege,
en is het voorjaar de tijd dat de particulieren
ook laten vernieuwen en opknappen. Hoevele
kleeden zijn er niet reeds opgenomen en uitgeklopt
Voor die welke dienst doen in woningen van
aanzienlijken en gegoeden, behoeft men zoo niet
te vreezendie worden toch op een kar gebracht
naar de duinen en daar uitgeklopt. Maar in de
sterk bevolkte buurten lette men eens op wanneer
er geredderd en gerommeld wordt.
Van tapijten of kleeden is daar eigenlijk minder
sprake, meer van fragmenten daarvan of karpetten.
Daar deze dikwerf te groot zijn om door éen
persoon te worden behandeld, blijven ze ook lang
in rustige ruste, totdat de extra beurt komt en
dan, naar gelang der grootte, met behulp van een
of twee buurvrouwen, worden ze op de straat
voor de wouing uitgeklopt.
Hee dengeen, die op zulk een oogenblik er
langs komt!
Het is hier officieel stil; dit is niet overal zoo.
Maar wat ook niet overal zoo is, dat is de rust
en kalmte die hier heerachen in den schoot der
Nederduitsche hervormde kerk. Hier geen rene
gaten of ontrouwe broeders, on van moderne
beginselen geen sprake; van vrijzinnige begrippen
Weinig of nietdissenters kent men hier niet
evenmin als werkstakende ouderlingen.
Wil iemand zich dankbaar gestemd voelen dat
de winter achter den rug en het schoone seizoen
voor den boeg is, hij leze wat Jan Bolland
schrijft omtrent de spookdagen tusschen Kerstmis
en nieuwjaar in zijn pas verschenen werk, Een
Koning sdroom.
De spoorbreedte voor de tramwegen.
{Door een spoorweg-ambtenaar.
Het ligt niet in ons plan, den ouden strijd
over de spoorbreedte, die niet alleen in het bui
tenland maar ook in ons vaderland zooveel pennen
in beweging beeft gebracht, opnieuw op te wekken,
maar wij willen toch met het oog op de vele
concessie-aanvragen daaromtrent onze meening
mede deelen.
Wij zijn van meening, dat op den duur de
voorstanders van het smalle spoor vooral voor
tramwegen op schitterende bekeeringen zullen
kunnen wijzen, want zonder betrekkelijk groote
kosten te maken, zullen in ons land zeer vele
wegen voorkomen, die niet voldoende breed zijn
om daarover zonder bezwaar voor het gewone
verkeer rails op normaalbreedte te leggen.
Vooral zullen de kosten van aanleg aanzienlijk
vermeerderen, wanneer men de tramwegen zoo
danig zal willen inrichten dat daarover ook de
gewone spoorwegvoertuigen zullen kunnen ver
voerd worden.
Immers zal men, daar deze laatste voertuigen
een veel grooteren radstand hebben dan de
tramwegrijtuigen, genoodzaakt zijn de bochten
een betrekkelijk groote straal te geven, grooter
dan die welke de gewone wegen hebben, zoodat
men hier en daar strooken gronde zal moeten
aankoopen.
Wij zijn voorstanders van do norm aal breedte
voor die lijnen althans, waarop men een eenigs-
zins levendig goederenvervoer mag verwachten
en zouden zelfs durven aanraden voor zulke
lijneu op eenige grootere uitgaven voor den aan
leg niet te zien, maar zouden het daarentegen
onpractisch, zelfs zeer onpractiach vinden om
lijnen, welke uitsluitend voor het personenvervoer
aangelegd worden of waarop men op weinig
goederenverkeer rekenen mag, te belasten met de
grootere uitgaven die uit den aanleg van een
stoomtramweg, waarop de zware spoorwegwagens
moeten kunnen loopen, zouden voortvloeien.
Men handele naar omstandigheden, maar ver-
lieze ook niet uit het o>g dat het bij den aanleg
van een stoomweg niet alleen voldoende is te
onderzoeken welke breedte voor het oogenblik
het meest van btlang is; maar men dient er ook
op te letten dat de aan te nemen breedte geen
hinderpaal zij voor latere 'verlengingen of aan
sluitingen.
Men denke er eveneens aan dat als eenmaal
ons tramwegnet zal voltooid zijn, het van groot
gewicht zal wezen voor de onderlinge aansluiting,
dat al onze tramwegen dezelfde spoorbreedte
hebben.
Laat ons thans nagaan, zij het ook in grove
trekken, wat de voor- en tegenstanders der
normale spoorbreedte beweren en wat zij ten
voordeelo hunner denkbeelden aanvoeren.
Het is natuurlijk van veel belang voor de
stoomtramwegen, dat zij zoo mogelijk aan de
bestaande spoorwegen aansluiten; doch die aan
sluiting zal dikwerf niet direct kunnen geschieden
tenzij men de normaal-spoorbreedte aanneme.
Heeft men die, dan zal men in de meeste
gevallen de tramwegwagens tot binnen het
station kunnen brengen en zal men daar gelegen
heid vinden, om, zoo noodig, gemakkelijk over
te laden. Neemt men die breedte niet aan,
dau zal men de wagens niet kort bij elkaar kun
nen brengen en dan zal er niet meer van over
laden maar van overbrengen sprake zijü,
en dan wordt door dit feit alléén een zeer be-'
langrijk gedeelte van het anders te verwachten
verkeer uitgesloten.
De atoomtramweg is bij normaalbreedte eene
vertakking van den hoofdspoorweg en al wordt
op dit gedeelte niet zoo snel vervoerd, personen
en goederen zullen er evenzeer van gebruik maken
als van den hoofdspoorweg. Is echter de spoor
breedte geringer, is overladen noodzakelijk
en meer nog wordt overbren gen gevorderd,
dan is de stoomtramweg verplicht onmiddellijk
en met alle andere middelen van vervoer te con-
curreeren en dat is in streken, waar goede land
en waterwegen zijn, niet gemakkelijk.
Heeft men normaalbreedte, dan kan men veel
meer vervoeren en men behoeft dan zelfs geen
groot wagenpark aan te schafleü, want men kan
dan gebruik maken van het materieel der hoofd
spoorwegen. Ziedaar de voornaamste argumenten,
dio men in den regel ten voordeele der normale
breedte noemtlaat ons thans de voorstanders
der smallere breedte hooren. Deze betoogeii
Vermindering van spoorbreedte geeft ver
mindering van kosteu in aanleg en onderhoud:
1. omdat de bochten scherper kunnen zijn, zal
meu de bestaande bochten kunnen volgen, de
smallere breedte neemt natuurlijk eene mindere
ruimte van den straatweg in, men heeft derhalve
veel minder kosten voor wijziging of verbree
ding der straatwegen, in- en buiten de plaatsen
waardoor dé stoomtramweg loopt, te maken
2. omdat de bovenbouw en het rollend materieel
lichter kunnen gebouwd worden..
6. De exploitatie is goedkooper
1 omdat de mindere belasting der assen, do
onderhoudskosten vermindert
2 omdat meu eene betere verdeeling heeft tus
schen het dood- en nuttig gewicht, dat zich voor
den smallen weg in den regel verhoudt als 13,
terwijl het voor den normaal weg zich verhoudt
als 12
3 omdat men een meer nuttig gebruik van het
rollend materieel kan maken; men zal toch in
het algemeen gemakkelijker een lading van 2 a
Al ton, dan een van 10 ton vinden;
A omdat het lichtere materieel gemakkelij
ker kan voortbewogen worden zal het rangeeren
gemakkelijk en spoedig kunnen geschieden, dus
minder kosten veroorzaken.
cDe weg met smal spoor is beter geschikt
dan de normaalweg om door nevensporen in
verbinding gebracht te worden metindustrieels
ondernemingen, magazijnen, boerderijen, logemen
ten enz.
d. De smalle spoorbreedte, de scherpere bogen
en de kleinere wagenkasten hebben het voordeel,
dat men gemakkelijk door de straten der steden
en dorpen kan komen in het belang van het vrije
gebruik der wegen voor gewoon verkeer is dus
de smalle breedte mede aan te bevelen.
Uit een en ander meenen wij het volgende te
mogen besluiten:
aSmalspoor is voor de stoomtramwegen in het
algemeen het voordeeligst en
t. onder zekere omstandigheden kan ook de
normaalbreedte aanbevolen worden.
Breed spoor is aan te bevelen
1. Bij korte verbindingslijnen b. v. voor fabrie
ken, die hare producten langs den spoorweg ver
voeren en hare ruwe producten over dien weg
krijgen
2. Als de langs de lijn te vervoeren goederen
in het algemeen van dien aard zijn, dat omladen
bepaald nadeelig is en
3. Als de lijn tegelijk uit een strategisch oog
punt in het belang des lands kan zijn.
Wordt vervolgd.)
belastingen. Benoemd tot ontvanger der
directe bel. en ace. te Franeker ca G. A. Geu-
karna Bakker, ontvanger te Ginneken' c. a.
Uit de regeeringsverslagen blijkt, dat de bevol
king der openbare scholen van 31 December 1877
tot 31 December 1878 is toegenomen met 7436
kinderen of 1.88 percent.
De bevolking der gesubsidieerde bijzondere
scholen is in dat jaar verminderd met 167 kinde
ren of nagenoeg 3 percent.
De bevolking der niet gesubsidieerde bijzondere
scholen is toegenomen met 1078 kinderen of 0,88
percent.
Het getal kinderen dat de openbare school
bezoekt, bedroeg op 31 December 1878 nagenpeg
76 pet. van alle schoolgaande kinderen (80 pet.
van alle schoolgaande jongens, 70 pet. van alle
schoolgaande meisjes).
Het getal kinderen op de gesubsidieerde bijzon
dere scholen bedroeg ruim 1 pet. van alle school
gaande kinderen (0,88 pet. van de schoolgaande
jongens, ruim 1 pet. van de schoolgaande meisjes.)
Het getal kinderen op de niet gesubsidieerde
bijzondere scholen bedroeg 23 pet. van alle school
gaande kinderen (19 pet. van alle schoolgaande
jongens, 28 pet. van alle schoolgaande meisjes.)
In de aanstaande vergadering van de synode der
Ned. herv. kerk zal ook ter tafel komen een
verzoek van den heer Mesachert van Vollenhoven
c. s., te Amsterdam, „om medewerking, dat al
daar bij de universiteit kerkelijke hoogleeraren
aangesteld worden." Gelden zijn voor het plan
bijeengebracht. Men wenscht het onderwijs in
orthodoxen geest gegeven te zien. Het plan van
den heer Messchert van Vollenhoven c. s. staat
tegenover dat van dr. Kuyper's vrije universiteit.
V]Js»ingem, 25 Maart. Beroepen tot
predikant bij de N. H. gemeente alhier de heer
W. Briét, thans predikant bij die gemeente te
Voorthuijzen.
Gisteren is het detachement der 5de afdeeling
vestingartillerie onder bevel van den lsten luit.
van der Veur, van Rammekens, van Vlissingen
naar het fort te Ellewoutsdijk vertrokken ter
opruiming van artillerie-materieel en behandeling
van buskruit.
Men meldt, dat voor 't geval de opera te Rot
terdam mocht blijven bestaan, te Gouda reeds
voor 539 coupons tot bijwoning van eenige voor
stellingen in den aanstaanden winter ingeteekend
is, 38 coupons te Moordrecht en 15 te Haastrecht
geplaatst zijn, zoodat de waarborg voor het laten
rijden van extra-treinen, ruimschoots gedekt is.
Het programma voor het 57e Niederrliei-
nische Müsikfest, dat op de aanstaande Pinkster
dagen te Keulen zal gehouden worden onder
leidmg van Ferdinand von Hiiler, is thans vast
gesteld. Eerste dag: de ouvertures Znr weihe
des Housesvan Beethoven, en Israel in Aegypten
van Handel. Tweede dag Symphonie no 8, van
Beethoven Andante voor strijkorkest, van Haydn;
Die Nacht voor soli, koor en orkest, van Hiller;
Concert voor piano van Schumann (voorgedragen
door mevrouw Clara Schumann), en de Pinkster'
cantatevan Seb. Bach. Derde dagOuverture
Oenoveva} van SchumannSymphonie in A-mol
van Mendelssohn; concert voor viool van Beet
hoven (voorgedragen door Joachim)ouverture
Freischütz en verschillende solo-zaDgstukken. Be
halve beide genoemden hebben de volgende
solisten hunne medewerking toegezegdmevrouw
Marcella Sembnch (sopraan), mejufvrouw Adèle
Assmann (alt), Henrik Westberg (tenor) en Kraus
(bas). Het is voor de eerste maal dat op deze
muziekfeesten twee instrumentale solo's zuilen
gegeven worden.
Het gerechtshof te Amsterdam heeft gisteren
een onderwijzer schuldig verklaard aan valschheid
in geschriften, door het stellen van aanteekeningen
voor de Fransche en Hoogduitscbe taleD op zijn
akte als hulponderwijzer en het valschelijk onder-
teekeneu, benevens vau het bewust gebruik maken
daarvan. Het hof heeft hem te dier zake veroor
deeld tot een cellulaire gevangenisstraf van 18
maanden en betaling van A geldboeten, ieder
groot 50.
Men leest in het overzicht van het Alg. Dagblad
van N.-I.
Te Batavia, evenals te Samarang, begint tegen
over de zoogenaamd verbeterde belastingveror-
dening dezelfde verhouding aangenomen te worden
als verleden jaar. De kamer van koophandel
heeft in beide plaatsen verklaard, geen Candida ten
voor leden der taxatie-commissie te kunnen stellen.
Alhier zijn nu door deu resident de leden dei-
commissie benoemd en deze hebben aangenomen.
De meerderheid der handelaars hier zal waar
schijnlijk geen eigen aangifte doen; sommigen,
die daar verleden jaar slecht bij gevaren waren,
zullen misschien toch nog aangifte inzenden.
Te Samarang heeft de resident bedankjes gehad
van de door hem in de commissie uitgenoodigde
heéren, en nu moet hij weer een nieuwe commissie
zoeken, die, vreest men, weer sterke geestver
wantschap met verleden jaar zal vertoonen.
De Indische regeering doet meer nog dan
inkomstenbelasting heffen om voor haar principaal
geld op te halen. Er gaan twee ambtenaren naar
Sumatra'8 Oostkust, om daar de in- en uitgaande
rechten te regulariseeran. Nederland kan gerust
zijn, dat regulariseering tevens verhooging in zal
sluiten.
In een buitengewone vergadering van aan
deelhouders der Zwolsche volksgaarkeukens is
besloten aan die inrichting gelegenheid tot nacht-
logies en voor hen die daarvan gebruik zullen
maken, een gezelschapszaal toe te voegen, waarin
goede boeken, nieuwsbladen enz. voorhanden zullen
zijn.
Een aantal armen en minvermogenden en tal van
verschillende gezindten te Zwolle krijgen heden één
bedeeling van spek, koffie, boonen en meel, voor
een bedrag van p. m. f 800, van een vermogend
ingezetene die een familiefeest viert.
Aan de fabriek der maatschappij de Maas
te Delf shaven zijn de kielen 'gelegd voor 2
loodskotters voor het departement van marine.
Dinsdag middag is de eerste paal geslagen
voor het Amerikaansche Hotel en Koffiehuis van
den heer Steinigenweg aan het verlengde van het
Leidscheplein bezijden den schouwburg te Amster
dam.
Volgens de teekening belooft het gebouw een
sieraad van dit gedeelte der stad te worden.
Langs de drie bovenverdiepingen loopen balcons
en veranda's terwijl het dak grootendeels als
belvedère wordt ingericht, met ruime glazen
koepels.
De inrichting is met veel zorg ontworpen. Het
sousterrain en de verdieping galijkstraats zijn
grootendeels tot koffiehuis en restauratie bestemd.
Daarboven begint het hotel, waarin zich
honderd kamers, alle met uitzicht op de straat,
bevinden.
Tot de eigenaardigheden der inrichting behoort
onder meer dat elke kamer een kast heeft, die
ook in den gang geopend kan worden en waarin
men kleerön en schoenen plaatsf, die schoon
gemaakt, of een koffer die verzonden moet wor
den. De gangen zelve blijven op die wijze vrij}
