N°. 252
V
122C Jaargang^
1879.
Zaterdag
25 October.
BLAUWE ROZEN
Dit blad verschijnt dagelijks}
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Ad verten tien: 20 Oent per regel?
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 17 regels f 1,50
iedere regel meer 0,20,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de publicité étrangère 6. L. Daube en Cie. te Parijs en Frankfort, directeuren Elsbach en Jones.
1
Middelburg 24 October.
FEUILLETON.
19
het huwelijk van
flELGNA M ALimOSSKA;
MIDDELBIRGSCHE COIR ANT.
De sollicitantenig st voor het ambt van lid der
algemeene rekenkamer is ditmaal met No 54
gesloten. Dit schijnt een „baantje" te zijn, waar
zoo wat ieder zich geschikt voor acht.
Een raadsel lijkt het, hoe de tweede kamer
ertoe komt uit zulk een legio van „aspirant-re
kenaars" hare keuze te bepalen. Immers eene
voordracht of aanbeveling wordt haar niet gedaan.
De gronden, welke ieder sollicitant voor zichzelf
aanvoert, zullen bijna zeker opgewogen worden
door die van eene menigte zijner mede-sollicitanten.
Hoe is het dan mogelijk dat de meerderheid uit
de 86 leden, die ten slotte de voordracht vast
stelt, op andere wijze verkregen wordt dan
door de macht van intrigeeren, pluimstrijken en
zich indringen, welke den eenen candidaat boven
den ander onderscheidt En wat wordt er op die
manier van 's lands belang, dat bij een eerlijk, be
kwaam en onafhankelijk personeel van ons hoogste
college van financieel-administratief toezicht zeker
in niet geringe mate betrokken is?
Er zou, naar 'tons voorkomt, in deze bezwaren
voor een goed deel te gemoet gekomen worden,
indien de kamer goedvond zich te laten voor
lichten door eene commissie uit haar midden,
jaarlijks aan te wijzen of te vernieuwen, in welke
zij bij voorkeur leden zou kunnen benoemen, die
meer dan andereif de bevoegdheid geacht werden
te bezitten om over de geschiktheid der aspiranten
te oordeelen. Deze commissie zou voor elk der
drie candidaten, welke op de voordracht komen,
eene aanbeveling b. V. van twee personen kunnen
doen. De kamer zou vrij big ven in hare keus,
doch de kans op kuiperijen, die beleedigend
zijn voor de waardigheid én van het lichaam dat
OF
DOOB
de schrijfster van Vera".
HOOFDSTUK XVII.
De Arminrichting.
Gedurende den terugweg zagen de beide dames
zeer ernstigAdelaide tengevolge der onverbeter
lijkheid van haar ongelukkige beschermelinge en
over den last die op de schouders der arme Hanna
drukte. Maar mevrouw Baldwin rilde, als iemand
die onder een koud gewelf is doorgegaan, zoo
geschrikt was zij van die toespeling op een ge
heim, in de vaste overtuiging dat dit, zoo het
bestond, noodlottig voor haar moest zijn.
Ik ben niet zeker of zij dien avond niet meende
dat het booze oog van Ka iets te maken had met
de kwade luim van haar echtgenootwant slecht
geluimd was kapitein Baldwin en hij was dit in
benoemt én van het lichaam waarin benoemd
wordt, zou kleiner worden dan ze thans is.
In de avond zitting der tweede kamer van Don
derdag jl. werd de candidatenlgst voor de
vervulling van eene der vacatures in de alge
meene rekenkamer opgemaakt.
Tot eersten candidaat werd gekozen bij vierde
stemming de heer J. L. Becking, directeur der
registratie en domeinen voor Zuid-Holland, te
's Gravenhage, met 46 stemmen tegen 29 op den
heer De Savornin Lohman, secretaris van de
rekenkamer; tot tweeden candidaat, bij derde
stemming, de heer jhr. E. C. L. van Nispen, con
troleur der directe belastingen, invoerrechten en
accijnsen te Arnhem, met 41 stemmentot derden
candidaat, bij tweede stemming, de heer mr.
D. J. Zubli, eervol ontslagen hoofdcommies bij
binnenlandsche zaken, met 34 stemmen tegen 16
op den heer mr. Th. Ph. baron Mackay, burge
meester van Winterswijk.
Onder de verwijten, welke bij het jongste
adres-debat tot het ministerie-Van Lijnden gericht
zijn, behoort ook dit dat het kabinet, de regee-
ringstaak aanvaardende, niet noodig gehad zou
hebben zijn steunpunt zoozeer aan den liberalen
kant der tweede kamer te zoeken, als het met
name ten aanzien der schoolwet gedaan heeft.
Bij de tijdelijke machteloosheid der liberalen,
meende men, ware een voldoend steunpunt wel
aan den tegenovergestelden kant te vinden ge
weest.
Welk eene kracht, om op te leunen of om iets
tot stand te brengen, de rechterzijde echter bezit,
komt op ongezochte wijze aan 't licht door de
volgende ontboezeming van de Tijd:
«Zoolang de verschillende groepen, waaruit de rechter
zijde bestaat, zich niet, elk voor zich, om een eigen pro
gram hebben vereenigd, tot een eigen partij-verbond
hebben aaneengesloten, zoolang kan van een werkelijke
eenheid der rechterzijde geen sprake zijn. Eerst dan,
wanneer ieder zich klaar bewust is van hetgeen hij
wil en kan en moet, eerst dan is vereeniging met anderen
mogelijk. Eerst dan is de eenheid van stemming een be
wijs van klimmende kracht; tot nu toe is zij niets dan een
valsche schijn, die voor scherpziende oogen niet lang de
inwendige zwakheid kan verbergen."
Hieruit volgt dat men, in de eerste plaats,
ieder voor zich niet recht weet wat men wil, en
voorts in geen enkel opzicht het met elkander
eens is. Een fraaie steun en een flinke regeer
kracht
Goes, 23 Oct. Naar wij vernemen is de
heer jhr. Van der FeHz, directeur van het post
kantoor alhier, benoemd tot inspecteur der pos
terijen in Gelderland en Limburg. Daardoor zal
eene vacature ontstaan in den gemeenteraad en
in het gasthuisbestuur.
Goes, 23 Oct. Op de heden avond gehou
den vergadering van 't Nut werd besloten in den
aanstaanden winter weder drie leesbeurten te
doen houden. De heer J. H. C. Heijse van Zie-
rikzee, wiens lezing den vorigen winter algemeen
zeer voldaan heeft, zal, op verzoek, weder een
leesbeurt op zich nemenvoor de waarneming
der beide anderen zal het bestuur de door een
der aanwezige leden voorgestelde heeren uitnoo-
digen. De opening van de leesbibliotheek is be
paald op Zaterdag 8 November a. In zake het
voorstel tot oprichting van eene bewaarplaats
voor kinderen uit den werkenden stand die, nog
te jong zijnde voor de bewaarschool, terwijl de
ouders voor veld- of anderen arbeid afwezig zijn,
dikwijls zonder behoorlijk toezicht achterblijven,
werd eene commissie benoemd, bestaande uit de
heerendr. A. W. van Campen (de voorsteller),
den laatsten tijd reeds dikwijls geweest niet
omdat iemand een boos oog op hem had laten
vallen, maar omdat hij een Poolsche dame gehuwd
had met een jaarlijksch inkomen van f 12,000, en
hij voorzag dat er weinig of in 't geheel geen
geld uit Lithauen te wachten was, daar deze
provincie in een zeer treurigen toestand verkeerde.
HOOFDSTUK XVIII.
Tijding uit Polen.
Toen Helena in Januari 1861 te Parijs in het
huwelijk trad, verwachtte haar familie reeds
slechte tijding uit Polen. Evengoed als het Rus
sische gouvernement, merkten de uitgewekenen
aan onmiskenbare teekenen dat de opstand rijp
was en dat elk voorwendsel óf door de patriotten
óf door hét gouvernement zou aangegrepen worden
om den onhoudbaren teestand tot een uitbarsting
te brengen. De patriotten-partij opende het vuur.
Op het einde van Februari hielden zij een
groote demonstratie ter herinnering aan den slag
van Krakau die, ofschoon uit een ongewapende
menigte bestaande, door de militaire macht uit
eengedreven werd. Zes leden der Koninklijke
maatschappij van landbouw, die zulk een groote
rol speelde in de geheime geschiedenis van War
schau, werden gedood en hun begrafenis leverde
dr. Z. Th. Diehl en mr. P. v. d. Meer Mohr, tot
het uitbrengen van rapport. Evenzoo werd be
sloten aangaande het voorstel (mede door dr. Van
Campen gedaan) tot het oprichten vaD school-
spaarbankenvoor de daartoe betrekkelijke com
missie werden benoemd de heeren dr. Gleuns,
C. Risseeuw en D. Stigter. Wegens afwezigheid
der commissie, die op deze vergadering omtrent
het voorstel tot oprichting van zieken- en begra
fenisfondsen haar rapport zou uitbrengen, bleef
dit punt tot eene volgende vergadering uitgesteld.
Men schrijft ons uit Zeeuwsch-Vlaanderen:
In het Rotterdamsch Nieuwsblad van 22 dezer
wordt (zie M. Ct. van 24 Oct.) door een bericht
gever in deze streek een zeer somber tafereel
opgehangen omtrent de algemeene welvaart alhier
en verklaard, dat men met angst den nakenden
winter te gemoet gaat. Als middelen tot leni
ging en tot verbetering van dien toestand wordt
aangedrongen op 'tin elkander slaan der handen
van alle weidenkenden. Inzonderheid wordt echter
heil verwacht van eene „groote en goed georgani
seerde politiemacht."
Ik zou gelukkig zijn, als ik kon aantoonen dat
eene zoo donkere voorstelling van onzen toestand
en onze naaste toekomst ongegrond of overdreven
is doch in trouwe, ik kan dit niet. De toestand
is dreigend, althans wat armoede betreft. Onze
landbouwers hebben verbazend veel verloren,
want bijna al hunne oogsten zijn mislukt. De
arbeiders hebben, eensdeels door verkeerde spaar
zaamheid van de zijde hunner werkgevers, ander
deels tengevolge der ongunstige weersgesteldheid,
niet zooveel verdiend, dat zij zich gedurende den
zomer buiten winkelschuld hebben kunnen houden
en als wij nu veertien dagen verder zijn, d. w. z.
als de suikerbieten, mangelwortelen en paarden-
penen gerooid zijn, dan komt er bijna volslagen
gebrek aan landwerk. En dat in eene streek met
eene overmatige arbeidersbevolkingdat in eene
streek, waar nijverheid zoo goed als onbekend
is!
Waarlijk, het kan niet erger.
Wat de middelen tot verbetering aangaat, ik
geloof dat werkverschaffing het allerbeste is.
Doch welk werk? Ik vraag dat aan de ver
schillende gemeente- en polderbesturen. Zij zijn
bijna de eenigen, welke werk kunnen verschaffen,
ten minste als we geruimen tijd een „open"
winter hebben. Onze landbouwers kunnen geen
werk van belang verschaffen, sedert het meeste
vlas in groenen toestand of, zoo dit niet geschiedt,
dan toch ongezwingeld deze streek verlaat.
Voor u, kapitaalbezitters in onze omgeving
zij deze bange tijd eene les. Gij staakt tot dus
verre uw geld in allerlei „papieren" en terwijl
ge in onze streek voor de eersten wildet doorgaan,
deedt ge bitter weinig voor hare belangen, ver-
het voorwendsel tot de uiting van het algemeen
gevoelen.
De opwinding in de stad was vreeselijk en er
werd een request, naar men zei door 60,000 per
sonen onderteekend, aan den czaar gezonden om
allerlei hervormingen en de vervulling van vroeger
gedane beloften te vragen.
In antwoord op dit smeekschrift werden nieuwe
beloften gedaanmaar het gouvernement, dat nu
wist dat het met 60,000 ontevredenen te doen
had, vond het voorzichtiger om de Maatschappij
van landbouw te ontbinden, waardoor het de
vergissing beging van de gematigde patriotische
partij, aangevoerd door Graaf Andrias Zamoizky,
te ontstemmen en te verlammen.
De volksbeweging, in plaats van af te nemen, nam
dus in hevigheid toe en de leiding ging uit de
handen van knappe, belanglooze patriotten over
in die der meer geavanceerde democraten. In de
straten werd algemeen rouw gedragen, 't geen
weer door de politie ten strengste verboden werd
er hadden inhechtenisnemingen plaats zelfs in
de kerken, en de geestelijkheid, in den hoogsten
graad ultramontaansch en patriottisch, sloot alle
plaatsen des gebeds. Dit werd uitgelegd als een
daad van wantrouwen in het gouvernement en
Bialozelsky, de aartsbisschop, daarvoor ter dood
veroordeeld.
Onderwijl nam de patriottische partij wraak over
de gevelde vonnissen door heimelijke moorden
schaftet ge weinig arbeid. Volgens u deugt onze
streek niet voor nijverheid. Mag ik vragen,
waarom niet? En waarom bloeien dan in ge
wone tij den even over onze grenzen fabrieken
en trafieken, waarbij duizenden een stuk brood
verdienen Zou 't ons, grooten en kleinen, niet
falen aan ondernemingsgeest
Voor versterking der politiemacht zie ik geen
reden. De schrijver in het Rotterd. Nbl. wijstop
onze ligging aan de grenzen, waardoor misdrijven
vergemakkelijkt worden.
't Mag niet geloochend worden, dat dit over-
weging verdient; doch er moet ook opgemerkt
worden, dat het janhagel op de grenzen ook in
gewone tijden niet stilzit en geene reden heeft
om thans zich meer te roeren, want armoede
kennen die lieden niet zoozeer.
Doet de aanwezige politie hiertegen niet genoeg?
En wat onze gewone arbeidersbevolking betreft,
voor haar durf ik borg staan, dat ze de hand
niet zal uitsteken naar de goederen van anderen,
voordat de honger drijft. En is po
litie een wapen tegen bonger Neen, laten allen
die het kunnen, en die zijn velen, de handen in
éenslaan, niet om te bedeelen aan hen die wer
ken kunnen en dezen alzoo te ontzenuwen, maar
om werk te verschaffenom nieuwe bronnen
van bestaan te openen.
'tWare inderdaad van belang en vermoedelijk
ook nuttig in de gevolgen, indien de toongevende
burgers in de verschillende gemeenten eens bij
eenkwamen om maatregelen te beramen ter voor
koming van nijpende armoede. Moge ik spoedig
iets dergelijks kunnen melden
Mochten mijne verwachtingen omtrent de bur
gerdeugd onzer lagere klasse onverhoopt gelogen
straft worden door de feitenmocht het voorko
men dat onze dorpen werkelijk onveilig gemaakt
werden, dan geef ik nog de voorkeur aan goed
ingerichte burgerwachten boven eene tijdelijke
politieversterking. Ik schrijf met opzet„goed
ingerichte," want doet-men zooals men vroeger
in dit opzicht heeft gedaan, dan zie ik in die
wachten volstrekt geen nut.
Omtrent de aankomst van de Willem Barents
deelt het Handelsblad het volgende mede:
„Eergisteren ochtend kwam te Amsterdam het
bericht, dat de Barents tegen 12 uren te IJmuiden
verwacht werd. Te IJmuiden aangekomen zagen
we juist twee sleepbooten vertrekken. De eene
om een O -I. bark, de andere om de Barents
binnen te halen. Van den vuurtoren zagen we
het kleine schip zeil minderen en slingeren in de
hooge deining der zee. De touwen van de sleep
boot werden vastgesjord en de Barents hield op
de kust aan. Nu gingen we haar te gemoet in
een vlet, waarin zich reeds bevond de kapt. ter
zee Jansen, lid van den raad van state, wiens
o. a. op het hoofd der geheime politie Telkner.
Het werd Kerstmis, maar men zag geen teeken
van welwillendheid onder de menschen, en in den
nacht van 14 Januari 1863 nam het gouvernement
een maatregel, waardoor het hoopte den opstand
voor goed te fnuiken en het koninkrijk Warschau
voor altijd te zuiveren van al zijn aanhangers en
belhamels.
Dien avond begon do werving h*is aan hnis.
De nieuwe lichting „was niet aan een getal ge
bonden en het gewicht ervan moest vallen op
alle verdachte personen." Dat deed het ook.
Duizenden mannen werden te middernacht op
gelicht en naar de barakken gevoerd, maar deze
conscriptie werkte slechts als olie in het vuur.
In den nacht van den 22en brak de opstand in
de stad uit, vele Russen werden vermoord en het
oproer breidde zich uit over de geheele lengte en
breedte van het koninkrijk Warschau, een
provincie die verklaard werd te zijn „in staat
van beleg."
Wanneer Warschau beroerd is, is Lithauen
niet rustig.
Lithauen is een land rijk aan historische en
patriottische herinneringenhet is een land van
Kosciusko en in 1831 is Wilna evenals in 1794
het middenpunt van den opstand geweest.
Het is een Katholiek land en nergens worden
de ultramontaansche beginselen op ruimer schaal
gebruikt om den patriottischen ijver aan te vuren,