N°. 247.
122® Jaargang.
1879;
Maandag
20 October.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met nitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m« franco 3,50,
Afzonderlijk^nómmers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien: 20 Oent per regel.'
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 17 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de publicité étrangère G. L. Daube en Cie. te Parijs en Frankfort, directeuren Elsbach en Jones.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Middelburg 18 October.
Benoemingen en besluiten.
Marine en leger.
Kunstnieuws.
MIDDELRURGSCHE COURANT.
V
Aan de leden der Middelburgsche afdeeling van
de Vereeniging ter bevordering van fabrieken
handw erksnijverheid is rondgezonden het verslag
van de commissie, benoemd om rapport uit te
brengen over de vraag: „Is het wenschelijk dat
het contract met de alhier bestaande gasfabriek
worde verlengd, of dat deze door de gemeente
zal worden geëxploiteerd?" De commissie bestond
nit de heeren J, W. de Raad, D. Gr Kröber sr.
J. H. Will, K. Baart, P, D. Koning, Gr. Alberts Lz.
en P. A. Janssen.
De commissie is eenparig van oordeel dat
van verlenging der overeenkomst geen sprake
kan zijn, ook niet tegen den aangeboden lageren
prijs, omdat het contract zóóveel leemten bevat,
dat de belangen der gemeente en der particuliere
verbruikers zouden worden benadeeld ten voor-
deele van den fabrikant.
Ten aanzien van hetgeen dan nu te doen staat
bij het eindigen van het bestaande contract in
Juni 1882, is het rapport in twee deelen te splitsen,
waarvan het eene bevat de gronden, waarop door
zes van de zeven leden wordt geadviseerd: „dat
gemeente-exploitatie de voorkeur verdient boven
exploitatie door particulierenterwijl in het
andere gedeelte de redenen worden uiteengezet,
waarom êen lid van gevoelen is„dat niet dan
bij de uiterste noodzakelijkheid tot gemeente
exploitatie zou moeten worden overgegaan."
Zoo beknopt mogelijk, volgt hior ccn o-rcrzicbt
van de beide betoogen, welke in het rapport
meer geregeld punt voor punt tegenover elkander
gesteld worden.
Terwijl aan beide zijden wordt erkend dat een
gemeentebestuur zich in den regel niet met nij
verheids-ondernemingen moet inlaten, wordt de
noodzakelijkheid, om voor zooveel de gasfabricatie
betreft van dien regel af te wijken, aan den eenen
kant betwist, aan den anderen kant aangenomen.
Gasverlichting is geen zaak van algemeen belang,
is de stelling van het eene lid; zij is dat wel, die
der zes andere rapporteurs. Concurrentie is zeer
wel mogelijk, volgens het éene betoog; er kunnen
buurt-fabriekjes worden opgericht, b. v. eene
kleine fabriek alleen voor de bewoners van de
Lange en Korte Delft. Neen, antwoordt het
andere, zij is in eene gemeente als Middelburg
niet denkbaar, zoodat een contract der gemeente
met een industrieel haar even goed zou buiten
sluiten bovendien kunnen groote fabrieken goed-
kooper gas leveren dan kleine; terwijl indien de
exploitatie van kleine fabrieken in eene gemeente
mogelijk bleek, daaruit dan zou volgen dat de
gemeentefabriek niet goed geëxploiteerd werd.
Voor de oprichting eener gemeentefabriek, zegt
de eenige tegenstander daarvan, is opneming van
een groot kapitaal noodig, dat door nieuwe uitvin
dingen plotseling waardeloos kan worden. De
prijs van het gas kan bij gemeente-exploitatie
niet veel lager zijn dan bij een particuliere
onderneming, daar in beide gevallen gerekend
moet worden op aflossing van het kapitaal en
op onvoorziene ongelukken. Daarenboven zijn
de particuliere verbruikers machteloos tegenover
de gemeentefabriek en moeten zij het licht goed
vinden zooals deze het levert.
Dit laatste, voert de meerderheid aan, is
tegenover een particulier concessionaris óok het
geval. Wat het kapitaal betreft, ziet zij niet in
waarom dit door eene nieuwe uitvinding waarde
loos zou wordenniemand kan immers de ge
meente dwingen zich van een ander liehtmiddel
te gaan bedienen. De prijs van het gas zal in
ieder geval zooveel minder bij gemeente-exploitatie
zijn, als de winst van den particulieren ondernemer
bedragen zou.
Het eene lid acht de sinds meer dan 20 jaren
opgedane ondervinding met gemeente-gasfabrieken
niet, de zes anderen oordeel en die ruimschoots
voldoende om met vertrouwen tot denzelfden vorm
van lichtversehaffing over te gaan.
Het gemeentebestuur, vernemen wij van den
éenen kant, kan als grootste verbruiker en met
zijne veeljarige ondervinding, op de beste voor
waarden een nieuw contract sluiten en, gelukt dit 1
niet met de bestaande fabriek, de zaak publiek
aanbesteden. Neen, antwoordt de andere stem,
want bij eene publieke aanbesteding zou niemand
met de bestaande fabriek, die alles voor de exploi
tatie gereed heeft, kunnen mededingen.
Hiermede is de strijd dezer beide meeningen in
het rapport uitgeput. De meerderheid voert verder
tot aanbeveling van gemeente-exploitatie in hoofd
zaak nog het volgende aan.
Het is bijna onmogelijk een contract zóódanig
te maken, dat de fabrikant geen middel zou
vinden om het, tegen het algemeen belang in, te
ontduiken, omdat winstbejag zijn streven is. Bij
eigen beheer kan maar van éen doel sprake zijn,
namelijkgoed en goedkoop gas produceeren.
Een gemeentebestuur zal alle middelen aanwen
den om de fabriek zoo goed mogelijk te exploi-
teeren. In onderscheidene gemeenten zijn bewijzen
te vinden, hoe door wèl aangewende middelen het
aantal verbruikers toeneemt, waardoor de prijs
van het gas alweder minder kan worden.
De voorwaarden, die in den regel in contracten
met particulieren voorkomdh, zijn in het nadeel
der gasverbruikers. Immers wanneer het verschil
in prijs van 't ga3 voor straatverlichting, met dien
voor particulieren groot is, dan betalen die
verbruikers dubbel aan de straatverlichting, terwijl
deze door allen, die er nut van hebben, namelijk
door alle inwoners, moet betaald worden. Moge
de gemeente als grootste verbruikster al eenig
voordeel genieten, meer dan 25 pet. zal dit wel
niet mogen bedragen.
Het beheer der zaak, toevertrouwd aan een
bekwaam directeur, kan niet anders dan goed
zijn. De directeur, onder behoorlijk toezicht
geplaatst, streeft, nit eigenbelang, naar stipte
vevvnllinff 7-ÜTier instructie.
De uitkomsten bij de verschillende gemeente-
fabrieken verkregen, zijn zóo gunstig, dat het
wenschelijk is ook in deze gemeente dienzelfden
weg te bewandelen. De commissie kan niet ont
veinzen dat daardoor voor een gemeentebestuur
de bemoeiingen belangrijk vermeerderen, maar
vleit zich dat dit geen overwegend bezwaar zal zijn.
Ten slotte beantwoordt de commissie de vraag,
wat wenschelijker is, pogingen te doen om de oude
fabriek alhier over te nemen of eene nieuwe te
bouwen. Zij acht, ook na van elders ontvangen
inlichtingen, het eerste niet geraden. Eene oude
fabriek neemt men over zooals ze is en begint
te verbeteren en uit te breideu, totdat men nage
noeg zooveel verwerkt heeft als een nieuwe
kost. Ook meent de commissie wel te weten
dat de tegenwoordige fabriek niet meer in alle
opzichten aan de eischen van den tijd voldoet en
het buizennet veel te wenschen overlaat, Eene
nieuwe fabriek te bouwen om, volgens de eischen
van den tijd, goed en goedkoop gas te kunnen
leveren, verdient dus naar hare meening de voor
keur.
In de heden namiddag gehouden fitting van
den gemeenteraad van Vlissicgen, waarvan wij
ia een volgend nommer het gewone verslag geven,
werd o. a. medegedeeld dat van den minister van
oorlog, in antwoord op een schrijven van het dag.
bestuur, bericht ontvangen is dat het niet in
's ministers bedoeling ligt zoodanige wetsontwer
pen aanhangig te maken dat het garnizoen zou
verminderen.
Een verzoek van het R. K. armbestuur om
eenige subsidie te erlangen werd na langdurige
discussie verworpen.
Naar aanleiding van een schrijven van den
hoofdingenieur van den waterstaat, metuitnoodi-
ging om zonder tol te heffen het onderhoud van
het zuidelijk einde van den bermweg van de brug
te .Souburg tot de keersluis voor rekening van de
gemeente te nemen, wanneer die door het rijk
werd bestraat, werd besloten daarin te bewilligen.
Aan de commissie van toezicht en beheer werd
ma chtiging verleend tot eene uitgave van f 2430
voor werken in eigen beheer uit te voeren.
Ter leuzen, 17 October. Aan den Nieuwen
Neuzenpolder heeft gisteren weder eene oeveraf
schuiving plaats gehad aan de Wester-Schelde^
en wel bij de lichtwachterswoniug en in de nabij
heid van de werken van den oever voor Ter
Neuzen. De lengte dier afschuiving wordt ge
rekend op ongeveer 190 meters, bij eene breedte
van circa 90 meters.
A. wo He, 17 Oct, In de laatste dagen is bij
de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwe
gen eene bepaling, op last van het hoofdbestuur,
in werking getreden, die vroeger wel heeft be
staan, maar nooit is toegepast, namelijk deze,
dat voor alle colli's, die onder vrachtbrief worden
verzonden en die men aan het bureau der goede
renloodsen laat wegen, 20 cent per colli weegloon
geëiseht wordt. Deze bezwarende maatregel
deelen wij in het belang van den handel mede,
daar ieder het recht heeft de colli's zalf te wegen
hetzij bij zich aan huis of bij zijne buren of
vrienden en het gewicht ook zelf op den vracht
brief kan aangeven. Men zij intusschen indachtig,
dat men ruim weegt, daar bij de controle, bij
eventueel hooger dan aangegeven gewicht, nog
20 et. per colli bovendien wordt gerekend.
Naar wij vernemen, is het lang bestaan heb
bende geschil tusschen de Noordbrabant-Duit.iche
spoorwegmaatschappij en de Exploitatie-maatschappij
thans opgeheven en door laatstgenoemde, in over
eenstemming met den Köln. Mindener Eisenbahn,
in beginsel besloten tot vaststelling der inter
nationale tarieven voor het goederenvervoer,
welke nu achtereenvolgens zullen worden toege
past. De uitwerking daarvan op de ontvangsten
der Noordbrabant-Duitsche Mi zal zich zeker niet
lang laten wachten.
Althans wanneer aan deze verwachting weder
niet de bodem ingeslagen wordt door het bericht
der Belgische bladen, bevattende de opgave van
17 doorloopende spoorwegtarieven, die tegen
1 Jan. 1880 door de Duitsche spoorwegadministra
ties zijn opgezegd. Daaronder behooren o. a. de
tarieven voor 't verkeer tusschen Engeland en
Duitschland en Zwitserland en tusschen Frankrij k
cn - "X" -
voor het kol en vervoer van Duitschland naar
België en Frankrijk, voor vee van Antwerpen
naar Oostenrijk, voor suikers van Oostenrijk naar
België en Engeland enz. Onderhandelingen zijn
met de betrokken maatschappijen aangeknoopt
over reconstructie der tarieven op nieuwe grond
slagen. Of ook de verbindingstarieven met
Nederland reeds zijn opgezegd
De Vereeniging van burgemeesters en secretarissen
in Zuid- en Noord-Bevelandwelke thans 60 ledea
telt, hield Donderdag te Goes, onder voorzitter
schap van den heer D. P. Dominicus, eene ver
gadering, die door 29 leden werd bijgewoond.
Onder het 7tal behandelde vraagpunten kwam
ook het volgende voor:
„Is de uitlegging, door burgemeester en wet
houders van Amsterdam gegeven aan art. 264
der gemeentewet, wat het ter visie leggen der
kohieren van de plaatselijke belastingen betreft,
te verdedigen
De heer W. J. van Dam, secretaris van Ka-
pelle, die omtrent deze vraag advies uitgebracht
heeft, beantwoordt haar ontkennend. De ziens
wijze van burg. en weth. van Amsterdam is, dat
de kohieren ter visie liggen voor de belasting
schuldigen, alleen wat hun eigen aanslag betreft,
zoodat niemand kennis draagt van eens anders
aanslag.
De adviseur is van oordeel, dat de wet duidelijk
beveelt dat de kohieren voor een ieder ter visie
zullen liggen, en acht het bovendien een eerste ver*
eischte, om te weten of men goed is aangeslagen,
dat men zien kan hoe anderen zijn aangeslagen,
teneinde eene vergelijking te kunnen maken.
De redenen, door burg en weth. van de
hoofdstad voor hunne handelwijze opgegeveD,
mogen ook niet geldend heeten. Zij zeggen, dat
hunne opvatting door de noodzakelijkheid wordt
geboden met het oog op het tijdsverloop voor
die tervisieligging. Maar het is niet de vraag
op welke wijze men zich het gemakkelijkst van
de uitvoering van een voorschrift der wet afmaakt,
maar men moet trachten de wet, zooals zij luidt,
toe te passen en uit te voeren.
Tot aanvulling van dit advies werd mededeeling
gedaan van het gevoelen van den afgetreden
min. van binn. zaken, in zijn nota van inlichtingen
op het adres van den heer Metelerkamp aan de
tweede kamer, dat namelijk onder een ieder niet
moet verstaan worden ieder belang-s tellende,
maar ieder belang-h ebbende.
De heer tnr. De Witt Hamer vroeg, of dan,
volgens die inlichting, elk die op het kohier
voorkomt, het gehfeéle kohier moet kunnen inzien
Namens het bestuur werd geantwoord, dat de
min. van oordeel is, dat men belang-h e b b e n d e
is bij eigen aanslag, belang-s tellende in eens
anders aanslag, en dus de handelwijze van burg.
en weth. wordt goedgekeurd. De hoop der
redactie van de Gemeentestem (no. 1462) dat
onder den nieuw opgetreden minister de woorden
„een ieder" ook ten-opzichte der belastingkohieren
tot hun recht zullen komen, werd ten slotte
uitgesproken en door de vergadering gedeeld.
(Gr. Ct.)
De burgemeester van Harmeien heeft zich gewend
tot den minister van binnenlandsehe zake met de
vraag of de kiezerslijst voor leden van de 2e
kamer, die den 14en Maart door burgemeester en
wethouders aldaar is vastgesteld, bij de aanstaande
verkiezing op 4 November moet worden gebezigd
en alzoo aan de daarop staande kiesbevoegden
de oproepingsbrief met het stembriefje moet
worden ter hand gesteld. Daarop heeft de minister
geantwoord dat die kiezerslijst bij de bedoelde
verkiezing moet dienen.
Prijs van rundvleesch eerste kwaliteit 60 a 70
centte Deventer.
corps diplomatique. Bevorderd tot secretaris
van legatie jhr. mr. W. M. van Weede en jhr.
mr. F. M. A. H. Michiels van Verduynen, beiden
thans attaché bij het corps diplomatique.
burgemeesters. Benoemdtot burgemeester
van Ketbel en Spaland J. G. van Linden van den
Heuvel!, tot burgemeester van Wassenaar R. G. S.
gemeester van Doornspijk H. W. Greven, alle
secretarissen dier gemeenten.
leger. Benoemd bij den vétêrinairen dienst
van het leger hier te lande, tot paardenarts Be
klasse, de veearts J. J. Westbroek.
onderscheidingen. Vergunning verleend aan
den soldaat F. A. Fröhlig, van het koloniaal
werfdepöt, tot het dragen van de Duitsche me
daille, ingesteld ter herinnering aan den veldtocht
tegen Frankrijk in 1870/71, alsmede aan den
soldaat A. Kremmel, van het koloniaal werfdepót,
tot het dragen van de Oostenrijksche herinnerings
medaille voor het deel nemen aan den veldtocht
tegen Pruisen in 1866.
geneeskundige dienst. Tijdelijk, dat is voor
den tijd van vijf jaren, benoemd tot officier van
gezondheid 2e klasse bij het leger in N. I. dr. P,
Engelmayer, geneesheer te Dachau (Begeren).
consuls. De heer D. S.Bles, door den consul-
geueraal der Nederlanden te Londen tot zijnen
vice-consul te Manchester aangesteld, is in die
hoedanigheid door de Britsche regeering erkend.
Bij kon. besluit wordt de kapit. ter zee J. A.
Baart de la Faille eervol ontheven van het bevel
over Zr. Ms. schroefstoomschip Cornells Dirks,
en het bevel over dien bodem opgedragen aan dei
kapitein-luit. ter zee D. G. E. Wolterbeek Muller,
met den dag, volgende op dien na zijne aankomst
te Curasao.
De luit. ter zee le kl. jhr. H. M. van der
Wijck, van het eskader in Oost-Indië in Neder
land teruggekeerd, is op nonactiviteit gesteld, en
wordt gedetacheerd bij het departement van
marine, ter waarneming der betrekking van adju
dant bij den minister van marine.
Amsterdam, 18 Oet. De jaarliiksche ten»
toonstelling van schilderijen van levende meesters,
die aanstaanden Zondag in de bovenzalen van
Arti et Amicitiae wordt geopend, belooft weder
zeer schoon en belangrijk te zullen worden. Er
zijn 350 inzendingen ingekomen, waaronder ook
het prachtige levensgroote portret van wijlen
Z. K. H. prins Hendrik, vervaardigd door den
schilder Taanman, ingezonden door 's prinsen
weduwe.
De tentoonstelling is dit jaar zoo gerangschikt,
dat de commissie waarschijnlijk veel minder aan
merkingen sal hooren dan vroeger wel eens het