BUITENLAND.
Laatste berichten.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Weerkundige waarnemingen.
4 October des morgens te 8 uren.
7
w
O
w
Algemeen Overzicht.
DE KUNST EN DE KERK.
gemeenteraad en in den dijkraad van het calamv
tense waterschap Ellewoutsdijk en den calami-
teusen polder Borssele.
De heer A. J. van ;Vessem, commies ter ge"
meente-secretarie alhier, is heden benoemd tot
secretaris der gemeenten Goedereede en Stellendam.
Den 28en Aug. heeft te Rio de Janeiro de uit
wisseling plaats gehad van de akte van bekrach
tiging der consulaire conventie, den 17 Sept. 1878
aldaar tusschen Nederland en.Brazilië gesloten.
Wegens het eindigen van den badtijd wordt
het tijdelijk rijkstelegraafkantoor te Seheveningen
op den 4en dezer, na afloop van den dienst,
gesloten.
De reeks der plaatsen waar het rundvleesch
met 10 cent per pond is afgeslagen, is vermeerderd
met Zaandam, Haarlem en Zwolle.
ridderorden. Benoemd tot broeder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw, O. A. Emeis,
custos bij de bibliotheek der rijks universiteit te
Leiden.
ministerieels departementen. Benoemd tot
raad-adviseur voor de zaken van waterstaat en
spoorwegen by het departement van waterstaat,
handel en nijverheid J. G. W. Fijnje, administra
teur bij genoemd departement.
consuls. De heer P. N. van der Chijs, door
den consul der Nederlanden te Djeddah tot zijnen
vice-consul aldaar aangesteld, is in die hoedanig
heid door de Turksche regeering erkend.
Heden werd de tweede bewaarschool van het
departement Middelburg der Maatschappij Tot nut
van 't Algemeen, welke vroeger in de Langeviele
gevestigd was, in de nieuwe lokalen op de Pot-
tenmarkt geopend. Ruim 120 kinderen hadden
met de hoofdonderwijzeres, mej. L. Stein en hare
hulponderwijzeressen, zich daar vereenigd en wer
den op chocolade, broodjes en andere versnape
ringen onthaald. Daarna werden eenige liedjes
gezongen. De leden der commissie voor de be
waarscholen benevens eenige leden van het depar-
tementsbestuur waren bij dit kleine schoolfeest
tegenwoordig, dat opnieuw getuigenis aflegde van
de zorg, welke door de Maatschappij en hare
slichtingen aan de opleiding der jeugd gewijd
wordt. De nieuwe lokalen, bestaands uit twee
vertrekken benevens een overdekte en een open
speelplaats, zijn ruim en zooveel de localiteit
toelaat, voor licht en lucht behoorlijk toeganke
lijk. Van de noodige leermiddelen en speelgoed
voorzien, zal ook deze school, naar het zich laat
aanzien, voor het zoo langen tijd verwaarloosde
voorbereidend onderwijs goede vruchten dragen*
—Bij kon. besluit van 1 Oct., is aan H. J. van
Nouhuys, predikant bij de Herv. gemeente te
Oirschot, vergunning verleend tot het geven van
lager onderwijs, overeenkomstig art. 7, litt. e, der
wet van 13 Ang. 1857 (Stbl. no. 103).
Ter benoeming van een gewoon hoogleeraar
in „de geschiedenis van het Christendom" aan de
universiteit te Amsterdam, worden aan den ge
meenteraad aanbevolen de heeren dr. J. G. R.
Acquoy, kerkelijk hoogleeraar aan de universi
teit te Leidendr. F. Nippold, hoogleeraar te
Bern, en dr. J. J. van Toorenenbergen, predikant
te Rotterdam.
Op de scholen in de koloniën van Welda
digheid zijn schoolspaarbanken ingevoerd.
Nadat Donderdag morgen te Zwolle de jaarlijksche
vergadering der Ned. Gustaaf Adolf-vereeniging
was gehouden, traden des avonds in de Groote
Kerk als sprekers op, professor Rauwenhoff,
ds. Hagen en ds. Van Hamel, van Leiden, die in
welsprekende bewoordingen de nuttige werking
der Vereeniging mededeelden en alle Protestanten,
onverschillig van welke kleur of richting, aan
spoorden lid der vereeniging te worden.
Uit de mededeelingen en het verslag bleek, dat
de Duitsche Gustaaf Adolf-vereeniging tijdens haar
bestaan 9 millioen gulden voor den bouw van
protestantsche kerken enz. enz. heeft bijgedragen,
en de Ned. Gustaaf Adolf-vereeniging gedu
rende 25 jaren f 170,000 ën nu in het 26e jaar
weder 10,000.
De kap.-luit. t/z. S. Kragenhoff van de Leur,
uit de West-Indiën in Nederland teruggekeerd, is
op non-activiteit gesteld.
De luit. t/z le kl. J. A. Snoek wordt met 31
dezer eervol ontheven van de waarneming der
betrekking van adjudant bij den directeur en
kommandant der marine te Amsterdam en op
nonactiviteit gesteld, en vervangen door den luit.
t/z 2e kl. J. H. Beucker Andreae.
De luit. t/z 2e kl. H. G. J. Wolterbeek en W.
P. A. M. Kluit, dienende aan boord van Zr. Ms.
schroefstoomschip Marnix, worden almede met
31 dezer op non-activiteit gesteld en vervangen
door de Juits t/z 2e kl. J. C. Jeekel en C. J. G.
de Booy,
Voorts worden geplaatst aan boord van Zr. Ms.
opleidingschip Admiraal van Wassenaer, de luit
t/z 2e kl. J. L. Hordijk en P. H. Prager en aan
boord van Zr. Ms. wachtschip te Amsterdam, de
luit. t/z 2e kl. H. van den Pauvert.
Zierlkzee, 3 Oct, Heden avond omstreeks
half negen werd alhier uit Dreischor hulp gevraagd
dewy 1 aldaar te 7 uren, in de kom der gemeente,
brand ontstaan was in de schuur van den land
bouwer Van Burg, aan den Achterweg. Van
hier vertrok dadelijk de brandspuit no 2 met
haar personeel, terwijl ook uit de gemeenten
Zonnemaire en Noordgouwe de brandspuiten ter
assistentie uitrukten. Een woonhuis en vier
schuren zyn verbrand.
In de afgeloopen maand September zijn per
stoomtram te 's Gravenhage 93,358 passagiers
vervoerd.
De raad van 's Hertogenbosch heeft, met
het oog op de duurte der woningen en levens
middelen, de jaarwedden van verschillende tot
de gemeente-secretarie behoorende ambtenaren
met f 100 en f 200 verhoogd.
Van Santen Kolff, veroordeeld wegens den
moord in de Beulingstraat te Amsterdam, is gis
teren uaar de gevangenis te Leeuwarden vervoerd.
Door de directie van de stoombootreederij
Fop Smit is een nieuwe stoomboot in de vaart
gebracht tusschen Rotterdam en Gorinchem.
De nieuwe Merwede heeft, wat doelmatigheid en
sierlijkheid van inrichting betreft, onder de bin-
nenbooten haar weêrga niet. Zooals men het
ranke vaartuig op de Maas kan zien liggen, doet
het aan de waterpaleizen denken, maar natuuriyk
in kleinere afmeting, die de Ainerikaansche rivie
ren bevaren. In den dienst op Dordt en Gorin
chem wordt thans door vijf booten voorzien.
In Den Haag is een meisje, dat onlangs
door een jongen met kalk in de oogen werd
gegooid, onder behandeling, van dr. Van Doore-
maal, geheel genezen.
Wij wenschen aan dit bericht tevens de waar
schuwing te verbinden om by ongevallen aan de
oogen toch vooral onmiddellijk de hulp van een
arts in te roepen, daar spoedige behandeling
doorgaans reeds halve genezing is. {Ubl.)
Volgens beëedigde verklaring voor de
successiebelasting bedraagt het vermogen, door
prins Louis Napoleon nagelaten, minder dan
60,000.
Simla. De gemeenschap door den Shutar-
gardanpas is aan beide zijden afgesneden door
de gisteren afgeslagen stammen. De inlanders
zijn van meening dat de Afghanen voor Kaboel
stand zullen houden, omdat de Emir aldaar
wenscht terug te keeren.
Kaapstad. Cetewayo is alhier aangekomen.
namen
Ba-
Wind
Toestand der
dér
rom.
plaatsen.
afwijk.
richt.
sracht
lucht
zee
N. Shields
4-
5.3
ZW
3
z. bew.
kalm
Sylt
0.1
WNW
2
regen
Hartlepool
9.6
NW
goed
kalm
Swinemunde
2.3
ZZW
5
betr.
Hamburg
0.5
ZW
regen
Delfzijl
2.0
ZW
3
regen
Groningen.
2.4
ZW
2
regen
Helder.
2.0
ZW
4
regen
kalm
Yarmouth.
4
bew.
kalm
Vlissingen.
6.2
ZW
3
1. bew.
Maastricht
-f-
7.4
ZZW
3
1. bew.
Valentia
8.9
ZZO
2
bew.
kalm
Portsmouth.
WNW
4
goed
deining
Grisnez
7.6
WNW
5
bew.
Parijs.
4-
8.5
ZZW
1
helder
St. Mathieu.
2.3
2
helder
Biarritz
3.1
1
bew.
Grootste verschil in Nederland
's ochtends 8 urenM. 5.4 H.
des namiddags:
Barometer te Middelburg, Graanbeurs: (Com) 766
Thermometer 3 Oct. 's av. 11 u. 52 gr
4 Oct. 'smorg. 8 u. 55 gr. 's midd. 1 u. 60 gr.
's av. 5 u. 60 gr.
Na de" heeren Childers, Grant Duff en Baxter
heeft ook sir William Harcourt het woord ge
voerd namens de Engelsche oppositie. Hij zette
voorop, dat het staatkundig partijleveü de be
weegkracht is van iedere parlementaire regeering.
't Is jammer dat ook parlementaire individualisten
uit andere landen hem niet eens konden hooren.
Over de binnenlandsche politiek dezer regeering,
die het Engelsche staatsblad Statute-bookhad
opgevuld met een wetgeving, die eigenlijk geene
wetgeving is, gleed hij losjes heen om des te
meer aandacht te wijden aan den op het gebied
der builenlandsche politiek verrichten arbeid. Hy
was niet zacht in zijn oordeel. De buitenlandsche
politiek van Engeland onder het ministerie Bea-
consfield was niet anders dan eene groote fout
die mislukking van alle plannen had met zich
gesleept. Zy heeft Engeland met iedere vreemde
regeering in onaangenaamheden gebracht, Enge-
lands aanzien eer doen afnemen dan vergroot en
zware lasten in geldelyke offers op het land ge
laden, die nu maar koeltjes weg aan de nakome
lingen worden overgelaten. De poging om Turkije
op te lappen is totaal mislukt. De Porte heeft
nog niet eens de hand geslagen aan de beloofde
hervormingen en zal dat ook niet doen. De be
zetting van Cyprus zal eindelooze kosten ver
oorzaken. De Afghaansche oorlog is veroorzaakt
door den dwazen bluf tegenover de Russen om
Indische troepen naar Malta te vervoeren, en zal
eindigen met de geheele bezetting en annexatie
van Afghanistan. „Wilt gij dus rust en voorspoed,
maakt dan een eind aan de tegenwoordige regeering".
Met gespannen aandacht volgden de bewoners
van Southport, waar deze redevoering werd
gehouden, den weisprekenden redenaar, met meer
aandacht voorzeker dan zijn advies zal gelezen
worden. Het bevat toch niets wat niet reeds in
het parlement is gezegd of wat de heer Gladstone
niet reeds neerschreet in lange artikelen of korte
brieven. Het is de oude, gedurende lange jaren
in practpk gebrachte politiek van non-interventie,
en de Engelsche liberalen verdienen den roem, dat
zij niet onder stoelen of banken steken wat de
natie van hen zal te wachten hebben, als zij bij
de verkiezingen de meerderheid zullen behalen.
Deze positie maakt hen echter niet sterker, wijl
er ook menig liberaal in Engeland is, die het
noodig acht, dat zyn land niet buiten alles blgve
wat in Europa's hoofdsteden afgesproken wordt,
en dat het in de gelegenheid blijve, zij het dan
ook met eenige opoffering, zich een deel te be
dingen als er weer eens buit op een der kleinere
staten behaald worden zal. Door zulk een uiterste
te stellen als verkiezing-cry vervreemden de
hoofden der liberale partij vele kiezers van zich
terwyi het ook juist schijnt als men hen verwyt,
dat zy bij hunne politieke redevoeringen zich
steeds in het verleden blijven bewegen, zonder
hunne meening te zeggen over de moeiiykheden
van het oogenblik. „Zij dorschen, zegt de
Fall Mall Gazette,oud koren, terwijl een nieuwe
oogst van moeiiykheden en slechte vooruitzichten
rond hen aan het rijpen is, en dat doet geen goed
aan hunne pretensie van de mannen van het
oogenblik te zyn." De vergeiyking hinkt wat,
maar de bedoeling is duidelijk genoeg.
De oude heer Blanqui schgnt, tengevolge van
zijne langdurige gevangenschap en de daarop ge
volgde populariteit bij een zeker soort republi
keinen, aan het malen te zgn gemaakt. Hg heeft
te Nizza een toost op Garibaldi uitgebracht,
waarbij hij de somberste voorspellingen deed
betreffende Frankrijk en Italië. „Ziet, sprak
hij, welke vooruitzichten beide landen hebben,
herstelling der rampvolle drieëenheidCaesar,
Shylock en Loyola, ieier met zgn wapenbord,
sabel, geldzak en wg waterkwast. Deze drie
welbekende roovers, dje de beurs, de sacristie en
de kazerne bewonen, zullen samenwerken voor
beide volken. Dat zal onze toekomst zyn binnen
kort. Garibaldi's dood zal den omkeer bespoe
digen, en daarom roep ik: leve Garibaldi!''
Natuurlijk werd deze dolhuistaai warm toegejuicht;
menschen die er anders over denken worden,
evenals laatst te Marseille, eerst de deur uitge
worpen. Er is inderdaad geene richting, die meer
exclusief is, meer overtuigd van haar eigen
voortreffelijkheid dan deze declameerende sociaal-
republikeinsche politieke tinnegieters. Zij hebben
nu zelfs te Pargs Louis Blanc verloochend. De
secretaris van een socialistisch comité tot onder
steuning van de terugkeerende gedeporteerden
schrijft aan een der Parijsche dagbladen, dat zijn
comité niets te maken beeft met het comité-Victor
Hugo-Louis Blanc, en dat de denkbeelden zgner
vrienden zelfs lynrecht staan tegenover die van
dat comité bourgeois. Louis Blanc, na een leven,
op meer of minder practische wgze besteed, maar
in elk geval ten volle gewyd aan de belangen
van den proletariër, een vertegenwoordiger van de
bourgeoisie Misschien maakt men er nog wel
van, dat hg tot de bourgeoisie satisfaite behoort*
Die lieden vormen de kleine groep, die bij alle
omwentelingen in Frankrijk het sein gaf tot de
straatgevechten. Warsch van redeneering, is het
groote woord hun eerste wapen, de straatsteen
het tweede.
QUÈ1STTIN MASSYS.
Door onzen Brusselschen medewerker.)
{Slot.)
Vergelijk in het koninkiyk museum te Brussel
zijne Heilige familie, die na de triptiek te Ant
werpen, die in 1508 geschilderd is, des schilders
meesterstuk is; vergelijk, zeg ik, dat stuk zoo
vol afwisseling, die behandeling vol gevoel met
do andere schilderijen uit denzelfden tijd die er
om heen hangen. Het verschil springt aanstonds
in het oog. De eenvoud der schikking is op zich
zelve een nieuw denkbeeld van een geniaal man.
Het midden der schildery wordt ingenomen
door de heilige maagd, die aan het kind Jezus
eeue bloem laat zien en door de heilige Anna.
Rechts en links op den voorgrond ziet men eene
vrouw met twee kinderen. De eene houdt hen
bezig met bloemen; de andere leert hen lezen.
Op den achtergrond, onder eene open Romaansche
galerij, waardoor men een bergachtig verschiet
ziet, beschenen door zilverblauw licht, staan vier
mannen het huiselgk tafereel aan te zien. De
mannen hebben eene levendige uitdrukking op
het gelaat. De indruk van het lievevreedzame
tafereel weerkaats zich op verschillende wijzen
in hunne levendige en typische gezichten. Zij
zijn zeker naar de natuur geschilderd. Voor de
vrouwen had de schilder big k baar niet over
modellen te beschikken. Dat ziet men maar al
te zeer. Nog daargelaten, dat de tijd en de
retouches juist het minst de vrouwenkoppen ge
spaard hebben, zoodat neus, mond en oogen met
puimsteen bewerkt schijnen te zijn, dragen ook
die gezichten volstrekt geen individueelen trek.
Hoogstens kan men eene uitzondering maken
voor de geknielde vrouw op het rechter blind
der triptiek, die zich bevindt naast de stervende
heilige Anna, welke door Marcus wordt onder
steund en den zegen van Christus ontvangt.
Deze, eene vrouw van rgpen leeftgd reeds, zou
wel naar het model kunnen genomen zijn. Heel
dat tooneel is opgevat en weergegeven in bijna
modernen geest. Het wit van het bed en van
den draperieën komt uit tegen een rooden ach
tergrond dat is zeer mooi. Men denkt niet eens
aan het anachronisme om een Viaamsch meubi
lair te plaatsen in het midden van Palestina.
Het linker blind heeft meer van Gothische
kunst. De bergen van het middenstuk zijn er op
voortgezet. Het stelt St. Joachim voor, die van
een engel de blijde tijding hoort van Jezus'
geboorte. Dit is zeer krachtig van uitdrukking.
Mannen, vrouwen en kinderen zgn in hetzelfde
costuum gekleed, eene eenvoudige tunica, in
verschillende kleuren, maar in matten toon.
Op de buitenzgde der blinden, die veel beter
bewaard en minder geretoucheerd zijn, is het ge
heel anders. Vooral het rechtsche is zeer rijk.
St. Anna, vergezeld door den heiligen Joachim,
biedt een kistje aan een priester, gekleed in
plechtgewaad, met goud en borduurwerk overdekt.
Op het andere buitenblind wordt Joachim den
tempel uitgejaagd wegens de onvruchtbaarheid
van zijn huwelijk. Hierin heeft Quentin Massys
zich zeiven afgebeeldde op drie vierden genomen
stand wijst duidelijk op een in den spiegel ge
nomen portret.
Deze triptiek is een Verbazend schoon werk.
Men vraagt zich af door welke ingeving Quentin
Massys zijn tijd is vooruitgeloopen en reeds
toen een voorgevoel heeft gehad van de
renaissance, die groote omwenteling in de kunst*
Daarom heeft ook het publiek, dat zich dezer
dagen verdrong voor het nieuwe stuk, er meer
smaak in gehad dan men wel verwacht had.
Over het algemeen echter is er heel wat oefening
noodig om de oude meesters op waarde te
schatten. Vele kunstenaars loopen deze zalen
door zonder zich op te houden, en de werken,
die het geoefende oog geestdrift inboezemen,
vertellen hun niets. Anderen hebben jaren noodig
gehad vóór hun de blinddoek van de oogen viel
en zg helder zagen. Iets dergelgks zien wy met
de zeldzame en kostbare perkamenten uit de
middeleeuwen waarin de gedichten der trouba
dours zijn bewaard. Aan het gros der geletterden
vertellen zij niets. De oudheidkundige en de
philoloog alleen ontcgferen ze met gemak en ont
dekken er gouden aderen in van de meest naieve
en oorspronkelgke poëzie. Men zou die vergelgkifig
nog kunnen voortzetten en uitbreiden, en zeggenf
eveneens als de studie der oude taal en van hare
meesterstukken aan den stgl der latere schrgvers,
die in hare geheimen zijn doorgedrongen en den
sleutel tot haar bezitten, een bij zonderen geur
geeft, eveneens zal de kunstenaar onzer dagen,
die zich gemeenzaam maakt met zijne voorgan
gers uit den tgd der Gothiek, uit dien omgang
groot voordeel kunnen trekken.
In hunne oprechtheid, naïeveteit en geleerdheid
zijn deze meesters voorbeelden voor altijd. Zij
doen zien, welke hinderpalen het ware talent
vermag te overwinnen, als het den wil en de
roeping bezit om iets groots tot stand te brengen.
Daarvoor behoeft men niet geloovig te zijn.
Was Quentin Massys dat Dat staat te bewijzen.
Ik zou geneigd zgn om te denken, dat hij geloo
vig was, zooals die steenhouwers, die in de bui-
tengoten der eathedralen en in de culs-de-lampe
binnen de kerken vrijen loop gaven aan hunne
hekelende geestigheid. Zijne schilderijen Le Gie
rigaards en De Minnenden bewgzen, dat hg zoo
wel een open oog had voor de verkeerdheden en
ondeugden der menschheid als hij gevoelig was
van aard en vatbaar voor indrukken. Was hy
werkelijk zoo devoot geweest, dan had hij het
oude spoor gevolgd, de begane paden der over
levering betreden, en zou bg hem het denkbeeld
niet zijn opgekomen om de profane wereld te
schilderen.
De kunstenaar moet zijn onderwerp begrijpen,
vatten, geheel in zgne macht hebben; maar het
is daarom nog niet noodig, dat hij zich met dat
onderwerp éen zal maken. Subjectiviteit is eer
een gevaar dan een voordeel.
Heinrich Heine, een ongeloovige zooals men er
maar een vinden kon, heefteen gedicht nagelaten,
getiteld De Vrede, waarin hij in godentaal een
godsdienstig visioen weergeeft van on vergelijke
lgke verhevenheid. By het roer van een schip
