Teiegrapiuscne Derienten.
BUITENLAND.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en leger.
Verkoopingen en aanbestedingen.
Thermometerstand.
Algemeen Overzicht.
slechts enkele onbeduidende uitwerkselen, van
voorbijgaanden aard, gehad. Men heeft een
paar verkiezingen kunnen bederven, adres
aan die van den heer Van Stolk te Rotterdam
en van den heer Lieftinck te Leeuwarden,
beide gelukkig nog in zooverre onschadelijk,
dat. de verdeeldheid althans de anti-liberale
tegenpartij niet ten goede kwam. Blijvende
verandering stuitte echter af op de voortdurende
onverschilligheid van de groote meerderheid
der kiezers, die dan ook óf zich met het op
richten en te gronde gaan van kiezersvereeni-
gingen niet bemoeien, óf zoo zij er lid van
zijn, de vergaderingen niet met hunne tegen
woordigheid vereeren. De heer Van Gilse
erkent dat kwaad en slaat middelen voor tot
zijne genezing. Die middelen beschouwen wij
in een volgend opstel.
Het is bijna overbodig te zeggen, dat wij met groote
ingenomenheid het bericht medegedeeld hebben,
dat door de regeering de eerste stappen gedaan
zijn om eindelijk, op het voetspoor der meeste
beschaafde landen, de staatsbemoeiing tot het
spaarbankwezen uit te strekken en daardoor,
krachtiger dan door particuliere zorg mogelijk is,
het sparen meer tot eene volksgewoonte te maken.
Zonder voor 't oogenblik in eene beoordeeling
te treden, bepalen wij ons tot de mededeeling
dat de op dit onderwerp betrekkelijke, ingediende
wetsontwerpen twee in getal zijn.
Volgens het eene, het „wetsontwerp totkoste-
looze overmaking van spaarpenningen door tus-
schenkomst der postergen," zal aan al de post-~
kantoren, alsmede aan de hulpkantoren der
posterijen, die daartoe door den minister van
waterstaat worden aangewezen, de gelegenheid
worden opengesteld tot het k o s t e 1 o o s overmaken
van gelden aan en het kosteloos erlangen van
terugbetalingen van de particuliere spaarbanken,
wier besturen zulks verlangen, een en ander op
den voet en de wijze door den minister te bepalen.
Vrijdom van port wordt toegekend voor de
brieven en verdere stukken, die wegeus de over
making der hier bedoelde gelden tusschen de
besturen der particuliere spaarbanken en de in
leggers worden gewisseld.
De tweede voordracht is een „wetsontwerp tot
instelling eener rijks-spaarbank".
Deze spaarbank zal te Amsterdam worden
gevestigdhet beheer wordt opgedragen aan een
bezoldigd directeur. Een raad van toezicht, door
den koning te benoemen houdt toezicht op den
toestand en het beheer der bank.
Inlagen in en terugbetalingen uit de bank
kunnen op al de postkantoren en de aan te wijzen
hulppostkantoren geschieden.
Het minimum van inleg is 25 cent. De inleg
gers ontvangen een jaarlijksche Vente van 2.64
pet. De staat waarborgt zonder eenig voorbe
houd aan de inleggers de teruggave hunner
inlagen en de betaling der verschuldigde renten.
De Nederlandsche bank is de kassier der rijks-
spaarbank.
Met een gevoel van verontwaardiging en leedwe
zen namen wij in het Dagblad van heden kennis
van een meer uitvoerig verslag van het verhan
delde op de gisteren reeds met een enkel woord
vermelde algemeene vergadering der Koninklijke
vereeniging van gepensioneerde officieren van het
Nederlandsche leger.
Aan de orde was een voorstel van het bestuur
om van de door wijlen den minister van oorlog,
De Roo van Alderwerelt, aan de koninklijke
vereeniging geschonken 2000 gulden een afzon
derlijk fonds te maken, onder den naam van De
Boo van Alderwerelt-fonds, om uit de rente,
voortvloeiende uit dat kapitaal, ingeschreven op
het Grootboek der Nat. Schuld, de jaarlijksche
contributie te voldoen van leden, voor wie de
uitgaaf bezwarend moeht zijn en die daartoe het
verlangen te kennen geven.
Over het miuder of meer aannemelijke van dit
voorstel konden natuurlijk de gevoelens ver
schillen. Het werd ten slotte als verworpen be
schouwd en aan het geld eene andere bestemming
gegeven. Maar wat te zeggen van eene bestrij
ding als de volgende:
«Generaal De Bruyn herinnerde aan het gezegde van
een Fransch generaal, die onder Napoleon I op het
slagveld aan zijne wonden lag te sterven»Bites celui, que
je meur3 avec le regret de ne pas avoir fait assez pour
vivre aupres la postéritéJn hetzelfde geval verkeerde
de minister De Roo hij zjjn verscheiden. Na jaren lang
zijn talent te hehben gebruikt om ministers af te breken
en er eindelijk in geslaagd te zijn, om ook het tweede
gedeelte van het ote-toi de let. dfin que je rrCy mette
verwezenlijkt te zien, waren de verwachtingen hoog ge
spannen, dat voor den heer De Roo, nu eindelijk minister
geworden, het oogenblik gekomen zou zijn om zijn denk
beelden in toepassing te brengen, waarvan men mocht
onderstellen dat zij reeds lang voorbereid en uitgewerkt
waren.
"Maar niets is daarvan gebleken. De heer De Roo is
minister geweest en is overleden zonder iets van zijn
programma verwezenlijkt te hebben. Spreker hoopt voor
des heeren De RoB's nagedachtenis, dat zjjn plannen nog
in portefeuille berusten. Als dat waar is en zjj worden
door den tegenwoordigen minister van oorlog ter tafel
gebracht, eerst dan zal het tijd zijn om voor De Roo een
monument ter verheerlijking op te richten. Dit wat den
persoon betreft. Ook wat de zaak aangaat, wensebt
spreker langs wettigen weg geen reclames temaken. Daar
komt bij, dat het voor een 40tal officieren niet veel haten
zal of hun al een paar gulden geschonken worden.
Spreker wijst nog op den oorsprong van de 2000 en
releveert de ongepaste houding van een minister in een
klein land en tegenover een klein parlement, om een
mandaat van volksvertegenwoordiger aan te nemen. Dat
kan er in een groot land als Engeland door, maar hier
stelt het den persoon, dien het betreft, allicht bloot aan
de verdenking van arrière-pensées. Om zich hiervan
schoon te wasschen, heeft de heer De Roo het langs
dezen weg bij het leger willen goedmaken."
Nadat nog eenige andere sprekers het woord
gevoerd hadden, waarbij èn het délicate van dit
onderwerp, wegens de daarbij betrokken finan-
cieele belangen van de familie De Roo, èn de
edelmoedigheid van den overleden minister in het
schenken en volhouden dezer gift, ook bij zijn
naderenden dood, aan het licht traden, antwoordde
de majoor Stolkert als volgt op de ontboezeming
van zijn onderen wapenbroeder
«Majoor Stolkert (Amsterdam) vindt liet niet zeer ge
past, het politiek zonden-register van De Roo hier bloot
te leggen. Als de man zich zoo bezondigd heeft aan het
leger, had de Vereeniging zijn gift ook niet moeten aan
nemen. Nu die gelden zijn aangenomen, past het niet,
op den man te smalen."
Dit is de eenvoudige taal van gezond verstand
en eerlijkheid. Maar behalve deze eigenschappen
hadden wij bij de opperofficiereu van ons leger
wat meer ridderlijkheid tegenover een overleden
kameraad verwacht. Gelukkig behoort hij die
zich op deze wijze aan de kaak stelde, tot onze
gepensioneerde generaals.
Gedurende de week van 1 tot en met 7 Mei
zijn te Vlissingen aangekomen met de stoom
schepen van de maatschappij Zeeland 447 en
vertrokken van daar naar Engeland 519 pas
sagiers.
's Gravenpolder, 8 Mei. De nieuw be
noemde burgemeester dezer gemeente, de heer J.
Risseeuw, van Goes, werd heden middag te on
geveer 3 uren door eene eerewacht van 33 ruiters
op de grens der gemeente ontvangen en naar het
gemeentehuis geleid, waar hij, na eene toespraak
van den oudsten wethouder beantwoord en aan de
nagedachtenis van zijn voorganger, wijlen den
heer C. P. Lenshoek van Zwake, hulde gebracht
te hebben, zijn ambt aanvaardde. De gemeente
school en de kerk werden daarna bezocht, terwijl
de dag verder in feestelijke stemming werddoot-
gebracht.
Maandag 12 Mei zal het dertig jaren geleden
zijn dat Z. M. koning Willem III den troon be
steeg.
Van 9 tot 16 Juni e. k. zal eene tweede zit
ting worden gehouden, ditmaal te Londen, van
het Internationaal letterkundig congres. De com
missie van uitvoering heeft de noodige maatre
gelen genomen, om den leden de reis naar Londen
en het verblijf aldaar zoo gemakkelijk mogelijk
te maken. Daartoe echter wenscht zij spoedige
opgaaf van de namen der letterkundigen, die het
congres mochten willen bijwonen. Programma's
en toegangkaarten zullen hun door de hoofdcom
missie worden toegezonden. Op haar verzoek
heeft de heer A. G. C. van Duyl te Amsterdam
zich bereid verklaard, de opgaven te ontvangen
van Nederlandsche letterkundigen, die aan het
congres willen deelnemen. Hunne namen zullen
onmiddellijk aan de commissie worden gemeld.
De financieele voorstellen van burg. en weth.
van Amsterdam, bestaande in het leeningplan en
in de voordracht tot heffing der straatgeld-belas
ting, zullen heden over 14 dagen bij den gemeen
teraad in behandeling komen.
De St. Ct bevat een kon. besluit houdende
aanwijzing van de gemeente Gemert als stand
plaats van een postkantoor.
Gisteren werd te Amsterdam de algemeene ver
gadering van het Genootschap tot zedelijke verbe
tering van gevangenen gehouden.
Uit het jaarverslag blijkt dat het ledental ver
minderd was met 38, zijnde over 1878 2714, tegen
2752 leden in 1877. Nijmegen was met 40 leden
in 1878 vooruitgegaan.
Uit het verslag van den penningmeester bleek,
dat de rekening in het afgeloopen jaar met een
batig saldo van f 410.04 sloot.
Uit Nieuwkoop wordt gemeld dat aldaar weder
eene „kunstmatige kiezers-fabricatie," voor eene
verkiezing voor den gemeenteraad, heeft plaats
gehad. Voor 25 katholieke ingezetenen zijn na
melijk patenten als schipper genomen, teneinde de
verkiezing van twee katholieke leden, in plaats
van een overleden en een aftredend protestant, te
verzekeren. Van den uitslag der stemming in
Juli a. is men dan ook nu, naar aan de N. R. Ct
gemeld wordt, gewis.
rechterlijke macht. Benoemdtot raadsheer
in het gerechtshof te Amsterdam mr. S. Wild
schut, thans vice-president der arrondissements
rechtbank aldaar tot vice-president der arron-
dissements-rechl bank te Amsterdam jhr, mr. B.
J. Ploos van Amstel, thans rechter in die rechtbank.
leger. Op nonactiviteit gesteld, in afwachting
dat omtrent hem nader zal worden beschikt, de
le luit. W. G. Gelinck, van het reg. grenadiers
en jagers.
geneeskundige dienst. Op nonactiviteit ge
steld, in afwachting dat nader omtrent hem zal
worden beschikt de off. van gezondh. le kl. J.
H. Neiszen, van het personeel van den geneeskundi
gen dienst der landmacht.
Voor het dezer dagen te Helle voetsluis aan te
vangen toelatingsexamen voor machinist-leerling
2de kl., hebben zich aangemeld 108 sollicitanten;
het te plaatsen getal is 40.
Het classicaal bestuur te Dordrecht, buitenge
woon vergaderd ter behandeling van de aanklacht
der drie moderne predikanten tegen de ouderlingen,
die gezamenlijk geweigerd hadden tegenwoordig
te zijn bij de aanneming der leerlingen van pre
dikanten, die stonden op den basi3 van bet nieuw
ingevoerde art. 38 reglement godsdienstonderwij s
heeft in deze zaak beslissing genomen.
Nadat het voorstel van een der leden, om de
weerspannige ouderlingen te schorsen en te doen
wat des kerkeraads is, met 5 tegen 3 stemmen
verworpen was, werd op voorstel van het lid P.
J. Romijn, predikant te Ridderkerk, besloten aan
de klagers te berichten, dat, gezien hebbende de
door hen ingediende verdediging en in aanmerking
nemende het protest door den kerkeraad van
Dordrecht en het classicaal bestuur zelf tegen
de invoering van art. 38 bij de Synode ingezonden,
het classicaal bestuur als zijn gevoelen uitsprak,
dat de ouderlingen in deze „niet anders hebben
kunnen handelen dan zij gehandeld hebben."
Bedoeld besluit werd met meerderheid van stem
men genomen.
Vlissingen, 9 Mei. De heer dr. C. H. van
Rhijn predikant bij de N. H. Gemeente te Leusden
heeft voor het op hem uitgebracht beroep naar die
gemeente alhier bedankt.
De N. Rott. Ct deelt met zekerheid mede
dat het ZuiderzendiDgsfeest dit jaar niet gehouden
zal worden wegens de moeilijkheid om een ge
schikt terrein te vinden.
De minister van oorlog heeft o. a. bepaald, dat
er bij het instructie-bataljon jongelingen kunnen
aangenomen worden, die hun 15e levensjaar heh
ben volbracht en een lengte hebben van minstens
1.5. M.
dat de leeftijd voor volontairs, die als korporaal
bij de infanterie-korpsen worden overgeplaatst, 16
jaar zal kunnen zijn, mits hun lengte 1.55 M.
bedrage en zij overigens in alle opzichten voldoen
dat volontairs, wier lichamelijke ontwikkeling
ten achteren blij ft en van wie op goeden grond te ver
wachten is, dat zij op 17-jarigen leeftijd de lengte
van 1.55 M. niet zullen bereiken, in het tromslaan
moeten worden geoefend, ten einde als tamboer
te worden geplaatst
dat de opleiding van korporaals tot fourier
voortaan bij de korpsen zal geschieden, en dat
het instructie-bataljon hiervoor dus niet meer is
aangewezen.
Een in vele opzichten merkwaardig man is
Zaterdag in Den Haag overleden, namelijk de
heer S. van Hulstijn, die, voor bijna 40 jaren
als scheepsjongen naar Indië vertrokken en in
korten tijd tot gezagvoerder van een kustvaarder
en later van een stoomschip opgeklommen, in
1865 als marine-superintendant der Ned.-Indische
Stoomvaartmaatschappij optrad en deze tot hare
tegenwoordige ontwikkeling heeft gebracht. Aan
den geregelden stoombootdienst in den Archipel
wijdde hij al zijne krachten en in den oorlog
met Atjeh bewees hij aan de regeering belang
rijke diensten, waarvoor hem het ridderkruis van
den Ned. Leeuic ten deel viel. Voor weinige
maanden tot herstel zijner gezondheid in het
vaderland teruggekeerd, als hoofdagent der Maat
schappij, werd hij op öOjarigen leeftijd ten grave
gesleept. Vele oud-Indische hoofdambtenaren
bewezen hem de laatste eer.
De burgemeester van Leiden heeft de koffie
huishouders aldaar verzocht, des Zondags de
bezoekers niet te vergunnen vóór des middags
4 Uren op hunne stoepen plaats te nemen.
Nevens- de te Steenwijk bestaande liberale
kiesvereeniging Burgerplicht zal een tweede wor
den opgericht, tengevolge van aldaar onder de
vrijzinnigen heerschende oneenigheid.
Terwijl een paar dames op de Pijpenmarkt
te Amsterdam in een druk gesprek waren ge
wikkeld, maakte een opgeschoten jongen van de
gelegenheid gebruik, om bij een barer de porte-
monnaie uit den achtermantelzak te halen. Toen
hij zich wilde verwijderen, werd hij echter gegre
pen door een tot dat oogenblik verborgen toe
schouwer, die nu haastig te voorschijn trad. De
jongen wierp het bewijsstuk van zijn diefstal
in het water, doch werd natuurlijk in hechtenis
genomen.
Onze berichtgever wenscht gevraagd te hebben
hoeveel portemonnaies er nog „gerold" moeten
worden, eer de dames begrijpen, dat het toch
eigenlijk voorzichtiger is, om zijn beurs elders te
bergen. (H6L)
binnenland.
's Gravenhage. Herbenoemd tot burge
meester te Sluis de heer J. H. Hennequin.
Tweede kamer. In eene zeer uitvoerige rede
bestreed de heer Roëll het plan voor het kanaal
van Amsterdam door de Geldersche vallei. Te
genover dat plan stelde hij de voordeelen eener
verbetering van de Keulsche vaart, zich daarbij
beroepende op de deskundigen van den waterstaat
en op den heer Stieltjes. Zijne slotsom is dat het
werk niet van algemeen nationaal belang is, geen
waarborgen oplevert voor volledige uitvoerbaar
heid uit een technisch, financieel en defensief oog
punt, en derhalve noodzakelijk opnieuw door een
staatscommissie onderzocht moet worden.
De heer Van Berkhout bestreed het plan we
gens de daaruit voortvloeienden nadeelen voor
de Betuwe en betreurde evenals de heer Roëll
het gemis van het advies van den afgetreden in
specteur van den waterstaat Rose over de quaestie
van den overgang over den Neder-Rijn.
In dat gemis reeds zag hij de veroordeeling van
het ontwerp, terwijl hij zich voor 't overige hoofd
zakelijk aan de bezwaren van den heer Roëll
aansloot. De heer Holtzmann zette de voordeelen
eener kortere verbinding van Amsterdam met den
Boven-Rijn uiteen. Juist de handelspolitiek van
Duitschland spoort ons tot grooter energie aan.
De verbetering der Keulsche vaart ware onvol
doende tegenover de groote voordeelen van het
nieuwe kanaal. Een onderzoek door eene staats
commissie zou gelijk staan met de zaak in den
doofpot te doen.
buitenland.
Londen. Volgens de Daily News is de
regeering voornemens nog 5000 man naar Natal
te zenden.
Philippopel. In eene alhier afgekondigde
proclamatie geeft de czaar zijn vasten wil te ken
nen om het Berlijnsche tractaat uit te voeren, om
de troepen terug te roepen en in Oost-Rumelië
een nieuw bestuur te vestigen. Aleko pacha
wordt spoedig alhier verwacht.
Heden werd alhier, in het openbaar, te koop
aangeboden een huis en erve met tuin, aan den
Seissingel alhier, wijk R n° 11, groot 4 aren
15 centiaren. Verkocht voor f 2126.16.
8 Mei. 's av. 11 u. 40 gr.
9 's morg. 8 n. 44 gr. 's midd. 1 u. 50 gr.
's av. 6 u. 45 gr.
De meerderheid, welke de nieuwe inkomende
rechten en accgnsen in Duitschland zal moeten
aannemen, bestaat in de eerste plaats nit de
conservatieven, de vaste garde der regeering van
prins Bismarck, en daarenboven nit het centrum
en een deel der nationaal-liberalen. Er is echter
in die coalitie nog eene scheuring mogelijk, en
dat wel, wanneer de grondbezitters en de indus-
trieelen het niet eens kunnen worden. De grond
bezitters klagen steen en been over het verval
van den landbouw en willen dat verongelijkte
deel van het volksbestaan door hooge invoer
rechten op landbouwvoortbrengselen weder tot
bloei brengen. De daardoor te veroorzaken
verhooging der prijzen van sommige eerste levens
behoeften maakt de rekening echter niet van de
groote industrieelen, wier duizenden werklieden,
vegetariërs minder uit overtuiging dan uit nood
zakelijkheid, dan spoedig hooger loon zullen
moeten vragen. II faut vivre avant tout, soit vie
de misère.
Het streven der grondbezitters en de verhou
ding van Bismarck tot hunne wenschen blijkt
geheel uit eene correspondentie tusschen zekeren
grooten grondeigenaar in Beieren, den heer von
Thungen-Rossbach, en den kanselier. De Beier
voegde een hartig woordje bij een stapel brieven
van adhaesie aan de voorgestelde ontwerpen,
welke hij aan Von Bismarck's zoon zond met
verzoek om ze aan zijn heer vader te willen ter
hand stellen. Naar zijne meening moet Duitsch
land voor zgne voeding onafhankelijk worden
van het buitenland, en moet daarom de graan-
cultuur, waaraan slechts 25 van den grond
gewijd is, worden uitgebreid, wat alleen door
bescherming mogelijk is. Die bescherming moet
echter krachtiger zijn dan het thans voorgestelde
tarief wil; er moeten dus amendementen worden
voorgesteld; want als dit ontwerp eens wet is
geworden, is er in geen jaren meer verandering
te krijgen.
Tot zoover blijft de Beiersohe heereboer in
't groot zich bewegen op het gebied der allicht
door eigenbelang ingegeven economische stellin-
