N°. 108.
122e Jaargang.
1879.
8 Mei.
Donderdag
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers.zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
I:."'
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de publicité étrangère 6. L. Daubk en Cie. te Parijs en Frankfort, directeuren Elsbach en Jones.
Advertentien: 20 Gent per regel.'
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,: van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Middelburg 7 Mei.
Waterschap Schouwen,
Benoemingen en besluiten.
Goes, 6 Mei. Heden avond hield de afdee-
ling Goes van de Centrale liberale kiesvereeniging
eene bijeenkomst tot het benoemen van afgevaar
digden voor de algemeene vergadering, waartoe
iedere afdeeling voor elk tiental leden, of gedeelte
daarvan, er éen kan kiezen, en om overcandida-
ten voor het lidmaatschap der tweede kamer van
gedachten te wisselen en te stemmen. Als afge
vaardigden werden door de vergadering, die
vergeleken bij de vorige samenkomsten zeer
druk bezocht was, gekozen de heerenZ. D. v.
d. Bilt Lamotthe, G. v. d. Hoek, G. E. Massee,
C. Kisseeuw, allen te Goes, dr. Snoep te Wol-
faartsdijk en mr. J. G. de Witt Hamer, wethouder
alhier.
Op de lijst van voorloopige candidaten werden
gebracht: dr. A. W. van Campen, directeur
der hoogere burgerschool alhier, met 27 stemmen
mr. W. A. van Hoek, rijksadvocaat te Middel
burg met 13 stemmenen Armand Sassen, leeraar
in de staatswetenschappen te Breda, met 1 stem.
De heer W. van den Berg, suppoost aan het
academisch ziekenhuis te Leiden, is, met ingang
van 16 Mei, benoemd tot ziekenvader in het gast
huis te Goes.
Vlfsslngcn, 7 Mei. De heer F. Verbrugghe
onder-inspecteur van het Belgische loodswezen
alhier, is benoemd tot divisie-inspecteur aan het
centraal-bnreau te Brussel.
Uit Zierikzee wordt het overlijden gemeld, op den
5 dezer, van dr. P. J. Andreae, in leven emeritus
Luthersch predikant, oud-schoolopziener, algemeen
geacht als een man die aan de verspreiding van
kennis en ontwikkeling zijn leven lang gearbeid
heeft.
De minister van waterstaat heeft afwijzend be
schikt op het verzoek om een geregelden stoom-
bootdienst, tweemaal daags tussehen Zierikzee en
het Catsche veer, voor het brieven-, personen en
goederenvervoer in het leven te helpen roepen.
Wel zal het postverkeer voor Zierikzee eenige
verbetering ondergaan met den eerlang te wijzi
gen spoordienst op de Zeeuwsche lijn. Maar de
overige gemeenten van Schouwen en Duiveland
zijn daarmede niet gebaat. En het middeleeuw-
sche sliktrappen zal, mitsgaders het zwalken in
een open schuitje, dat soms uren duren kan, een
noodzakelijkheid blijven voor reizigers uit of
naar de genoemde eilanden, die nu eenmaal bij
ontstentenis van andere reisgelegenheden, per post
hun weg moeten nemen langs Viane-Stavenisse.
{Vad.)
Op verzoek wordt de volgende dankbetuiging
geplaatst
„Van heinde en verre, uit de hoogste zoowel
als uit de laagste kringen, zijn uit het door zijn
menschlievendheid alom bekende Nederland, ten
behoeve der slachtoffers van de verschrikkelijke
catastrophe van Szegedin, belangrijke liefdegaven
rijkelijk toegevloeid.
„Het Koninklijk-Keizerlijk-Oostcnrijk-Hongaarsch
gezantschap bij het Koninklijk-Nederlandscbe hof
vervult een aangenamen plicht, wanneer het bij
deze de bijzondere erkentelijkheid van de Konink
lijk-Hongaarsche regeering betuigt voor die warme
deelneming en den edelen gevers tevens in naam
van de zoozeer geteisterden, wier lijden zij zoo
zeer hielpen verzachten, oprechten dank betuigt."
Waar in Nederland de godsdienst al niet bij
gehaald wordt!
De directeur der waterleiding te Rotterdam had
dezer dagen aan te kondigen, dat er gedurende
eenigen tijd eene stoornis in den aanvoer van
water zou plaats hebben. Hij deed dat bij ad
vertentie, natuurlijk in de N. Rott. Cthet meest
gelezen blad der Maasstad.
„Drinken alleen de liberalen water uit de lei
ding vraagt nu de katholieke Maasbode vinnig.
De St. Ct. bevat de Wet, houdende goedkeuring
van den afstand, bij wijze van ruiling, aan de
gemeente Rotterdam van grond aan den Cool-
singel en het gedempte Spinhuiswater aldaar; en
de wet, houdende aanvulling der wet van 2 Mei
1863 Staatsblad no. 50), tot regeling van het
middelbaar onderwijs.
In de Staatscourant zijn opgenomen de statuten
van den Nederlandschen protestantenbond, geves
tigd te Zwolle.
De kamer van koophandel te Bergen op Zoom
heeft bij adres den minister van financiën verzocht
de nieuwe bronzen munt algemeen in te voeren
en de koperen stukken in te wisselen, ter bestrij»
ding van het weder toenemend gebruik van Bel
gische centimes.
Men schrijft ons uit Utrecht van 5 dezer:
Twee zaken trokken gisteren veler aandaeht,
ten le de tramweg, ten 2e de Zigeuners. De tram
weg, waarover ik u het laatste schreef den 18en
April, is sedert geopend en er wordt druk gebruik
van gemaakt. Let men echter op de uren, waarop
hei verkeer het drukst is, dan merkt men dade
lijk op, dat het meest nieuwsgierigen zijn welke
vervoerd worden. Over dag toch zijn de rijtuigen
meestal zeer slecht bezet, 's avonds daarentegen
is er haast geen plaats te verkrijgen. Vrijdag en
Zaterdag werden er over de duizend reizigers ver
voerd dit aantal steeg gisteren tot over de 3300.
Dat het verkeer zoo groot niet zal blijven, ligt
voor de hand, evenwel ben ik vast overtuigd, dat
het wel van dien aard zal worden, dat de aan
deelhouders eene behoorlijke rente van hun kapi
taal mogen verwachten. Veel, ik zou haast zeggen,
alles hangt echter af van de wijze van exploitatie.
Klachten van het publiek worden niet gehoord,
men is zeer tevreden. De weg rijdt goed. De-
railleeren komt zelden voor, vooral nu. bij elk
rijtuig een agent van politie mederijdt, om te
voorkomen, dat de lieve straatjeugd steenen op
de rails legt om de rijtuigen te doen ontsporen.
Toen ik u de laatste maal schreef, zeide ik, van
de paarden sprekende, „het zal ze wel opbreken,
die arme beestjes." Mijne voorspelling is uitgeko
men reeds zijn er vijf ziek, en indien men geen
verandering brengt in het besturen, dan zou ik
haast durven voorspellen, dat men over drie
maanden niet éen paard meer heeft, waaraan men
niet duidelijk de kenteekenen van overspanning
zal kunnen waarnemen. Men rijdt veel te hard
en 't is zeker alleen aan den goeden aanleg van den
weg te wijten, dat men in de bochten, die men
in den beginne ik moet opmerken, dat er nu
reeds eenige verbetering is waar te nemen zelfs
in draf doorreed, niet ontspoorde. Dit is echter
eene zaak, die voor het puöliek van minder be
lang is. In het algemeen is men verheugd, dat
men een tramweg heeft en ziet men reikhalzend
uit naar de opening tot Zeist, die de volgende
week zal plaats hebben.
De diligence welke thans tussehen Utrecht—
Zeist dienst doet, is zeker een der slechtste dili
gences uit ons land. Lang toch was reeds het
plan hangende om 'beide plaatsen met een tramweg
te verbinden en in verband met die wetenschap,
werd er aan dit vervoermiddel niet veel zorg be
steed. Dit is wellicht ook voor andere onderne
mers eene beweegreden om hunne rammelende,
krakende, hotsende en botsende kasten ook niet
op te knappen. Slim is het niet, want zij halen
op die wijze het paard van Troije in. Immers
wanneer men zeer goed met eeue diligence ver
voerd wordt, zal niet zoo spoedig de zucht voor
den aanleg van een tramweg ontstaan, als wanneer
zulks slecht geschiedt. Maar toch zou ik Dog
liever in zulk een kast een reisje maken dan
op een der vijf wagens, waarmede Zaterdag
avond een 33tal Zigeuners hier aankwamen.
Hun kamp hadden zij spoedig op een weiland
op den Blauw-Kapelschen weg, nabij de gasfabriek,
opgeslagen. Voor 20 cent mag men daarin een kijkje
nemen. Gisteren werd daarvan dan ook veel gé
bruik gemaakt, 't Is wel de moeite waard om het
eens te zien. De hoofdman, die zich zeer goed in
het Fransch en Duitsch uitdrukt, deelde mij mede,
dat zij nu reeds vier maanden uit Hongarije waren
waarvan twee maanden in ons land. Zij-belijden
den Katholieken godsdienst en die daartoe in de
gelegenheid waren, hadden gisteren de kerk be
zocht. De mannen zien er krachtig uit, het zwarte
haar hangt in lange krullen op de schouders af.
De vrouwen dragen even als de mannen hooge kap
laarzen aan het toilet der jeugd wordt niet veel
zorg besteed. Als men met Liebig de mate van
beschaving zou willen berekenen uit de hoeveelheid
zeep die verbruikt wordt, dan geloof ik dat men
voor de beschaving der Zigeuners geen hoog cijfer
zou vinden. Zeep, kam en badkuip schijnen niet
tot hun benoodigdheden te behooren, althans de
jeugd schijnt daar al zeer weinig mede in aanra
king te komen. Ketellappen is hun beroep. Zij
bedelen niet, evenwel neemt de jeugd gaarne wat
aan en bedankt zeer vriendelijk als men iets in
het door haar toegestoken bakje werpt. Zij zullen
hier acht dagen vertoeven.
SchouwenDuiveland, 2 Mei 1879.
{Vervolg.)
Ondanks de kolossale uitgaven voor het stoom
gemaal is besloten nog ƒ176,475 te besteden tot
verdediging van den onderzeeschen oever te Flau-
wers, ter plaatse waar zulks het allereerst gevor
derd schijnt te worden. Van die som werd in
1878 f 72,674.51 uitgegeven.
De grootste reserve-kas is tegen dat Flauwers-
deel van Schouwens zuidkust niet bestand.
Eeuw aan eeuw schuurt en wervelt daar de
stroom, zoo ijverig en standvastig alsof hij aan
gesteld en beëedigd is om Schouwen te verdelgen.
De gedachte, dat al de grond dien de stroom
aan de zuid- en al het zand dat de zee aan de
noordzijde weghaalt, niet verloren gaan, en niemand
zelfs een zandkorrel kan vernietigen, is wel een
wijsgeerige troost, maar met wijsgeerigen troost
behoudt men geen polders.
De groote watermolen heeft in het najaar 42
dagen met goed gevolg kunnen malén. Er was
besloten hem af te breken, doch de lage som die
er voor geboden is, was zijn behoud.
De kleine molen bemaalt uitsluitend het Prunje-
bevang.
Het stoomgemaal werd aanvaardende aannemer
van verder onderhoud ontslagen. Het kapitaal,
waarmee het waterschap voor het stichten van
het stoomgemaal met bijbehoorende werken be
zwaard is geworden, bedraagt f 192,888,77Het
blijkt aan zijne bestemming te beantwoorden en
een waterstand van omtrent het zomerpeil goed
te kunnen beheerschen. Stijgt het water plotse
ling al eens daarboven, door aanhoudende zware
regens en toevoer van hoogere gronden, dan is
het toch zeer spoedig verwijderd. Bij den aan
vang van het jaar stond het 10 c. M. boven peil
en reeds den 12 Januari was het er beneden.
Van toen af was het water nagenoeg geregeld
onder peil. De hoogste waterstand kwam voor
op 17 November 30 c. M. boven en do
laagste op 5 October gemiddeld 27 c. M. onder
peil.
Let men hierbij op den buitengewonen regenval
in November, die 160) m. M. bedroeg en op
den watersnood, waarin sommige polders in die
dagen verkeerden, dan zou het in Schouwen
zonder stoomgemaal al zeer treurig zijn gesteld
geweest. Nu bleef het water slechts enkele dagen
op eene hoogte, die men vroeger nog geheel
onschadelijk achtte en was bovendien weer spoedig
verwijderd. Zonder dat gemaal zou men van het
einde van October tot het laatst van het jaar
een waterstand hebben gehad zooals sedert jaren
niet was voorgekomen.
Volgens den regenmeter, die sedert 12 Januari
aan het stoomgemaal geplaatst is, bedroeg de
massa water, die van 23 October 17 Novem
ber in Schouwen viel, berekend naar den regenval
van 174 m. M. welke aan het stoomgemaal
in die dagen werd bevonden, 19,140,000 M'. Het
stoomgemaal, dat 30,000 M' in het uur uitslaat,
moet om zoodanige massa te verwijderen, dus
638 uren onafgebroken en met vol vermogen
werken.
Gedurende 1878 werd het op 217 dagen in
werking gebracht. Machine A was 2168 en
machine B 2207 uren in werking. Honderd dagen
werkten beide machines gelijk en voorts afzon
derlijk machine A 64 ea machine B 53 dagen.
Alles te zamen genomen werkte het ruim 91
et maal.
De uitgaven voor onderhoud van gebouwen,
aankoop en onderhoud van gereedschappen en die
wijders voor de exploitatie van het stoomgemaal
noodig waren, bedroegen f 7214,48).
Het stoomgemaal is een weldoende reus, die
onafgebroken aan de verbetering van Schouwen
arbeidt. Om er zichtbare vruchten van te zien,
behoeft men slechts een toertje langs de vele
poldereigendommen te doen. Het delven van
bestaande en het graven van nieuwe slooten en
greppels, en het leggen van duikers in deze eigen
dommen, meestal uitgegraven gronden, vorderde
de verblijdende uitgaaf van 3597,55. Het
stoomgemaal maakte deze verbetering aan gron
den, die vroeger nagenoeg niets opbrachten,
mogelijk. Ze zijn nu voor goed aan het water
onttogen; de natuur zal er weldra haar ontwik
kelingsstaf over zwaaien en ze met een welig
grastapijt dekken.
78 Hectaren 51 aren en 45 centiaren polder
eigendommen: bouwland, weide, moeras, uitslag
en slikken werden van den tiendplicht bevrijd,
voor f 72,30. Het afkoopen van dezen tiendplicht
verdient toejuiching, dewijl anders later, wanneer
die gronden voor bebouwing geschikt zijn, de
(iendheffer in hunne opbrenst zou deelen, zonder
ooit een cent te hebben bijgedragen aan de groote
uitgaven om die moerassen in vruchtgevend land
te herscheppen.
Door gedeputeerde staten werd voor 23 jaren
vrijdom van verbooging van grondlasten verleend,
wegens droogmaking van ruim 108 hectaren
oppervlakte in de gemeenten Zierikzee en Haam
stede. Deze oppervlakte bestaat uit moeras,
uitgegraven grond en water, die tengevolge van
de werkiug van het stoomgemaal door bedelving
en verkaveling verbeterd en, zooals te verwach
ten is, tot vruchtgevenden staat zal kunnen ge
bracht worden.
De waterleidingen en de hoofdwegen laten in
't algemeen weinig te wenschen over.
Voor het gewoon onderhoud der kleiwegen,
voor zooveel die voor rekening van het water
schap komen, werd f 872,45 uitgegeven.
Het laat zich aanzien dat de krachtige hand,
die Schouwen bestuurt, dank zij de met bereid
vaardigheid gebrachte offers, na verloop van wei
nige jaren minder dan thans aan oever-, dijk- en
kustverdediging zal hebben uit te geven. Zou
dan de dag niet gekomen zijn, om het onderhoud
van alle wegen—dat nu veel te wenschen overlaat
ten laste van den polder te brengen? Wat de
aderen zijn voor het lichaam, dat zijn goede
wegen voor een polder.
schutterijen. Op verzoek, eervol ontslag ver
leend aan D. N. Appel, le luit. bij de diensidoende
schutterij te Middelburg, onder gehoudenheid dat
hij de op de hem uit kracht der wet nog rustende
verplichtingen als gewoon lid der schutterij vol-
brenge. {Reeds onder Tel. her. in ons vorig
nommer medegedeeld).
archiven. Benoemd tot tijdelijk ambtenaar bij
de oude rijksarchieven in Utrecht, mr. F. A. L.
ridder van Rappard. -
marine. Op pensioen gesteld, ter zake van in
en door den dienst ontstane ligchaamsgehreken
de luit. t. z. le kl. G. J. W. Hooghwinkelde
luit. t. z. le kl. A. W. Vinkhuyzende luit. t. z.
2e kl. J. D. A. Nederburgh; de off. van gezondh.
le kl. dr. F. M. Cowanbeide eerstgenoemden op
hun daartoe gedaan verzoek en zulks onder toe
kenning:» van een jaarlijkhch pensioen: aan den
11 gemelde van f 1400aan den 2" gemelde van
f 1200; aan den 3" gemelie van 1000; aan
den 4" gemelde Hn f 1200; b. voor werkelijk
verblijf in militairen dienst in 's rijks overzeesohe
bezittingen en koloniën en tussehen de keerkringen,
een verhooging van bovenvermeld pensioenvoor
den 1° genoemde van 750; voor den 2» ge
noemde van f 525; voor den 3° genoemde van
f 600; voor den 4° genoemde van f 375 'sjaars;
bevorderd: tot luit. t. z. le kl., de luitenants t. z.
2e kl. P. D. A. Frankamp en W. C. P. E. de
Klopper: tot off. van gezondh. le kl. bij de
zeemacht, de offic. van gezondh. 2e kl. IJ. Bakker
en G. Franken.
kadaster. Benoemd tot ingenieur-verificateur
van het kadaster W. F. Busing, thans landmeter
van de eerste klasse bij het kadaster.