*23«rtrijt«n.
Telegraphische berichten.
0 n d e r w ij s.
Landbouw.
Marine en leger
Rechtzaken,
verlieten het gesticht 156 mannen, 43 vrouwen
23 jongens en 16 meisjeszoodat op 1 Januari
1879 de bevolking bedroeg 20 mannen en 5
vrouwen. De gemiddelde bevolking was 21
mannen, en 9 vrouwen.
Onder de 263 personen, die bij afwisseling in
het gesticht zijn geweest waren 19 vreemdelingen
187 konden bij opname lezen en schrijven76
niet; 7 personen werden wegens onbehoorlijk,
gedrag in de gevangenis disciplinair gestraft3
niet veroordeelde kinderen, die niet van de moeder
konden gescheiden worden, werden in het gesticht
opgenomen; 3 personen werden wegens handels
schuld gegijzeld, terwijl er 3 tot de pistole werden
toegelaten.
198 personen ondergingen hunne straf in het
huis van arrest, daaronder waren er 56 die
reeds vroeger met de gevangenis kennis hadden
gemaakt; de misdrijven waren als volgt: 3
valschheid in geschrifte, 24 bedelarij, 15 overtre
dingen van bijzondere wetten, 10 beleedigingen
en bedreigingen, 59 mishandeling, 1 meineed, 5
hoon en laster, 65 diefstal, 8 oplichting, 3 misbrui k
van vertrouwen, 5 verbreking van afsluiting.
115 personen ondergingen hunne straf in eenzame
opsluiting; 48, personen werden tot het school
onderwijs toegelaten.
Het arbeidsloon der gevangenen heeft bedragen
f 617.15, en daarvan is ƒ215.97 in 's rijks kas
gestort; het bedrag der bij ontslag uitbetaalde
uitgaanskassen was 401.45J en het bedrag,
toekomende aan de bij het einde de3 jaars aan
wezige gevangenen, f 214.13j.
In het huis van bewaring werden opgenomen
84 aangehouden personen, 16 door kantonrechters
van elders veroordeelden, 240 door den kanton
rechter alhier veroordeeld, 2 gegijzelden voor
gerechtskosten in strafzaken, 45 doortrekkende
gevangenen, 6 ter overbrenging naar een bede
laarsgesticht, 3 om over de grenzen te worden
gebracht, te zamen 395 personen, die gezamenlijk
933 dagen verbleven, waarvan er 303 door diverse
gemeenten vergoed worden. Op ultimo December
bleven in het gesticht aanwezig 1 aangehouden
persoon en 8 passanten, makende met de 25 in
het huis van arrest 34 personen.
Het zielental der gemeente Kloetinge bedroeg
op 31 December 1877 1175, dat op 13 December 1878
verminderd was tot 1167, zoodat de bevolking
8 zielen minder werd in het vorige jaar. Onder de
22 overledenen in 1878 waren 4 personen, 3 vrou
wen en 1 man, van de vorige eeuw.
Het totaal der bevolking van Goes is in het vorige
jaar met 2 mannen vermeerderd en met 22 vr.
verminderd, zoodat zij op 31 Dec. 1878 20 per
sonen minder bedroeg dan op 1 Januari van dat
jaar, zijnde 6039.
De bevolking der gemeente Arnemuiden bedroeg
op 31 December 1878 831 mannen en 944 vrouwen,
samen 1775, zijnde 14 meer dan op 31 Dec.
1877. In 1878 werden 95 kindëren geboren.
Overleden zijn 50 personen, terwijl 13 huwelijken
voltrokken werden.
Definitief aangesteld als leeraressen aan de M.
school voor meisjes te Leeuwarden de dames
mejl C. E. Brunne en mej. A. E. Collard.
Aardenburg, 7 Januari. Gisteren avond
hield de heer G. A. Vorsterman van Oijen zijne
eerste landbouwvoordracht in dit jaargetijde alhier
voor een vrij talrijk opgekomen publiek. Spreker
begon met te zeggen, dat er dikwijls van verge
lijkingen gebruik gemaakt w.ordt om toestanden
of zaken duidelijk te maken. Een enkele spreek
waartoe zij behoorden. Het waren ieder op zich
zelf opmerkelijke menschen denkers, schrijvers,
samenzweerdersbekend als vrienden der mensch-
heid wat de leer betrof, maar meêdoogenloos in
de middelen om die leer in toepassing te brengen.
Zij vormden het hoofdcomité van een dar tallooze
vertakkingen der „Marianne" en waren vergaderd
ten huize van den „hoofdagent", een Pranschman,
Cramoiseau genaamd, teneinde middelen te be
ramen voor een van die politieke misdaden, die
nu en dan het vasteland doen ontstellen, maar
die in hunne oogen mensehlievende ondernemingen
schenen, strekkende tot bevrijding van het mensch-
dom. Zij hadden nu echter nog een bijoogmerk,
bestaande in het „oordeelen" over Paul Brun,
die lid was van hun genootschap.
In de taal der geheime genootschappen heeft
dat woord „oordeelen" een vreeselijke beteekenis.
Indien iemand verleid wordt om toe te treden
tot een genootschap met revolutionnaire bedoe
lingen, waarvan de wapenen bestaan in bedrog,
geheimzinnigheid en moord, en waar het contract
luidt: gehoorzaamheid, onderwerpt hij zich aan
een wetboek, waarbij de dwingelandij van despoten
zachtheid is. Hij moet rekenschap geven van
zijne gedachten zoowel als van zijne daden; hij
moet geen koele trouw, maar gloeienden ijver
aanbrengen om een zaak te steunen, welke hij
gezworen heeft te dienen, met verzaking van alle
andere belangen; en zoodra hij hiermede ophoudt,
wordt hij verdacht van verraad. Menschen die
hunne hoofden in de hand dragen en weten dat
wijze doet soms het karakter van een geheel volk
kennen. Ons volkdat hoofdzakelijk van
landbouw en zeevaart leeft, ontleent aan beide
bedrijven èen aantal spreekwoorden,die we telkens
hooren gebruiken. Twee dier spreekwijzen, voor
zoover die in verband te brengen zijn met den
landbouw en de veeteelt, wilde spreker juist dezen
avond als grondstof kiezen en wel: „Men moet
de koe goed bij de horens vatten" en „als 't tij
verloopt, verzet men de bakens."
Niet hoofdzakelijk en alleen moet in de min
gunstige weersgesteldheid de oorzaak gezocht
worden van slechte jaren voor den landbouwer,
maar dikwijls schuilt de kwaal bij hem zelf' en is
hij zelf de oorzaak dat zijn land niet genoeg op
brengt of dat de resultaten, die hij verkrijgt, niet
aan zijne verwachtingen beantwoorden, 't Is
helaasnog maar al te waar dat veel landbouwers
te veel aan de practijk en te weinig aan de
theorie hechten, dat zij niet gemakkelijk kunnen
breken met den ouden sleur. En toch als 't tij
verloopt, verzet men de bakens. Intusschen is
ook voor den landbouwer het wachtwoord:
Vooruit! maar men handele met verstand, niet
met overijlingwant dit juist is de oorzaak dat
men slechte of halve uitkomsten verkrijgt. Spreker
wilde gaarne in den wisselbouw kunstweiden zien
opgenomen.
Wie uit zijn land wat halen wil moet er nood
wendig ook wat inbrengen. De plant trekt voedsel
èn uit de lucht èn uit den grond, en de mest
moet het laatste geven. De beste mest i3 volgens
spreker stalmest, en kunstmest mag alleen en
hoofdzakelijk als aanvulling gebezigd worden.
Daarenboven houdt stalmest den grond open
en de kunstmest, voortdurend aangewend, slaat
den grond dicht en werkt dus schadelijk. Als
voordeelen van het aanleggen van kunstweiden
geeft spreker aan, dat men minder land onder
den ploeg heeft, dat dus veel beter kan bewerkt
worden. Ten andere heeft men meer mest en
eindelijk heeft men minder paarden Doodig. Dit
laatste geeft voordeel, aangezien de paarden van
de 365 dagen misschien 160 dagen op den akker
werken en toch in dien tijd moeten eten.
Wil men kunstweide aanleggen, dan moet zulks
niet geschieden op uitgeput land maar op goeden
grond en bezaaid worden met grassen en klaver
spreker gaf het volgende recept op:
Eoode klaver4J kilog.
Witte 4
Zwèedsche 3
Hopperiips 7
Eng. raijgras3£
Ital. raijgras4$
Thimothygras 7§
Kropaar3J
Beemd langbloem4fc
42 kilog.
tegen een prijs van 34 per bunder of f 16 per
gemet. Deze verschillende zaden moeten afzon
derlijk gezaaid worden om alles geregeld door
elkander te hebben. De moeite die men heeft
wordt ruim beloond. Vooral spoorde spreker
aan tot het zaaien van Hopperups klaver.
In het 2e gedeelte zijner voordracht sprak spre
ker over en drong hij zeer aan op uitbreiding
van den veestapel. Het aanleggen van kunstwei
den staat natuurlijk hiermede in verband. Uit
breiden alleen zegt spreker te recht, is lang
niet voldoende: hij moet tevens veredeld wor
den. Veel beter kan men voor de voortteeling
goede dan slechte koeien koopen: beiden eten
maar de baten zijn zeer verschillend. Als eenig
middel om den veestapel te verbeteren geeft
spreker aan de vermenging met andere rassen;
maar zulks geschiede met verstand en men lette
er voornamelijk op, dat de rassen niet te ver van
elkander liggen. Vooral ziet spreker veel heil in
de vermenging van ons ras met het Noord-Hol-
hun kracht alleen bestaat in hun eenheid, kunnen
geen lauwheid in hun midde i gedoogen.
Nu was het in den laatsten tijd opgevallen dat
Paul Brun, die zich blijkbaar niet met onbedwing
bare geestdrift bij de revolutionaire beweging
had aangesloten, eenigszins verflauwd Was voor
de goede zaak. Hij verontschuldigde .zich van
het bijwonen der vergaderingen, ontweek het
gezelschap der broeders, had eens of tweemaal
een bevel vergeten dat hem ten dienste der
propaganda gegeven was en dit alles op een tijd
stip dat de plannen van het genootschap rijp
waren om tot daden over te gaan.
Het scheen lafhartigheid, maar het kon iets
ergers zijn en de leden van het comité, die op
hunne hoede dienden te zijn, hadden besloten hem
te straffen, zoo hij zijn gedrag niet veranderde.
Zooals zij daar om de tafel in een beneden
vertrek zaten, schenen het twaalf onschadelijke
mannen, maar ze hadden alle dien rusteloozen
blik, die aan samenzweerders en gejaagde dieren
eigen is. Cramoiseau zelf, wiens officieele betrek
king die van wissel-agent was, was een klein
zwart mannetje, dat geen oogenblik stil kon
zitten. Hij nam alles op en lei het weer neer,
beet op zijn nagels, keek uit het raam, sprak
vóór zijn beurt en sloeg toch altijd den spijker
op den kop, terwijl zijne gezegden de uitwerking
deden van spelden die het gesprokene als het
ware aan elkaar hechtten. Naast hem zat een
magere Duitscher met een onaangenaam gezicht,
die zijne opmerkingen uitte in dogmatische be.
landsche, omdat de streken, waar zij gevonden
worden, zooveel punten van overeenkomst hebben.
De vermenging met Durhamsch ras keurde spreker
geheel af, aangezien dit de bergstreken bewoont
er er dus veel verschil bestaat met onze klei
streken.
Vooral wijst spreker ook op de verzorging van
het vee. Wie bij 't uitbreiden van zijn veestapel
en het aanleggen van kunstweiden een tuig paar
den kan missen, zou een knecht meer kunnen
houden; niet langer moest de verzorging van
't vee aan kinderen zijn opgedragen. Verder
wijst spreker op de behandeling en opkweeking
van 'tkalf. Men moet het kalf melk geven zoo
veel het lust; de maag is nog lang niet geschikt
voor vaste spijs.v Indien men later de te geven
melk afroomt, dan geve men in de melk oliekoe
ken of geperst lijnzaad tot aanvulling van het
ontnomen vet. Door teekening maakt spreker
verder een eenvoudig werktuig om een kalf te
doen zuigen, duidelijk. Ook beweging is ver-
eischte voor een kalf dat men aanfokken wil.
Veel meer moet op spier- dan op vetvorming
gelet worden. Beendermeel of geschrabt krijt in
de melk bevordert het eerste zeer. Om aan te
kweeken is het le en 2e kalf bepaald af te keu
ren; het 3e, 4e en 5% en vooral de beide laatsten,
geven de beste resultaten. Ook de reiniging der
kalveren wordt zeer aanbevolen. Lang haar is
nadeelig voor den groei, bevordert het ongedierte
en is niet gemakkelijk schoon te houden. Spreker
dringt aan op het scheren der kalveren. Eén
middel tot verdrijving van ongedierte, nl. de
kwikzalf, is zeer af te keuren.
Vervolgens handelt spreker over de wijze van
voederen. Men diene het voedsel aan de koeien
in tamelijk groote stukken toe, opdat het te
beter met het speeksel vermengd worde. Ook
zorge men voor afwisseling van voedsel. 'tGaat
meestal volgens een vaste spijskaart: rapen met
rapen toe of klaver met klaver of soms stroo
met stroo tot dessert. Dit is zeer af te keuren.
Spreker geeft een recept op voor voedering van
het rundvee, zooals die in den Landbouw-almanak
van 't vorige jaar vermeld worden.
Na hierover breedvoerig te hebben gesproken
op een duidelijke en voor ieder bevattelijke wijze,
dringt spreker ten laatste met kracht aan op een
zachte behandeling van het vee. Slagen, soms
onverdiend toegediend, maken het dier boos ep
zulks heeft reeds dadelijk invloed op het melk-
geven.
Nadat nog door sommigen der aanwezigen eenige
vragen gedaan en door den spreker beantwoord
werden, eindigde hij deze belangrijke voordracht
met den wensch dat het uitgestrooide zaad vruch
ten, rijke vruchten moge dragen.
In de vorige week was te Goes door den
landbouwer J. W. van 's Gravenpolder een
middel tot vernietiging van het ongedierte bij
het rundvee gekocht, en daarmede had hij de
huid van achttien stuks mestvee ingewreven. Eenige
uren daarna bemerkte men, dat al het vee min of
meer ongesteld was, waarop spoedig een veearts
werd gehaald die constateerde dat de dieren
vergiftigd waren. Door dadelijk aangebrachte
hulp herstelden zestien stuks spoedig, maar éen
moest de kuur met den dood bekoopen, terwijl
een ander nog herstellende is. Ct.)
Met den len Februari aanstaande wordt de offi.
van admin. der 3" kl. F. J. Olivier geplaatst aan
boord van Zr. Ms. wachtschip te Willemsoord.
Wenschende te voorkomen, dat een graad
worde verleend aan miliciens, die rechterlijk ver
oordeeld zijn geweest wegens diefstal, bedriegelijke
oplichting, misbruik van vertrouwen of een ander
de goede trouw of eerlijkheid krenkend misdrijf
woordingen, in dikke rookwolken gehuld; daarna
kwam een net gekleede Pool, wiens linnengoed en
tanden even blank waren, maar die een gerimpeld
gelaat had als een aap, vervolgens twee Italianen,
een Kus met zachte oogen en een treurigen glim
lach, nog een Duitscher met een spitse kin en
grijsachtig haar, dat over zijn kraag hing, en de
overigen waren Franschen. De meesten dezer
broederen rookten, maar zij waren zeer matig en
hadden niets naast zich staan dan koud water,
waarvan zij dronken wanneer hunne keelen droog
werden van het praten.
(Wordt vervolgd.)
en die op dien grond onwaardig moeten worden
geacht bij het leger met eenig gezag te worden
bekleed, heeft de tijdelijke minister van oorlog
bepaald, dat voortaan een milicien, om tot kor
poraal of tot onderofficier te knnnen worden
aangesteld, moet overleggen het bewijs van goed
gedrag, dat vereischt wordt voor het aangaan
van eene verbintenis als vrijwilliger. Dagbl
De hooge raad heeft heden uitspraak gedaan in
zake de Limburgsche processen. Overeenkomstig
de conclusie van den procureur-generaal zijn de
beroepen van den procureur-generaal bij het hof
te 's Bosch in zake Corten, kapelaan te Maastricht,
en van pastoor Sij ben te Maastricht, tegen een arrest
van het hof van Noord-Brabant verworpen, zoodat
Corten van alle rechtsvervolging ontslagen en
Sijben veroordeeld blijft. In beide arresten is
bet beginsel gehandhaafd, dat uitoefening van den
openbaren godsdienst ot het houden van proces-
siën op de openbare straat niet geoorloofd is, dan
waar dit volgens wetten of reglementen vroeger
geoorloofd was. Pastoor Sijben is veroordeeld
in de kosten.
- m%mmaBEaeow
Heden bieden de officieren der dienstdoende
schutterij alhier hunnen luitenant-kolonel-komman-
dant en den burgemeester dezer gemeente, in eene
der bovenzalen van de sociëteit St. Joris een
diner aan.
Aan de net ingerichte en verwarmde Skating
rink op de Balans alhier, waar gisteren avond
door het muziekgezelschap Accelerando een concert
gegeven werd, viel een druk bezoek ten deel.
Zoowel zij die van de baan zelve gebruik
maakten, als die zich met toekijken vergenoegden
konden daar een paar genoeglijke uren door
brengen.
Teylers godgeleerd genootschap heeft op de
vraag: „Hoe moet, met het oog op den heden-
daagschen strijd onder de staathuishoudkundigen,
over de onderlinge verhouding van staat en
maatschappij worden geoordeeld volgens de be
ginselen der christelijke zedeleer?" éen antwoord
in het Duitschen op de vraag naar „de
toepassing van de conjecturaal-kritiek op den
tekst van de schriften des nieuwen testaments"
vier antwoorden in het Nederlandsch ontvangen.
Door tusschenkomst van de heeren Leuve-
ningh Willink en C° heeft de afdeeling Amsterdam
der Maatschappij van Weldadigheid de belangrijke
gift van f 4000 ontvangen.
Het Ned. stoomschip Schiedamkapt. E.M.
Chevalier, dat den 8"» December uit Maassluis
naar New-York vertrok, en waarover men zich
zeer bezorgd maakte, is 9 dezer behouden op de
bestemmingsplaats aangekomen.
Dat het geloof aan kwakzalvers nog niet
verdwenen is, zag men eergisteren weder ter
correctioneele terechtzitting der rechtbank te
Zwollewaar terechtstond zekere vrouw uit
Meppeldie aan verschillende personen te
Zwartsluis geneeskundigen raad had verleend.
Ook nu weder bleek, dat genoemde vrouw groo-
tendeels gebruik maakte van huismiddeltjes en
die als medicijnen deed voorkomen. Bij sommigen
had zij eenig succes, bij anderen minder of in het
geheel niet, en toch gingen velen te Zwartsluis
naar die vrouw of lieten haar voor hun rekening
overkomen. Volgens mededeeling van het open
baar ministerie ter terechtzitting houdt zich ge
noemde vrouw ook bezig met kaartleggen en
waarzeggen.
Londen beslaat eene oppervlakte van 180.000
hectaren. Iedere 4 minuten wordt er een kind
geboren, iedere 6 minuten sterft er iemand. De
bevolking vermeerdert dagelijks met 205personen.
De straten zijn samen 11.270 kilometer lang,
waarbij jaarlijks nog 25 kilometer wordt aange
bouwd. Jaarlijks worden 73.000 menschen ge
vangen genomen. De stad telt meer katholieken
dan Rome, meer Joden dan Palestina. Alle
Londensche bierhuizen naast elkander gezet zouden
bijna 12 uren gaans beslaan. Niettegenstaande
de strenge Zondagsrust in Londen zijn er iederen
Zondag nog 108 kilometer winkels open.
Eene correspondentie uit Zuid-Afrika aan de
Indépendance, meldt, dat de heer Burgers, de
oud-president van de Transvaalsche republiek,
van de Engelsche regeering een jaargeld van 500
geniet en niet ver vaD Kaapstad eene hoeve be
woont, waar hij struisvogels kweekt.
BINMEWLAlfD.
Zlertkzee. Benoemd tot hoofdonderwijzer
te Noordgouwe de heer Walraven van de Garde,
thans hoofdonderwijzer te Grijpskerke.
Amsterdam. De kamer van koophandel en
fabrieken heeft in eene heden namiddag gehouden
vergadering, voornamelijk belegd ter beantwoor
ding van eene missive van burg. en weth., houdende
verzoek om advies betrekkelijk het sluiten van
de groote Koopmansbeurs op 20 Januari a. s.,
ter gelegenheid van den feestelijken intocht van
den koning en de koningin in de Hoofdstad, be
sloten te adviseeren, op het verzoek van eenige
belanghebbenden bij den handel om dien dag
geen beurs te houden, gunstig te beschikken.
Amsterdam. Burgemeester en wethouders
