1878;
Vrijdag
15 November.
j tfflï
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke noromers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Hoofdagenten voor liftt Buitenland: de Compagnie générale de publicité étrangère G, L. Daube en Cie. te Parijs en Frankfort, directeuren Elsbach en Jones.
Advertentien: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz,van 1—7 regels 1,50
iedere regel meer 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte»
Bij deze courant behooren twee Bijvoegsels.
Middelburg, 14 November,'
HH. MM. de koning en de koningin zullen, bij
hun intrede in de hoofdstad, vergezeld worden
door prins en prinses Hendrik,die alsdan ook,
voor het eerst na hun huwelijk, Amsterdam zul
len bezoeken, prins Frederik der Nederlanden,
prins en prinses von Wied, en waarschijnlijk ook
door den groothertog en de groothertogin van
Saksen-Weimar. De vertrekken voor deze hooge
gasten worden reeds in het paleis in orde gebracht.
Opnieuw is aan de Noordsche fabelleer hij onze
marine hulde gebracht. Een nieuwe stoomkanon-
n eerboot, groot model, met een Krupp-kanon van
28 centimeter en stoomwerktuigen van 100 paarde-
kracht, is te Delftshaven te water gelaten, ant
woordende op den liefelijken en zeer verstaanbaren
naam van Reimdall.
Een kloek en wakker man, een nog veel belo
vend strijder voor de goede zaak van de ontwik
keling en den vooruitgang', Aart Admiraal, is
niet meer. Van zwakke gezondheid, doch niet
temin al den vrijen tijd, dien zijne betrekking van
directeur van het telegraafkantoor te Schoonhoven
hem liet, met ijver aan letterkundige werkzaam
heid wijdend, is hij gisteren plotseling overleden.
Hij was den 13eB October 1833 te Goedereede
geboren werd aanvankelijk onderwijzer, doch in
1860 bij de telegraphie geplaatst. Reeds zijn
eerste groote werk, dat hij na een aantal kleinere
opstellen in 1863 in 't licht gaf, de roman Iloe hij
koning werd deed zien dat men hier met een schrijver
van niet alledaagsch talent te doen had en maakte
zijn aangenomen naam, Bato van de Maas, tot
een die een goeden klank gaf in onze letterkunde.
Sinds dien tijd vond men het pseudoniem en
later ook zijn eigen naam aanhoudend in ver
schillende onzer tijdschriften en dagbladen, onder
opstellen en geschriften, zeer dikwijls van wezen
lijke waardealtijd van denzelfden eerlijken,
mannelijken, menschlievende geest getuigende. Aan
een dier1 geschriften, dat over Zondagsviering,
n° 4 der Stemmen over staatkundige en maat
schappelijke vraagstukken) lieten wij in ons
nommer van 15 Mei 1877 naar onze krachten
recht wedervaren. Een herdruk van eenige zijner
verspreide opstellen, Oudheden getiteld, ligt op
't oogenblik van zijn overlijden ter perse.
„Wien de goden liefhebben, laten zij jong ster
ven", ^vas de uitspraak der oudheid. Van een
a nder, vroeg gestorven strijder, van de Génestet
gaf een onzer keurigste stylisten, Cd. Busken
Huet, deze weemoedige, maar troostvolle schil
dering „Benijdenswaardig is het lot van den
jongen krijgsman, die in volle wapenrusting, ter-
w ijl de zon nog hoog aan den hemel staat, eene
wijl, ter zij van den weg, in een lommerrijk bjj-
pad de moede leden uitstrekt en inslaapt, om
niet meer te ontwaken". Beklagen doen wij
daarom Aart Admiraal niet. Hem missen, zullen
wij zeker. Aan hem denkende, zullen vaak de
versregels, die Heinrick Heine van zickzelven
dichtte, ons in 't geheugen komen
Ein Posten ist vakant.' Die Wunden klaffeD,
Der Eine fallt, die Andern rücken nach
Doch fall' ich unbesiegt, tind nxeiae Wafien
Sind nicht gebrochen, nur mèin Herze hrach.
Op de eerste winterhijeenkomst der Ylissingsche
en Middelburgsche departementen der maatschappij
Tot nut van 't algemeen, op gisteren en eergisteren
avond, droeg de heer mr. L. G. Greeve, kanton
rechter te 's Gravenhage, een dier schetsen uit
het volksleven voor, door welke hij zich als
Nuts-lezer een goeden en verdienden naam heeft
verworven. Eene „schets van deze schets" te
geven achten wij minder wenachelijk, omdat
juist in de bijzonderheden, welke wij genoodzaakt
zouden zijn weg te laten, en in de wijze van
voordracht, die wij niet zouden kunnen wederge
ven, een aanmerkelijk deel der verdienste van
deze stukjes gelegen is.
Wij bepalen ons daarom tot de mededeeling
dat het niet over-talrijk publiek, dat de beide
voordrachten bijwoonde, ook nu weder den heer
Greeve heeft leeren waa'rdeeren als een fijn en
nauwkeurig waarnemer van ons volksleven in
zijne verschillende uitingen, die met éen pennetrek
het beeld van een politie-agent, van een
„knap burgerwijf", van een eerzamen schoenlap
per, van een klein ambtenaar, van een onderwij
zer, ons voor den geest weet te roepen, met eene
juistheid en eene seherpte van omtrekken, welke
aan photographie, niet minder dan aan de licht
en schaduw-werkingen onzer oude Hollandsche
schilders doen denken. Dat de heer Greeve bo
vendien een geoefend „lezer" is, bewees niet slechts
zijne voordracht, maar ook de handigheid, waar.
mede hij een ongelukje wist te herstellen, toen
hem, aan het laatste gedeelte zijner bijdrage ge
komen, bleek dat hij het „staartje" daarvan in
zijn koffertje had laten liggen. Wij willen niet
beweren dat het slot der schets gewonnen heeft
door de improvisatie, tot welke de spreker
hierdoor genoodzaakt was. Maar, nog eens, als
een bewijs van handigheid, was het aardig dat
het slot althans niet achterwege bleef.
Zierikzee 13 Nov. Gisteren werd, reeds
medegedeeld dat alhier eene bijeenkomst plaats
heeft gehad van de burgemeesters der gemeenten in
de eilanden Schouwen, Duiveland en Tholen en van
eenige gemeenten in Noord-Brabant, teneinde te
beraadslagen over den aanleg van een tramweg
met stoomvermogen van Brouwershaven over
Zierikzee en het Zijpe naar Steenbergen en Zeven
bergen.
In deze vergadering is eene permanente com
missie benoemd, bestaande uit de heeren mr. Jf
Mauritz Ganderheyden, burgemeester van Zierik
zee, J. M. Locker de Bruijne, burgemeester van
Brouwershaven, en m'. J. P. N. Ermerius, secreta
ris van' Zierikzee, aan wie is opgedragen nadere
inlichtingen in te winnen en te trachten eene globale
begrooting der kosten van zulk een werk te erlangen-
Voorts werd besproken op hoedanige wijze de
middelen daartoe zouden kunnen worden verkregen.
Nog is besloten tot eene nadere bijeenkomst van
de burgemeesters der verschillende gemeenten, zoo
dra de permanente commissie in staat is de ge
vraagde inlichtingen te geven.
Maandag aanstaande zal de installatie plaats
hebben van twee officieren der dienstdoende
schutterij alhier, nl. de le luitenant D. N. Appel
en de 2e luitenant A. A. Welters. Voorts zal het
eereteeken tot belooning van eervollen langdurigen
werkelijken dienst bij de schutterijen aan den le
luitenant J. M. Boone, de sergeant-majoors J. H. van
de Putte en F. J. Poulain en aan de muzikanten
G. van Karssen, H. W. W. de Swart en J. Wierges
worden uitgereikt.
De schutterij zal te 1 uur op de beurs aantre
den en zich van daar naar de markt begeven.
Zierikzee, 13 November. In de heden avond
gehouden vergadering van de Liberale kiesvereeni-
ging werd tot candidaat voor de opene plaats
in den gemeenteraad gesteld de heer A. Giljam,
particulier alhier, met 24 van de 47 uitgebrachte
stemmen.
Vooraf was door de bestuursleden,zooals de
voorzitter meedeelde onderling bepaald, dat de
heeren J. H. C. Heijse, voorzitter, m1.0. J. Fokker,
vice-president en J. Franse, secretaris zullen zijn.
Veere, 14 November. De jongste zitting
van -den gemeenteraad heeft zich gekenmerkt door
een verblijdend streven naar bezuiniging. De
openbare verkooping van hakhout namelijk zal
niet meer door een notaris uit Middelburg' gehouden
worden, ♦maar door het college van burgemeester
en wethouders. Gaat de gemeenteraad op dien
voet voort, dan zien wij voorzeker ook binnen
kort eene belangrijke bezuiniging in de trakte
menten van de wethouders en de presentiegelden
voor de leden van den gemeenteraad.
Het advies van eenige ingezetenen tot het ver
krijgen van een rijkssubsidie voor teekenonderwijs
is door den raad aangehouden tot na de aanne
ming der staatsbegrooting voor 1879, met andere
woorden; verschoven ad Calendas Graêcas.
Met algemeene stemmen is de heer J. Vrafer
tot hulponderwijzer benoemd. Men zal zich wel
verzekerd kunnen houden dat de akte van den
benoemde niet voorzien is van eene aanteekening
voor de Fransche taal.
Maas-lens, 13 November. De proeven met
den rookverbrander-Thierry, die de vorige week
in de werkplaatsen der Holl. spoorwegmaatschappij
alhier onder zeer ongunstige voorwaarden plaats
hadden, zijn zeer goed geslaagd. Thans zal een
tweede vaste machine van zulk een toestel worden
voorzien. De proefnemingen bij de locomotieven
gaan steeds voort. De resultaten zijn uitmun
tend.
Zierikzee, 13 November. Bij de verkiezing
van twee leden voor de kamer van koophandel
te Zierikzee, wegens de periodieke aftreding, heb
ben van de 168 kiezers 24 hun stembriefje inge
leverd en is bij de opening gebleken dat de beide
aftredende leden, de heeren H. G. Mulock Houwel
en J. A. van der Halen, met algemeene stemmen
zijn herkozen.
Tramwegen zijn, in den laatsten tijd, aan de
orde van den dag. Ieder spreekt er over en be
oordeelt ze en dit beeft misschien eene goede,
maar ook eene kwade zijde, 't Is goed dat ze
besproken worden 't is goed dat men de voor
deden en nadeelen aantoont, 'tis goed dat men
den aanleg en de exploitatie bespreekt, maar dit
dient te geschieden door mannen die bevoegd zijn
een oordeel te vellen, die de zaak bestudeerd,
doordacht hebben. Zulks kan niet anders dan
medewerken tot de algemeene ontwikkeling van
dit nuttige middel van vervoer, dat voor orize
hedendaagsche maatschappij onmisbaar is gewor
den.
'tls kwaad, zelfs zeer kwaad, dat er zoovelen
een oordeel over de tramwegen uitspreken, zonder
daartoe de noodige kennis te bezitten, ja wat
erger is, dat door zulke mannen concessie wordt
aangevraagd om die wegen aan te leggen en te
exploiteeren.
De regeering is op den goeden weg; zij wil het
aanleggen van tramwegen zooveel mogelijk be
vorderen. De besturen van de provinciën en
gemeenten werken in denzelfden geest. Overal
sympathie, overal ondersteuning.
Vreemd mag het daarom niet schijnen, dat het
tegenwoordig van aanvragen om concessie wemelt,
waaronder er naar onze meening vele voorkomen,
welke niet, het minste spoor dragen dat zij met
ernst bestudeerd, grondig doordacht zijn, en dit
heeft eene zeer kwade zijde.
Immers, ieder weet niet of de concessie voor
eene reeds aangevraagde lijn ernstig gemeend is
of niet, en dit doet dikwijls een reeds grondig
bestudeerd plan opgeven, omdat men weet dat
IJ of K reeds voor die lijn concessie heeft aan
gevraagd.
Maar dit is niet alles; eene lijn die, onder
beheer van deskundigenden aandeelhouders een
behoorlijk dividend van hunne kapitalen zou kunnen
bezorgen en tot genoegen van het publiek geëx
ploiteerd worden, wordt in handen van niet-
deskundigen eene slechte onderneming, en het zou
te betreuren zijn indien de eerste lijnen in ons
land échec leden, omdat zulks zeker nadéelig zou
werken op de algemeene ontwikkeling van dit
middel van vervoer, dat bijna overal waar het
aangewend en met oordeel geëxploiteerd zal wor
den, gunstige financieele resultaten opleveren en
het publiek vele en goede diensten bewijzen zal.
De heer G. A. A. Middelberg, een onzer be
kwame ingenieursheeft in Eigen Eaard n° 22
van dit jaar een overzicht gegeven van den
spoorweg van Heneff naar Waldbroel, waaruit
ten duidelijkste blijkt met welke geringe middelen
de exploitatie en de aanleg van zulke wegen uit
te voeren zijn. Bij dat voorbeeld willen wij er
nog een voegen om aan te toonen, dat zelfs in
weinig bezochte en in streken zonder nijverheid,
zulke wegen kunnen bestaan, opdat ook in Zeeland
hoe langer hoe meer het denkbeeld veld winne,
dat ook hier deze wegen levensvatbaarheid
zouden kunnen bezitten.
De spoorweg, dien wij bedoelen, is de kleine
weg welke Ocbolt en Westersede in Oldenburg
verbindt en uitsluitend voor den landbouw dient
tot afvoer der producten en tot aanvoer van mest.
De gansche lengte bedraagt nog geen zeven kilo
meters. Iets langer dus, dan de lijn Middelburg
Vlissingen, die 6.193 kilometer lang is, maar even
lang als de lijn KruiningenKrabbendijke.
De streek, die de lijn doorloopt, heeft geene
industrie en is zeer zwak bevolkt; men telt nog
niet ten volle 11 inwoners per vierk. mijl. Het
dorp Westersede, dat de voornaamste gemeente
is, heeft slechts 1700 inwoners, en het eenige
tusschenstatjon is een wachthuis in een bosch,
dat de lijn doorloopt.
De "lijn loopt nu eens dwars door bet veld, dan
weer over den gewonen weg. Daar het land vlak
is, heeft men bij den aanleg bijna gegn grond
werken gehad. Hellingen treft men dan ook niet
aan. De bochten hebben een straal van 60 tot
125 meters.
Men heeft gebruik gemaakt van de Vignola-rail,
wegende 13 kilogr.; hij rust op leggers van
1 M. 30 x 0 M. 20 X 0 M. 10, die op een afstand
van 0 M. 61 van elkander verwijderd zijn.
De puntstukken zijn van staal. De gebonwen
zijn zeer eenvoudig ingericht. Te Westersede
eindigt de lijn voor een herberg, waarvan de
eigenaar een wachtzaal voor de reizigers heeft
laten bouwen. Te Ocholt maakt men gebruik
van de inrichtingen van den gewonen spoorweg.
Het materieel bestaat uit: 2 machines met vier
wielen, met een radstand van 1 M. 52, wegende
beladen 7J ton.
De twee rijtuigen, lang bijna 9 meter, wegende
5 ton, zijn ingericht voor 28 reizigers, 6 reizigers
T kl. en 22 van de 2a kl. Zij hebben den vorm
van een omnibus, met een afdeeling voor de
bagage. Ieder rijtuig heeft aan de eene zijde een
stootbufïer, aan de andere zijde een trekketting.
Zij worden zoodanig in den trein gesteld, dat zij
niet behoeven gedraaid te worden. Draaischrijven
heeft men niet. lederen dag loopen er 4 treinen
in beide richtingen. De snelheid bedraagt 21 ki
lometer per uur. Het aanlegkapitaal bedraagt
280,090 francs of 40,000 frs per kilometer.
Daar het treinpersoneel slechts bestaat uit een
machinist en een conducteur, zijn de uitgaven zeer
gering.
Deze weg bracht de laatste jaren gemiddeld
8°/0 rente op.
In het jaarverslag van den consul-generaal te
New-York wordt, als van een verblijdend ver
schijnsel, melding gemaakt van de toeneming,
welke de scheepvaart tusschen de Amerikaansclie
en Nederlaudsche havens, ondanks den algemee-
nen ongunstigen toestand, ondervonden heeft.
Voorts wordt het volgende medegedeeld om
trent de landverhuizing
„Terwijl in vroegere jaren een aanzienlijk aan
tal Nederlanders herwaarts kwam, om indeVer-
eenigde Staten en hoofdzakelijk in de westelijke
staten, eene nieuwe woonplaats en middel van
bestaan te zoeken, was gedurende het vorig
jaar het getal immigranten sterk afnemende en
dat der emigranten toenemende. Ijverige en be
kwame landbouwers, die het benoodigd kapitaal
bezitten, zullen vooral in het Westen hunne po
gingen tot vooruitgang met een goeden uitslag
bekroond kunnen zien. Doch personen, die,
zooals veelal bet geval is, in Nederland door
achteruitgang hunner zaken in bekrompen finan
cieele omstandigheden geraakt zijn en naar Amerika
als „het land van belofte" oversteken, vinden zich
meestal deerlijk teleurgesteld. Er is hier voort
durend, ook door kwijning in alle mogelijke be
drijven, een ongelooflijk groote overvloed van
ledigloopende, alhier reeds sedert lang verblijf-
houdende handwerkslieden en personen van allerlei
aard en leeftijd, die, als met de gewoonten en
wijze van werken dezer streken bekend, altijd
meer kans van slagen hebben dan personen, die
eerst pas alhier aankomen.
„Daarbij komt dan nog, dat van die herwaarts
overkomende immigranten vele met de Engelsche
taal zeer weinig of in het geheel niet bekend
zijn en ten eenenmale ongeschikt voor die werk
zaamheden, welke hiel' aan de orde van den dag
zijn. Het is niet voldoende om te zeggeD„ik
wil alles doen en ben genegen bij de hand te
nemen wat maar te verkrijgen is, al was het ook
eene betrekking van huisbediende." Een Ameri
kaan toch, die een huisknecht zoekt, zal bij voor
keur nooit iemand daartoe nemen, die in Neder
land is gewoon geweest zelf bediend te worden.
Een bekwaam eu ijverig handwerksman, die zijn am-
